Ιερός Ναός Παναγίας Μεσοσπορίτισσας Παιανίας

Μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός των μεταβυζαντινών χρόνων, που φέρει εντοιχισμένα αρχαία γλυπτά και κοσμείται στο εσωτερικό με τοιχογραφικό διάκοσμο. Πανηγυρίζει στις 21 Νοεμβρίου ότε η έν τώ Ναώ είσοδος της Ύπεραγίας Θεοτόκου.

Γενικά
Η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου ή αλλιώς της Παναγίας Μισοσπορίτισσας, όπως ονομάζεται από τους κατοίκους, βρίσκεται στην Κάντζα, κοντά στην οδό Παπαγγελάκη, πηγαίνοντας προς Σπάτα, λίγο μακρύτερα από την Παλαιοπαναγιά και κάτω από τον οικισμό «Αργιθέα».

Το εξωκκλήσι βρίσκεται στην ύπαιθρο, μέσα σε μια ανοιχτή σχεδόν ακατοίκητη περιοχή, ανάμεσα σε αγρούς με αμπέλια και ελιές.

Ο αρχικός ναΐσκος είναι μονόχωρος, μεταβυζαντινός των μέσων του 19ου αιώνα, με διαστάσεις 6.70 x 4.75 μ. και ημιεξαγωνική αψίδα ιερού. Βορείως έχει ενσωματωθεί νεώτερος χώρος, οπότε το σημερινό συνολικό πλάτος του παρεκκλησίου είναι περίπου 8.00 μ. Οι νεώτερες επεμβάσεις έχουν οδηγήσει σε μια φροντισμένη εικόνα του ναού, έχουν όμως αλλάξει καθοριστικά την μορφή του. Στο εσωτερικό το εκκλησάκι είναι καμαροσκέπαστο, φέρει εντοιχισμένα γλυπτά. Στο τέμπλο υπάρχουν δύο φορητές εικόνες του 1883.

Ο ναός ανήκει στην ενορία Παλαιοπαναγιάς Κάντζας. Πανηγυρίζει την ημέρα των Εισοδείων της Θεοτόκου, στις 21 Νοεμβρίου, με πανηγυρικό εσπερινό και θεία Λειτουργία.

Ο ναός χρονολογείται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ενώ σύμφωνα με την παράδοση, επισκευάστηκε μετεπαναστατικά από τον Πύρρο, άλλοτε ιδιοκτήτη του τσιφλικιού του Παπαγγελάκη, όπου βρίσκεται και ο τάφος του.

Βιβλιογραφία:
1) «Ιστορία της Παιανίας και των ανατολικά του Υμηττού περιοχών», εκδ. 1973, του ιατρού Γεωργίου Δ. Χατζησωτηρίου

2) «Παιανικά Μελετήματα», Συμβολή, Παιανία 1987, Κώστας Ν. Πρίφτης, σελ. 144

3) Κατάλογος χριστιανικών μνημείων Μεσογείων και Λαυρεωτικής – 1ης εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων