Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως Σωτήρος Παιανίας

Μονόχωρο, μικρό, χαριτωμένο εκκλησάκι της μεταβυζαντινής εποχής, θολωτό, με δίρριχτη κεραμωτή στέγη και αψίδα ημικυλινδρική. Έχουν γίνει πολλές λαϊκότροπες επεμβάσεις. Πανηγυρίζει στις 6η Αυγούστου την ημέρα της Αγίας Μεταμόρφωσεως τού Χριστού.

Γενικά
Το εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή αλλιώς της «Αγιά Σωτήρας», όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι, βρίσκεται βορειοανατολικά της Παιανίας, στην οδό Μεταμορφώσεως Σωτήρος, στη νότια πλαγιά του λόφου Μύρτεζα.

Είναι ένα όμορφο, μικρό, «λαϊκό», εκκλησάκι, το εσωτερικό του είναι μόλις 2.20 x 2.35 μ. , κάπως «χωμένο» στο έδαφος, μέσα σε ένα περίβολο με κυπαρίσσια και περιμετρική βλάστηση. Από το ύψωμα που βρίσκεται υπάρχει νότια και νοτιοδυτική ελεύθερη θέα προς την Παιανία και τα Μεσόγεια. Η έλλειψη κανονικότητας στη κατασκευή και στη μορφή, προσδίδει ιδιαίτερα λαϊκό χαρακτήρα στο εκκλησάκι και αναδύει πλαστικότητα και αίσθημα κίνησης ιδιαίτερα στις πίσω όψεις του. Το εσωτερικό του πολύ μικρό και έντονα λαϊκότροπο.

Το εκκλησάκι είναι μονόχωρος, ξυλόστεγος, μεταβυζαντινός ναός, διαστάσεων 3.65 x 4.90 μ., με ημικυκλική αψίδα ιερού.

Σήμερα (2009) είναι ανοιχτό προσβάσιμο στους επισκέπτες. Το εκκλησάκι ανήκει στην ενορία των Αγίων Αναργύρων. Πανηγυρίζει με πανηγυρικό εσπερινό και θεία Λειτουργία κατά την ημέρα της Μεταμορφώσεως του Χριστού, στις 6 Αυγούστου.

Σύμφωνα με την παράδοση ο ναός κτίστηκε από τον Νικ. Λουντζή στα μέσα του 19ου αιώνα.

Βιβλιογραφία:
1) «Ιστορία της Παιανίας και των ανατολικά του Υμηττού περιοχών», εκδ. 1973, του ιατρού Γεωργίου Δ. Χατζησωτηρίου

2) Κατάλογος χριστιανικών μνημείων Μεσογείων και Λαυρεωτικής – 1ης εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων