Κυριακή Πατέρων Δ’ Οικ.Συνόδου 14.7.2024

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2024

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ (Ματθ. ε΄14-19)
14 Ἰουλίου 2024

Ἡ σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Πα-τέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖοι διεκήρυξαν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ἀλλὰ ταυτόχρονα εἶναι ἕνας. Οἱ δύο φύσεις ἑνώθηκαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διακρίνονται καὶ νὰ διαφέρουν μεταξύ τους, ἀλλὰ καὶ δὲν χωρίζονται, ἐπειδὴ εἶναι ἑνωμένες σὲ ἕνα πρόσωπο. Ἀπ’ τὴν συνύπαρξή τους γίνεται μία ἀνταλλαγὴ δώρων καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἐμπλουτίζεται ἀπ’ τὴν θεία. Ἡ κατώτερη ἀπ’ τὶς δύο φύσεις λαμβάνει ἀπ’ τὴν ἄλλη ὅ,τι δὲν ἔχει μόνη της.

Στὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλία τοῦ Κυρίου ποὺ ἀκούσαμε στὴ Θεία Λειτουργία, ὁ Χριστὸς παρομοιάζει τοὺς μαθητές Του μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς. Οἱ πιστοὶ δηλαδὴ θὰ πρέπει νὰ ἔχουν τὶς ἰδιότητες τοῦ ἁλατιοῦ καὶ τοῦ φωτός, ἀλλὰ σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, μέσα στὸν ὁποῖο ζοῦν. Τὸ ἁλάτι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἦταν τὸ ὑλικὸ ἐκεῖνο ποὺ προστάτευε τὶς τροφὲς ἀπ’ τὴν σήψη, ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχαν τὰ ψυγεῖα καὶ ὁ ἠλεκτρισμός. Τὸ φῶς ἐμποδίζει καὶ διαλύει τὸ σκοτάδι. Οἱ Χριστιανοὶ ἀναλαμβάνουν τὴν εὐθύνη νὰ ἐμποδίζουν στὸν κόσμο γύρω τους τὴν ἀποσύνθεση καὶ τὴν κυριαρχία τοῦ σκοταδιοῦ. Γιὰ νὰ παρομοιάζει ὁ Χριστὸς τοὺς πιστοὺς μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ κόσμος εἶναι δυνατὸν νὰ κινηθεῖ πρὸς δύο κατευθύνσεις, εἴτε νὰ προοδεύσει εἴτε νὰ καταστραφεῖ. Πότε κινεῖται πρὸς τὴν μία καὶ πότε πρὸς τὴν ἄλλη κατεύθυνση, εὔκολο εἶναι νὰ καταλάβουμε ἀπ’ τὰ συμφραζόμενα τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλίας. Λίγο παραπάνω ὁ Χριστὸς εἶπε τούς «μακαρισμούς», περιέγραψε δηλαδὴ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν Του. Εἶπε σὲ γενικὲς γραμμὲς ὅτι σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ τὸ μίσος, ἡ ἀδικία, τὸ συμφέρον καὶ ὁ ἐγωισμός, οἱ ἀληθινοὶ Χριστιανοὶ ὀφείλουν νὰ ἀντιπαραθέτουν τὴν ἀγάπη, τὴν θυσία, τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ τὴν ταπεινοφροσύνη.

Δὲν ζήτησε ὁ Χριστὸς ἀπ’ τοὺς μαθητές Του τὴν ἀπομάκρυνση ἀπ’ τὸν κόσμο καὶ τὴν ἀπομόνωση. Πολὺ περισσότερο δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν ἀδιαφορία γιὰ τὴν πορεία καὶ τὴν κατάσταση τοῦ κόσμου. Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ὑπογραμμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ διαφέρουν οἱ μαθητές Του ἀπ’ τὸν κόσμο, νὰ σκέπτονται καὶ νὰ ἐνεργοῦν διαφορετικὰ ἀπ’ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, νὰ ἔχουν ὡς κριτήριο τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ εἶναι σταθερὸς ὁ προσανατολισμός τους πρὸς τὸν ἐρχόμενο κόσμο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἄν δὲν συμβαίνει αὐτό, τότε δὲν ἔχει νόημα ἡ παρουσία τους. Στὴν περίπτωση αὐτὴ θὰ εἶναι ὅπως τὸ ἁλάτι ποὺ ἔχασε τὴν ἰδιαίτερη χημική του σύσταση καὶ ἔπαυσε νὰ προστατεύει ἀπ’ τὴν σήψη τὶς τροφὲς ἤ νὰ ἐμποδίζει τὴν μόλυνση ἀπ’ τὶς πληγὲς καὶ τὰ τραύματα. Ὁπότε εἶναι ἄχρηστο καὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ τὸ ρίξουν στὰ σκουπίδια. Κατὰ ἕνα ἀνάλογο τρόπο, τὸ φῶς, μὲ τὴν παρουσία του καὶ μόνο, λάμπει μέσα στὸ σκοτάδι. Καὶ ἡ παρουσία τῶν ἀληθινῶν χριστιανῶν, χωρὶς οἱ ἴδιοι νὰ θέλουν νὰ αὐτοπροβάλλονται καὶ νὰ διαφημίζονται, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν προκαλέσει τὸν θαυμασμὸ στὸ περιβάλλον τους. Ὅπως εἶναι γραμμένο σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἐὰν ἐξ αἰτίας τῆς κακῆς συμπεριφορᾶς τῶν λεγομένων χριστιανῶν βλασφημεῖται τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ἄλλο τόσο μὲ τὴν ἀρετὴ τῶν πραγματικῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ δοξάζεται τὸ ἅγιο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἔκφραση «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» δὲν σημαίνει, ὅπως ἤδη εἴπαμε, ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἐπιδιώκουν τὴν αὐτοπροβολή. Λίγο παραπάνω ἄλλωστε ὁ Χριστὸς μίλησε γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ὡστόσο, «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» σημαίνει ὅτι οἱ πιστοὶ ἔχουν καθῆκον νὰ ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια σὲ μία κοινωνία ποὺ ὁ καθένας θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἐλεύθερος νὰ πράττει ὅ,τι τοῦ ἀρέσει. Σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ ὁ ὑποκειμενισμὸς καὶ σὲ μία κοινωνία ποὺ ἀνέχεται καὶ δικαιολογεῖ τὰ πάντα, οἱ Χριστιανοὶ μὲ τὸν λόγο τους, ὅταν βεβαίως εἶναι «ἅλατι ἠρτυμένος», κυρίως ὅμως μὲ τὴν ζωή τους, καλοῦνται νὰ δείξουν τὸν διαφορετικὸ τρόπο ζωῆς, τὸν σύμφωνο μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Χριστός, ὅταν δίδασκε, ἀντιμετώπιζε πολὺ συχνά, τὴν κατηγορία ὅτι εἶναι παραβάτης τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Στὴν κατηγορία αὐτὴ ὁ Χριστὸς ἀπαντοῦσε ὅτι, ὄχι μόνο δὲν εἶναι παραβάτης, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα Αὐτὸς ἐκπλήρωσε τὸν Νόμο μὲ ἰδιαίτερη ἀκρίβεια. Κανεὶς ἄλλος δὲν τήρησε τὸν Νόμο ὅπως ὁ ἀναμάρτητος Χριστός. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο πολὺ σημαντικό. Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται καταπίεση μπροστὰ στὸν ὁποιοδήποτε νόμο, δὲν τοὺς εὐχαριστεῖ ἡ τήρηση τῶν νόμων, ἐπειδὴ αἰσθάνονται ὅτι τοὺς περιορίζει. Ὁ Χριστὸς προσφέρει ἕνα ἐσωτερικὸ κίνητρο, ὥστε ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ νὰ φαίνεται εὔκολος καὶ εὐχάριστος. Τὸ ἐσωτερικὸ αὐτὸ κίνητρο δὲν εἶναι ἄλλο ἀπ’ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία δόθηκε στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴν Πεντηκοστή. Μὲ τὴν δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι σχετικῶς εὔκολο νὰ τηρήσει ὁ ἄνθρωπος τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, ὁ Χριστὸς συμπλήρωσε τὸν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ καινούριες ἐντολές, οἱ ὁποῖες φαίνονται δυσκολότερες στὰ μάτια τῶν συνηθισμένων ἀνθρώπων. Ἐάν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀπαγορευόταν ὁ φόνος, ἔρχεται ὁ Χριστὸς καὶ προσθέτει ὅτι δὲν ἀπαγορεύεται μόνο ὁ φόνος, ἀλλὰ ὅτι καὶ ὁ φθόνος εἶναι ἐπικίνδυνος, γι’ αὐτὸ ἄς φροντίζουν οἱ μαθητές Του νὰ τὸν βγάζουν γρήγορα ἀπ’ τὶς καρδιές τους.

Ὁ Χριστός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἔθεσε αὐτὸν τὸν καινούριο Νόμο τῆς Χάριτος καὶ πρῶτος Αὐτὸς ἐφάρμοσε αὐτὴν τὴν καινούρια διδασκαλία. Ὑπάρχει βεβαίως κίνδυνος νὰ δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι μόνο ὡραῖες θεωρίες. Καὶ ὑπάρχει ἐπίσης ὁ κίνδυνος νὰ νομίσει κάποιος ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ ἐντολὲς εἶναι ἀνεφάρμοστες καὶ οὐτοπικές. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐτοὶ ποὺ δίδαξαν τὸ Εὐαγγέλιο χωρὶς προσθαφαιρέσεις καὶ χωρὶς ἐκπτώσεις, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔζησαν τὸ περιεχόμενο τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας. Ἀπέφυγαν μὲ τὸν συνδυασμὸ αὐτὸ τὸν μεγαλύτερο κίνδυνο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ὑποκρισία καὶ ἡ ἀσυνέπεια. Ὅπως λέγει ὁ λαὸς σοφότατα, «δάσκαλε ποὺ δίδασκες καὶ λόγο δὲν ἐκράτεις…». Ὅπως οἱ ἅγιοι Πατέρες μετέδιδαν ἀπ’ τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν κόσμο, αὐτὸ τὸ Φῶς μὲ τὴν σειρά μας νὰ ἀκτινοβολοῦμε καὶ ἐμεῖς πρὸς τὸ εὑρύτερο περιβάλλον μας.

π. Ν.Η.