https://www.goarch.org/-/pastoral-guidelines-church-positions-regarding-the-sanctity-of-human-life

A major and overarching concern of the Church arises with its commitment to the God-given sanctity of human life. Some of the developments of the biological manipulation of human life, though promising and amazing therapeutic achievements, may also be understood as undermining respect for the integrity of human existence. Others may be seen as providing new means of healing human illness. Discerning the difference is the challenge the Church faces in developing its teaching on these newly appearing issues.

Human Life

The Church’s teaching about human life is based on Holy Tradition, including the Scriptures as a primary resource and the ongoing teaching and interpretation of the Orthodox Faith. Life is a gift of God in the formation of the created world. All life is precious, but human life is uniquely created by God in the “image and likeness of God.” Human life as such deserves deep respect and individual human beings are to be treated in accordance with their inherent human dignity.

Thus, racism, unjust prejudicial treatment of men and women, genocide, forms of sexual exploitation, domestic violence, child abuse, rape, theft or destruction of private property, deceptions and deceit, environmental plunder and other such unethical behaviors violate the human dignity of others. Human life as a gift of God should be respected. Some specific issues are the following:

Donation of Organs

Although nothing in the Orthodox tradition requires the faithful to donate their organs to others, nevertheless, this practice may be considered an act of love, and as such is encouraged. The decision to donate a duplicate organ, such as a kidney, while the donor is living, requires much consideration and should be made in consultation with medical professionals and one’s Spiritual Father. The donation of an organ from a deceased person is also an act of love that offers the recip­ient a longer, fuller life. Such donations are acceptable if the deceased donor had willed such action, or if surviving relatives permit it providing that it was in harmony with the desires of the deceased. Such actions can be approved as an expression of love and the self-determination of the donor. In all cases, respect for the body of the donor should be maintained. Organ transplants should never be commercialized nor coerced nor take place without proper consent, nor place in jeopardy the identity of the donor or recipient, through, for example, the use of animal organs. The death of the donor should never be hastened in order to harvest organs for transplantation to another person.

Cremation

Because the Orthodox Faith affirms the fundamental goodness of creation, it understands the body to be an integral part of the human person and the temple of the Holy Spirit, and expects the resurrection of the dead. The Church considers cremation to be the deliberate desecration and destruction of what God has made and ordained for us. The Church instead insists that the body be buried so that the natural physical process of decomposition may take place. The Church does not grant funerals, either in the sanctuary, or at the funeral home, or at any other place, to persons who have chosen to be cremated. Additionally, memorial services with kolyva (boiled wheat) are not allowed in such instances, inasmuch as the similarity between the “kernel of wheat” and the “body” has been intentionally destroyed.

Medical Developments and the Church

With high frequency, new developments in the area of the life sciences appear in our technologically advanced culture. The Church welcomes efforts and innovations that contribute to the healing of human diseases. Yet, many of these advances raise moral questions. Some of the Church’s responses to these developments are based on older issues for which the Church has clear and unambiguous guidelines. Other responses are not so evident.

Thus, many of these developments pose challenges to Orthodox Christian spiritual concerns and moral values. In numerous cases, the Church is still in the process of clarifying its response. The following serve to indicate the general positions and direction of thought in the Orthodox Church:

Sexuality

The Orthodox Church recognizes marriage as the only moral and spiritually appropriate context for sexual relations. Thus, all other forms of sexual activity such as fornication, adultery, homo­sexuality, lesbianism, pornography, all forms of prostitution, and similar forms of behavior are sins and as such are inappropriate for the Orthodox Christian. Marriage is only conducted and recognized in the Orthodox Church as taking place between a man and a woman. Same-sex marriages are a contradiction in terms. The Orthodox Church does not allow for same-sex marriages.

Abortion

The Church from the very beginning of existence has sought to protect “the life in the womb” and has considered abortion as a form of murder in its theology and canons. Orthodox Christians are admonished not to encourage women to have abortions, nor to assist in the committing of abortion. Those who perform abortions and those who seek them are committing an immoral deed, and are called to repentance.

Suicide

Suicide, the taking of one’s own life, is self-murder and as such, a sin. More importantly, it may be evidence of a lack of faith in our loving, forgiving, sustaining God. If a person has committed suicide as a result of a belief that such an action is rationally or ethically defensible, the Orthodox Church denies that person a Church funeral, because such beliefs and actions separate a person from the community of faith. The Church shows compassion, however, on those who have taken their own life as a result of mental illness or severe emotional stress, when a condition of impaired rationality can be verified by a physician.

Autopsy

When a person dies for reasons that are uncertain, a qualified medical examiner may, with the permission of the next of kin, perform an autopsy to determine the cause of death. In some states, this is required by law. In all cases, however, the Orthodox Church expects that the body of the deceased be treated with respect and dignity.

Οι αρχές του κοινωνικού δόγματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Ζητή­ματα Βιοηθικής

https://old.mospat.ru/gr/documents/social-concepts/xii/

 ΑΜΒΛΩΣΕΙΣ

XII.2. Από τους αρχαιότερους χρόνους η Εκκλησία αντιμετωπίζει την προμελετημένη διακοπή της εγκυμοσύνης (έκτρωση) ως μια βαριά αμαρτία. Οι ιεροί κανόνες ταυτίζουν την έκτρωση με το φόνο. Στη βάση αυτής της εκτίμησης ευρίσκεται η πεποίθηση ότι, η γένεση ενός ανθρώπινου πλάσματος αποτελεί Θείο δώρο και για το λόγο αυτό οποιαδήποτε επιβουλή κατά της ζωής της μέλλουσας ανθρώπινης προσωπικότητας είναι έγκλημα.

Ο ψαλμωδός περιγράφει την ανάπτυξη του καρπού στην μητρική κοιλία ως μια δημιουργική πράξη του Θεού: «ὅτι σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, Κύριε, ἀντελάβου μου ἐκ γαστρὸς μητρός μου… οὐκ ἐκρύβη τὸ ὀστοῦν μου ἀπὸ σοῦ, ὃ ἐποίησας ἐν κρυφῇ, καὶ ἡ ὑπόστασίς μου ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς·  τὸ ἀκατέργαστόν μου εἶδον οἱ ὀφθαλμοί σου» (Ψαλ. 138. 13,15-16). Το ίδιο επιβεβαιώνει ο Ιώβ όταν αναφέρεται στον Θεό: «αἱ χεῖρές σου ἔπλασάν με καὶ ἐποίησάν με, μετὰ ταῦτα μεταβαλών με ἔπαισας… ἦ οὐχ ὥσπερ γάλα με ἤμελξας, ἐτύρωσας δέ με ἴσα τυρῷ; δέρμα δὲ καὶ κρέας με ἐνέδυσας, ὀστέοις δὲ καὶ νεύροις με ἐνεῖρας. ζωὴν δὲ καὶ ἔλεος ἔθου παρ᾿ ἐμοί, ἡ δὲ ἐπισκοπή σου ἐφύλαξέ μου τὸ πνεῦμα…ἐκ κοιλίας με ἐξήγαγες» (Ιώβ 10. 8-12,18). «πρὸ τοῦ σε ἐξελθεῖν ἐκ μήτρας ἡγίακά σε» (Ιερ. 1. 6), είπε ο Κύριος στον Ιερεμία. «Μη φονεύεις το μωρό προκαλώντας την αποβολή», αυτό το πρόσταγμα ευρίσκεται ανάμεσα στις σπουδαιότερες εντολές του Θεού στη «Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων», ένα από τα αρχαιότερα μνημεία της χριστιανικής γραμματείας.  «Μια γυναίκα η οποία έκανε αποβολή είναι φόνισσα και θα δώσει λόγο στον Θεό… Διότι το έμβρυο στην κοιλία είναι ένα ζωντανό πλάσμα, το οποίο φροντίζει ο Θεός», ανέφερε ο απολογητής του 2 αιώνα Αθηναγόρας. «Όποιος μέλλει να γίνει άνθρωπος είναι ήδη άνθρωπος», ισχυριζόταν ο Τερτυλλιανός στο μεταίχμιο 2 και 3 αι. «Αυτή που απώλεσε εκ προμελέτης τον καρπό της κοιλίας της υφίσταται την καταδίκη για φόνο… Όσοι παρέχουν φάρμακα για την αποβολή του συλληφθέντος στην κοιλία είναι ανθρωποκτόνοι, όπως και αυτοί που δέχονται τα παιδοκτόνα φαρμάκια», αναφέρεται στο 2 και στον 8 κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου, που περιλαμβάνονται στο Πηδάλιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και επαναβεβαιώθηκαν από τον 91 κανόνα της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου.  Ταυτόχρονα ο Μέγας Βασίλειος διευκρινίζει ότι η βαρύτητα της ενοχής δεν εξαρτάται από τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: «Δεν διακρίνουμε μεταξύ του διαμορφωθέντος καρπού και του αδιαμόρφωτου». Ο Ιερός Χρυσόστομος χαρακτηρίζει όσους προχωρούν σε έκτρωση «χειρότερους ακόμα και από τους ανθρωποκτόνους».

Η Εκκλησία θεωρεί την ευρεία διάδοση και τη δικαιολογία των εκτρώσεων στη σύγχρονη κοινωνία ως απειλή  για το μέλλον της ανθρωπότητας και φανερό δείγμα της ηθικής κατάπτωσης. Η πιστή τήρηση της βιβλικής και της πατερικής διδασκαλίας για την ιερότητα και το ανεκτίμητο της ανθρώπινης ζωής από την αρχή είναι ασυμβίβαστη με την αναγνώριση της «ελευθερίας επιλογής» για τη γυναίκα στη διαχείριση της μοίρας του καρπού της. Εκτός αυτών η έκτρωση ελλοχεύει ένα σοβαρό κίνδυνο για την σωματική και την ψυχική υγεία της μητέρας. Η Εκκλησία θεωρεί πάντα ως καθήκον της την υπεράσπιση των πλέον ευαίσθητων και εξαρτημένων ανθρώπινων πλασμάτων που είναι τα αγέννητα μωρά. Σε καμία περίπτωση η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν δύναται να παραχωρήσει την ευλογία της για τη διάπραξη έκτρωσης. Χωρίς να απορρίπτει τις γυναίκες που προχώρησαν σε εκτρώσεις η Εκκλησία τις καλεί σε μετάνοια και στην υπέρβαση των επιζήμιων συνεπειών της αμαρτίας μέσω της προσευχής και της άσκησης του επιτιμίου με την μετέπειτα συμμετοχή στα σωτηριώδη Μυστήρια. Σε περιπτώσεις όταν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη ζωή της μητέρας  εάν συνεχισθεί η εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα εάν έχει και άλλα παιδιά, στην ποιμαντική πράξη συνίσταται η επίδειξη της συγκατάβασης. Η γυναίκα που διέκοψε την εγκυμοσύνη υπό αυτές τις περιπτώσεις δεν στερείται την ευχαριστιακή κοινωνία, όμως αυτή η κοινωνία προϋποθέτει την άσκηση από αυτή του προσωπικού επιτιμίου της προσευχής, το οποίο προσδιορίζεται από τον ιερέα που δέχεται την εξομολόγησή της. Ο αγώνας κατά των εκτρώσεων, στις οποίες οι γυναίκες προχωρούν λόγω της έσχατης υλικής ανάγκης και της αδυναμίας, απαιτεί από την Εκκλησία και την κοινωνία την λήψη δραστήριων μέτρων για την προστασία της μητρότητας, όπως και την παροχή των προϋποθέσεων για την υιοθέτηση των παιδιών, των οποίων η μητέρα για κάποιο λόγο αδυνατεί να εξασφαλίσει την ανατροφή αυτών μόνη της.   

Η ευθύνη για την αμαρτία του φόνου του αγέννητου μωρού έχει μαζί με τη μητέρα και ο πατέρας, σε περίπτωση που δίνη τη συγκατάθεση του για την έκτρωση. Εάν η έκτρωση διαπράχθηκε από τη γυναίκα χωρίς τη συγκατάθεση του άνδρα, αυτό δύναται να αποτελεί βάση για διαζύγιο (πρβλ. X.3). Η αμαρτία βαρύνει τη ψυχή και του γιατρού που διαπράττει την άμβλωση. Η Εκκλησία καλεί την Πολιτεία να αναγνωρίσει το δικαίωμα των λειτουργών του υγειονομικού συστήματος να αρνούνται τη διάπραξη των αμβλώσεων για λόγους συνείδησης. Είναι αδύνατο να αναγνωρισθεί ως ομαλή η κατάσταση όταν η νομική ευθύνη του ιατρού για τον θάνατο της μητέρας είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη από την ευθύνη για την απώλεια του καρπού, πράγμα το οποίο προκαλεί τους ιατρούς και μέσω αυτών και τους ασθενείς να προχωρήσουν σε έκτρωση. Ο ιατρός πρέπει να επιδεικνύει τη μέγιστη ευθύνη για τη διάγνωση που κάνει και η οποία δύναται να ωθήσει τη γυναίκα στη διακοπή της εγκυμοσύνης. Ταυτόχρονα ένας πιστός ιατρός  πρέπει να συγκρίνει επισταμένως τις ιατρικές ενδείξεις με τις προσταγές της χριστιανικής συνείδησης. 

Οι αρχές του κοινωνικού δόγματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Ζητή­ματα Βιοηθικής

https://old.mospat.ru/gr/documents/social-concepts/xii/

 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ