Ενοριακές Πλοηγήσεις
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΛΟΥΚΑ (ε΄1-11 )
22 Σεπτεμβρίου 2024
Μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ τιμίου Σταυρῦ ἀρχίζει, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ περίοδος τοῦ κατὰ Λουκᾶ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἡ ὁποία θὰ διαρκέσει μέχρι τὶς ἀπόκριες, μὲ ἕνα διάλειμμα στὶς ἑορτὲς τῶν Χριστουγέννων. Στὴν σημερινὴ πρώτη Κυριακὴ αὐτῆς τῆς περιόδου ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκὰς μᾶς διηγήθηκε τὴν κλήση στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα τῶν τεσσάρων πρώτων μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ὁ Λουκὰς ἐκθέτει περισσότερες λεπτομέρειες ἀπ’ τοὺς ἄλλους δύο «συνοπτικούς» εὐαγγελιστὲς Ματθαῖο καὶ Μᾶρκο. Τὸ σημερινὸ περιστατικὸ δὲν ἦταν ἡ πρώτη συνάντηση καὶ ἡ πρώτη γνωριμία τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς συγκεκριμένους ὑποψηφίους μαθητές Του, ἀλλὰ ἡ ὁριστικὴ κλήση τους. Ἡ στιγμὴ δηλαδή, κατὰ τὴν ὁποία ἐγκατέλειψαν τὴν ἐργασία τους καὶ τὶς οἰκογένειές τους, γιὰ νὰ μαθητεύσουν στὸν Χριστό. Γιὰ τὴν πρώτη γνωριμία καὶ συνάντηση μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ἀρκετὲς πληροφορίες δίνει ὁ ἄλλος εὐαγγελιστής, ὁ Ἰωάννης
Ὁ Χριστὸς βρέθηκε στὴν ἀκρογιαλιὰ τῆς λίμνης τῆς Γαλιλαίας τὶς πρωϊνὲς ὧρες ἐκείνης τῆς ἡμέρας. Στὰ νερὰ τῆς λίμνης αὐτῆς ἐξασκοῦσαν τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ψαρᾶ οἱ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος ἀφ’ ἑνὸς καὶ οἱ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης ἀφ’ ἑτέρου. Συγκεντρώθηκε ἀρκετὸς κόσμος, γιὰ νὰ ἀκούσουν τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τότε ὁ Κύριος ἐπιβιβάσθηκε στὸ πλοῖο τῶν δύο ἀδελφῶν Ἀνδρέα καὶ Πέτρου, τὸ ὁποῖο ἀνοίχθηκε λίγο μέσα στὴν λίμνη, ὥστε νὰ τὸν βλέπουν καὶ νὰ τὸν παρακολουθοῦν ὅλοι οἱ συγκεντρω-μένοι ποὺ κάθονταν στὴν ἀκρογιαλιά. Ὅταν τελείωσε τὸ κήρυγμά του ὁ Χριστός, εἶδε ὅτι πάνω στὸ πλοῖο οἱ δύο ἀδελφοὶ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος ἐπιδιόρθωναν τὰ δίχτυα τους. Τὴν νύκτα ἐκείνη εἶχαν ἀπλώσει αὐτὰ τὰ δίχτυα στὰ νερὰ τῆς λίμνης, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα δὲν ἦταν καλό. Γι’ αὐτὸ καὶ καθὼς ἀνέβαινε ὁ ἤλιος τῆς καινούριας ἡμέρας στὸ οὐράνιο στερέωμα, ἔπλεναν αὐτὰ τὰ δίχτυα. Ἐκείνη τὴν στιγμὴ ὁ Χριστὸς τοὺς διέταξε νὰ ρίξουν πάλι τὰ δίχτυα τους μέσα στὰ νερά. Αὐτὴν τὴν φορὰ ὅμως πολλὰ ψάρια αἰχμαλωτίσθηκαν στα δίχτυα αὐτά. Ὁ Πέτρος ὑπήκουσε ἀμέσως στὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν ἐκπληκτικό. Ἐξέφρασε ὅμως τὴν ἀπορία του ὅτι δὲν ἦταν λογικὸ νὰ ἔχουν ἐπιτυχία στὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας, ὅταν ὁ ἤλιος λάμπει στὸν οὐρανό. Ὅλη τὴν νύκτα εἶχαν ρίξει τὰ δίχτυα τους στὰ νερὰ καὶ εἶχαν ἀγρυπνήσει πάνω στὰ πλοῖα τους, ἀλ-λὰ δὲν ἔφεραν κανένα ἀποτέλεσμα. Μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ ἐπανέλαβαν τὴν προσπάθειά τους καὶ παραδόξως αὐτὴν τὴν φορὰ συνέλαβαν ἀμέτρητο πλῆθος ψαριῶν, ὥστε χρειάσθηκε νὰ τοὺς βοηθήσουν οἱ ἄλλοι δύο ἀδελφοὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης, οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν μὲ τὸ δικό τους πλοῖο στὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Καὶ τότε ὁ Κύριος κάλεσε καὶ τοὺς τέσσερις στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα.
Ἐντύπωση μᾶς δημιουργεῖ ἡ λεπτομέρεια ὅτι ὁ Χριστὸς ἀπευθύνεται στὸν Πέτρο τὴν ὥρα ποὺ ἐκεῖνος ἐπιδιόρθωνε καιὶ ἔπλενε τὰ δίχτυα, γιὰ νὰ εἶναι ἕτοιμα νὰ χρησιμοποιηθοῦν τὴν ἑπομένη φορά. Ὁ εὐαγγελιστὴς θέλει νὰ μᾶς δείξει ὅτι ὁ Χριστὸς συνάντησε τοὺς ὑποψηφίους μαθητές Του μέσα στὴν καθημερινότητά τους. Ὅπως ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἄνθρωποι, ἀγωνίζονταν καὶ αὐτοὶ νὰ ἐξασφαλίσουν τὸ ἀπαραίτητο εἰσόδημα γιὰ μιὰ ἀξιοπρεπὴ διαβίωση. Δὲν διέφεραν οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ στὴν καθημερινότητά τους ἀπ’ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὅπως ἐργάζονταν ὅλοι οἱ ἄλλοι, ἐργάζονταν καὶ αὺτοί. Εἶχαν ὅμως μία διαφορά. Τοὺς ἀπασχολοῦσαν ἐντόνως μέσα στὴν καρδιά τους τὰ ἐρωτήματα γιὰ τὸν Μεσσία. Πότε θὰ ἐρχόταν, πῶς θὰ Τὸν ἀνεγνώριζαν, πῶς θὰ γίνονταν μαθητές Του. Αὐτὴ ἦταν ἡ κεντρικὴ σκέψη καὶ ἡ κυριότερη φροντίδα στὴν ζωή τους, ὅτι ἔπρεπε νὰ εἶναι καταλλήλως προετοιμασμένοι γιὰ νὰ Τὸν ὑποδεχθοῦν. Γι’ αὐτὸ καὶ πρὶν νὰ τοὺς καλέσει ὁ Χριστὸς νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν, ἦσαν μαθητὲς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Καὶ ὅταν γίνονται μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, ἔχουν τὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες τους, ἀλλὰ τοὺς χαρακτηρίζει ἡ ἀφοσίωση στὸ Πρόσωπό Του. Μετὰ τὴν Σταύρωση καὶ τὴν Ἀνάστασή Του ἐπιστρέφουν στὶς ἐργασίες τους καὶ στὴν καθημερινότητά τους, ἀλλὰ ἡ ἀγωνία τους εἶναι ἡ ἀπουσία του Χριστοῦ. Μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ γίνονται ἀπόστολοι, ἀλλὰ καὶ πάλι ἡ προσοχή τους στρέφεται στὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν σωστὴ προετοιμασία ὅλων τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ ἐρχομένου Κυρίου.
Ἐὰν αὐτὴ ἦταν ἡ καθημερινότητα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, ἐν τοῦτοις γιὰ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους ἡ συνηθισμένη καθημερινότητα εἶναι δυστυχῶς διαφορετική. Μοιάζει μὲ τὴν συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Νῶε. Τὸ παράδειγμα αὐτὸ χρησιμοποίησε καὶ ὁ Χριστός. Ὁ Νῶε κατεσκεύαζε τὴν κιβωτὸ καὶ ὅλοι σχεδὸν οἱ σύγχρονοί του ἄνθρωποι ποὺ τὸν ἔβλεπαν, γελοῦσαν καὶ εἰρωνεύονταν. Ἔτρωγαν, ἔπιναν, ἐργάζονταν, παντρεύονταν, ἀλλὰ δὲν σκέφτονταν τὸν Θεό. Καὶ στὸ τέλος ἦλθε ὁ κατακλυσμός. Δύο διαφορετικὲς καθημερινότητες εἶναι αὐτές. Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἐπακολουθεῖ ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ στὴν καθεμιὰ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ἐπισκέψεως εἶναι τόσο διαφορετικά.
Καὶ ἡ δική μας ζωή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἐνδεχόμενο, ἤ μάλλον εἶναι βέβαιο ὅτι μοιάζει ἄλλοτε μὲ τὴν μία καὶ ἄλλοτε μὲ τὴν ἄλλη ἀπ’ τὶς δύο παραπάνω καταστάσεις. Ὅταν ἐρχόμαστε στὴν ἐκκλησία, ἐκδηλώνουμε τὴν πίστη μας στὸν Θεό. Ἐξερχόμαστε ἀπ’ τὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ στὴν καθημερινότητά μας δὲν καλλιεργοῦμε τὴν σχέση αὐτὴ σὲ ὅλο τὸ βάθος της. Δὲν εἶναι ὁ Θεὸς καὶ τὸ θέλημά Του στὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας, ἀλλὰ ὁ ἑαυτός μας. Καὶ ἄν νομίζουμε ὅτι εἴμαστε πνευματικοί, πολὺ ἀπέχουμε ἀπ’ τὴν τελειότητα. Τὸ βασικὰ λάθος μας εἶναι ὅτι περιορίζουμε αὐτὴν τὴν πνευματικότητα σὲ μία πλευρὰ τῆς ζωῆς μας, σὲ μερικὲς ὧρες ἐκκλησιασμοῦ καὶ μελέτης πνευματικῶν βιβλίων καὶ ἀφήνουμε ἔξω ὅλες τὶς ὑπόλοιπες ὧρες καὶ δραστηριότητές μας. Ἡ προτροπὴ εἶναι σαφὴς καὶ ἐνδεικτική: «Κατὰ τὸν καλέσαντα ὑμᾶς Ἅγιον καὶ αὐτοὶ ἅγιοι ἐν πάσῃ ἀναστροφὴ γενήθητε» (Α΄ Πέτρου 1-15).
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΗ (Μαρκ.η΄34-θ΄ 1)
15 Σεπτεμβρίου 2024
Συνεχίζεται καὶ σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ Χριστὸς μίλησε γιὰ τὸν δικό μας σταυρό. Ὅπως ὁ Χριστὸς χωρὶς τὸν Σταυρὸ δὲν εἶναι ὁ σωτήρας τοῦ κόσμου, ἔτσι καὶ ὁ χριστιανὸς χωρὶς τὸν δικό του σταυρὸ δὲν εἶναι ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς δὲν ἀποφεύγει τὸν θάνατο πάνω στὸν Σταυρό, ἄν καὶ εἶχε αὐτὴν τὴν δυνατότητα. Δὲν κατεβαίνει ἀπ’ τὸν Σταυρό, ὅταν οἱ ἐχθροί Του ζητοῦν μὲ προκλητικὸ τρόπο ἕνα τέτοιο θαῦμα. Ὅταν προειδοποιοῦσε τοὺς μαθητές Του γιὰ τὸ ἐπικείμενο Πάθος Του, ὁ Πέτρος ἐξέφρασε τὴν ἐπιθυμία νὰ μὴν πραγματοποιηθεῖ ἕνας τέτοιος ἀτιμωτικὸς θάνατος, ἐπειδὴ κατὰ τὴν γνώμη δὲν ταίριαζε στὸν Μεσσία. Τότε ὁ Χριστὸς ἐπετίμησε μὲ ἀσυνήθιστη αὐστηρότητα τὸν Πέτρο καὶ τὸν ἀπεκάλεσε διάβολο, ἐπειδὴ ἐξακολουθοῦσε νὰ σκέφτεται σύμφωνα μὲ τὴν κοσμικὴ νοοτροπία καὶ ὄχι ὅπως σκέφτεται καὶ ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Θέλημα τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ. Ἄν ὁ Χριστὸς ἀπέφευγε νὰ σταυρωθεῖ, ὁ μόνος κερδισμένος θὰ ἦταν ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος θὰ παρέμε-νε κυρίαρχος πάνω στοὺς ἀνθρώπους.
Στὴν συνέχεια ὁ Χριστὸς ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ καθένας εἶναι ἐλεύθερος νὰ ἐπιλέξει ἄν θὰ Τὸν ἀκολουθήσει ἤ ὄχι. Ἀπ’ τὸ σημεῖο αὐτὸ ἀρχίζει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Κανένα δὲν ἐξαναγκάζει ὁ Χριστὸς καὶ κανένα δὲν ὑποχρεώνει, ἀλλὰ σέβεται τὴν ἐλευθερία τῶν ἀνθρώπων, τὴν ὁποία ἄλλωστε Αὐτὸς ἔδωσε στὰ λογικὰ δημιουργήματά Του. Ἀπ’ τὴν στιγμὴ ὅμως ποὺ ὁ ἄνθρωπος θὰ ἐπιλέξει νὰ εἶναι μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ εἶναι προετοιμασμένος γιὰ ἀγῶνες, θυσίες καὶ στερήσεις. Ὁ Χριστὸς εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς προειδοποιεῖ γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς συνέπειες τῆς γνησίας χριστιανικῆς ζωῆς, δὲν ἀποκρύπτει τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν παραπλανᾶ τοὺς ἀκροατὲς τῆς διδασκαλίας Του. Τὸ προσκλητήριό Του εἶναι ἀντιδημαγωγικό, σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ συνήθεις δημαγωγούς, οἱ ὁποῖοι δίνουν ἐξωπραγματικές ὑποσχέσεις καὶ προσελκύουν πλῆθη ὁπαδῶν, μέχρι νὰ ἀποδειχθεῖ ὅτι δὲν εἶχαν τὴν δύναμη καὶ τὴν διάθεση νὰ πραγματοποιήσουν ὅσα ἔλεγαν.
Ὁ Χριστὸς προαναγγέλει ὅτι ὅποιος θέλει νὰ Τὸν ἀκολουθήσει, αὐτὸς χρειάζεται νὰ δείξει αὐταπάρνηση καὶ προθυμία στὴν ἄρση τοῦ σταυροῦ. Γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἄνθρωπος δὲν ἱκανοποιεῖ τὶς ἐγωκεντρικὲς ἐπιθυμίες του, δὲν ἐκμεταλλεύεται τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, σὲ γενικὲς γραμμὲς δὲν θεωρεῖ ὅτι ὁ ἑαυτός του εἶναι τὸ κέντρο τοῦ κόσμου. Ἀντιθέτως, εἶναι ἕτοιμος νὰ στερηθεῖ τὰ ἐγκόσμια ἀγαθὰ καὶ νὰ συγκρουσθεῖ μὲ τοὺς ἰσχυροὺς αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ὅταν αὐτοὶ προσβάλλουν τὶς πνευματικὲς ἀξίες ἤ ἀδικοῦν τοὺς ἀδυνάτους. Ὁ ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ εἶναι πρόθυμος νὰ θυσιάσει καὶ τὴν ζωή του γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἄλλων, ὄχι νὰ θυσιάσει τοὺς ἄλλους γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσει τὸ δικό του συμφέρον, ὄχι νὰ προδώσει τὶς ἰδέες του γιὰ νὰ σώσει τὴν ζωή του ἤ νὰ παραμείνει στὴν θέση του. Γιὰ νὰ τηρήσει ὁ ἄνθρωπος τὶς ἐντο-λὲς τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μείνει συνεπῆς στὴν πίστη του, γιὰ νὰ ἐκπληρώσει τὸ καθῆκον του, εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ ἀντιμετωπίσει δυσκολίες.
Ἡ αὐταπάρνηση, γιὰ τὴν ὁποία μιλήσαμε, εἶναι ἐκούσια ἐπιλογή. Οἱ ἄνθρωποι μὲ κοσμικὴ νοοτροπία ἐνεργοῦν ἐντελῶς διαφορετικά. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ οἱ ἀκούσιες δοκιμασίες τῆς ζωῆς, ὅπως εἶναι οἱ ἀρρώστειες ἤ τὰ οἰκονομικὰ προβλήματα. Καὶ πάλι ὁ ἀληθινὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ ἀντιμετωπίζει καὶ αὐτὲς τὶς δοκιμασίες μὲ θάρρος καὶ πίστη στὸν Θεό. Δὲν ἐπιδιώκει τὶς δοκιμασίες καὶ ὁπωσδήποτε δὲν εὐχαριστιέται μὲ αὐτές, ἀλλὰ δὲν ἀπελπίζεται. «Μὲ τὸ πρῖσμα τῆς αἰωνιότητος» βλέπει αὐτὲς τὶς δοκιμασίες ὡς εὐκαιρίες γιὰ πνευματικὴ ὡρίμανση καὶ προσέγγιση πρὸς τὸν Θεό.
Εἶναι βέβαιο ὅτι ὁ ἄνθρωπος μὲ τὰ παραπάνω χαρακτηριστικά, αὐτὸς ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ εἶναι πραγματικὰ χριστιανός, καὶ ὄχι ἁπλῶς νὰ λέγεται, θὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀντίδραση τοῦ περιβάλλοντός του, ἀλλὰ περισσότερο τοῦ ἰδίου τοῦ ἑαυτοῦ του.
Ὁ Χριστὸς μᾶς εἶπε ὅτι χρειάζεται νὰ ἀντισταθοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν ἔντονη πίεση. Καὶ τότε ὁ κακὸς ἑαυτός μας θὰ ὑποχωρήσει, δηλαδὴ ὁ «παλαιὸς ἄνθρωπος», καὶ στὴν θέση του θὰ ἐμφανισθεῖ ὁ «καινούριος», αὐτὸς ποὺ θέλει ὁ Θεός. Γι’ αὐτὸ μᾶς συμφέρει νὰ θυσιάσουμε τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, τὰ προσωρινά μας συμφέροντα, ἀκόμα καὶ τὴν βιολογική μας ὕπαρξη, ὥστε νὰ κερδίσουμε τὰ πνευματικὰ ἀγαθά, τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή. Νὰ θυσιάσουμε αὐτὰ ποὺ ἔχουν μικρὴ καὶ παροδικὴ ἀξία, ὥστε νὰ λάβουμε τὰ ἀληθινὰ καὶ τὰ αἰώνια. Γι’ αὐτὸ ἀκούσαμε ὅτι ὅποιος πεθάνει, αὐτὸς θὰ ζήσει. Καὶ ὅποιος ζημιωθεῖ, αὐτὸς θὰ εἶναι ὁ κερδισμένος.
Κάθε χρόνο, τὴν Κυριακὴ μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Σταυροῦ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ Ἐκκλησία μας διαβάζει αὐτὴν τὴν περικοπή. Καθὼς ἐμβαθύνουμε στὸ περιεχόμενό της, ἴσως σκεφτόμαστε ὅτι ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀπραγματοποίητα καὶ ἀσυνήθιστα καὶ μὴ φυσιολογικὰ γιὰ τὴν ζωή μας. Καὶ ὅμως ἕνα πρᾶγμα χρειάζεται νὰ ἐμπεδώσουμε. Ἡ ζωή μας καὶ ἡ νοοτροπία μας στὸν κόσμο αὐτὸ μετὰ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, δηλαδὴ ἡ ὑποδούλωση στὰ πάθη, μὲ κυριότερο ἀπ’ αὐτὰ τὴν φιλαυτία, δὲν εἶναι ἡ φυσιολογική μας κατάσταση, ὅσο καὶ ἄν τὴν ἔχουμε συνηθίσει. Καὶ ὁ Χριστὸς αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπιδιώκει, νὰ μᾶς ἀνυψώσει σὲ ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο ζωῆς, ὥστε νὰ ὑπάρχουμε ὅπως θέλει ὁ Θεός.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ( Ἰω. γ΄13-17)
8 Σεπτεμβρίου 2024
Πλησιάζει ἡ μεγάλη δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ, τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει στὶς 14 Σεπτεμβρίου. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ θέμα τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἀφιερωμένες δύο Κυριακές, ἡ μία πρὶν ἀπ’ τὴν ἑορτὴ καὶ ἡ ἄλλη μετὰ τὴν παραπάνω ἡμερομηνία. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀκούσαμε ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἀπ’ τὸν διάλογο τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸν νυκτερινὸ μαθητή Του Νικόδημο. Αὐτὸς ἦταν μέλος τοῦ ἰουδαϊκοῦ Συνεδρίου, ἀλλὰ δὲν συμφωνοῦσε μὲ τὶς ἐχθρικὲς διαθέσεις τῆς ἡγεσίας τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἀπέναντι στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτὸ ὁ Νικόδημος συνήθως ἀπέφευγε νὰ ἐκδηλώνει τα φιλικά του αἰσθήματα ἀπέναντι στὸν Χριστὸ καὶ ἦταν κρυφὸς μαθητής. Βεβαίως, κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Σταυρώσεως ἀνέλαβε, μαζὶ μὲ τὸν Ἰωσὴφ ἀπ’ τὴν Ἀριμαθαία, τὴν πρωτοβουλία γιὰ τὴν ἀποκαθήλωση τοῦ νεκροῦ Σώματος τοῦ Ἐσταυρωμένου. Ὁ Νικόδημος ἐπισκέφθηκε ἕνα βράδυ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ σὲ ἕνα σπίτι τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ ἔθεσε πρὸς Αὐτὸν τὸ ἐρώτημα γιὰ τὸ νόημα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὴν γῆ. Πιὸ συγκεκριμένα, τὸν ἀπασχολοῦσε τὸ θέμα τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Τὸν διάλογο αὐτὸν διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος δείχνει ἰδιαίτερη προτίμηση στοὺς ἐκτενεῖς διαλόγους τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μὲ διάφορα πρόσωπα. Μὲ τοὺς διαλόγους αὐτοὺς ὁ Κύ-ριος ἀποκαλύπτει στοὺς συνομιλητές Του, καὶ ὄχι μόνο σὲ αὐτούς, ὑψηλὲς ἀλήθειες γιὰ τὸ Θεανδρικό Του Πρόσωπο καὶ τὸ ἀπολυτρωτικὸ ἔργο Του στὸν κόσμο.
Ὁ Χριστὸς ἀπάντησε στὸν Νικόδημο ὅτι εἶναι ἀπαραίτητη ἡ πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε αὐτὸς νὰ ἐπιστρέψει στὸν Θεὸ καὶ νὰ ζήσει κατὰ τὸ θέλημά Του. Ἡ ἀναγέννηση αὐτὴ πραγματοποιεῖται «ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος», δηλαδὴ μὲ τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Ἀλλὰ γιὰ νὰ διανοιχθεῖ αὐτὸς ὁ δρόμος, θὰ προηγηθεῖ ἡ Σταύρωση τοῦ Μεσσία. Προφανῶς ὁ Νικόδημος, ὁ οποῖος κατεῖχε ὑψηλὴ θέση στὴν ἡγεσία τοῦ λαοῦ, γνώριζε τὰ βασικὰ σημεῖα τῆς θρησκευτικῆς διδασκαλίας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς χρησιμοποίησε ἕνα γνωστὸ παράδειγμα ἀπ’ τὴν ἱστορία, ὅταν οἱ πρόγονοί τους περιπλανώνταν γιὰ σαράντα χρόνια στὴν ἔρημο στὸν δρόμο ἀπ’ τὴν Αἴγυπτο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Καθὼς εἶχαν στρατοπεδεύσει στὴν ἔρημο, ἐμφανίσθηκαν ξαφνικὰ στὸ σημεῖο ἐκεῖνο δηλητηριώδη φίδια. Ὅποιον δάγκωνε ἕνα φίδι, αὐτὸς πέθαινε ἀκαριαῖα. Ὁ Μωϋσὴς τότε, ὁ ἀρχηγός τους, μὲ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ κατασκεύασε ἕνα χάλκινο φίδι, τὸ ὁποῖο καὶ ἔστησε στὴν συνέχεια σὲ περίοπτη θέση στὸ κέντρο τοῦ καταυλισμοῦ τους. Ὅποιον δάγκωνε ἕνα φίδι, εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ ἀνυψώσει τὰ μάτια του πρὸς τὸ χάλκινο φίδι καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ ἑτοιμοθάνατος θεραπευόταν καὶ ἀπέφευγε τὸν θάνατο. Τὸ περιστατικὸ αὐτό, τὸ ὁποῖο καταγράφεται στὸ βιβλίο τῶν «Ἀριθμῶν», ὑπενθυμίζει ὁ Χριστὸς στὸν συνομιλητή Του Νικόδημο. Καὶ ὑπογραμμίζει ὅτι αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀποτελοῦσε προτύπωση τῆς δικῆς Του Σταυρώσεως. Δηλαδὴ τὸ γεγονὸς τοῦ παρελθόντος λειτουργοῦσε ὡς μία συμβολικὴ εἰκόνα μὲ ὁμοιότητες καὶ ἀναλογίες πρὸς ἕνα μελλοντικὸ γεγονός. Τὸ πρῶτο γεγονὸς συνέβη στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἀλλὰ τὸ βαθύτερο νόημά του ἀποκαλύπτεται μὲ ἕνα δεύτερο γεγονὸς στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τέτοιες προτυπώσεις ὑπάρχουν πολλὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ἀναφέρονται κυρίως στὸν Χριστό, τὴν Θεοτόκο καὶ τὸν τίμιο Σταυρό.
Τὰ φίδια στὸ στρατόπεδο τῶν Ἐβραίων ἐμφανίσθηκαν, ἐπειδὴ προηγουμένως ἄλλα φίδια εἶχαν ἐμφανισθεῖ μέσα στοὺς ἀνθρώπους. Οἰ ἰσραηλίτες διαμαρτύρονταν συνεχῶς στὸν ἀρχηγό τους Μωϋσὴ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἐνὼ ἔβλεπαν συνεχῶς ὅτι τοὺς προστάτευε ἀπ’ τοὺς κινδύνους κατὰ τὴν μακροχρόνια περιπλάνησή τους μέσα στὴν ἔρημο. Κατὰ ἕνα ἀνάλογο τρόπο καὶ ἐμεῖς ζοῦμε μέσα στὸν κόσμο καὶ πληγωνόμαστε ἀπ’ τὶς ἁμαρτίες καὶ τὰ λάθη μας, ἀπ’ τὶς ἀδικίες καὶ τὶς προσβολὲς τῶν ἄλλων ἀνθρώπων σὲ βάρος μας, ἀπ’ τὶς διαψεύσεις τῶν ἐλπίδων μας γιὰ μία καλύτερη ζωὴ καὶ ἀπ’ τὶς ἀνεκπλήρωτες προσδοκίες μας.
Τὸ χάλκινο φίδι, τὸ ὁποῖο ὁ Μωϋσὴς ἔστησε στὴν μέση τοῦ στρατοπέδου, συμβολίζει τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό. Τὸ φίδι δὲν ἦταν ἀληθινὸ καὶ ἀπεικόνιζε τὸ ὄργανο τῆς ἐξολοθρεύσεως τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ χάριζε τὴν ἀπαλλαγὴ ἀπ’ τὸν βέβαιο θάνατο σὲ ὅποιον δεχόταν στὸ αἶμα του τὸ δηλητήριο ἀπ’ τὸ δάγκωμα τῶν φιδιῶν. Καὶ ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος ἦταν ἐντελῶς ἀναμάρτητος, πάνω στὸν Σταυρὸ ἐμφανίζεται «ἐν ὁμοιώματι σαρκὸς ἁμαρτίας», φορτώνεται τὶς ἁμαρτίες καὶ γενικῶς ὅλα τὰ βάρη τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μᾶς ἀπαλλάξει καὶ νὰ μᾶς ἐλευθερώσει, χωρὶς Αὐτὸς νὰ φταίει καὶ νὰ εὐθύνεται σὲ κάτι. Καὶ γι’ αὐτό, ὅπως λέγει ὁ προφήτης Ἡσαΐας καὶ ὅπως ψάλλουμε στὰ Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, ἄν καὶ εἶναι ὁ πιὸ Ὡραῖος (λόγῳ τῆς Θεότητός Του) ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, πάνω στὸν Σταυρὸ ἐμφανίζεται ὡς ὁ πιὸ ἄσχημος ἀπ’ ὅλους. Τὸ πιὸ θαυμαστὸ ὅμως εἶναι αὐτὸ ποὺ ὁ Ἴδιος εἶχε προαναγγείλει: «Ὅταν ἐγὼ ὑψωθῶ ἀπὸ τῆς γῆς, πάντας ἐλκύσω πρὸς Ἐμαυτόν». Ἐνὼ φαίνεται ὡς ὁ μὴ ἔχων κάλλος ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, καθὼς εἶναι πάνω στὸ Σταυρὸ γεμᾶτος πληγές, τὴν ἴδια στιγμὴ γίνεται πιὸ ἐλκυστικὸς γιὰ ὅλους ἐμᾶς, ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἔχει τὴν δύναμη νὰ μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπ’ τὰ κάθε εἴδους βάρη, τὰ πολλὰ δηλητηριώδη βέλη, τῆς ζωῆς μέσα στὴν ἔρημο τῆς ζωῆς μέσα σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο. Ὁ Μεσσίας, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, δὲν θὰ ἀποφύ-γει τὸ Πάθος, εἶναι παθητός. Εἴθε νὰ εἶναι καὶ ὁ ποθητὸς τῶν καρδιῶν μας.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Z΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. θ΄27-35)
11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
Τρία θαύματα του Χριστού περιλαμβάνονται, αγαπητοί αδελφοί, στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Δύο τυφλοί ζητούν απ’ τον Χριστό να λάβουν την όρασή τους. Πριν όμως πραγματοποιήσει το θαύμα, ο Χριστός έθεσε στους δύο τυφλούς το ερώτημα αν πιστεύουν ότι έχει την δύναμη να τους δώσει αυτό που Τού ζητούσαν. Οι δύο τυφλοί απάντησαν ότι πιστεύουν και τότε ο Χριστός πραγματοποίησε το θαύμα και στους δύο. Τους διαβεβαίωσε ότι το θαύμα αυτό ήταν ανάλογο της πίστεώς τους. Ο Χριστός παρεκάλεσε τους δύο πρώην τυφλούς να μην διαφημίσουν το θαύμα, εκείνοι όμως δεν υπάκουσαν στην εντολή αυτή και διέδωσαν την είδηση στους κατοίκους της περιοχής. Ακούσαμε και για ένα άλλο θαύμα σε ένα κωφάλαλο που ήταν και δαιμονισμένος.
Οι αυτόπτες μάρτυρες των θαυμάτων δόξασαν τον Θεό και έβγαλαν το συμπέρασμα ότι τέτοια θαύματα μόνο ο απεσταλμένος του Θεού (ο αναμενόμενος Μεσσίας) έχει την δύναμη να επιτελέσει. Οι φαρισαίοι παρακολουθούσαν όλα αυτά τα γεγονότα, αλλά ζητούσαν αφορμή να κατηγορήσουν τον Χριστό. Ωστόσο, τα θαύματα πραγματοποιήθηκαν ενώπιον μεγάλου πλήθους και δεν ήταν δυνατόν να αμφισβητηθούν. Γι’ αυτό και χρησιμοποίησαν άλλη μέθοδο πολεμικής εναντίον του Χριστού. Έλεγαν στους ανθρώπους ότι ο Χριστός πραγματοποιεί τα θαύματα με την δύναμη του διαβόλου και όχι με την δύναμη του Θεού. Ο Χριστός απάντησε αμέσως στην κατηγορία αυτήν ότι είναι λογικώς αβάσιμη. Το επιχείρημα του Χριστού είναι ότι ο κύριος σκοπός των θαυμάτων Του ήταν να δείξουν ένα πράγμα: ότι η κυριαρχία του διαβόλου περιορίζεται και πρόκειται να καταργηθεί εντελώς. Επομένως, δεν είναι δυνατόν τα δικά Του θαύματα να έχουν πραγματοποιηθεί με την δύναμη του αντιπάλου. Δεν είναι δυνατόν ο διάβολος να στραφεί εναντίον του εαυτού του. Ένα οποιοδήποτε κράτος, όταν διαιρείται στο εσωτερικό του, τότε καταστρέφεται μόνο του και χωρίς την εξωτερική επίθεση.
Είναι διδασκαλία της Εκκλησίας μας ότι ο Θεός έχει την δύναμη να αναστείλει προσωρινώς την ισχύ των φυσικών νόμων, τους οποίους Αυτός βεβαίως έθεσε σε λειτουργία κατά την δημιουργία του κόσμου. Και στην Καινή Διαθήκη πολύ συχνά περιγράφονται θαύματα του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι ορθολογιστές των τελευταίων αιώνων αρνούνται γενικώς το υπερφυσικό στοιχείο, δεν πιστεύουν στην Θεότητα του Χριστού και αναζητούν λογικές ερμηνείες για τα θαύματα. Μία ομάδα απ’ αυτούς εισηγήθηκε να διαγράψουμε εντελώς απ’ τα Ευαγγέλια ο,τιδήποτε παραπέμπει στο υπερφυσικό (δηλαδή τα θαύματα και την Ανάσταση) και να στρέψουμε την προσοχή μας στα υπόλοιπα θέματα της ζωής του Χριστού. Αυτά ίσως να είναι πιο ωφέλιμα και πιο πρακτικά για την ζωή μας σήμερα μέσα στον κόσμο. Αλλά τίθενται μερικά ερωτήματα: Έχουμε δικαίωμα να σβήσουμε απ’ την ευαγγελική διδασκαλία όσα σημεία δεν μας αρέσουν ή όσα σημεία δεν εξηγούνται με την λογική; Και με ποιο αντικειμενικό κριτήριο θα επιλέξουμε ποιά σημεία θα απορρίψουμε και ποια όχι; Και γιατί να μην απορρίψουμε την Χριστιανική διδασκαλία στο σύνολό της;
Σε τελευταία ανάλυση, άλλοι πιστεύουν ότι ο Θεός έχει την δύναμη να πραγματοποιεί θαύματα και άλλοι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση οποιασδήποτε εξαιρέσεως απ’ την φυσική νομοτέλεια. Είναι θέμα επιλογής και υπαρξιακής τοποθετήσεως. Όπως οι πιστοί δεν έχουν το δικαίωμα να επιβάλλουν την πίστη τους στους απίστους, κατά παρόμοιο τρόπο και οι άπιστοι δεν έχουν το αντίστοιχο δικαίωμα να προβάλλουν την απιστία τους ως μοναδική αλήθεια και με δήθεν επιστημονικό κύρος. Και οι δύο είναι διαφορετικές μορφές πίστεως και με τα επιστημονικά μέσα παραμένουν εξ’ ίσου αναπόδεικτες.
Μέσα στο ευαγγελικό ανάγνωσμα τίθεται το θέμα της σχέσεως μεταξύ της πίστεως και του θαύματος. Πολλοί άνθρωποι, και στις ημέρες μας, εκβιάζουν τον Θεό. Ζητούν να πραγματοποιηθεί θαύμα μπροστά στα μάτια τους, για να πιστέψουν. Είναι ωστόσο σαφές ότι σε παρόμοιες περιπτώσεις ο Χριστός αρνήθηκε να ανταποκριθεί. Όταν ζητούσαν απ’ τον Χριστό να θαυματουργήσει και Εκείνος διέκρινε ότι υπήρχε πίστη στις καρδιές των ανθρώπων, τότε πραγματοποιούσε το θαύμα αυτό. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν ανταποκρινόταν, αν και είναι ο Παντοδύναμος.
Εάν η Εκκλησία μας, αγαπητοί αδελφοί, αρνηθεί ότι ο Θεός έχει την δύναμη να πραγματοποιεί θαύματα, τότε σε τί θα διαφέρει από οποιοδήποτε κοινωφελές σωματείο; Θα ήταν σαν να αρνείται τον εαυτό της και την ταυτότητά της. Απ’ την άλλη πλευρά ωστόσο, ας καταλάβουμε ότι δεν επιζητεί (πολύ περισσότερο δεν κατασκευάζει «θαύματα»), δήθεν για να στηρίξει την κλονισμένη πίστη των σημερινών ανθρώπων. Ένα θαύμα προκαλεί ένα εντυπωσιασμό, αλλά αυτός συνήθως είναι πρόσκαιρος και επιφανειακός. Δεν έχει διάρκεια σε χρόνο και δεν έχει την ένταση που να φθάνει σε τέτοιο βάθος, ώστε ο άνθρωπος να μετανοεί και να καλλιεργεί ζωντανή σχέση με τον ζώντα Θεό. Αυτόν τον εσωτερικό συγκλονισμό να επιζητούμε, χωρίς να απαιτούμε να δούμε κάποιο θαύμα. Ας μην λησμονούμε ότι από μόνη της η πίστη είναι ένα θαύμα πολύ ανώτερο από οποιοδήποτε άλλο.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Στ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. θ΄1-8)
4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς διηγήθηκε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ παραλύτου τῆς Καπερναούμ. Ὁ Χριστὸς δίδασκε στὸ ἐσωτερικὸ ἑνὸς σπιτιοῦ καὶ εἶχε συγκεντρωθεῖ πολὺς κόσμος. Ὁ παράλυτος ἦταν ξαπλωμένος σὲ ἕνα κρεβάτι καὶ μεταφερόταν ἀπ’ τοὺς φίλους του. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἐπινόησαν ἕνα τρόπο νὰ πλησιάσουν τὸν Χριστό. Ἐπειδὴ ὁ κόσμος ἦταν πολὺς καὶ ἄκουγαν μὲ προσοχὴ τὸ κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, οἱ τέσσερις φίλοι τοῦ ἀρρώστου ἀνέβηκαν στὴν στέγη, ἀφαίρε-σαν ἕνα τμῆμα της καὶ κατέβασαν ἀπ’ τὸ σημεῖο ἐκεῖνο τὸ κρεβάτι μὲ τὸν ἄρρωστο φίλο τους μπροστὰ στὸν Χριστό. Γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν θεραπεία τοῦ ἀρρώστου, οἱ φίλοι του ἦταν πρόθυμοι νὰ πράξουν ὁ,τιδήποτε χρειαζόταν. Μεγαλύτερη ἐντύπωση, ὡστόσο, προκαλεῖ ἡ πρώτη ἀντίδραση τοῦ Χριστοῦ σὲ αὐτὴν τὴν ἀσυνήθιστη κίνηση. Ὅλοι περίμεναν νὰ ἀκούσουν ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ νὰ δώσει τὴν ἐντολὴ στὸν παράλυτο νὰ ἐγερθεῖ ἀπ’ τὸ κρεβάτι καὶ νὰ ἀρχίσει νὰ βαδίζει. Ὁ Χριστὸς ὅμως ἀμέσως ἀπευ-θύνθηκε στὸν ἄρρωστο μὲ τὰ λόγια «παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου».
Ὁ Χριστὸς δηλώνει γιὰ τὸν Ἑαυτό Του ὅτι ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες, ἀλλὰ οἱ φαρισαῖοι παρακολουθοῦν μὲ προσοχὴ τὶς κινήσεις καὶ τὰ λόγια Του. Οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ θεωροῦν ὅτι ἡ δήλωση αὐτὴ ἀποτελεῖ «βλασφημία», ἐπειδὴ μόνο ὁ Θεὸς ἔχει αὐτὴν τὴν ἐξουσία τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν. Ὁποιοσδήποτε ἄλλος δηλώνει ὅτι συγχωρεῖ ἁμαρτίες εἴτε εἶναι ἴσος μὲ τὸν Θεὸ εἴτε ψεύδεται καὶ βλασφημεῖ. Ἀκολουθεῖ ἡ ἔντονη ἀντιπαράθεση τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς φαρισαίους, ὅταν ὁ Χριστὸς ξεσκεπάζει τὶς ἐνδόμυχες σκέψεις τους μπροστὰ στὸ πλῆθος. Οἱ φαρισαῖοι δὲν θέλουν νὰ πιστεύσουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός. Ὁ Χριστὸς ὅμως, γιὰ νὰ τοὺς ἀποδείξει ὅτι εἶναι Θεός, ἀποκαλύπτει τὶς κρυφὲς σκέψεις τους. Ἐὰν εἶναι Θεός, τότε ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ τὶς ἁμαρτίες. Καὶ γιὰ νὰ φύγει καὶ ἡ τελευταία ἀμφιβολία ἀπ’ τὴν σκέψη τους, δίνει τὴν ἐντολὴ στὸν παράλυτο νὰ ἐγερθεῖ ἀπ’ τὸ κρεβάτι καὶ νὰ ἀρχίσει νὰ βαδίζει. Ἐὰν ὁ Χριστὸς εἶχε τὴν πλήρη ἐξουσία ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν, τότε ἔχει καὶ τὴν δύναμη νὰ ἐπιτελεῖ σωματικὲς θεραπεῖες.
Οἱ ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης συνέδεαν τὴν ἁμαρτία μὲ τὴν ἀσθένεια. Οἱ ἄρρωστοι θεωροῦνταν ὁπωσδήποτε ἁμαρτωλοί, ἡ ὁποιαδήποτε συγκεκριμένη ἀσθένεια ἦταν ἡ τιμωρία ἀπ’ τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Ἀπὸ κοινωνικῆς πλευρᾶς οἱ ἄρρωστοι στιγματίζονταν, καταδικάζονταν σὲ ἀπομόνωση καὶ ἀντιμετωπίζονταν μὲ περιφρόνηση. Ὁ Χριστὸς προφανῶς δὲν συμφωνεῖ μὲ αὐτὴν τὴν προκατάληψη. Βεβαίως, στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ διαβάζουμε ὅτι «δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου», δηλ. μὲ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, εἰσῆλθε στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ἡ ἁμαρτία καὶ ὁ θάνατος καὶ κατ’ ἀνάλογο τρόπο μὲ τὸν Χριστὸ δίδεται σὲ ὅλους ἡ σωτηρία. Ὡστόσο, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ δεχθοῦμε ὅτι ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ ἄρρωστοι ὑποφέρουν, ἐπειδὴ τιμωροῦνται ἀπ’ τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Πολλὲς φορὲς ἄλλωστε βλέπουμε καὶ μεγάλους ἁγίους νὰ βασανίζονται πάνω στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου περισσότερο ἀπ’ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.
Στὶς εὐαγγελικὲς διηγήσεις τῶν θαυμάτων τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑπάρχουν ἄλλες δύο περιπτώσεις σχετικὲς μὲ τὸ θέμα αὐτό. Ἡ μία ἀπ’ αὐτὲς εἶναι ὁ παράλυτος τῆς δεξαμενῆς Βηθεσδᾶ στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὅταν ὁ Χριστὸς συνάντησε τὸν ἄνθρωπο αὐτὸν στὸν Ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων ἀρκετὸ καιρὸ μετὰ τὴν πραγματοποίηση τοῦ θαύματος, τότε ἔδωσε σὲ αὐτὸν τὴν πολὺ χαρακτηριστικὴ συμβουλή. «Τώρα θεραπεύθηκες, ἀλλὰ πρόσεχε, μὴν συνεχίζεις νὰ ἁμαρτάνεις ἀπ’ ἐδὼ καὶ πέρα, γιὰ νὰ μὴν πάθεις κάτι χειρότερο». Ἡ ἁμαρτία φθείρει τὴν ψυχή, ἀλλὰ καταστρέφει καὶ τὸ σῶμα. «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή», ὅπως ψάλλουμε κατὰ τὴν περίοδο αὐτήν. Ἐὰν τὸ θαῦμα ἐπαναφέρει τὴν ὑγεία στὸν σωματικὸ ὀργανισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε αὐτὸς νὰ συνεχίσει νὰ ἁμαρτάνει ὅπως πρίν, τότε θὰ ἦταν προτιμότερο νὰ παρέμενε ἀσθενὴς ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἄλλη περίπτωση εἶναι ὁ ἐκ γενετὴς τυφλός. Οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἐξ ἀρχῆς ἔθεσαν τὸ ἐρώτημα στὸν Διδάσκαλό τους, ποιός ἄραγε ἔφταιξε καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς γεννήθηκε τυφλός; Μήπως οἱ γονεῖς του ἤ μήπως αὐτὸς ὁ ἴδιος πρὶν ἀπ’ τὴν γέννησή του. Ὁ Χριστὸς διέψευσε μὲ κατηγορηματικὸ τρόπο καὶ τὰ δύο ἐνδεχόμενα. Καὶ πρόσθεσε ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς γεννήθηκε τυφλός, γιὰ νὰ δοξασθεῖ ὁ Θεός. Ἐννοοῦσε ὅτι μὲ τὸ συγκεκριμένο θαῦμα θὰ ἀποδεικνυόταν ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Θεότητα τοῦ Χριστοῦ.
Στὴν δική μας ἐποχή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, κυριαρχεῖ ἡ ἐπιστήμη. Οἱ αἰτίες τῶν ἀσθενειῶν ἀποδίδονται στὴν δράση τῶν μικροβίων. Καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς ὑγείας ἐπιδιώκεται μὲ τῆν χρήση φαρμάκων ἤ μὲ τὶς χειρουργικὲς ἐπεμβάσεις. Καὶ εἶναι βεβαίως δῶρο τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει ἤδη ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Καὶ δὲν εἶναι εὐχάριστη κατάσταση οἱ κάθε εἴδους ἀσθένειες. Εἶναι λογικὸ νὰ ἐπιζητοῦμε τὴν ἀπαλλαγή μας ἀπ’ αὐτὸν τὸν πειρασμὸ καὶ ἀπὸ ὁποιονδήποτε ἄλλο μέσα στὴν ζωή. Τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι οἱ ἄνθρωποι σήμερα ἀδυνατοῦν νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἀσθένεια ὡς μία εὐκαιρία προσεγγίσεως μὲ τὸν Θεό. Ἡ ἀσθένεια εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποτελέσει μιὰ τέτοια μοναδικὴ εὐκαιρία στὴν ζωή μας, ὅταν ἀξιοποιηθεῖ ὡς περίοδος μετανοίας, καλλιεργείας τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν καὶ προετοιμασίας γιὰ τὴν αἰωνιότητα.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ E΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. (Ματθ. η΄28-θ΄1)
28 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
Τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Χριστοῦ στὴν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν μᾶς διηγήθηκε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος. Εἶναι περιοχὴ τῆς βόρειας Παλαιστίνης, ἀλλὰ χωρίζεται ἀπ’ τὴν Γαλιλαία μὲ τὴν γνωστὴ λίμνη τῆς Γεννησαρέτ. Ὁ Χριστὸς καὶ οἱ μαθητές Του ἐπιβιβάσθηκαν σὲ ἕνα πλοιάριο, τὸ ὁποῖο θὰ τοὺς μετέφερε ἀπ’ τὴν Γαλιλαία πρὸς τὴν ἀπέναντι πλευρὰ τῆς λίμνης, δηλαδὴ ἀπ’ τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὴν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν. Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι τῆς περιοχῆς αὐτῆς εἶχαν ἀναμειχθεῖ μὲ ἀλλοεθνεῖς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν καὶ αὐτοὶ ἐπιλέξει τὴν περιοχὴ αὐτὴ τῆς βόρειας Παλαιστίνης γιὰ μόνιμη ἐγκατάσταση.
Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι δὲν ἔδειχναν ἰδιαίτερη προσοχὴ στὶς θρησκευτικὲς καὶ ἐθνικές τους παραδόσεις, μὲ τὸ πρόσχημα ὅτι ζοῦσαν σὲ πολυπολιτισμικὸ περιβάλλον, μέσα στὸ ὁποῖο καλοῦνταν νὰ συμβιώσουν μὲ ἀλλοεθνεῖς καὶ ἀλλοθρήσκους. Ἡ προσήλωση στὶς ἰουδαϊκὲς παραδόσεις θὰ δημιουργοῦσε ἕνα εἶδος ἀπομονώσεως καὶ ἀντιπαραθέσεως μὲ τοὺς ξένους. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἀκολουθοῦσαν τὴν ἀπαγόρευση τῆς ὁποιασδήποτε χρή-σεως χοιρινοῦ κρέατος, ὅπως διέτασσε ρητῶς ὁ Μωσαϊκὸς Νόμος, ἐπειδὴ ἔκρινε ὡς ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ παρόμοιες διατάξεις νὰ διαχωρίζει τὸν λαὸ μὲ τὴν μονοθεϊστικὴ θρησκεία ἀπ’ τοὺς εἰδωλολάτρες. Οἱ ἰουδαῖοι κάτοικοι αὐτῆς τῆς περιοχῆς, ἄν καὶ ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ τηροῦν τὸν Νόμο, συνήθιζαν νὰ ἐκτρέφουν χοίρους, γιὰ νὰ πωλοῦν στὴν συνέχεια τὸ χοιρινὸ κρέας πρὸς τοὺς ἄλλους κατοίκους.
Ὅταν ὁ Χριστὸς ἀποβιβάσθηκε στὴν περιοχὴ καὶ ἄρχισε νὰ βαδίζει, συνάντησε δύο δαιμονισμένους ἀνθρώπους. Ὅτι ἦσαν ὅντως δαιμονισμένοι, ἀποδεικνύεται ἀπ’ τὰ λόγια τους πρὸς τὸν Χριστό. Στὴν πραγματικότητα τὰ λόγια αὐτὰ φανερώνουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ κατέχονταν ἀπὸ πλῆθος πονηρῶν πνευμάτων καὶ εἶχαν ἀπωλέσει τὴν δική τους προσωπικὴ ταυτότητα. Γι’ αὐτὸ καὶ στὴν ἐρώτηση τοῦ Χριστοῦ «ποιὸ εἶναι τὸ ὄνομά σας;» οἱ δαίμονες ἀπάντησαν (ἀντὶ τῶν ἀνθρώπων) ὅτι τὸ ὄνομά τους ἦταν «λεγεών», τὸ ὁποῖο σημαίνει ὅτι μέσα στοὺς ἀνθρώπους εἶχαν εἰσβάλει πολλοὶ δαίμονες, ἰσάριθμοι μὲ τοὺς στρατιῶτες μιᾶς ρωμαϊκῆς λεγεώνας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ἐκτὸς ἀπ’ τὴν κατάργηση τῆς ἀνθρώπινης ταυτότητας καὶ μοναδικότητας, οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶχαν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ’ τὸ κοινωνικὸ περιβάλλον, ζοῦσαν μέσα σὲ τάφους, δένονταν μὲ ἀλυσίδες, ἦσαν ἐπιθετικοὶ καὶ ἐπικίνδυνοι γιὰ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι φοβοῦνταν καὶ ἀπέφευγαν νὰ ἔλθουν σὲ ὁποιαδήποτε ἐπικοινωνία πρὸς αὐτούς. Ὁ διάβολος καλλιεργεῖ τὴν ἀντικοινωνικὴ συμπεριφορὰ στοὺς ἀνθρώπους, ὅταν ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ τοὺς ἐπηρεάσει μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο. Ἀλλὰ καὶ τοὺς σπρώχνει πρὸς τὴν αὐτοκαταστροφή, ἐπειδή «ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ’ ἀρχῆς». Τὸ μόνο εὐχάριστο στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι ὅτι δὲν εἶναι παντοδύναμος καὶ γενικῶς δὲν εἶναι ἰσότιμος μὲ τὸν Θεό, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἔχει τὴν ἀπόλυτη δυνατότητα νὰ ἐπιβάλλει τὴν θέλησή του. Δὲν εἶναι Παντοκράτωρ, ὅπως εἶναι ὁ Θεός, δυστυχῶς ὅμως εἶναι κοσμοκράτωρ, ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι σὲ μεγάλο βαθμὸ ὑπακούουν στὰ κελεύσματά του. Τὴν ὑπεροχὴ τοῦ Χριστοῦ ἔναντι τοῦ διαβόλου ἀναγνωρίζουν οἱ δαίμονες στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἐπειδὴ διαισθάνονται ὅτι ἔχει τὴν δύναμη νὰ περιορίσει τὴν δράση τους.
Ὁ Χριστὸς θεράπευσε ἀμέσως τοὺς δύο ἀνθρώπους, ἐπιβεβαιώνοντας τὸν φόβο τῶν δαιμόνων. Οἱ ἄνθρωποι ἐπέστρεψαν στὰ σπίτια τους καὶ ἡ ἀλλαγή, τὴν ὁποία ἐπέφερε τὸ θαῦμα πάνω στὴν ὕπαρξή τους, δὲν ἔμεινε ἀπαρατήρητο καὶ δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ μείνει, ἐπειδὴ ὅλοι γνώριζαν ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ στὴν προτέρα τους κατάσταση ἀποτελοῦσαν τὸν φόβο καὶ τὸν τρόμο γιὰ ὅλους τοὺς κατοίκους. Ὁ Χριστός, ὡστόσο, ἱκανοποίησε καὶ ἕνα αἴτημα τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι Τὸν παρεκάλεσαν νὰ τοὺς ἐπιτρέψει, ἀφοῦ μετακινηθοῦν ἀπ’ τὸ ἐσωτερικὸ τῶν ἀνθρώπων, νὰ εἰσέλθουν στοὺς χοίρους, σὲ ἕνα κοπάδι χοίρων ποὺ ἔβοσκε στὴν περιοχή. Τότε τὸ κοπάδι αὐτό, μέσα στὸ ὁποῖο εἰσῆλθαν οἱ δαίμονες, σὰν νὰ τρελάθηκε καὶ ὥρμησε πρὸς τὰ νερὰ τῆς λίμνης, μέσα στὰ ὁποῖα τὰ ζὼα πνίγηκαν.
Οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως πληροφορήθηκαν καὶ αὐτὸ τὸ δεύτερο γεγονὸς καὶ ἔσπευσαν νὰ συναντήσουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Μέσα τους δυστυχῶς δὲν μέτρησε τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ δὺο συνάνθρωποί τους ἐπανῆλθαν στὴν κανονικὴ κατάσταση. Ἄν μέσα τους βάρυνε αὐτό, τότε θὰ εὐχαριστοῦσαν τὸν Χριστὸ γιὰ τὴν εὐεργεσία καὶ θὰ Τὸν ὑποδέχονταν στὴν πόλη τους. Ἀπ’ ἐναντίας, αὐτοὶ λυπήθηκαν καὶ φοβήθηκαν μὲ τὸ δεύτερο γεγονὸς καὶ θεώρησαν ὅτι ὁ Χριστὸς ἦταν ἡ αἰτία τῆς οἰκονομικῆς ζημίας καὶ καταστροφῆς, τὴν ὁποία ὑπέστησαν. Γι’ αὐτὸ καὶ ζήτησαν ἀπ’ Αὐτὸν νὰ ἀπομακρυνθεῖ. Μὲ ἄλλα λόγια, οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δήλωσαν στὸν Χριστὸ ὅτι τοὺς ἐνδιαφέρει τὸ κέρδος καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα (ἀνθρωπιστικὲς ἀξίες, θρησκευτικὲς παραδόσεις) δὲν ἔχουν καμμία ἀξία. Καὶ αὐτὴ ἡ βιοθεωρία τους δὲν διαφέρει ἀπ’ τὴν στάση τῶν χοίρων, οἱ ὁποῖοι ζοῦν εὐχαρίστως μέσα στὴν ἀκαθαρσία καὶ τὸ κεφάλι τους εἶναι συνεχῶς στραμμένο πρὸς τὰ κάτω. Εἶναι βεβαίως ἐλεύθεροι οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐκδιώξουν τὸν Χριστὸ καὶ Αὐτὸς σέβεται τὴν ἐπιλογή τους. Δὲν εἶναι βέβαιο ὅμως ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἀληθινά «προοδευτικοί» καὶ «ἀνθρωπιστές», ὅπως συνήθως αὐτοχαρακτηρίζονται. Τὶς ἀντιφάσεις αὐτές, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, νὰ τὶς ἀποφεύγουμε στὴν ζωή μας καὶ νὰ τὶς ἐπισημαίνουμε στὸ περιβάλλον μας.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ (Ματθ. ε΄14-19)
14 Ἰουλίου 2024
Ἡ σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Πα-τέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖοι διεκήρυξαν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ἀλλὰ ταυτόχρονα εἶναι ἕνας. Οἱ δύο φύσεις ἑνώθηκαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διακρίνονται καὶ νὰ διαφέρουν μεταξύ τους, ἀλλὰ καὶ δὲν χωρίζονται, ἐπειδὴ εἶναι ἑνωμένες σὲ ἕνα πρόσωπο. Ἀπ’ τὴν συνύπαρξή τους γίνεται μία ἀνταλλαγὴ δώρων καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἐμπλουτίζεται ἀπ’ τὴν θεία. Ἡ κατώτερη ἀπ’ τὶς δύο φύσεις λαμβάνει ἀπ’ τὴν ἄλλη ὅ,τι δὲν ἔχει μόνη της.
Στὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλία τοῦ Κυρίου ποὺ ἀκούσαμε στὴ Θεία Λειτουργία, ὁ Χριστὸς παρομοιάζει τοὺς μαθητές Του μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς. Οἱ πιστοὶ δηλαδὴ θὰ πρέπει νὰ ἔχουν τὶς ἰδιότητες τοῦ ἁλατιοῦ καὶ τοῦ φωτός, ἀλλὰ σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, μέσα στὸν ὁποῖο ζοῦν. Τὸ ἁλάτι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἦταν τὸ ὑλικὸ ἐκεῖνο ποὺ προστάτευε τὶς τροφὲς ἀπ’ τὴν σήψη, ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχαν τὰ ψυγεῖα καὶ ὁ ἠλεκτρισμός. Τὸ φῶς ἐμποδίζει καὶ διαλύει τὸ σκοτάδι. Οἱ Χριστιανοὶ ἀναλαμβάνουν τὴν εὐθύνη νὰ ἐμποδίζουν στὸν κόσμο γύρω τους τὴν ἀποσύνθεση καὶ τὴν κυριαρχία τοῦ σκοταδιοῦ. Γιὰ νὰ παρομοιάζει ὁ Χριστὸς τοὺς πιστοὺς μὲ τὸ ἁλάτι καὶ τὸ φῶς σὲ σχέση μὲ τὸν κόσμο, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ κόσμος εἶναι δυνατὸν νὰ κινηθεῖ πρὸς δύο κατευθύνσεις, εἴτε νὰ προοδεύσει εἴτε νὰ καταστραφεῖ. Πότε κινεῖται πρὸς τὴν μία καὶ πότε πρὸς τὴν ἄλλη κατεύθυνση, εὔκολο εἶναι νὰ καταλάβουμε ἀπ’ τὰ συμφραζόμενα τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλίας. Λίγο παραπάνω ὁ Χριστὸς εἶπε τούς «μακαρισμούς», περιέγραψε δηλαδὴ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν Του. Εἶπε σὲ γενικὲς γραμμὲς ὅτι σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ τὸ μίσος, ἡ ἀδικία, τὸ συμφέρον καὶ ὁ ἐγωισμός, οἱ ἀληθινοὶ Χριστιανοὶ ὀφείλουν νὰ ἀντιπαραθέτουν τὴν ἀγάπη, τὴν θυσία, τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ τὴν ταπεινοφροσύνη.
Δὲν ζήτησε ὁ Χριστὸς ἀπ’ τοὺς μαθητές Του τὴν ἀπομάκρυνση ἀπ’ τὸν κόσμο καὶ τὴν ἀπομόνωση. Πολὺ περισσότερο δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν ἀδιαφορία γιὰ τὴν πορεία καὶ τὴν κατάσταση τοῦ κόσμου. Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ὑπογραμμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ διαφέρουν οἱ μαθητές Του ἀπ’ τὸν κόσμο, νὰ σκέπτονται καὶ νὰ ἐνεργοῦν διαφορετικὰ ἀπ’ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, νὰ ἔχουν ὡς κριτήριο τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ εἶναι σταθερὸς ὁ προσανατολισμός τους πρὸς τὸν ἐρχόμενο κόσμο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἄν δὲν συμβαίνει αὐτό, τότε δὲν ἔχει νόημα ἡ παρουσία τους. Στὴν περίπτωση αὐτὴ θὰ εἶναι ὅπως τὸ ἁλάτι ποὺ ἔχασε τὴν ἰδιαίτερη χημική του σύσταση καὶ ἔπαυσε νὰ προστατεύει ἀπ’ τὴν σήψη τὶς τροφὲς ἤ νὰ ἐμποδίζει τὴν μόλυνση ἀπ’ τὶς πληγὲς καὶ τὰ τραύματα. Ὁπότε εἶναι ἄχρηστο καὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ τὸ ρίξουν στὰ σκουπίδια. Κατὰ ἕνα ἀνάλογο τρόπο, τὸ φῶς, μὲ τὴν παρουσία του καὶ μόνο, λάμπει μέσα στὸ σκοτάδι. Καὶ ἡ παρουσία τῶν ἀληθινῶν χριστιανῶν, χωρὶς οἱ ἴδιοι νὰ θέλουν νὰ αὐτοπροβάλλονται καὶ νὰ διαφημίζονται, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν προκαλέσει τὸν θαυμασμὸ στὸ περιβάλλον τους. Ὅπως εἶναι γραμμένο σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἐὰν ἐξ αἰτίας τῆς κακῆς συμπεριφορᾶς τῶν λεγομένων χριστιανῶν βλασφημεῖται τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ἄλλο τόσο μὲ τὴν ἀρετὴ τῶν πραγματικῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ δοξάζεται τὸ ἅγιο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἔκφραση «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» δὲν σημαίνει, ὅπως ἤδη εἴπαμε, ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἐπιδιώκουν τὴν αὐτοπροβολή. Λίγο παραπάνω ἄλλωστε ὁ Χριστὸς μίλησε γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ὡστόσο, «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων» σημαίνει ὅτι οἱ πιστοὶ ἔχουν καθῆκον νὰ ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια σὲ μία κοινωνία ποὺ ὁ καθένας θεωρεῖ ὅτι εἶναι ἐλεύθερος νὰ πράττει ὅ,τι τοῦ ἀρέσει. Σὲ ἕνα κόσμο ποὺ κυριαρχεῖ ὁ ὑποκειμενισμὸς καὶ σὲ μία κοινωνία ποὺ ἀνέχεται καὶ δικαιολογεῖ τὰ πάντα, οἱ Χριστιανοὶ μὲ τὸν λόγο τους, ὅταν βεβαίως εἶναι «ἅλατι ἠρτυμένος», κυρίως ὅμως μὲ τὴν ζωή τους, καλοῦνται νὰ δείξουν τὸν διαφορετικὸ τρόπο ζωῆς, τὸν σύμφωνο μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Χριστός, ὅταν δίδασκε, ἀντιμετώπιζε πολὺ συχνά, τὴν κατηγορία ὅτι εἶναι παραβάτης τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Στὴν κατηγορία αὐτὴ ὁ Χριστὸς ἀπαντοῦσε ὅτι, ὄχι μόνο δὲν εἶναι παραβάτης, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα Αὐτὸς ἐκπλήρωσε τὸν Νόμο μὲ ἰδιαίτερη ἀκρίβεια. Κανεὶς ἄλλος δὲν τήρησε τὸν Νόμο ὅπως ὁ ἀναμάρτητος Χριστός. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἄλλο πολὺ σημαντικό. Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται καταπίεση μπροστὰ στὸν ὁποιοδήποτε νόμο, δὲν τοὺς εὐχαριστεῖ ἡ τήρηση τῶν νόμων, ἐπειδὴ αἰσθάνονται ὅτι τοὺς περιορίζει. Ὁ Χριστὸς προσφέρει ἕνα ἐσωτερικὸ κίνητρο, ὥστε ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ νὰ φαίνεται εὔκολος καὶ εὐχάριστος. Τὸ ἐσωτερικὸ αὐτὸ κίνητρο δὲν εἶναι ἄλλο ἀπ’ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία δόθηκε στοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴν Πεντηκοστή. Μὲ τὴν δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι σχετικῶς εὔκολο νὰ τηρήσει ὁ ἄνθρωπος τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, ὁ Χριστὸς συμπλήρωσε τὸν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ καινούριες ἐντολές, οἱ ὁποῖες φαίνονται δυσκολότερες στὰ μάτια τῶν συνηθισμένων ἀνθρώπων. Ἐάν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀπαγορευόταν ὁ φόνος, ἔρχεται ὁ Χριστὸς καὶ προσθέτει ὅτι δὲν ἀπαγορεύεται μόνο ὁ φόνος, ἀλλὰ ὅτι καὶ ὁ φθόνος εἶναι ἐπικίνδυνος, γι’ αὐτὸ ἄς φροντίζουν οἱ μαθητές Του νὰ τὸν βγάζουν γρήγορα ἀπ’ τὶς καρδιές τους.
Ὁ Χριστός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἔθεσε αὐτὸν τὸν καινούριο Νόμο τῆς Χάριτος καὶ πρῶτος Αὐτὸς ἐφάρμοσε αὐτὴν τὴν καινούρια διδασκαλία. Ὑπάρχει βεβαίως κίνδυνος νὰ δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι μόνο ὡραῖες θεωρίες. Καὶ ὑπάρχει ἐπίσης ὁ κίνδυνος νὰ νομίσει κάποιος ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ ἐντολὲς εἶναι ἀνεφάρμοστες καὶ οὐτοπικές. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐτοὶ ποὺ δίδαξαν τὸ Εὐαγγέλιο χωρὶς προσθαφαιρέσεις καὶ χωρὶς ἐκπτώσεις, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔζησαν τὸ περιεχόμενο τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας. Ἀπέφυγαν μὲ τὸν συνδυασμὸ αὐτὸ τὸν μεγαλύτερο κίνδυνο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ὑποκρισία καὶ ἡ ἀσυνέπεια. Ὅπως λέγει ὁ λαὸς σοφότατα, «δάσκαλε ποὺ δίδασκες καὶ λόγο δὲν ἐκράτεις…». Ὅπως οἱ ἅγιοι Πατέρες μετέδιδαν ἀπ’ τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν κόσμο, αὐτὸ τὸ Φῶς μὲ τὴν σειρά μας νὰ ἀκτινοβολοῦμε καὶ ἐμεῖς πρὸς τὸ εὑρύτερο περιβάλλον μας.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. δ΄18-23)
7 ΙΟΥΛΙΟΥ 2024
Τὸ χρονικὸ διάστημα τῆς καλοκαιρινῆς περιόδου, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὰ εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα ἐπιλέγονται ἀπ’ τὸ κατὰ Ματθαῖον ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Εἴμαστε στὴν ἀρχὴ αὐτῆς τῆς περιόδου, ἡ σημερινὴ Κυριακὴ εἶναι ἡ δεύτερη μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ ἡ περίοδος αὐτὰ θὰ ὁλοκληρωθεῖ μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ. Στὴν ἀρχὴ τῆς νέας αὐτῆς περιόδου τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα αὐτῆς τῆς Κυριακῆς ἀναφέρεται στὴν κλήση τῶν τεσσάρων πρώτων μαθητῶν ἀπ’ τὸν Κύριο στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα. Καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ σημερινὴ Κυριακὴ συνδέεται μὲ τὴν προηγουμένη, κατὰ τὴν ὁποία συνέπεσε ἡ ἑορτὴ τῶν ἁγίων πάντων μὲ τὴν σύναξη τῶν δώδεκα Ἀποστόλων.
Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν γῆ εἶναι ὁ προθάλαμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Αὐτὸ τὸ ἔργο θεμελίωσε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός «ἐπὶ τοῦ θεμελίου τῶν ἀποστόλων». Ἐκεῖνος εἶναι ὁ πρῶτος ἀπόστολος, δηλαδὴ ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ Πατέρα ἀπ’ τὸν Οὐρανὸ στὴν γῆ. Καὶ Αὐτὸς στὴν συνέχεια κάλεσε τοὺς μαθητές Του, τοὺς ὁποίους θὰ χρησιμοποιοῦσε μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ ὡς συνεργάτες γιὰ τὴν προέκταση τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας σὲ ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Ἡ Κυριακὴ αὐτὴ λοιπόν, ὅπως ἤδη εἴπαμε, μὲ αὐτὸ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα συνδέεται μὲ τὶς δύο προηγούμενες, δηλαδὴ τῆς Πεντηκοστῆς καὶ τῆς μνήμης τῶν Ἀποστόλων στὸ τέλος του μηνὸς Ἰουνίου.
Οἱ συνεργάτες τοῦ Χριστοῦ στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων προσεκλήθησαν ἀπ’ τὸν Ἴδιο τὸν Κύριο. Ἔπρεπε νὰ μαθητεύσουν πλησίον τοῦ Χριστοῦ γιὰ μία τριετία καὶ στὴν συνέχεια, μετὰ τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Πεντηκοστή, θὰ ἀποστέλλονταν πρὸς τὸν κόσμο. Στοὺς ἀνθρώπους δὲν θὰ μετέδιδαν ὡραῖες ἰδέες καὶ σοφὲς σκέψεις, ἀλλὰ ὅ,τι ἄκουσαν καὶ εἶδαν μὲ τὶς σωματικές τους αἰσθήσεις γιὰ τὸ Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος μὲ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο Του, κυρίως ὅμως μὲ τὸν σταυρικὸ θάνατο καὶ τὴν Ἀνάστασή Του, ἐγκαινίασε μία καινούρια πραγματικότητα στὸν κόσμο, τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐκκλησία διὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος λειτουργεῖ ὡς συνδετικὸς κρίκος μεταξὺ τῆς ἐπίγειας ζωῆς τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἐρχομένης Βασιλείας, μεταξὺ τοῦ ἐγκαινιασμοῦ τῆς μοναδικῆς αὐτῆς νέας πραγματικότητας καὶ τῆς πλήρους πραγματοποιήσεως καὶ τῆς ὁριστικῆς ἐπικρατήσεώς της κατὰ τὰ Ἔσχατα.
Στὸ ἔργο αὐτό, στὸ ὁποῖο χωρὶς ἀμφιβολία ὁ Θεὸς ἔχει τὴν πρωτοβουλία τῶν κινήσεων καὶ τὴν δύναμη γιὰ τὴν ὁλοκλήρωση, προσκαλοῦνται καὶ ἄνθρωποι, γιὰ νὰ συμβάλλουν στὴν προέκτασή του μέσα στὸν κόσμο καὶ στὸν χρόνο. Εἶναι οἱ Ἀπόστολοι, τῶν ὁποίων ἡ θέση εἶναι ἰδιαίτερη μέσα στὴν Ἐκκλησία. Αὐτοὶ ἦταν, ὅπως ἤδη εἴπαμε, οἱ αὐτόπτες μάρτυρες τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Διάδοχοι καὶ συνεχιστὲς τῶν ἀποστόλων εἶναι βεβαίως οἱ κληρικοί, ἀλλὰ μὲ μία οὐσιαστικὴ διαφορά. Οἱ κληρικοὶ τῶν τριῶν βα-θμῶν ἔχουν περιορισμένη ἁρμοδιότητα, ἐντὸς συγκεκριμένων γεωγραφικῶν πλαισίων (ἐνορία, ἐπισκοπὴ κλπ), ἐνὼ οἱ δώδεκα Ἀπόστολοι, ὅσο ζοῦσαν σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, εἶχαν εὐθύνη γιὰ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅλη τὴν Οἰκουμένη.
Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς περιέγραψε τὴν κλήση τῶν τεσσάρων πρώτων ἀπ’ τοὺς δώδεκα μαθητές. Εἶναι τὰ δύο ζευγάρια μαθητῶν. Τὸ πρῶτο ζευγάρι εἶναι οἱ Ἀνδρέας καὶ Πέτρος, παιδιὰ τοῦ Ἰωνᾶ. Τὸ δεύτερο ζευγάρι εἶναι οἱ Ἰωάννης καὶ Ἰάκωβος, παιδιὰ τοῦ Ζεβεδαίου. Δύο σημεῖα προσελκύουν τὴν προσοχή μας. Τὸ ἕνα εἶναι ὅτι ἀνταποκρίθηκαν ἀμέσως στὴν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ, ἐγκατέλειψαν τὴν ἐργασία τους καὶ Τὸν ἀκολούθησαν. Ἡ ἀλήθεια βεβαίως εἶναι, ὅπως πληροφορούμαστε ἀπὸ ἄλλα σημεῖα τῆς Καινῆς Διαθήκης, ὅτι δὲν ἦταν αὐτὴ ἡ πρώτη συνάντηση καὶ γνωριμία τους μὲ τὸν Κύριο. Οἱ συγκεκριμένοι τέσσερις ἄνθρωποι διετέλεσαν προηγουμένως μαθητὲς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καὶ εἶχε προηγηθεῖ μία προετοιμασία γιὰ τῆν ὁριστικὴ κλήση τους ἀπ’ τὸν Χριστό, γιὰ τὴν ὁποία ἀκούσαμε σήμερα. Τὸ δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι οἱ τέσσερις αὐτοὶ πρῶτοι μαθητές (μέσα στὸν κύκλο τῶν δώδεκα) ἦσαν ψαράδες. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἦταν ἄνθρωποι ἐργαζόμενοι, εἶχαν ἐμπειρία τῶν δυσκολιῶν τῆς ζωῆς καὶ τῶν συχνῶν ἀπογοητεύσεων ἀπ’ τὸν καθημερινὸ ἀγώνα τῆς ἐπιβιώσεως. Ἡ ἐμπειρία αὐτὴ θὰ ἀποδεικνυόταν πολύτιμη στὸ καινούριο ἔργο ποὺ θὰ ἀνελάμβαναν, τὸ ἔργο τῆς ἀλιείας τῶν ψυχῶν τῶν ἀνθρώπων.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἦσαν ἄνθρωποι μὲ ἀτέλειες καὶ μὲ ἀδυναμίες. Ἐν τούτοις, μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἁγίου Πνεύματος κατόρθωσαν νὰ ὑπερνικήσουν τὶς δικές τους ἀδυναμίες, ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν ὑπολογίζουν τὶς ἐχθρικὲς διαθέσεις τοῦ περιβάλλοντος κόσμου. Ἀπέβαλλαν τὴν δειλία καὶ τὸν φόβο, ἀλλὰ καὶ τὶς ἄλλες μικρότητες, οἱ ὁποῖες χαρακτήριζαν τὴν συμπεριφορά τους μέχρι τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Πεντηκοστή. Εἶναι οἱ διδάσκαλοι ὅλων τῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ κυρίως οἱ ἐμπνευ-στὲς τῶν κληρικῶν. Δὲν ἀρκεῖ νὰ ἐπαναλαμβάνουμε ὅτι στὴν Ἐκκλησία μας ὑπάρχει ἡ ἀποστολικὴ διαδοχή, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι διατηρεῖται ἡ διδασκαλία τῶν ἀποστόλων καὶ παραδίδεται ἡ ἀλυσίδα τῶν χειροτονιῶν ἀπ’ τὴν μία γενιὰ στὴν ἄλλη. Χρειάζεται καὶ ἡ ἔμπνευση ἀπ’ τὸ παράδειγμά τους, ἡ αὐταπάρνηση καὶ ἡ ἑτοιμότητα γιὰ θυσίες γιὰ χάρη τοῦ Εὐαγγελίου, ὥστε αὐτὸ νὰ ἔχει μεταμορφωτικὴ ἐπίδραση καὶ στὸ σύγχρονο κοινωνικὸ περιβάλλον.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ (Ἰωάν. ζ΄37-52, η΄12 )
23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024
Ἡ πρώτη ἐντύπωση ἀπ’ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ὅτι δὲν φαίνεται νὰ ἔχει ἄμεση σχέση μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς. Ὅλα ὅσα ἀκούσαμε σὲ αὐτὸ τὸ ἀνάγνωσμα, συνέβησαν στὴν διάρκεια μιᾶς ἄλλης ἐβραϊκῆς γιορτῆς, τῆς Σκηνοπηγίας, τὴν ὁποία ἑόρταζαν στὶς ἀρχὲς τοῦ φθινοπώρου. Σὲ αὐτὴν τὴν ἑορτὴ οἱ Ἰουδαῖοι θυμοῦνταν τὰ γεγονότα τῆς διαμονῆς καὶ τῆς περιπλανήσεώς τους στὴν ἔρημο, στὸν δρόμο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας, καθὼς ἦταν ἀναγκασμένοι νὰ ζοῦν μέσα σὲ σκηνές, μέχρι νὰ φθάσουν στὸν προορισμό τους. Μετὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα ἡ Σκηνοπηγία ἦταν ἡ πιὸ σημαντικὴ γιορτή τους. Ἤθελαν νὰ εὐχαριστήσουν τὸν Θεὸ καὶ γιὰ τοὺς γεωργικοὺς καρποὺς τῆς περιόδου τοῦ καλοκαιριοῦ. Ἀπὸ δύο σημεῖα τοῦ τελετουργικοῦ τῆς Σκηνοπηγίας λαμβάνει τὴν ἀφορμὴ ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ἀπευθύνεται πρὸς τὸ συγκεντρωμένο πλῆθος.
Κατὰ τὴν ἑβδόμη καὶ τελευταία ἡμέρα τοῦ ἑορτασμοῦ ἕνας ἱερέας ἔφερνε νερὸ ἀπ’ τὴν δεξαμενὴ τοῦ Σιλωὰμ καὶ μὲ αὐτὸ ράντιζαν τὸ θυσιαστήριο τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομώντα. Καὶ στὸ τέλος τῆς ἡμέρας ἄναβαν μεγάλες λυχνίες. Μὲ ἀφορμὴ τὸ νερὸ ὁ Χριστὸς φώναξε δυνατὰ καὶ εἶπε ὅτι ὅποιος πιστεύει σὲ Αὐτόν, ὅτι δηλαδὴ εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου, ὁ ἄνθρωπος αὺτὸς στὴν συνέχεια θὰ ἀποτελέσει, μέσα ἀπ’ τὰ ἐσωτερικὰ βάθη τῆς ὑπάρξεώς του, πηγὴ ζωντανοῦ νεροῦ, ἀπ’ τὸ ὁποῖο τόσο ὁ ἑαυτός του ὅσο καὶ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι θὰ σβήνουν τὴν δίψα τους. Ὁ εὐαγγελιστὴς σχολιάζει στὸ σημεῖο αὐτὸ ὅτι τὸ ζωντανὸ αὐτὸ νερὸ εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀπ’ τὸ Ὁποῖο ἐπρόκειτο νὰ λάβουν ὅσοι θὰ πιστεύσουν στὸν Χριστό. Καὶ μὲ ἀφορμὴ τὸ φῶς, τὸ ὁποῖο ἐξέπεμπαν οἱ μεγάλες ἐκεῖνες λυχνίες τοῦ Ναοῦ, ὁ Χριστὸς διεκήρυξε ὅτι ὁ Ἑαυτός Του εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ ὅποιος θὰ Τὸν ἀκολουθήσει, δὲν θὰ βαδίζει μέσα στὸ σκοτάδι.
Μεταξὺ αὐτῶν τῶν δύο διακηρύξεων τοῦ Χριστοῦ παρεμβάλλονται ἀρκετοὶ στίχοι, στοὺς ὁποίους τὸ κύριο θέμα εἶναι ἡ ἔντονη ἀντιπαράθεση μέσα στὸ συγκεντρωμένο πλῆθος γιὰ τὸ ποιός εἶναι στὴν πραγματικότητα ὁ Χριστός. Ἄλλοι δέχονται ὅτι εἶναι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας, ἄλλοι θεωροῦν ὅτι ἡ πίστη στὸν Χριστὸ εἶναι χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν ἀγραμμάτων. Διαψεύδονται ὅμως ἀπ’ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐμφανίζονται καὶ ἐ-πίσημοι Ἰουδαῖοι, μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, ὅπως ἦταν ὁ νυκτερινὸς μαθητὴς τοῦ Κυρίου Νικόδημος, οἱ ὁποῖοι ἐκδηλώνουν, ἔστω καὶ μὲ προφυλάξεις, τὴν πίστη τους καὶ τὴν ὑποστήριξή τους πρὸς τὸν Χριστό. Γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἄρνησή τους ἀπέναντι στὸν Χριστό, μερικοὶ ἀπ’ αὐτοὺς τοὺς δῆθεν ἐνημερωμένους πάνω στὰ θρησκευτικὰ ζητήματα, προβάλλουν τὸ «ἐπιχείρημα» ὅτι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας δὲν θὰ προερχόταν ἀπ’ τὴν Γαλιλαία, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ κατάγεται μόνο ἀπ’ τὴν Ἰουδαία. Οἱ φαρισαῖοι εἶχαν ἤδη ἀποστείλει μιὰ παραστρατιωτικὴ ὁμάδα, γιὰ νὰ κατασκοπεύσουν καὶ νὰ συλλάβουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό, αὐτοὶ ὅμως γοητεύθηκαν τόσο πολὺ ἀπ’ τὴν διδασκαλία Του καὶ δὲν τόλμησαν νὰ ἐκτελέσουν τὶς διαταγὲς τῶν ἀρχόντων τοῦ λαοῦ. Αὐτὸ τὸ κλίμα ἐπικρατεῖ σὲ γενικὲς γραμμὲς στὸ ἐνδιάμεσο μεταξὺ τῶν δύο διακηρύξεων τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν τελευταία ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Σκηνοπηγίας. Ὁ Χριστὸς ἦταν τότε «σημεῖον ἀντιλεγόμενον», ἀφορμὴ διχασμοῦ καὶ ἀντιπαραθέσεως μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, καὶ τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἐξακολουθεῖ νὰ παρατη-ρεῖται μέχρι καὶ τὶς ἡμέρες μας μὲ ἀμείωτη ἔνταση.
Τὸ δῶρο τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν ἀνθρωπότητα εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Μὲ τὴν ἀποστολὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁλοκληρώνεται τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν γῆ. Μὲ τὴν ἐνεργὸ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν Ἐκκλησία συνεχίζεται καὶ ἐπεκτείνεται τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ μέχρι καὶ τὴν Δευτέρα Παρουσία. Χωρὶς τὸν Χριστὸ δὲν θὰ ἐρχόταν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὴν γῆ. Ὁ εὐαγγελιστὴς σχολίασε ὅτι «δὲν ὑπῆρχε ἀκόμη τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἐπειδὴ ὁ Ἰησοῦς δὲν εἶχε ἀκόμη δοξασθεῖ». Βεβαίως, ὅπως ἀκούσαμε στοὺς ὕμνους «τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ὑπῆρχε πάντοτε καὶ θὰ ὑπάρχει καὶ θὰ ὑπάρχει χωρὶς ἀρχὴ καὶ χωρὶς τέλος», ἐπειδὴ εἶναι ἰσότιμο Πρόσωπο μὲ τὰ ἄλλα δύο μέσα στὴν Ἁγία Τριάδα. Ἀλλὰ μέχρι νὰ «δοξασθεῖ», δηλαδὴ νὰ σταυρωθεῖ ὁ Χριστός, κυριαρχοῦσε ἡ ἁμαρτία στὸν κόσμο καὶ δὲν ὑπῆρχε ἡ δυνατότητα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ δράσει μὲ ἔντονο καὶ δυναμικὸ τρόπο. Ἄλλωστε, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸ Ὁποῖο δὲν ἐνανθρώ-πησε ὅπως ὁ Χριστός, συμβολίζεται μεταξὺ ἄλλων καὶ μὲ τὸ περιστέρι. Καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἀπεχθάνεται τὴν ἀκαθαρσία.
Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρά, ἐὰν ὁ Χριστὸς ἄνοιξε τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος στὴν ἀνθρωπότητα, καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅμως συνετέλεσε στὴν Ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν γαστέρα τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου». Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς ὁδηγεῖ στὸν Χριστό. Καὶ ἄν δὲν μᾶς φωτίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὁ Χριστὸς ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ὁ ἄγνωστος Χ. Καὶ ἡ κορυφαία στιγμὴ τῆς θείας Λειτουργίας, ὁ καθαγιασμὸς τῶν τιμίων δώρων, δὲν πραγματοποιεῖται χωρὶς τὴν ἐπενέργεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος, γιὰ τὴν ὁποία ζητοῦμε νὰ μὴν περιορίζεται στὰ «προκείμενα δῶρα», ἀλλὰ νὰ ἀλλοιώνει μὲ τὴν καλὴ ἀλλοίωση καὶ τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο. «Τὸ Πνεῦμα Σου τὸ Ἅγιον μὴ ἀντανέλης ἀφ’ ἡμῶν δεόμεθα, Φιλάνθρωπε». Ἀμὴν
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
ΤΗΣ Α΄ ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ ( Ἰωάν. ιζ ΄1-13)
16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024
Ἡ Κυριακὴ αὐτή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, συνδέει τὶς ἑορτὲς τῆς Ἀναλήψεως καὶ τῆς Πεντηκοστῆς. Ὁ Χριστὸς ὁλοκλήρωσε τὸ ἀπολυτρωτικὸ ἔργο Του πάνω στὴν γῆ, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία θὰ συνεχίσει αὐτὸ τὸ ἔργο μετὰ τὴν Πεντηκοστή. Τὴν σημερινὴ Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἀφιερώσει στοὺς ἁγίους 318 Πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖοι στὴν Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀντιμετώπισαν τὴν αἴρεση τοῦ Ἀρείου. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε ἕνα ἀπόσπασμα ἀπ’ τὴν «ἀρχιερατικὴ προσευχή» τοῦ Κυρίου.
Στὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιο, ἀπ’ τὸ 13ο κεφάλαιο μέχρι καὶ τὸ 17ο, μεταξὺ τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου καὶ τῆς συλλήψεως τοῦ Κυρίου, καταγράφεται μία ἐκτεταμένη ὁμιλία τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητές Του. Ὅλοι ἀκούσαμε τὸ πρῶτο ἀπ’ τὰ δώδεκα εὐαγγέλια τὸ ἀπόγευμα τῆς Μεγάλης Πέμπτης, στὸ ὁποῖο ὁ Κύριος ἐκθέτει τὸν ἀπολογισμὸ τοῦ ἔργου Του πάνω στὴν γῆ καὶ ἀπευθύνει τὶς τελευταῖες συμβουλὲς πρὸς τοὺς μαθητές Του. Αὐτὴ ἡ ἐκτεταμένη ὁμιλία ἐπισφραγίζεται μὲ μία προσευχὴ τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν ἐπουράνιο Πατέρα Του, ἡ ὁποία ὀνομάζεται «ἀρχιερατικὴ προσευχή» καὶ διαφέρει ἀπ’ τὴν προσευχὴ τῆς ἀγωνίας τοῦ Χριστοῦ μπροστὰ στὸν θάνατο, τὴν ὁποία συναντοῦμε στοὺς ἄλλους εὐαγγελιστές.
Στὴν «ἀρχιερατικὴ προσευχή» ἀποτυπώνεται ἡ ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας κυρίως μέσα ἀπ’ τὶς τρεῖς λέξεις «ἑνότητα», «Ὄνομα» καὶ «Δόξα». Ὁ Χριστὸς ἐκφράζει τὴν στενότατη σχέση μεταξὺ τοῦ Ἑαυτοῦ Του καὶ τοῦ Θεοῦ Πατέρα μέσα στὴν ἁγία Τριάδα. Μὲ τὴν λέξη «Πάτερ» ἀρχίζει ὁ Χριστὸς καὶ αὐτὴν τὴν προσευχὴ πρὸς τὸν Θεὸ Πατέ-ρα. Μὲ τὴν παρεμφερὴ ἔκφραση «Πάτερ ἡμῶν» ἀρχίζουμε καὶ ἐμεῖς τὴν γνωστὴ προσευχή. Ἀλλὰ ἐμεῖς εἴμαστε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ κατὰ φύσιν Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. «Παιδιὰ τοῦ Θεοῦ» λεγόμαστε καὶ οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ σὲ ἕνα ἐντελῶς διαφορετικὸ ἐπίπεδο ἀπ’ αὐτὸ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι «ὁμοούσιος» πρὸς τὸν Πατέρα, ὅπως διεκήρυξαν οἱ ἑορταζόμενοι Πατέρες τῆς Α΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Οἱ ἄνθρωποι καλούμαστε νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ὥστε στὴν συνέχεια νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Πατέρα. Ἡ ἑνότητα αὐτὴ εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ, χωρὶς βεβαίως νὰ παύσει νὰ ὑπάρχει ἡ διαφορὰ μεταξὺ τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ κόσμου. Ὁ Τριαδικὸς Θεὸς εἶναι κοινωνία ἀγάπης. Αὐτὸς καὶ δημιούργησε τὸν κόσμο χωρὶς νὰ εἶναι ὑποχρεωμένος ἤ ἀναγκασμένος νὰ τὸν φέρει ἀπ’ τὴν ἀνυπαρξία στὴν ὕπαρξη. Μέσα σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο ἔβαλε τὸν ἄνθρωπο, στὸν ὁποῖο ἀνέθεσε τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν πορεία αὐτοῦ τοῦ κόσμου, γιὰ τὸν σωστὸ προσανατολισμὸ αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἀμέσως μετὰ τὴν δημιουργία τοῦ κόσμου ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νὰ δώσει «ὄνομα» στὰ ζῶα. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀναλαμβάνει τὴν εὐθύνη νὰ δώσει κατεύθυνση, νόημα καὶ προσανατολισμὸ στὸν κόσμο. Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νὰ εἶναι συνεργάτης καὶ συνδημιουργὸς τοῦ Θεοῦ μέσα στὸν κόσμο.
Τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο δὲν ἔπαυσε νὰ ἐκδηλώνεται. Κορυφαία ἐκδήλωση αὐτῆς τῆς ἀγάπης εἶναι ὁ Σταυρὸς καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Στὸν κόσμο κυριάρχησε ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ ἁμαρτία ἔφερε, ὄχι μόνο τὴν φθορὰ καὶ τὸν θάνατο, ἀλλὰ καὶ τὴν διαίρεση καὶ τὴν σύγκρουση. Στὴν «ἀρχιερατικὴ προσευχή» ὁ Χριστὸς φαίνεται νὰ διαχωρίζει τοὺς πιστοὺς ἀπ’ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο, ὅταν εἶπε ὅτι θέλει νὰ προσευχηθεῖ γιὰ τοὺς δικούς Του καὶ ὄχι γιὰ τὸν κόσμο. Προφανῶς ἐννοεῖ ὅτι οἱ δικοί Του ἄνθρωποι (τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἅγιοι) θὰ ἀποτελέσουν στὴν ἱστορικὴ διαδρομὴ τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ζύμη γιὰ τὴν πραγματικὴ ἑνότητα τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία θὰ εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἐπιστροφῆς τῶν ἀνθρώπων στὸν Θεό. Ἡ ἑνότητα αὐτὴ εἶναι ἡ προϋπόθεση τῆς ἱεραποστολῆς.
Εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ αὐτὸ τὸ ἀποτέλεσμα, ἐπειδὴ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐνανθρώπησε καὶ φανέρωσε στοὺς ἀνθρώπους τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Ἄν τὸ «ὄνομα» ποὺ δίνει ὁ ἄνθρωπος στὰ ὄντα αὐτοῦ τοῦ κόσμου σημαίνει προσανατολισμὸ καὶ κατεύθυνση, τὸ Ὄνομα τοῦ Θεοῦ δηλώνει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μᾶς φανέρωσε ὁ Θεὸς ὅτι ἡ τριαδικὴ ὕπαρξή Του εἶναι ἀγάπη καὶ ὅτι ζητεῖ ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν Του.
Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούγεται καὶ ἡ λέξη «Δόξα». Εἶναι ἄγνωστος καὶ ἐντελῶς ἀμέθεκτος ὁ Θεός, ἀλλὰ ἐνεργεῖ πρὸς τὰ ἔξω καὶ οἱ ἐνέργειές Του μετέχονται, μόνες αὐτές, ἀπ’ τὸν ἄνθρωπο. Στὴν «δόξα» αὐτὴ μετέχει πλήρως ἡ ἀνθρώπινη φύση μὲ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ «Δόξα» αὐτὴ εἶναι ἡ ἐπιβράβευση καὶ ἡ ἀνταμοιβὴ τοῦ Θεοῦ πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα γιὰ τὴν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ «Δόξα» αὐτὴ θὰ παραμείνει καὶ στὴν αἰωνιότητα, ὅταν ὁ κόσμος θὰ ἔχει παρέλθει καὶ ὅταν τὸ ψεύδος καὶ τὸ κακὸ αὐτοῦ τοῦ κόσμου θὰ ἔχουν πλήρως νικηθεῖ.
Σὲ αὐτὲς τὶς τρεῖς λέξεις, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, νὰ εἶναι στραμμένη καὶ ἡ δική μας προσοχή. Ἡ ἑνότητα ἐκφράζει τὴν κίνηση πρὸς τὸν ἐξωτερικὸ κόσμο, τὸ Ὄνομα δηλώνει τὴν ἀπαραίτητη στροφὴ πρὸς τὸν ἐσωτερικό μας ἄνθρωπο καὶ ἡ Δόξα εἶναι ὁ ἔσχατος καὶ ἀληθινὸς προορισμὸς τῆς ζωῆς.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ ( Ἰωαν. θ΄1-38)
9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2024
Τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ μᾶς διηγήθηκε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Τὸ ἀνάγνωσμα περιελάμβανε ἕνα ὁλόκληρο κεφάλαιο ἀπ’ τὸ τέταρτο Εὐαγγέλιο. Ὁ συγγραφέας ἐπιλέγει νὰ διηγηθεῖ ἑλάχιστα θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ αὐτὰ τὰ θαύματα προκαλοῦν στὴν συνέχεια διαλόγους μεταξὺ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν αὐτοπτῶν μαρτύρων. Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τὸ θαῦμα περιγράφεται μέσα σὲ λίγους στίχους καὶ στὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς περικοπῆς ἐκτίθεται ὁ διάλογος μεταξὺ τοῦ πρώην τυφλοῦ καὶ τῶν φαρισαίων.
Ὅλοι οἱ παρόντες μέχρι ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἔβλεπαν τὸν τυφλὸ νὰ ζητιανεύει, ὅλοι γνώριζαν ὅτι ἦταν τυφλὸς ἀπὸ τὴν γέννησή του. Ἐπειδὴ ἀπ’ τὶς κόγχες τοῦ προσώπου του ἔλειπαν ἐντελῶς τὰ μάτια, ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς κατεσκεύασε μὲ πηλὸ καινούρια μάτια καὶ τὰ τοποθέτησε στὴν σωστή τους θέση στὸ πρόσωπο. Ἔδωσε στὴν συνέχεια ἐντολὴ στὸν τυφλὸ νὰ πλύνει τὸ πρόσωπό του στὴν δεξαμενὴ τοῦ Σιλωάμ, ὥστε νὰ θεραπευθεῖ. Οἱ λεπτομέρειες αὐτὲς τοῦ συγκεκριμένου θαύματος ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ δημιουργὸς τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν ρώτησαν τὸν πρώην τυφλὸ τί εἶχε μεσολαβήσει καὶ τώρα ἔβλεπε κανονικά, ἐκεῖνος μὲ ἁπλότητα καὶ σαφήνεια περιέγραψε μὲ συντομία πῶς πραγματοποιήθηκε αὐτό. Ὁ πρώην τυφλὸς δὲν γνώριζε τὸν πρωταγωνιστὴ τοῦ θαύματος, εἶχε ἁπλῶς πληροφορηθεῖ γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Φαίνεται ὅτι στὴν σκηνὴ τοῦ θαύματος συναντοῦσε γιὰ πρώτη φορά του τὸν Χριστό. Ἐξακολουθοῦσε ὅμως καὶ μετὰ τὴν θεραπεία νὰ μὴν Τὸν ἔχει δεῖ μὲ τὰ σωματικά του μάτια. Εἶχε ἀκούσει τὴν φωνὴ τοῦ Χριστοῦ, ὅταν τὸν ἔστειλε στὴν δεξαμενὴ τοῦ Σιλωάμ, εἶχε ἀρχίσει νὰ βλέπει μὲ τὰ σωματικὰ μάτια, ἀλλὰ μέχρι στιγμῆς μὲ αὐτὰ τὰ μάτια δὲν εἶχε (ἀνα)γνωρίσει τὸν Χριστό.
Τὸ θαῦμα ἦταν προφανὲς καὶ ἀναμφισβήτητο. Ὁλοι γνώριζαν τὸν πρώην τυφλό. Ἐπειδὴ ἡ τύφλωσή του ἦταν «ἐκ γενετῆς», δὲν ἦταν δυνατὴ ἡ θεραπεία μὲ τὰ ἐπιστημονικά ἰατρικὰ μέσα. Ἐὰν ὅμως παραδέχονταν τὸ θαῦμα, θὰ ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ πιστεύσουν στὸν Χριστό, στὴν διδασκαλία Του καὶ κυρίως τὴν Θεότητά Του. Ἄλλωστε, γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ἔχει προηγηθεῖ στὸ 7ο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου ἔντονη ἀντιπαράθεση μεταξὺ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἰουδαίων. Ὁ ταπεινὸς κατὰ τὰ ἄλλα Ἰησοῦς Χριστὸς διεκήρυσσε ὅτι εἶναι ὁ κατὰ φύσιν Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, οἱ Ἰου-δαῖοι Τὸν κατηγοροῦσαν ὅτι βλασφημεῖ, Ἐκεῖνος ὅμως δὲν ὑποχωροῦσε ἀπ’ τὴν δήλωση αὐτή, ἀπ’ τὴν αὐτοσυνειδησία τῆς Θεότητός Του, ἡ ὁποία ἄλλωστε στὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο δηλώνεται εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς.
Ἐάν οἱ ἄνθρωποι δὲν θέλουν νὰ παραδεχθοῦν τὴν ἀλήθεια, τότε καταφεύγουν στὸ ψεῦδος. Ἡ ἀλήθεια εἶναι συνήθως ἁπλὴ καὶ σαφής, ἀλλὰ τὸ ψεῦδος εἶναι σύνθετο καὶ περίπλοκο. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα αὐτὸ ἀποδεικνύεται πολὺ καθαρά. Ἐπειδὴ ἀκριβῶς οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ ἰουδαῖοι δὲν θέλουν νὰ παραδεχθοῦν ὅτι τὸ θαῦμα πραγματοποιήθηκε ἀπ’ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, μετέρχονται πλῆθος τεχνασμάτων. Τὸ ἐντυπωσιακὸ βεβαίως εἶναι ὅτι ὁ πρώην τυφλὸς καταρρίπτει καὶ κονιορτοποιεῖ ὅλα αὐτὰ τὰ σοφίσματα. Στὸν δόλο καὶ τὸ θράσος τῶν ἀντιπάλων τοῦ Χριστοῦ, ὁ πρώην τυφλὸς ἀντιπαραθέτει ἀνιδιοτελὲς θάρρος καὶ σταθερὴ γενναιότητα γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τῆς ἀληθείας. Στὴν ἀρχή, ὅπως ἀκούσαμε, οἱ φαρισαῖοι καλοῦν τοὺς γονεῖς τοῦ θεραπευθέντος νὰ ἐπιβεβαιώσουν ἄν ὅντως αὐτὸς ἦταν ὁ πρώην τυφλὸς γιός τους ἤ ἄν ἔχουν κάποιον ἄλλο τώρα μπροστά τους. Οἱ γονεῖς ἐπιβεβαιώνουν ὅτι πραγματικὰ αὐτὸς εἶναι ο γιός τους, ἀρνοῦνται ὅμως νὰ ἀποδώσουν τὸ θαῦμα στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Γνώριζαν τὶς ἐχθρικὲς διαθέσεις τῆς ἰουδαϊκῆς κοινῆς γνώμης ἀπέναντι στὸν Χριστὸ καὶ δὲν τολμοῦσαν νὰ ποῦν τὴν ἀλήθεια, ἐπειδὴ φοβοῦνταν ὅτι θὰ ἀποδοκιμάζονταν καὶ ἐκδιώκονταν ἀπ’ τὶς δημόσιες κοινωνικὲς καὶ θρησκευτικὲς ἐκδηλώσεις. Ὁ γιός τους ὅμως, ὁ πρώην τυφλός, ἐπιδεικνύει ἐντελῶς ἀντίθετη συμπεριφορὰ ἀπ’ τοὺς γονεῖς του. Ἐκεῖνοι εἶναι καιροσκόποι καὶ δειλοί, αὐτὸς εἶναι ἀσυμβίβαστος καὶ ἀτρόμητος. Στὴν συνέχεια οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ θὰ ἐπικαλεσθοῦν ἄλλη δικαιολογία. Δὲν εἶναι δυνατόν, θὰ ποῦν, νὰ θαυματουργήσει ἕνας ἁμαρτωλός, ἕνας παραβάτης τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου. Ὁ πρώην τυφλός, χωρὶς νὰ γνωρίζει σὲ βάθος ποιός εἶναι ὁ Χριστός, θὰ ἀπαντήσει ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ εὐεργέτης του νὰ εἶναι ἁμαρτωλός. Ὁ Θεὸς πραγματοποιεῖ τὰ θαύματα, ἐπειδὴ εἰσακούει τὶς προσευχὲς τῶν ἁγίων ἀνθρώπων καὶ ὁπωσδήποτε δὲν ἱκανοποιεῖ τὰ αἰτήματα τῶν ἁμαρτωλῶν. Οἱ φαρισαῖοι θύμωσαν καὶ ἐξεδίωξαν τὸν πρώην τυφλὸ ἀπ’ τὴν συναγωγή, ἐπειδὴ εἶχε τὸ θάρρος νὰ τοὺς ἐλέγξει. Θὰ τὸν συναντήσει ὅμως ὁ Χριστός, αὐτὴν τὴν φορὰ θὰ Τὸν δεῖ μὲ τὰ σωματικά του μάτια ὁ πρώην τυφλὸς καὶ ὁ Χριστὸς θὰ ἀποκαλύψει σὲ αὐτὸν τὴν Θεότητά Του.
Στὴν ἀρχὴ τοῦ ἀναγνώσματος, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἕνας ἦταν τυφλὸς καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι ἔβλεπαν. Στὸ τέλος ὅμως αὐτὸς ὁ τυφλός, ὄχι μόνο βρῆκε τὴν σωματικὴ ὅραση, ἀλλὰ κυρίως εἶδε μὲ τὰ μάτια τῆς ψυχῆς. Ἕνας τυφλὸς ἀνοίγει τὰ μάτια τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς, ἐκεῖνοι ὅμως ποὺ εἶχαν ἀνοιχτὰ τὰ σωματικὰ μάτια καὶ νομίζουν ὅτι ἔχουν ἐπαφὴ μὲ τὴν πραγματικότητα, ἀποδεικνύονται τυφλωμένοι ἀπ’ τὸν ἐγωϊσμὸ καὶ τὸν φανατισμό. Στὸν κόσμο μας τὶς περισσότερες φορὲς ἡ ἀλήθεια ἀποκρύβεται καὶ διαστρεβλώνεται, γιὰ νὰ ἐξυπηρετηθοῦν ἄνομα συμφέροντα. Ἄς ἀντλήσουμε τὰ ἀπαραίτητα διδάγματα ἀπ’ τὸ παράδειγμα τοῦ πρώην τυφλοῦ, ὥστε νὰ ἀντιπαραταχθοῦμε μὲ θάρρος ὑπερασπιζόμενοι τὴν ἀλήθεια.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ ( Ἰωαν. ε΄1-15)
26 ΜΑΙΟΥ 2024
Μέσα στὴν ἀναστάσιμη περίοδο, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὰ εὐαγγελικὰ ἀναγνώ-σματα τῆς θείας Λειτουργίας τῶν Κυριακῶν καὶ τῶν καθημερινῶν προέρχονται ἀπ’ τὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιο. Περιλαμβάνει περισσότερους διαλόγους, μέσα στοὺς ὁποίους ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτει στοὺς συνομιλητές Του μεγάλες ἀλήθειες γιὰ τὰ μεγάλα πνευματικὰ ζητήματα. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης διηγεῖται ἐλάχιστα θαύματα, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ προκαλοῦν στὴν συνέχεια ἔντονους διαλόγους μεταξὺ τῶν παρόντων καὶ τοῦ Χριστοῦ. Ἕνα ἀπ’ αὐτὰ τὰ θαύματα εἶναι καὶ ἡ θεραπεία τοῦ παραλύτου τῆς Βηθεσδᾶ στὰ Ἱεροσόλυμα.
Στοὺς ὕμνους τῆς σημερινῆς Κυριακῆς ὁ παράλυτος χαρακτηρίζεται ὡς «ἄταφος νεκρός», ζοῦσε δηλαδή, ἀλλὰ καλύτερα θὰ ἦταν νὰ εἶχε πεθάνει. Μὲ τὴν Ἀνάστασή Του ὁ Χριστὸς νίκησε τὸν θάνατο, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἐχθρὸς τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων. Στὴν ζωὴ ὅλων τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος εἶναι τὸ μόνο βέβαιο καὶ ἀναπόφευκτο γεγονός. Φοβόμαστε τὶς ἀρρώστειες, ἐπειδὴ αἰσθανόμαστε ὅτι πίσω ἀπ’ αὐτὲς κρύβεται ὁ θάνατος. Ὅλες τὶς χαρές μας στὴν ζωή, στὸ τέλος θὰ τὶς διαδεχθεῖ ὁ θάνατος. Ἑπομένως, καὶ αὐτὲς εἶναι προσωρινὲς καὶ ὄχι μόνιμες. Γιὰ νὰ προστατεύσουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπ’ τὸν θάνατο, γινόμαστε περισσότερο ἀτομιστὲς καὶ σκληροί. Ὁ χρόνος παρέρχεται, τὸ σῶμα μας φθείρεται, εἶναι βέβαιο ὅτι δὲν θὰ ἔχουμε δυνάμεις, δὲν γνωρίζουμε ἄν θὰ ἔχουμε ἀνθρώπους βοηθοὺς καὶ συμπαραστᾶτες, θὰ χρειασθοῦμε περίθαλψη. Ὁ φόβος τοῦ ἐπερχομένου βεβαίου θανάτου μας, ἀλλὰ καὶ ὅλα ὅσα ὁδηγοῦν σὲ αὐτὸν καὶ δυσκολεύουν τὴν ζωή μας, μᾶς προκαλοῦν μεγάλη ἀνασφάλεια. Θέλουμε νὰ εἴμαστε προετοιμασμένοι καὶ ἐξασφαλισμένοι, ἀλλὰ ὁ ἀγώνας αὐτὸς τῆς ἐπιβιώσεως αὐξάνει τὴν φιλαυτία μας καὶ μᾶς φέρνει σὲ ἀντιπαλότητα πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.
Ὁ παράλυτος τῆς Βηθεσδᾶ, ὅπως ἀκούσαμε, περίμενε νὰ θεραπευθεῖ γιὰ τριάντα ὀκτὼ χρόνια. Ἔβλεπε ἄλλους νὰ ἔρχονται μετὰ ἀπ’ αὐτόν, νὰ θεραπεύονται καὶ νὰ φεύγουν. Οἱ ἄλλοι εἶχαν ἀνθρώπους ποὺ τοὺς ἔριχναν μέσα στὸ νερὸ ἐκείνης τῆς δεξαμενῆς κάθε φορὰ ποὺ κατέβαινε ἀπ’ τὸν οὐρανὸ ἄγγελος καὶ τάραζε τὸ νερό, τὰ ὁποῖα ἐκείνη τὴν στιγμὴ ἀποκτοῦσε ἰαματικὲς ἰδιότητες. Ὁ παράλυτος δὲν εἶχε κάποιον νὰ τὸν βοηθήσει, δηλαδὴ νὰ τὸν σπρώξει καὶ νὰ πέσει πρῶτος μέσα στὸ νερό, ὥστε νὰ θεραπευθεῖ. Τὰ χρόνια ἔφευγαν καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἔμενε ἐκεῖ ἀθεράπευτος, πληγωμένος ὄχι μόνο ἀπ’ τὴν ἀρρώστεια, ἀλλὰ περισσότερο ἀπ’ τὴν ἀδιαφορία καὶ τὴν ἐγκατάλειψη τῶν ἀνθρώπων. Τὸ κάθε θαῦμα εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ἄνθρωποι ὅμως δυστυχῶς συμπεριφέρονται ἰδιοτελῶς ἀκόμα καὶ μπροστὰ στὸ θαῦμα, ἀκόμα καὶ μπροστὰ στὸν Θεό. Ἡ φιλαυτία δείχνει τὸν βαθμὸ τῆς ἀλλοτριώσεως, δηλαδὴ τῆς ἀποξενώσεως τοῦ ἀνθρώπου ἀπ’ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Εἶναι ὁ κυριώτερος καρπὸς τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ἀλλὰ καὶ ἡ κυριώτερη αἰτία τῆς μεταδόσεως καὶ ἐπεκτάσεώς του. Ὁ ὑποδουλωμένος στὴν ἁμαρτία καὶ τὰ πάθη ἄνθρωπος ἐνεργεῖ μὲ βάση τὸ ἔνστικτο τῆς αὐτοσυντηρήσεως καὶ τὴν ἀκόρεστη ἐπιθυμία γιὰ τὴν ἀτομικὴ ἀπόλαυση. Στὴν πατερικὴ γλώσσα ἕνας φαῦλος κύκλος μεταξὺ τῆς ἠδονῆς καὶ τῆς ὁδύνης χαρακτηρίζει τὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τὴν πτώση στὴν ἁμαρτία. Ὁ παράλυτος, πρὶν ἔλθει τὸ θαῦμα, ἦταν ἕνα θύμα τῆς ἀδιαφορίας τῶν ἀνθρώπων. Δὲν ἀποκλείεται ὅμως γιὰ τὴν ἀδιαφορία τῶν ἄλλων νὰ εὐθύνεται καὶ ὁ ἴδιος. Πολλὲς φορὲς αἰσθανόμαστε καὶ εἴμαστε θύματα τῆς συμπεριφορᾶς τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ ἐμεῖς ἀπ’ τὴν πλευρά μας μὲ τὸν ἴδιο τρόπο συμπεριφερόμαστε ἀπέναντι σὲ αὐτούς. Γιὰ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπ’ ὅλα αὐτά, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἦλθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός. Τὸν βιολογικὸ θάνατο καὶ τὸν φόβο τοῦ θανάτου, ἀπ’ τὴν φιλαυτία καὶ τὸν φαῦλο κύκλο τῆς «ἠδονῆς» καὶ τῆς «ὁδύνης». Μὲ τὸ εὐαγγελικὸ αὐτὸ ἀνάγνωσμα σήμερα ἡ Ἐκκλησία μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν μεγάλη δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὸ βάπτισμα, τὸ ὁποῖο προτυπώνεται ἀπ’ αὐτὸ τὸ θαῦμα τοῦ παραλύτου τῆς Βηθεσδᾶ, εἰσερχόμαστε στὴν Ἐκκλησία. Γινόμαστε καὶ ἐμεῖς ἀποδέκτες αὐτῆς τῆς δωρεᾶς.
Μετὰ τὴν θεραπεία ὁ Χριστὸς συνάντησε τὸν παράλυτο στὸν Ναὸ τοῦ Σολο-μῶντος. Τὸν συμβούλευσε καὶ τὸν προειδοποίησε νὰ ἀποφεύγει τὴν ἁμαρτία στὴν ζωὴ του ἀπ’ ἐδῶ καὶ πέρα. Ἐάν σπαταλήσει τὴν σωματικὴ ὑγεία μὲ καταχρήσεις, τότε δὲν ἔχει ἀξία αὺτὴ ἡ δωρεὰ τῆς ὑγείας. Τὸ σῶμα θεραπεύθηκε, ἀλλὰ ὁ σωματικὸς θάνατος ἀργὰ ἤ γρήγορα θὰ ἔλθει καὶ τὸ σῶμα πρόκειται νὰ διαλυθεῖ. Μεγαλύτερη σημασία ἔχει ἡ ὑγεία τῆς ψυχῆς. Τὸ αἰώνιο μέλλον τοῦ ἀνθρώπου ἐξαρτᾶται ἀπ’ τὴν κατάσταση τῆς ψυχῆς κατὰ τὴν ὥρα τοῦ θανάτου. Μετὰ τὸ θαῦμα αὐτό, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀρχίζει ἕνας διάλογος τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς Ἰουδαίους, μέρος τοῦ ὁποίου διαβάζεται στὴν ἀκολουθία τῆς κηδείας. Ὁ Χριστὸς διαβεβαιώνει τοὺς συνομιλητές Του ὅτι ὅλοι οἱ νεκροὶ θὰ ἀναστηθοῦν κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία, ἐπειδὴ κανεῖς καὶ τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ ἀντισταθεῖ στὴν Παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὅμως πιὸ σημαντικό, πρὶν πεθάνουμε βιολογικά, νὰ πιστεύσουμε στὸν λόγο Του καὶ νὰ μετανοήσουμε. Ἡ μελλοντικὴ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων εἶναι θέμα τοῦ Θεοῦ. Ἡ παροντικὴ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ψυχῶν εἶναι καὶ δική μας ὑπόθεση. Ὅλοι θὰ ἀναστηθοῦμε. Ἄλλοι ὅμως θὰ καταδικασθοῦν στὴν αἰώνια Κόλαση καὶ ἄλλοι θὰ κερδίσουν τὴν εὐφροσύνη τοῦ Παραδείσου. Ἐμεῖς μὲ ποιούς θέλουμε νὰ εἴμαστε;
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ (Μαρκ. ιε΄43- ιστ΄8)
19 ΜΑΙΟΥ 2024
Ἡ σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ἡ τρίτη στὴν σειρὰ μέσα στὴν ἀναστάσιμη περίοδο. Ἡ τρίτη αὐτὴ Κυριακὴ ἔχει τὴν θέση τῶν μεθεορτίων τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα. Σὲ ὅλες τὶς μεγάλες ἑορτὲς μέσα στὸ ἔτος ἡ Ἐκκλησίας μας ἀφιερώνει τὴν πρώτη ἡμέρα μετὰ τὴν ἑορτὴ στοὺς πρωταγωνιστὲς τοῦ συγκεκριμένου γεγονότος. Στὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα ἡ πρώτη Κυριακὴ ἀπετέλεσε τὴν ἔναρξη τῆς «διακαινησίμου» ἑβδομάδος. Ἡ δεύτερη Κυριακὴ ἦταν ἀφιερωμένη στὰ «ἐγκαίνια» τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὴν ψηλάφηση τοῦ Θωμᾶ. Ἡ τρίτη Κυριακή, ἑπομένως, λαμβάνει τὴν θέση τῆς πρώτης μεθεορτίου ἡμέρας. Γι’αὐτὸ καὶ ἡ σημερινὴ ἡμέρα εἶναι ἀφιερωμένη στὰ πρόσωπα ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα εἶχαν ἐνεργὸ ἀνάμειξη στὰ γεγονότα τοῦ Πάθους καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Τὰ πρόσωπα αὐτὰ εἶναι ἀφ’ ἑνὸς μὲν δύο ἄνδρες, ὁ «εὐσχήμων βουλευτής» Ἰωσὴφ καὶ ὁ νυκτερινὸς μαθητὴς τοῦ Κυρίου Νικόδημος. Καὶ ἀφ’ ἑτέρου κατονομάζονται τρεῖς γυναῖκες, ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, ἡ Μαρία τοῦ Ἰακώβου καὶ ἡ Σαλώμη, στὶς ὁποῖες θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ προστεθοῦν καὶ κάποιες ἄλλες γυναῖκες.
Αὐτὰ τὰ πρόσωπα, μὲ τὰ ὁποῖα ἐκπροσωποῦνται καὶ τὰ δύο φύλα, διακρίνονται γιὰ δύο πράγματα. Τὰ πρόσωπα αὐτὰ ἐπιδεικνύουν ἀσυνήθιστη τόλμη καὶ ἀνυπέρβλητο θάρρος στὴν κρίσιμη στιγμή. Ἡ τόλμη καὶ τὸ θάρρος ἐκπηγάζουν ἀπ’ τὴν θερμὴ ἀγάπη τους πρὸς τὸν Διδάσκαλο Ἰησοῦ Χριστό. Οἱ δύο ἄνδρες Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος ἦσαν μέλη τοῦ ἰουδαϊκοῦ συνεδρίου, τὸ ὁποῖο εἶχε καταδικάσει ἐκείνη τὴν ἡμέρα (δηλαδὴ τὸ πρωΐ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς) τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ σὲ θάνατο. Ἡ κοινὴ γνώμη τῆς ἰουδαϊκῆς κοινωνίας ἐκεῖνες τὶς ὧρες τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς ἦταν σαφέστατα ἐχθρικὴ ἀπέναντι στὸν Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἦταν κρεμασμένος πάνω στὸν σταυρό. Καὶ προφανῶς διέτρεχε μεγάλο κίνδυνο καὶ ὁ ὁποιοσδήποτε ἐκεῖνες τὶς ὧρες θὰ τολμοῦσε νὰ ἐκφράσει τὴν συμπάθειά του ἤ τὴν ὑποστήριξή του πρὸς τὸν ἐσταυρωμένο Διδάσκαλο. Κινδύνευε εἴτε νὰ στιγματισθεῖ εἴτε νὰ θανατωθεῖ. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ μαθητές Του κρύφθηκαν καὶ διασκορπίσθηκαν. Τὶς ὧρες ἐκεῖνες οἱ δύο ἄνδρες ἀγνόησαν ὅτι ἦσαν μέλη τοῦ ἰουδαϊκοῦ συνεδρίου καὶ ὑπερίσχυσε μέσα τους ἡ ἰδιότητα τοῦ μαθητῆ. Γιὰ τὸν Ἰωσὴφ ὁ εὐαγγελιστὴς γράφει σχετικῶς ὅτι «ἀνέμενε μὲ μεγάλη προσδοκία τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Οἱ ἄλλοι μαθητὲς ἦσαν φανεροὶ κατὰ τὸ προηγούμενο χρονικὸ διάστημα, ἀλλὰ ἐκείνη τὴν δύσκολη στιγμὴ ἐγκατέλειψαν τὸν Διδάσκαλο. Οἱ δύο αὐτοί, Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος, ἦσαν κρυφοὶ μαθητές, ἐπειδὴ ἡ πλειοψηφία τοῦ συνεδρίου εἶχε ἐχθρικὲς διαθέσεις πρὸς τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Τὴν ὥρα αὐτὴ ὅμως μόνο αὐτοὶ βρέθηκαν νὰ ἔχουν τὸ θάρρος νὰ ἐκφράσουν τὴν ἀγάπη τους πρὸς τὸν ἐσταυρωμένο Διδάσκαλο. Ὅταν ὅλοι οἱ ἄλλοι, ὄχι μόνο οἱ μαθητές, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀμέτρητοι εὐεργετηθέντες ἀπ’ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, Τὸν εἶχαν ἐγκαταλείψει «διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων». Τὶς ἀπογευματινὲς ὧρες τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς ὁ Ἰωσὴφ ζήτησε ἀπ’ τὸν Πιλάτο τὴν ἄδεια νὰ ἀποκαθηλώσει ἀπ’ τὸν σταυρὸ τὸ νεκρὸ Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ στὴν συνέχεια, ὁ Ἰωσὴφ καὶ ὁ Νικόδημος ἐνεταφίασαν τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες στὸν ἀχρησιμοποίητο μέχρι τὴν στιγμὴ ἐκείνη τάφο.
Οἱ γυναῖκες μαθήτριες παρακολουθοῦσαν ἀπὸ κάποια ἀπόσταση ἀσφαλείας τὴν ἀποκαθήλωση καὶ τὸν ἐνταφιασμό. Ὁ χρόνος ὅμως ἦταν περιορισμένος καὶ ἔπρεπε ὅλα αὐτὰ νὰ ἔχουν ὁλοκληρωθεῖ πρὶν ἀπ’ τὴν δύση τοῦ ἠλίου. Ἐκεῖνο τὸ βράδυ σὲ ὅλα τὰ σπίτια τῶν Ἐβραίων θὰ ἐτελεῖτο τὸ πασχάλιο δεῖπνο ἐκείνου τοῦ ἔτους καὶ ἡ ἑπομένη ἡμέρα (τύχαινε νὰ εἶναι Σάββατο) ἦταν ἀργία καὶ δὲν ἐπιτρεπόταν ἡ κυκλοφορία στοὺς δρόμους. Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ χρόνος τῆς Παρασκευῆς δὲν ἦταν ἐπαρκῆς γιὰ νὰ προσφέρουν στὸν Ἀγαπημένο τους Νεκρὸ τὶς καθιερωμένες τιμὲς καὶ ἐπειδὴ τὸ Σάββατο δὲν ἐπιτρεπόταν ἡ ὁποιαδήποτε δραστηριότητα ἔξω ἀπ’ τὰ σπίτια, γι’ αὐτὸ ἀποφάσισαν τὸ πρωΐ τῆς Κυριακῆς νὰ ξεκινήσουν γιὰ τὸν τάφο. Στὰ χέρια τους κρατοῦσαν μύρα, ἐπειδὴ ἤθελαν μὲ αὐτὰ νὰ συμπληρώσουν τὶς ἐπικήδειες τιμὲς πρὸς τὸν ἀγαπημένο τους Διδάσκαλο. Τίποτα δὲν στάθηκε ἱκανὸ νὰ τὶς ἐμποδίσει στὸν σχεδιασμό τους. Οὔτε ἡ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα οὔτε ἡ σκέψη ὅτι μὲ ἕνα μεγάλο λίθο εἶχε σφραγισθεῖ ἡ εἴσοδος τοῦ μνημείου οὔτε ἡ ἄλλη σκέψη ὅτι ἔξω ἀπ’ τὸ μνημεῖο ὑπῆρχε ἡ κουστωδία, δηλαδὴ ἡ ρωμαϊκὴ στρατιωτικὴ φρουρά. Ὅταν ὅμως ἔφθασαν, τὶς περίμενε ἡ ἔκπληξη. Βρῆκαν τὸν τάφο ἀνοικτὸ καὶ ἄδειο καὶ αὐτὲς πρῶτες ἄκουσαν ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ ἀγγέλου τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως.
Ὅλα αὐτὰ τὰ πρόσωπα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, συνετέλεσαν στὴν φανέρωση τῆς Ἀναστάσεως, ὄχι ἀσφαλῶς στὴν πραγματοποίησή της. Ἦταν κάτι ποὺ δὲν περίμεναν, ὅσο καὶ ἄν τοὺς εἶχε μιλήσει γι’ αὐτὴν ἀπὸ πρὶν ὁ Χριστός. Ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ εἶναι τέτοια, ὥστε οἱ ἀνθρώπινοι ὑπολογισμοὶ νὰ μὴν ἐπαληθεύονται καὶ τὰ ἀνθρώπινα ἀδιέξοδα νὰ ὑπερβαίνονται. Τὰ πρόσωπα αὐτὰ χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὴν Ἀνάσταση καὶ χωρὶς νὰ τὴν περιμένουν, ἐπέδειξαν καταπληκτικὴ τόλμη καὶ μοναδικὸ θάρρος, ἐπειδὴ ἡ καρδιά τους θερμαινόταν ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό. Δὲν φοβήθηκαν τὴν ἐχθρικὴ ἀτμόσφαιρα στὸ κοινωνικὸ περιβάλλον τους καὶ τὰ ὁποιαδήποτε ἐμπόδια ὀρθώνονταν μπροστά τους. Ἐμεῖς ζοῦμε μετὰ τὴν Ἀνάσταση. Ἔχουμε παρόμοια στάση σὲ ἀνάλογες περιστάσεις καὶ ἀφορμὲς ποὺ ἐμφανίζονται στὴν ζωή μας καὶ στὴν κοινωνία μας;
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΑΣΧΑ ( Ἰωαν. κ΄19-31)
12 ΜΑΙΟΥ 2024
Ἡ Ἐκκλησία μας κατὰ τὴν σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἑορτάζει κατὰ πρῶτον «τὰ ἐγκαίνια τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ». Ἡ Ἀνάσταση συνέβη τὶς πρωϊνὲς ὧρες ἐκείνης τῆς πρώτης ἡμέρας μετὰ τὸ Σάββατο, ἡ ὁποία ἀργότερα ὀνομάσθηκε Κυριακή. Καὶ σήμερα εἶναι πάλι Κυριακή, ἡ πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὸ Πάσχα αὐτοῦ τοῦ ἔτους, καθὼς συμπληρώνονται ἤδη ὀκτὼ ἡμέρες ἀπ’ τὴν ἑορτὴ τῆς Ἀναστάσεως. Ἑπομένως, ἡ σημερινὴ Κυριακὴ εἶναι ἡ πρώτη μέσα στὸ τρέχον λειτουργικὸ ἔτος κατὰ τὴν ὁποία ἀνανεώνεται καὶ ἐπαναλαμβάνεται ὁ ἑορτασμὸς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὴ ἡ ἐπανάληψη καὶ ἡ ἀνανέωση τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως θὰ συνεχισθεῖ καὶ ὅλες τὶς ὑπόλοιπες Κυριακὲς τοῦ ἔτους μέχρι τὸ ἑπόμενο Πάσχα. Ἐκτὸς ὅμως ἀπ’ «τὰ ἐγκαίνια τῆς Ἀναστάσεως», κατὰ τὴν σημερινὴ Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει «τὴν ψηλάφησιν καὶ τὴν σωτήριον ὁμολογίαν τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ».
Εἶναι γνωστὴ σὲ ὅλους ἡ ἱστορία μὲ τὸν Ἀπόστολο Θωμά, ὁ ὁποῖος ἀπουσίαζε ἀπ’ τὴν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου στοὺς μαθητές Του, οἱ ὁποῖοι φοβοῦνταν τοὺς σταυρωτὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ παρέμεναν κλεισμένοι στὸ ὑπερῶο τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου. Ὁ Θωμάς, ἐπειδὴ ἐκεῖνο τὸ πρῶτο ἀπόγευμα μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἀπουσίαζε ἀπ’ τὸν χῶρο τῆς κοινῆς συναθροίσεως τῶν μαθητῶν, δὲν εἶχε τὴν ἐμπειρία τῆς παρουσίας τοῦ Ἀναστᾶντος Χριστοῦ. Δυσκολευόταν νὰ ἀποδεχθεῖ τὶς μαρτυρίες τῶν ἄλλων μαθητῶν ὅτι εἶδαν τὸν Κύριο, ὁ Ὁποῖος τοὺς βεβαίωσε ὅτι εἶχε πραγματικὰ ἀναστηθεῖ ἀπ’ τὸν τάφο. Ὁ Θωμὰς γιὰ μιὰ ὁλόκληρη ἑβδομάδα βασανιζόταν ἀπ’ τὶς ἀμφιβολίες του καὶ ζητοῦσε νὰ λάβει καὶ αὐτὸς μιὰ παρόμοια μὲ τοὺς ἄλλους ἐμπειρία, ὥστε νὰ πιστέψει. Ὁ Χριστὸς ἱκανοποίησε τὸ αἴτημα αὐτὸ τοῦ Θωμᾶ, ὅταν γιὰ δεύτερη φορὰ ἐμφανίσθηκε στοὺς συγκεντρωμένους μαθητὲς κατὰ τὴν ὀγδόη ἡμέρα μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του. Μπροστὰ στοὺς ἄλλους δέκα μαθητὲς ὁ Χριστὸς κάλεσε τὸν Θωμὰ νὰ διακρίνει πάνω στὸ Σῶμα Του τὶς πληγὲς ἀπ’ τὰ τρυπήματα τῶν καρφιῶν κατὰ τὴν προηγηθεῖσα Σταύρωση. Τότε ὁ Θωμὰς πείσθηκε ὅτι ὁ Διδάσκαλός Του εἶχε ἀναστηθεῖ καὶ ἀναφώνησε τὴν διακήρυξη: «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου».
Στὸν Θωμὰ ἔχει, ὡς γνωστόν, ἀποδοθεῖ ὁ χαρακτηρισμός «ἄπιστος». Ἀπ’ τὴν ἄλλη πλευρὰ ἡ Ἐκκλησία στοὺς ὕμνους τῆς σημερινῆς ἑορτῆς χαρακτηρίζει τὴν συμπεριφορὰ τοῦ Θωμᾶ ὡς «καλὴ ἀπιστία». Μία πρώτη παρατήρηση εἶναι ὅτι παρόμοιες μὲ τὸν Θωμὰ ἐπιφυλάξεις ἐξέφρασαν καὶ οἱ ὑπόλοιποι δέκα μαθητὲς στὴν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστᾶντος, καθὼς νόμιζαν ὅτι βλέπουν ἕνα φάντασμα. Καὶ εἶναι δικαιολογημένη αὐτὴ ἡ ἀντίδραση, ἐπειδὴ τὸ γεγονὸς ἦταν ὄχι ἁπλῶς ἀσυνήθιστο, ἀλλὰ ἐντελῶς ἔξω ἀπ’ τοὺς φυσικοὺς νόμους. Κάθε ἡμέρα καὶ κάθε στιγμὴ ἀναρίθμητοι ἄνθρωποι πεθαίνουν καὶ κανεὶς ἀπ’ αὐτοὺς δὲν ἐπιστρέφει στὴν ζωή. Ὁ Θωμάς, ἑπομένως, ζητεῖ ἴση μεταχείριση μὲ τοὺς ἄλλους συμμαθητές Του. Ὅ,τι εἶδαν ἐκεῖνοι μὲ τὰ μάτια τους, τὸ ἴδιο ἀκριβῶς νὰ δεῖ καὶ αὐτός.
Ὁ Θωμὰς ἔχει εἰλικρινὴ διάθεση καὶ γνήσια ἀναζήτηση. Θέλει νὰ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων καὶ τῶν γεγονότων καὶ δὲν ἔχει προκαταλήψεις. Ὁ ἀπόστολος Θωμὰς διαφέρει ἐντελῶς ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τῶν καιρῶν μας, οἱ ὁποῖοι σὲ μεγάλο βαθμὸ ἔχουν θεοποιήσει τὴν ἐπιστήμη. Πολλοὶ ἄνθρωποι κατὰ τοὺς τελευταίους αἰῶνες ἰσχυρίζονται ὅτι ὑπάρχει μόνο ὅ,τι βλέπουν μὲ τὰ μάτια τους ἤ πιστεύουν ὅτι ἀλήθεια εἶναι μόνο ὅ,τι ἐξηγεῖται μὲ τὴν λογική τους. Τὴν Ἐκκλησία κατηγοροῦν συνήθως γιὰ δογματισμὸ καὶ φανατισμό, δὲν θέλουν νὰ καταλάβουν ὅμως ὅτι πολὺ περισσότερο ἡ δική τους ἀπιστία δὲν στηρίζεται πουθενά. Ἡ καθεμιὰ ἀπ’ τὶς ἐπιστῆμες προσπαθεῖ μὲ μεγάλες ἐπιφυλάξεις νὰ ἐπιβεβαιώσει τὴν μία ἤ τὴν ἂλλη θεωρία μόνο γιὰ τὸ ἰδιαίτερο ἀντικείμενό της, ἀλλὰ γιὰ τὰ μεγάλα πνευματικὰ ζητήματα κρίνει ὅτι δὲν ἔχει ἁρμοδιότητα νὰ ἀποφανθεῖ.
Στὸν καιρό μας, ἐπίσης, ἄν ἡ πίστη δὲν ἀπορρίπτεται ἐντελῶς, ἀπὸ πολλοὺς ἀναγνωρίζεται μέχρις ἑνὸς σημείου ἡ χρησιμότητά της. Οἱ ἄνθρωποι ἐπιλέγουν κάποια σημεῖα ἀπ’ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, μὲ τὰ ὁποῖα νομίζουν ὅτι συμφωνοῦν, καὶ ἀπορρίπτουν ὅλα τὰ ὑπόλοιπα. Οἱ περισσότεροι ἀπ’ τοὺς σημερινοὺς ἀνθρώπους ζητοῦν νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς ἐπιθυμίες τους, ὄχι νὰ γνωρίσουν τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ τὴν ἐφαρμόσουν στὴν ζωή τους. Ὁ ἀπόστολος Θωμὰς διαφέρει καὶ ἀπ’ τὴν νοοτροπία αὐτήν. Ὅταν ὁ Χριστὸς ἄρχισε τὸ τελευταῖο ταξίδι πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ τὸ Πάθος Του, ὅλοι οἱ μαθητὲς εἶχαν διαισθανθεῖ τί ἀκριβῶς θὰ συνέβαινε ἐκεῖ. Τότε ὁ Θωμὰς ψιθύρισε στοὺς ὑπολοίπους: «Ἄς Τὸν ἀκολουθήσουμε καὶ ἐμεῖς, γιὰ νὰ πεθάνουμε μαζὶ μὲ Αὐτόν». Αὐτὴν τὴν ἑτοιμότητα γιὰ θυσία καὶ κακοπάθεια ἐπέδειξε πολὺ περισσότερο μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν Πεντηκοστή, ὅταν κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν Ἰνδία καὶ εἶχε μαρτυρικὸ τέλος.
Εἰλικρίνεια καὶ γνησιότητα στὴν θεωρητικὴ ἀναζήτηση καὶ ἑτοιμότητα γιὰ θυσία σὲ πρακτικὸ ἐπίπεδο εἶναι τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς «καλῆς ἀπιστίας» τοῦ ἀποστόλου Θωμᾶ. Μακάρι αὐτὰ τὰ χαρακτηριστικά, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, νὰ διακρίνουν καὶ τὴν δική μας σήμερα ὑπαρξιακὴ τοποθέτηση μπροστὰ στὸν Θεό.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μάρκ. ι΄32-45)
21 Απριλίου 2024
Λίγο πρὶν ἀπ’ τὴν σταυρική Του θυσία, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ Κύριος ἀντιμετώ-πισε ἄλλη μία δυσάρεστη ἔκπληξη ἀπ’ τὴν πλευρὰ τῶν μαθητῶν Του. Δύο ἀπ’ αὐτούς, ὁ Ἰωάννης καὶ ὁ Ἰάκωβος, ἀδελφοὶ μεταξύ τους, μαζί μὲ τὴν μητέρα τους, πλησίασαν τὸν Κύριο καὶ ζήτησαν νὰ τοὺς δώσει ἐπίσημα ἀξιώματα. Ὅταν σὲ λίγο θὰ γινόταν βασιλιάς, ὅπως αὐτοὶ περίμεναν, θὰ ἤθελαν νὰ τοὺς βάλει νὰ κάθονται δίπλα Του, ὁ ἕνας ἀπ’ τὰ δεξιὰ καὶ ὁ ἄλλος ἀπ’ τὰ ἀριστερά. Ὁ Κύριος γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, τρίτη στὴν σειρά, προλέγει τὸ ἐπικείμενο Πάθος Του, ἐκεῖνοι ὅμως δείχνουν ὅτι δὲν ἔχουν καταλάβει τίποτα ἀπ’ ὅσα τοὺς ἔλεγε. Οἱ ὑπόλοιποι μαθητὲς ἀγανάκτησαν μὲ τοὺς δύο αὐτοὺς συμμαθητές τους, ὄχι ἐπειδὴ διαφωνοῦσαν μὲ τὸ αἴτημα τῶν δύο, ἀλλὰ ἐπειδὴ μέσα τους καὶ αὐτοὶ εἶχαν τὴν ἴδια ἐπιθυμία, ἀλλὰ δὲν τολμοῦσαν νὰ τὴν ἐκφράσουν μπροστὰ στὸν Διδάσκαλό τους. Ὁ Χριστὸς ἐπέπληξε τοὺς δύο μαθητές, ἀπεδοκίμασε τὴν συμπεριφορά τους, ἐπανέλαβε ὅτι ὁ δικός Του θρόνος δὲν θὰ ἦταν μία ἀναπαυτικὴ πολυθρόνα, ἀλλὰ ὁ σταυρός. Καὶ προειδοποίησε ὅτι καὶ ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀληθινοὺς μαθητές Του στὸ προσεχὲς μέλλον θὰ τοὺς ζητηθεῖ νὰ ὑποβληθοῦν σὲ παρόμοιες θυσίες. Ὁ Χριστὸς ἐννοοῦσε ὅτι χωρὶς ἕνα τέτοιο μαρτύριο καὶ χωρὶς μία παρόμοια θυσία δὲν θὰ ἦταν δυνατὸ νὰ περιβληθοῦν τὴν οὐράνια δόξα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὑπογράμμισε ὅμως μὲ ἰδιαίτερη ἔμφαση ὅτι ἡ δική Του ἐξουσία εἶναι διαφορετικὴ ἀπ’ τὶς ἀνθρώπινες ἐξουσίες, ἐπειδὴ ὁ Ἴδιος ἦλθε στὸν κόσμο καὶ ἔφερε μία ἄλλη λογική, ἐντελῶς διαφορετικὴ ἀπ’ τὴν συνηθισμένη κοσμικὴ ἀντίληψη καὶ νοοτροπία.
Οἱ ἄνθρωποι συνήθως διψοῦν γιὰ ἐξουσία, προβολή, γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν τους καὶ ζηλεύουν ὅσους ἔχουν καὶ ἀπολαμβάνουν τὰ παραπάνω, ἀλλὰ καὶ πολλὲς φορὲς ἐπιζητοῦν νὰ ζήσουν εὐτυχισμένοι σὲ βάρος ὅμως τῶν ἄλλων. Νὰ ἐκμεταλλευθοῦν τὶς καταστάσεις καὶ νὰ ἀξιοποιήσουν τὶς εὐκαιρίες ποὺ θὰ παρουσιασθοῦν μπροστά τους, γιὰ νὰ κερδίσουν ὑλικὰ ἀγαθά, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν τὸ ἀτομικό τους συμφέρον, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὸν ἐγωϊσμό τους. Γιὰ νὰ ἐπιτύχουν ὅμως ὅλα αὐτά, δὲν γίνεται νὰ μὴν ἀδικήσουν τοὺς ἄλλους μὲ πολλοὺς τρόπους.
Ὁ Χριστὸς ἔρχεται στὸν κόσμο καὶ ἐγκαινιάζει μία ἐντελῶς διαφορετικὴ νοο- τροπία. Εἶναι ὁ πραγματικὸς βασιλιὰς τοῦ κόσμου, ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶναι καὶ Θεός. Ἡ ἐξουσία Του εἶναι αἰώνια καὶ δὲν κινδυνεύει ἀπὸ τίποτα καὶ ἀπὸ κανένα. Ἀντιθέτως, οἱ ἀνθρώπινες ἐξουσίες ἔρχονται καὶ παρέρχονται. Αὐτὸς λοιπὸν ὁ μόνος πραγματικὸς ἐξουσιαστὴς τοῦ κόσμου εἶναι ὁ ἀθάνατος Θεὸς ποὺ ὅμως γίνεται ἄνθρωπος. Ὡς Θεάνθρωπος καὶ ὡς τελείως ἀναμάρτητος εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ μὴν πεθάνει. Ὁ Βασιλιὰς αὐτὸς ὅμως ἐπιλέγει, ὄχι μόνο νὰ ἐνδυθεῖ τὴν μορφὴ τοῦ δούλου, ἀλλὰ καὶ νὰ πεθάνει γιὰ τοὺς ὑπηκόους Του χωρὶς νὰ εἶναι ἀναγκασμένος καὶ ὑποχρεωμένος νὰ κάνει κάτι τέτοιο. Ἄλλωστε, σχεδὸν κανεῖς ἀπ’ τοὺς ἄλλους ἄρχοντες καὶ σχεδὸν κανεῖς ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους δὲν θυσιάζουν τοὺς ἑαυτούς τους καὶ τὰ συμφέ-ροντά τους γιὰ τοὺς ἄλλους.
Ὅσο καὶ νὰ φωνάζουν οἱ ἄνθρωποι ὅτι τὰ πράγματα στὴν ζωὴ δὲν βελτιώνο-νται, αὐτὰ θὰ χειροτερεύουν, ἐπειδὴ ὁ καθένας κατὰ βάθος σκέφτεται μόνο τὸν ἑαυτό του. Ἀντιθέτως, ὁ Χριστὸς ἐνεργεῖ ἐντελῶς ἀνατρεπτικὰ καὶ φέρνει τὴν μεγάλη ἀλλαγή. Γίνεται ὁ μεγαλύτερος, πιὸ σωστὰ ὁ μοναδικὸς εὐεργέτης τῆς ἀνθρωπότητας. Ὅπως ἤδη εἴπαμε, ἡ θυσία Του εἶναι ἐθελοντική, ἀλλὰ καὶ τὸ θῦμα εἶναι ὁ μοναδικὸς Θεάνθρωπος στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς θυσίας εἶναι ἡ σωτηρία καὶ ἡ λύτρωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπ’ τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου. Ἄν δὲν ὑπῆρχε ὁ Σταυρὸς καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, θὰ ἔμεναν χωρὶς δικαίωση τὰ αἵματα τῶν μαρτύρων, οἱ ἰδρῶτες τῶν ἀσκητῶν καὶ ὅλοι οἱ εὐγενικοὶ ἀγῶνες γιὰ ἕνα καλύτερο κόσμο. Ὅλες αὐτὲς οἱ θυσίες καὶ ὅλες αὐτὲς οἱ στερήσεις θὰ γίνονταν ματαίως καὶ ἀσκόπως. Ἡ ἀδικία, τὸ ψεῦδος καὶ ἡ κακία θὰ εἶχαν τὸν πρῶτο καὶ τὸν τελευταῖο λόγο μέσα στὸν κόσμο. Γι’ αὐτὸ δὲν ὑπάρχει ἄλλη, μεγα-λύτερη ἀνατροπὴ στὰ ἀνθρώπινα δεδομένα ἀπ’ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ δὲν ὑπάρχει ἄλλη ἐπανάσταση στὸν κόσμο, μεγαλύτερη ἀπ’ τὴν Ἀνάσταση.
Ἄν θέλουμε νὰ ἔχουμε καὶ ἐμεῖς τὸ μερίδιό μας σὲ αὐτὴν τὴν νέα πραγματικότητα, χρειάζεται νὰ ἐγκαταλείψουμε τὸν ἐγωϊστικὸ τρόπο ζωῆς καὶ τὴν κοσμικὴ νοοτροπία. Αὐτὸ ζήτησε ὁ Χριστὸς στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀπ’ τοὺς δύο μαθητές Του, ἀλλὰ καὶ ἀπ’ τοὺς λοιποὺς μαθητές Του, καθῶς καὶ ἀπὸ ἐμᾶς σήμερα. Νὰ εἶναι ἕτοιμοι γιὰ ἀγῶνες καὶ θυσίες, ἀκόμη καὶ γιὰ τὸν βιολογικὸ θάνατο, ἀφοῦ θέσουν ἄλλες προτεραιότητες καὶ στοχοθεσίες στὴν ζωή τους. Νὰ παύσουν νὰ θεωροῦν ὅτι ἔχουν πραγματικὴ ἀξία αὐτὰ ποὺ ὁ πολὺς κόσμος θεωρεῖ ὅτι εἶναι σημαντικά: τὸν πλοῦτο, τὴν ἡδονή, τὴν ἐξουσία πάνω στοὺς ἄλλους. Μὲ μία λέξη, τὴν καταραμένη φιλαυτία, ἡ ὁποία εἶναι καὶ ἡ αἰτία ὅλης τῆς κακοδαιμονίας σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο.
Σὲ ἕναν ὕμνο ἀπ’ τὴν ἑβδομάδα τῆς Τυρινῆς, στὴν ἀρχὴ αὐτῆς τῆς περιόδου, ἀκούσαμε: «Πρὶν ἀπ’ τὸν Σταυρό, μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Χριστὸς μᾶς χάρισε τὴν σωτηρία, ὅταν ἡ ἁμαρτία βασίλευε καὶ ἡ ἀσέβεια ἐπικρατοῦσε, θεωροῦνταν ὡς πρώτη ἀξία ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους ἡ σωματικὴ ἀπόλαυση καὶ ἐλάχιστοι ἄνθρωποι περιφρονοῦσαν τὶς σαρκικὲς ἡδονές. Ἀπὸ τότε ὅμως ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ, μὲ τὴν ἐπίγνωση τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡ ἐξουσία τῶν δαιμόνων καταργήθηκε καὶ πάνω στὴν γῆ ἐφαρμόζεται ὁ ἐνάρετος τρόπος ζωῆς, ὅπως τὸν βλέπουμε στοὺς Ἀγγέλους. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀναγνωρίζεται ἡ ἀξία τῆς νηστείας, ἀκτινοβολεῖ ὁ ἀσκητικὸς τρόπος ζωῆς, ἡ προσευχὴ γίνεται εὐκολότερη. Ἀπόδειξη γιὰ ὅλα αὐτὰ εἶναι ἡ παροῦσα περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ὁποία χαρίσθηκε σὲ μᾶς ἀπ’ τὸν Σταυρωθέντα Χριστὸ γιὰ τὴν σωτηρία μας».
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τελειώνει σὲ λίγες ἡμέρες, ἀλλὰ ὁ πνευματικὸς ἀγώνας τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι ἰσόβιος. Εἶθε ὅλες οἱ ἀρετές, ὄχι μόνο ἡ νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια, νὰ εἶναι ἡ σταθερή μας ἐπιδίωξη σὲ ὅλη μας τὴν ζωή. Ἀμήν.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μάρκ. β΄1-12)
14 Απριλίου 2024
Ὅσο πλησίαζε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ἡμέρα τῆς σταυρικῆς Του θυσίας, ὁ Χρι-στὸς προετοίμαζε τοὺς μαθητές Του γιὰ τὰ ἐπερχόμενα γεγονότα. Γιὰ δεύτερη φορὰ ἀκούσαμε σήμερα στὸ τέλος τοῦ ἀναγνώσματος τὴν προαναγγελία αὐτὴ γιὰ τὸ Πᾶθος πρὸς τοὺς μαθητές. Ἀλλὰ πρὶν ἀπ’ αὐτὴν ἀκούσαμε, πάλι ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ, μία ἔμμεση προαναγγελία γιὰ τὸ ἴδιο πρᾶγμα.
Ὅταν ὁλοκληρώθηκε ἡ σκηνὴ τῆς Μεταμορφώσεως πάνω στὸ ὄρος Θαβὼρ μπροστὰ στοὺς τρεῖς μαθητὲς καὶ στοὺς δύο ἁγίους ἀπ’ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ὁ Χριστὸς διέταξε τοὺς τρεῖς μαθητὲς νὰ κατέβουν κάτω. Οἱ μαθητὲς εἶχαν ἐκφράσει τὴν ἐπιθυμία νὰ παραμείνουν στὴν κορυφὴ τοῦ ὄρους, ἐπειδὴ θέλγονταν ἀπ’ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ προγεύονταν τὸν παράδεισο. Ὁ Χριστὸς ὅμως ἔκρινε ὅτι ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ κατεβοῦν κάτω.
Στὴν πεδιάδα λοιπὸν ἐπικρατοῦσε ἕνα σκηνικὸ ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπ’ τὴν γλυκύτητα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Ἕνας πατέρας εἶχε φέρει τὸ παιδί του στοὺς ἐννέα μαθητές, σὲ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἀνέβηκαν στὸ Θαβὼρ γιὰ τὴν Μεταμόρφωση, καὶ τοὺς παρακαλοῦσε νὰ ἀπαλλάξουν τὸ παιδί του ἀπ’ τὸ δαιμονικὸ πνεῦμα ποὺ τὸ βασάνιζε ἀπ’ τὴν μικρὴ παιδική του ἠλικία. Δυστυχῶς, οἱ μαθητὲς αὐτοί, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἀπουσίας τοῦ Χριστοῦ στὸ ὄρος τῆς Μεταμορφώσεως, δὲν κατόρθωσαν νὰ φέρουν ἀποτέλεσμα καὶ τὸ δαιμόνιο ἐξακολουθοῦσε νὰ βασανίζει τὸ παιδί. Ὁ Χριστὸς ἐκείνη τὴν στιγμὴ ἐξέφρασε μιὰ ἔντονη δυσαρέσκεια καὶ ἀποδοκιμασία γιὰ ὅλη αὐτὴν τὴν κατάσταση. Πρὶν λοιπὸν ὁ Χριστὸς πραγματοποιήσει τὸ θαῦμα, ὅπως τοῦ ζήτησε ἐκεῖνος ὁ ταλαιπωρημένος πατέρας, εἶπε μὲ ἔντονο ὕφος τὰ παρακάτω λόγια: «Ὡ γενιὰ ἄπιστε καὶ διεστραμμένη! Μέχρι πότε θὰ σᾶς ἀνέχομαι; Μέχρι πότε θὰ βρίσκομαι ἀνάμεσά σας;»
Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ὁ Χριστὸς ἐκφράζει τὴν ἔντονη ἀποδοκιμασία Του γιὰ τὴν κυριαρχία τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων πάνω στὸν κόσμο καὶ στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων. Διαφορετικὸ ἦταν τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν κόσμο. Γιὰ τὴν ζωὴ προώριζε ὁ Θεὸς τὰ δημιουργήματά Του καὶ ὄχι γιὰ τὸν θάνατο. Τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ τὴν ἄφθαρτη δόξα ἐπιθυμοῦσε νὰ τοὺς μεταδώσει, ὄχι τὴν καταστροφὴ καὶ τὸν θάνατο. Ἐνοχλεῖ τὸν Χριστὸ ὅτι στὸν κόσμο κυριαρχοῦν οἱ δαιμονικὲς δυνάμεις. Τὸ παιδὶ βασανιζόταν ἐκείνη τὴν στιγμὴ μὲ τὴν ἐπίδραση τοῦ πονηροῦ πνεύματος μπροστὰ στὰ μάτια ὅλων. Ὅλους κατελάμβανε ὁ φόβος ὅτι ἀνεξέλεγκτες ἀόρατες δυνάμεις ἀπεργάζονται τὴν καταστροφή. Οἱ δυνάμεις αὐτὲς φαίνονται νὰ εἶναι ἰσχυρὲς καὶ νὰ μὴν ἐμποδίζονται στὸ ἔργο τους. Ὁ δυστυχισμένος ἐκεῖνος πατέρας παρεκάλεσε τοὺς ἐννέα μαθητὲς νὰ ἀπελευθερώσουν τὸ παιδί του ἀπ’ τὴν καταδυνάστευση τῶν δαιμόνων, ἀλλὰ οἱ μαθητὲς αὐτοὶ δὲν ἔφεραν κανένα ἀποτέλεσμα. Λίγο ἀργότερα, ὅταν ρώτησαν τὸν Χριστὸ γιατί δὲν κατόρθωσαν νὰ ἐκδιώξουν τὸ δαιμόνιο, Ἐκεῖνος ἀπέδωσε τὴν ἀποτυχία τους στὴν ἀπιστία. Ἡ πίστη τους ἦταν ἐλαττωματικὴ καὶ γι’ αὐτὸ δὲν εἶχαν τὴν δύναμη νὰ νικήσουν τὴν δύναμη τοῦ ἐχθροῦ. Ἡ ἔλλειψη αὐτὴ τῆς πίστεως σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχει ἡ ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν Θεό. Καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ κενὸ ἀφήνει τὸν χῶρο ἐλεύθερο γιὰ νὰ δραστηριοποιεῖται ὁ ἐχθρός.
Ὁ Χριστὸς κρίνει ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ κατάσταση δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ ἔχει σχεδιάσει καὶ αὐτὸ ποὺ ἐπιθυμεῖ ὁ Θεὸς γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν κόσμο. Δὲν εἶναι δυνατὸν ὁ Θεὸς νὰ ἀφήσει τὰ πράγματα νὰ ἐξελίσσονται μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο. Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς ἀναλαμβάνει δράση γιὰ νὰ ἀντιστρέψει αὐτὴν τὴν κατάσταση. Καὶ αὐτὴ ἡ δράση κορυφώνεται στὴν Σταυρικὴ Θυσία. Γι’ αὐτὴν τὴν θυσία ὁ Χριστὸς μὲ πολλοὺς τρόπους προετοιμάζει τοὺς μαθητές Του. Μεταξὺ τῶν ἄλλων ποὺ τοὺς ἔλεγε γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ περιλαμβάνονται καὶ τὰ λόγια αὐτά: «Τώρα (δηλαδὴ μὲ τὴν σταυρική Μου θυσία) γίνεται ἡ δίκη αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Καὶ τώρα ὁ κοσμοκράτορας αὐτοῦ τοῦ κόσμου θὰ νικηθεῖ καὶ θὰ χάσει τὴν δύναμή του». Ἡ Ἐκκλησία μας πιστεύει ὅτι μὲ τὴν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ, σὲ συνδυασμὸ βεβαίως μὲ τὴν Ἀνάσταση, πραγματοποιήθηκε ἡ ἐκθρόνιση καὶ ἡ ἀποδυνάμωση τοῦ διαβόλου ἀπὸ τὸ βάθρο τῆς ἐξουσίας του πάνω στὸ ἀνθρώπινο γένος.
Ἴσως γιὰ μᾶς ἡ πρώτη ἐντύπωση ἀπ’ τὴν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ νὰ εἶναι ὅτι τὸ κακὸ θριάμβευσε. Καὶ ἀσφαλῶς δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερο ἔγκλημα στὴν ζωὴ τῆς ἀνθρωπότητας ἀπ’ τὸν θάνατο τοῦ Θεοῦ. Ἐκτὸς ἀπ’ αὐτό, ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους ἀπέδειξε τὴν πλήρη ἀποτυχία τοῦ ἀνθρώπου σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο. Ὅσο καὶ ἄν ὑπερηφανεύεται ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὰ ὁποιαδήποτε κατορθώματά του, ἀπὸ ἠθικῆς καὶ πνευματικῆς πλευρᾶς εἶναι χρεωκοπημένος. Ὁ κόσμος αὐτὸς ποὺ ἀπέρριψε τὸν Χριστό, εἶναι καθαρὴ ματαιοπονία νὰ περιμένει νὰ λυτρωθεῖ ἀπ’ τὰ πολλαπλὰ ἀδιέξοδά του μόνο μὲ τὶς δικές του δυνάμεις.
Ἡ ταπείνωση καὶ ἡ ὑπακοὴ τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρὸ ἔρχονται σὲ ἀ-πόλυτη ἀντίθεση μὲ τὴν φιλαυτία καὶ τὴν ἀνυπακοὴ τοῦ Ἀδάμ. Ἡ σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ διόρθωσε τὰ ἀρνητικὰ ἀποτελέσματα ἐκείνης τῆς συμπεριφορᾶς. Γι’ αὐτὸ ὁ Χριστὸς μὲ τὸν Σταυρό Του θανάτωσε ἐκεῖνον ποὺ μᾶς εἶχε θανατώσει, δηλαδὴ μᾶς χάρισε τὴν ἀληθινὴ ζωή.
Ὅπως εἴδαμε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ Χριστὸς ἔσπευσε νὰ κατεβεῖ ἀπ’ τὸ ὄρος τῆς Μεταμορφώσεως, ἐπειδὴ ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ ὁλοκληρώσει τὸ ἔργο Του μὲ τὴν σταυρικὴ θυσία. Αὐτὴν τὴν ἀλήθεια μᾶς ὑπενθυμίζει ἡ Ἐκκλησία μας μὲ ἰδιαίτερη ἔμφαση κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἡ σωτηρία μας πηγάζει ἀπ’ τὸν Σταυρό. Ἄν ὅμως καὶ ἐμεῖς δὲν ἀγωνισθοῦμε «ἐν προσευχῇ καὶ νηστεία», δὲν θὰ μᾶς δοθεῖ.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μάρκ. β΄1-12)
31 Μαρτίου 2024
Ὁ Ἰησοὺς Χριστός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, δίδασκε μέσα σὲ ἕνα σπίτι τῆς Καπερναούμ. Ὅλοι οἱ χῶροι τοῦ σπιτιοῦ καὶ τῆς αὐλῆς ἦταν κατειλημμένοι ἀπὸ κόσμο. Ὁ Χριστὸς συνήθιζε νὰ διδάσκει μὲ τὴν γνωστὴ αὐθεντία Του καὶ μὲ κάθε εὐκαιρία οἱ ἄνθρωποι προσελκύονταν στὴν ἀκρόαση τῶν κηρυγμάτων Του. Τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἦταν μεγάλο. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁποιοσδήποτε ἄλλος ἦταν ἀδύνατο νὰ πλησιάσει στὸν χῶρο ἐκεῖνο. Ἕνας παράλυτος ἦταν ἀκινητοποιημένος πάνω σὲ ἕνα κρεβάτι καὶ τέσσερις φίλοι του ἤθελαν νὰ ὁδηγήσουν τὸν ἄρρωστο φίλο τους μπροστὰ στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Οἱ ἀκροατὲς τοῦ κηρύγματος ἦταν προσηλωμένοι στοὺς λόγους τουῦ Κυρίου καὶ δὲν εἶχαν διάθεση νὰ ἀνοίξουν χῶρο, ὥστε τὸ κρεβάτι μὲ τὸν ἄρρωστο νὰ φθάσει μέχρι τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ σπιτιοῦ, ἐκεῖ ὅπου βρισκόταν ὁ Χριστὸς καὶ δίδασκε. Ἦσαν προφανῶς διψασμένοι γιὰ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ἄκουγαν μὲ εὐχαρίστηση τὸ περιεχόμενο τῆς διδασκαλίας τοῦ Κυρίου. Ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμὴ δὲν ἔδειχναν προθυμία νὰ διευκολύνουν ἕνα συνάνθρωπό τους στὴν ἀνάγκη του. Ἡ συγκίνησή τους ἀπ’ τὸ περιεχόμενο τοῦ κηρύγματος, τὸ ὁποῖο ἔβγαινε ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Διδασκάλου Χριστοῦ, δὲν μεταφραζόταν σὲ κίνηση ἀγάπης καὶ ἐνδιαφέροντος πρὸς τὸν πάσχοντα συνάνθρωπό τους.
Ἡ στάση τοῦ Χριστοῦ, ὅταν τελικῶς ὁ παράλυτος ἔφθασε μπροστά Του, ἦταν ἀρκετὰ διαφορετική. Ἐκεῖνος διέκοψε τὸ κήρυγμά Του, ἐπειδὴ ἔκρινε ὅτι οἱ πέντε αὐτοὶ ἄνθρωποι ἦσαν ἀξιέπαινοι. Ὁ παράλυτος καὶ οἱ φίλοι του εἶχαν μέσα τους πίστη καὶ γι’ αὐτὸ ζητοῦσαν τὴν θεραπεία ἀπ’ τὴν ἀρρώστεια. Πίστευαν ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει τὴν δύναμη νὰ διώξει τὴν ἀσθένεια καὶ νὰ προσφέρει τὴν ὑγεία. Οἱ τέσσερις φίλοι τοῦ ἀρρώστου ἐξεδήλωσαν ἐμπράκτως, ἐκτὸς ἀπ’ τὴν πίστη τους πρὸς τὸν Χριστό, καὶ τὴν ἀγάπη τους πρὸς τὸν φίλο τους. Ἤθελαν νὰ φέρουν μπροστὰ στὸν Χριστὸ τὸν ἄρρωστο φίλο τους, ἀλλὰ ἔβλεπαν νὰ παρεμβάλλεται ἕνα ἐμπόδιο, τὸ ὁποῖο δὲν τοὺς ἄφηνε νὰ πραγματοποιήσουν ὅ,τι εἶχαν σχεδιάσει. Γιὰ νὰ παρακάμψουν τὸ ἐμπόδιο αὐτὸ προχώρησαν σὲ μία ἀσυνήθιστη κίνηση. Ἀνέβηκαν στὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ καὶ ἀφαίρεσαν ἕνα τμῆμα ἀπ’ αὐτήν. Μέσα ἀπ’ τὸ κενὸ ποὺ δημιουργήθηκε μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, κατέβασαν τὸ κρεβάτι μὲ τὸν ἄρρωστο φίλο τους μπροστὰ στὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ὅταν εἶναι πραγματική, γίνεται ἐφευ-ρετική. Δὲν ὑπολογίζει τὶς δυσκολίες καὶ παρακάμπτει τὰ ἐμπόδια. Καὶ στὸ τέλος κατορθώνει νὰ φέρει τὸ ἐπιθυμητὸ ἀποτέλεσμα, νὰ εὐεργετήσει τὸν ἀποδέκτη της.
Ἡ ἀνταπόκριση τοῦ Χριστοῦ στὸ αἴτημα τοῦ ἀρρώστου καὶ τῶν φίλων του γιὰ θεραπεία, προκάλεσε μεγάλη ἔκπληξη σὲ ὅλους. Ὅλοι οἱ παριστάμενοι περίμεναν νὰ ἀκούσουν ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Χριστοῦ τὴν ἐντολὴ νὰ ἐγερθεῖ ὁ ἄρρωστος ἀπ’ τὸ κρεβάτι τοῦ πόνου καὶ νὰ ἀρχίσει νὰ βαδίζει. Ὁ Χριστὸς ὅμως εἶπε κάτι διαφορετικὸ ἀπ’ αὐτὸ ποὺ ὅλοι περίμεναν νὰ ἀκούσουν. «Παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου».
Ὅλους τοὺς ἀνθρώπους μᾶς ταλαιπωροῦν οἱ ἀρρώστειες. Καὶ οἱ ἅγιοι δὲν ἀποτε-λοῦν ἐξαίρεση σὲ αὐτὸν τὸν κανόνα. Ὁ κάθε ἄρρωστος δὲν τιμωρεῖται κατ’ ἀνάγκην γιὰ κάποιες ἁμαρτίες του μὲ αὐτὴν ἤ τὴν ἄλλη ἀρρώστεια. Ὡστόσο, τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα εἶναι ἡ ρίζα ὅλων τῶν ἀρνητικῶν καταστάσεων στὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸν ἐρχόμενο κόσμο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχουν θέση καὶ πρόκειται νὰ καταργηθοῦν τόσο ἡ ἁμαρτία ὅσο καὶ ἡ ἀσθένεια.
Στὸ σημερινὸ θαῦμα ἦσαν παρόντες καὶ οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ, οἱ φαρισαῖοι. Παρακολουθοῦσαν τὶς κινήσεις τοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ ζητοῦσαν ἀφορμὴ γιὰ νὰ Τὸν κατηγορήσουν ἐνώπιον τοῦ λαοῦ. Σήμερα ἐμεῖς παραξενευόμαστε, ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς ἀναφέρεται στὴν ἁμαρτία, ἐνῶ ἔχει μπροστὰ του ἕναν ἄρρωστο. Τότε ὅμως, γιὰ τοὺς φαρισαίους, τὸ πρόβλημα ἦταν ἄλλο. Τοὺς ἀπασχολοῦσε τὸ ἐρώτημα ποιὸς ἔχει τὴν ἐξουσία νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες. Μόνο ὁ Θεὸς ἔχει τέτοια ἐξουσία καὶ κανένας ἄλλος.
Ὅταν ὁ Χριστὸς ἔλεγε ὅτι συγχωρεῖ ἁμαρτίες, αὐτὸ σήμαινε ὅτι εἶναι Θεός. Ἀλλὰ οἱ φαρισαῖοι δὲν ἦσαν διατεθειμένοι μὲ κανένα τρόπο νὰ ἀποδεχθοῦν κάτι τέτοιο. Γι’ αὐτὸ καὶ μέσα στὶς σκέψεις τους ὁ Χριστὸς εἶναι «βλάσφημος», ἐπειδὴ ἀρπάζει ἀπ’ τὸν Θεὸ μία ἐξουσία, ἡ ὁποία κατὰ τὴν γνώμη τους δὲν Τοῦ ἀνήκει. Ἀλλιῶς, ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν Θεότητά Του. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν θέλουν νὰ πιστεύσουν στὴν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ, ἤδη μέσα τους σχεδιάζουν νὰ Τὸν σταυρώσουν. Αὐτὲς τὶς σκέψεις τους ὅμως τὶς διαβάζει ὁ Χριστός, ἐπειδὴ εἶναι καρδιογνώστης, καὶ εὐθὺς ἀμέσως τὶς ξεσκεπάζει μπροστὰ στὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ. Ὁ εὐαγγελιστὴς ὑπογραμμίζει ὅτι μόνο ἕνας Θεὸς ἔχει καὶ αὐτὴν τὴν ἐξουσία, δηλαδὴ νὰ γνωρίζει μέχρι καὶ τὶς ἐνδόμυχες σκέψεις τῶν ἀνθρώπων.
Τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν ἐξουσία τοῦ Χριστοῦ. Ἐξουσία διδασκαλίας, θαυμάτων, ἀφέσεως ἁμαρτιῶν, παρακολουθήσεως μέχρι καὶ τῶν κρυμμένων σκέψεων τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἐξουσία αὐτὴ θὰ ἐκδηλωθεῖ καὶ θὰ κορυφωθεῖ μὲ τὸ Πᾶθος Του, τὸ ὁποῖο προετοιμαζόμαστε νὰ ἑορτάσουμε στὸ τέλος αὐτῆς τῆς περιόδου. Ἀλλὰ γιὰ νὰ φθάσουμε στὴν ἑορτὴ τῆς Ἀναστάσεως, ἡ Ἐκκλησία μᾶς προσκαλεῖ, ἰδιαιτέρως αὺτὲς τὶς ἡμέρες, νὰ μισήσουμε τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ἀγωνισθοῦμε γιὰ τὴν ἀπαλλαγή μας ἀπ’ αὐτήν.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ ( Ματθ. στ΄14-21)
17 Μαρτίου 2024
Τὴν παραμονὴ τῆς εἰσόδου μας στὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ Ἐκκλησία μας ἐπέλεξε γιὰ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἀπ’ τὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὀμιλία τοῦ Κυρίου. Ἀνοίγεται μπροστὰ μας καὶ γιὰ φέτος ἡ προπαρασκευαστικὴ περίοδος γιὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα. Στὴν διάρκεια αὐτῆς τῆς περιόδου περιορίζεται βεβαίως ἡ τροφοδοσία τοῦ σώματος, ἀλλὰ προσφέρεται ἄφθονη πνευματικὴ τροφή. Στοὺς ναούς μας κατὰ τὴν περίοδο αὐτὴ θὰ τελεσθοῦν περισσότερες ἱερές ἀκολουθίες, μεγαλύτερες σὲ διάρκεια καὶ μοναδικὲς σὲ περιεχόμενο.
Σαρακοστὴ βεβαίως σημαίνει νηστεία. Γιὰ σαράντα καὶ περισσότερες ἡμέρες μὲ τὴν θέλησή μας θὰ στενοχωρήσουμε τὸ σῶμα μας, θὰ ἀρνηθοῦμε νὰ ἱκανοποιήσουμε μερικὲς ἐπιθυμίες, γιὰ νὰ ἐνδυναμώσουμε καὶ νὰ ὠφελήσουμε τὴν ψυχή μας. Ὡστόσο,
ἡ νηστεία μόνη της δὲν θὰ ἀποδώσει πνευματικοὺς καρπούς, ἄν δὲν προσεχθοῦν καὶ κάποιες ἄλλες παράμετροι.
Πολλοὶ σημερινοὶ ἄνθρωποι διατυπώνουν ἀμφιβολίες καὶ ἐνστάσεις γιὰ τὴν ἀξία καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς νηστείας. Καὶ ἄν θεωροῦνται χριστιανοί, ἐν τούτοις δὲν ἀκολουθοῦν τοὺς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ἄν ἔχουν σωματικὴ ὑγεία καὶ πάλι ἀποφεύγουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ νηστεία. Ἄν ὅμως τοὺς συμβουλεύσει ἕνας γιατρὸς ἤ καὶ μόνοι τους κρίνουν ὅτι χρειάζεται νὰ ἀδυνατίσουν, τότε μὲ προθυμία θὰ ἀκολουθήσουν μιὰ δίαιτα. Ὡστόσο, γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία εἶναι δεδομένο ὅτι ἡ νηστεία χρειάζεται. Ἡ ἀρετὴ αὐτὴ εἶναι μία μορφὴ ἐγκρατείας γιὰ τὸ σῶμα, ἀποβλέπει ὅμως στὴν ἐνίσχυση τῆς ψυχῆς. Ἐπιδιώκουμε κυρίως ἡ ψυχὴ νὰ ἐνδυναμωθεῖ, ὥστε νὰ μὴν ὑποδουλώνεται στὰ ἁμαρτωλὰ πάθη καὶ νὰ ἀντιστέκεται στὶς κακὲς ἐπιθυμίες.
Αὐτὸ τὸ ὅπλο τῆς νηστείας θὰ χρησιμοποιήσουμε ἀπὸ αὔριο καὶ ἐμεῖς. Θὰ ἦταν ὅμως ἄδικο αὐτὸ τὸ ὅπλο νὰ χρησιμοποιηθεῖ μὲ λάθος τρόπο καὶ νὰ μᾶς βλάψει ἀντὶ νὰ μᾶς ὠφελήσει. Ὑπάρχει ὁ κίνδυνος νὰ μείνουμε στὴν ἐξωτερικὴ πλευρὰ τῆς νηστείας. Νὰ καυχηθοῦμε ὅτι νηστεύσαμε μὲ ἀκρίβεια ὅλες τὶς ἡμέρες, νὰ συγκρίνουμε τοὺς ἑαυτούς μας μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, εἴτε νήστευσαν εἴτε ὄχι, νὰ πιστεύσουμε ὅτι πετύχαμε ἕνα μεγάλο κατόρθωμα καὶ ὅτι αὐτὸ εἶναι ἀποτέλεσμα μόνο τῶν δικῶν μας ἱκανοτήτων. Οἱ φαρισαῖοι ἐκείνης τῆς ἐποχῆς παραμελοῦσαν νὰ φροντίζουν στοιχειωδῶς τὴν ἐξωτερική τους ἐμφάνιση, παρουσιάζονταν λυπημένοι καὶ καχεκτικοί, γιὰ νὰ δείχνουν στοὺς ἀνθρώπους ὅτι νήστευαν. Τέτοια νηστεία ὅμως ἀπορρίπτεται, ἐπειδὴ δὲν καλλιεργεῖ τὴν ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν εἰδωλοποίηση τοῦ ἑαυτοῦ του.
Οἱ φαρισαῖοι νήστευαν καὶ ἔδειχναν λυπημένοι, ἤρεμοι καὶ συγκρατημένοι. Μέσα τους ὅμως κυριαρχοῦσε ὁ ἐγωϊσμός, ὁ θυμὸς καὶ ἡ μνησικακία. Ἄν κάποιος τοὺς ἐνοχλοῦσε σὲ κάτι, ἐκεῖνοι ἐξαγριώνονταν καὶ σχεδίαζαν νὰ τὸν ἐκδικηθοῦν. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς προβάλλει τὴν ἀνάγκη τῆς συγχωρήσεως. Ἐπειδὴ ὁ Θεὸς συγχωρεῖ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῶν πταισμάτων μας, δὲν εἶναι δυνατὸν ἐμεῖς νὰ μὴν συγχωροῦμε τὰ ὁπωσδήποτε πολὺ μικρότερα λάθη τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἀπέναντί μας.
Ἄν θέλουμε νὰ συγχωρήσει ὁ Θεὸς τὰ δικά μας ἁμαρτήματα, ἀπαραίτητη προϋ-πόθεση εἶναι νὰ συγχωρήσουμε ἐμεῖς τὰ λάθη τῶν ἄλλων ἀπέναντί μας. Ἄν δὲν συγχωρήσουμε, δὲν θὰ συγχωρηθοῦμε. Ὁπωσδήποτε, ἡ αὐστηρότερη νηστεία ἀπ’ τὶς τροφὲς εἶναι πολὺ εὐκολότερη ἀπ’ τὸ νὰ συγχωρήσουμε τοὺς συναμαρτωλοὺς ἀδελφούς μας. Καὶ εἶναι τραγικὸ νὰ ἐπαναλαμβάνουμε δυστυχῶς μόνο μὲ τὰ χείλη μας «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὁφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὁφειλέταις ἡμῶν», χωρὶς μέσα μας ἡ καρδιά μας νὰ συμφωνεῖ.
Χωρὶς ἀμφιβολία σὲ ὅλες τὶς παραπάνω περιπτώσεις περιφρονεῖται καὶ ἀδικεῖται ὁ ἱερὸς θεσμὸς τῆς νηστείας. Ποιός θὰ περίμενε ὅμως ὅτι ἀνάλογη ὑποτίμηση τῆς νηστείας γίνεται καὶ ἀπ’ τοὺς ὑποστηρικτές της; Ἐξακολουθοῦν νὰ νηστεύουν καὶ στὶς ἡμέρες μας λιγότεροι ἴσως ἀπὸ προηγούμενες ἐποχές. Καὶ πάλι ὅμως ἡ προσοχή τους ἐπικεντρώνεται στὴν ἐξωτερικὴ πλευρά. Ἐξαντλοῦν τὴν νηστεία σὲ μιὰ ἀπλὴ ἀλλαγὴ τοῦ διαιτολογίου. Νηστεία γι’ αὐτοὺς σημαίνει ὅτι γιὰ ὁρισμένο χρονικὸ διάστημα θὰ παρασκευάζουν νηστίσιμα φαγητά. Ἡ νηστεία τῆς Ἐκκλησίας ὅμως ἔχει ἕνα πολὺ βαθύτερο νόημα. Στὴν ζωή μας ἔχουμε διαπράξει μία ἀδικία. Στὸ κέντρο τῆς προσοχῆς μας ἔχουμε τοποθετήσει τὸν ἑαυτό μας. Ἀποκλειστική μας φροντίδα εἶναι νὰ δίνουμε ἠδονὴ στὶς αἰσθήσεις μας, νὰ κερδίζουμε περισσότερα ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ νὰ διώχνουμε ἀπὸ μπροστά μας ὁποιοδήποτε ἐμπόδιο δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ ἐκπληρώνουμε τὶς ὁποιεσδήποτε ἐπιθυμίες μας. Καὶ ἀπέναντι σὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ζωῆς δὲν εἶναι ἐφικτὸ νὰ τεθεῖ ἕνας φραγμός, ἕνα ὅριο. Εἶναι φανερὸ ὅτι ἔχουμε ἐντελῶς παραμελήσει τὸν ἐσωτερικό μας ἄνθρωπο, τὴν ψυχή μας, τὴν βαθύτερη δίψα μας γιὰ ἀληθινὴ ζωή, γιὰ ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν ζώντα Θεό. Ὅταν μᾶς προτρέπει «μὴ θησαυρίζετε θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς», στὴν πραγματικότητα ζητεῖ νὰ ἐπανορθώσουμε τὴν ἀδικία ἀπέναντι στὸν ἑαυτό μας καὶ νὰ ἀλλάξουμε προσανατολισμὸ μέσα στὸν κόσμο. Εἴθε ἡ νηστεία καὶ αὐτῆς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς νὰ ἀνοίξει αὐτὸ τὸ παράθυρο καὶ στὴν δική μας ζωή.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ (Λκ. ιε΄, 11-32)
3 Μαρτίου 2024
Γνωστὴ σὲ ὅλους μας, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, στὴν ὁποία ἀφιερώνεται ἡ δεύτερη Κυριακὴ τοῦ Τριωδίου. Γνωστὴ ὅμως μὲ τὸν παραπάνω τίτλο, «ἡ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου υἱοῦ». Εἶναι ὅμως ὁ ἄσωτος υἱὸς ὁ κεντρικὸς ἤ ὁ μοναδικὸς πρωταγωνιστὴς αὐτῆς τῆς παραβολῆς;
Σὲ αὐτὴν τὴν παραβολὴ αὐτὴν ἕνας πατέρας ἐμφανίζεται νὰ μὴν ἔχει ἀπ’ τὴν ἀρχὴ τὸν ἔλεγχο τῆς καταστάσεως. Ζήτησε ὁ μικρότερος γιὸς νὰ φύγει ἀπ’ τὸ σπίτι καὶ ὁ πατέρας δὲν ἀντιτάχθηκε. Ὅσο καὶ νὰ μὴν συμφωνοῦσε μέσα του μὲ τὴν συμπεριφορὰ τοῦ παιδιοῦ του, ὄχι μόνο τοῦ ἔδωσε τὸ μερίδιο ἀπ’ τὴν περιουσία, ἀλλὰ καὶ δὲν προσπάθησε μὲ λογικὰ ἐπιχειρήματα νὰ τὸ συγκρατήσει στὸ σπίτι. Στὰ μάτια τοῦ κόσμου ἕνας τέτοιος πατέρας φαινόταν ὁπωσδήποτε ἀποτυχημένος. Ἐκεῖνος ὅμως σεβάσθηκε τὴν ἐλευθερία τῆς ἐπιλογῆς τοῦ παιδιοῦ του, τὸ ὁποῖο δὲν ἔπαυσε νὰ ἀγαπᾶ. Καὶ ὅσο ἦταν στὴν μακρινὴ χώρα, δὲν ἔπαυσε νὰ περιμένει τὴν ἐπιστροφή του. ΄Ἦλθε ὅμως ἡ ὥρα καὶ τὸ παιδὶ συνειδητοποίησε ὅτι ἔξω ἀπ’ τὸ σπίτι καὶ τὴν διακριτικὴ στοργὴ τοῦ πατέρα δὲν ὑπάρχει ζωὴ ἀληθινή. Ὁ πατέρας δὲν θέλησε νὰ ἐπιβάλει τίποτα τὴν στιγμὴ τῆς ἀναχωρήσεως τοῦ παιδιοῦ ἀπ’ τὸ σπίτι. Τὰ λόγια του δὲν θὰ εἶχαν κανένα ἀποτέλεσμα. Μίλησε ὅμως μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ παιδιοῦ ἡ ἀνάμνηση τῆς ἀρχοντικῆς συμπεριφορᾶς τοῦ πατέρα καὶ τὰ βιώματα τῆς παιδικῆς ἠλικίας ἀπ’ τὴν ἀτμόσφαιρα μέσα στὸ σπίτι.
Καὶ στὴν ὥρα τῆς ἐπιστροφῆς πάλι αὐτὸς ὁ πατέρας ἀνοίγει τὴν ἀγκαλιά του, ἀσπάζεται μὲ τρυφερότητα τὸ παιδί του, δὲν καταλογίζει εὐθύνες, δὲν ζητεῖ ἀποζημίωση γιὰ τὴν κατάχρηση καὶ τὴν σπατάλη τῆς περιουσίας, δὲν ἀπαιτεῖ ἐκδίκηση γιὰ τὴν προσβολὴ τοῦ κύρους του στὰ μάτια τῆς κοινωνίας. Δὲν θέλει νὰ ἀκούσει τὴν παράκληση τοῦ ἀσώτου νὰ τὸν δεχθεῖ στὴν θέση τοῦ δούλου, ἀλλὰ ἀμέσως δίνει ἐντολὴ νὰ τοῦ φορέσουν τὴν πρώτη στολή, ἐπειδὴ τὸν ὑποδέχεται ὡς κανονικὸ παιδὶ του.
Ὅσο καὶ ἄν ἐνοχλήθηκε ὁ πατέρας ἀπ’ τὴν συμπεριφορὰ τοῦ παιδιοῦ, δὲν ἔπαυσε νὰ τὸ θεωρεῖ παιδί του. Ὅσο καὶ ἄν ἀπομακρύνθηκε ὁ ἄσωτος ἀπ΄ τὸ σπίτι τοῦ πατέρα, δὲν ἔπαυσε νὰ αἰσθάνεται ποιός ἦταν ὁ πατέρας του. Ἐπειδὴ καὶ στοὺς δύο ὑπερίσχυσε αὐτὴ ἡ αἴσθηση σὲ ὅλο τὸ διάστημα τῆς δοκιμασίας τῶν σχέσεών τους, τελικῶς ἡ ἐπιστροφὴ πραγματοποιήθηκε. Τὸ πρῶτο μέρος τῆς παραβολῆς κορυφώνεται, ὅταν ὁ πατέρας διατάζει τοὺς ὑπηρέτες νὰ ἑτοιμάσουν πανηγυρικὴ συνεστίαση, μὲ τὴν πολὺ χαρακτηριστικὴ αἰτιολογία «ἐπειδὴ ὁ γιός μου νεκρὸς ἦταν καὶ ἀναστήθηκε, χαμένος ἦταν καὶ βρέθηκε».
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἐμφανίζεται ὁ μεγαλύτερος ἀδελφὸς καὶ τὸ σκηνικὸ τῆς παραβολῆς ἀλλάζει. Ἦταν τὸ καλό, τὸ ὑπάκουο καὶ ἐργατικὸ παιδὶ τοῦ σπιτιοῦ. Ὅλη τὴν ἡμέρα ἐργαζόταν στὰ χωράφια καὶ τὸ βράδυ ἐπέστρεφε στὸ σπίτι. Ἐκεῖνο τὸ ἀπόγευμα ἀπ’ τὰ παράθυρα τοῦ σπιτιοῦ ἔβγαιναν ἤχοι τραγουδιῶν, ἐπειδὴ γιόρταζαν τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ ἀδελφοῦ του. Ὅταν πληροφορήθηκε τί ἀκριβῶς συνέβαινε, θύμωσε, αἰσθάνθηκε πληγωμένος καὶ ἀδικημένος. Καὶ γι’ αὐτὸ ἀρνήθηκε νὰ εἰσέλθει στὸ σπίτι καὶ νὰ συμμετάσχει στὴν γιορτή.
Ὁ πατέρας τότε βγῆκε ἔξω καὶ τὸν παρακαλοῦσε νὰ ἀλλάξει συμπεριφορά. Ὁ διάλογος μεταξὺ τοῦ πατέρα καὶ τοῦ πρεσβυτέρου υἱοῦ εἶναι ἀποκαλυπτικός. Ὁ μεγαλύτερος γιὸς ἐκφράζει τὰ παράπονά του πρὸς τὸν πατέρα. Θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του ἀδικημένο, ἐπειδὴ δὲν ἀπομακρύνθηκε ἀπ’ τὸ σπίτι καὶ ἐργαζόταν σκληρὰ χωρὶς ὁ πατέρας νὰ ἔχει ἐκτιμήσει τὴν προσφορά του ὅσο ἔπρεπε. «Τόσα χρόνια σοῦ δουλεύω καὶ ἕνα κατσικάκι δὲν μοῦ ἔδωσες, γιὰ νὰ διασκεδάσω μὲ τοὺς φίλους μου», εἶπε στὸν πατέρα. Καὶ προσέθεσε: «Γιατί ὑποδέχθηκες ξανὰ στὸ σπίτι τὸν γιό σου; Ἀξίζουν σὲ αὐτὸν τέτοιες τιμὲς καὶ τέτοιες γιορτές; Δὲν σπατάλησε τὴν περιουσία σου σὲ ἀσωτίες καὶ ἁμαρτίες;» Μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ εἶχε ἀπόλυτο δίκαιο σὲ ὅσα ἔλεγε, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἔχει σημασία. Τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι σὲ μεγάλο βαθμὸ ἔβλεπε τὰ πράγματα διαφορετικὰ ἀπ’ τὸν πατέρα.
Ὁ μεγαλύτερος γιὸς αἰσθανόταν ὅτι εἶναι ὑπάλληλος καὶ ὄχι γιός. Γι’ αὐτὸ καὶ νομίζει ὅτι ἀπευθύνεται στὸν ἐργοδότη καὶ ὄχι στὸν πατέρα του. Ἀπεγνωσμένα ἐκεῖνος προσπαθεῖ νὰ τὸν συνεφέρει: «Παιδί μου», τοῦ λέει, «πῶς σκέφτεσαι ἔτσι;» Ὅλα τὰ δικά μου, δὲν εἶναι καὶ δικά σου;» Καὶ δεύτερον, ἐπειδὴ λησμόνησε ὅτι εἶναι γιός, ἔπαυσε νὰ αἰσθάνεται ὅτι εἶναι ἀδελφός. Καὶ πάλι ὁ πατέρας ἀγωνίζεται νὰ τὸν συνετίσει: «Παιδί μου, δὲν εἶναι ὁ γιός μου, ἀλλὰ ὁ ἀδελφός σου. Πρέπει νὰ χαροῦμε καὶ νὰ γιορτάσουμε, ἐπειδὴ ὁ ἀδελφός σου νεκρὸς ἦταν καὶ ἀναστήθηκε, χαμένος ἦταν καὶ βρέθηκε.» Ἡ παραβολὴ τελειώνει, ἀλλὰ δὲν μᾶς πληροφορεῖ ἄν ὁ μεγαλύτερος γιὸς ἔμεινε ὁριστικὰ ἔξω ἀπ’ τὴν χαρὰ τῆς γιορτῆς ἤ ἄν τελικὰ εἰσῆλθε. Γιὰ τὸν πατέρα αὐτὸς ὁ δῆθεν ἀφοσιωμένος καὶ ἐνάρετος ἦταν στὴν πραγματικότητα τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα. Δὲν ἔφυγε ποτὲ ἀπ’ τὸ σπίτι, ἀλλὰ οὐσιαστικὰ δὲν ἦταν μέσα. Καὶ αὐτὸς χρειαζόταν νὰ μετανοήσει, ἴσως κινδύνευε περισσότερο ἀπ’ τὸν ἄλλο νὰ μείνει ὁριστικὰ ἔξω ἀπ’ τὸ σπίτι.
Ὁ πατέρας αὐτός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι ὁ Θεός. Σὲ αὐτὴν τὴν παραβολὴ Αὐτὸν κυρίως θαυμάσαμε. Θὰ εἶναι μεγάλη ὅμως ἡ καταδίκη μας ἄν δὲν ἔχουμε συνειδητοποιήσει ποιός ἀκριβῶς εἶναι καὶ Τὸν στενοχωροῦμε.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Μτθ ιε,΄21-28)
18 Φεβρουαρίου 2024
Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς διηγήθηκε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὴν μία καὶ μοναδικὴ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς στὸ διάστημα τῶν τριῶν ἐτῶν τῆς δημοσίας δράσεώς Του ἐξῆλθε τῶν ὁρίων τῆς πατρίδος Του καὶ βρέθηκε στὴν περιοχὴ τοῦ νοτίου Λιβάνου. Δὲν ἦταν ὁ σκοπὸς Του ἐκείνη τὴν στιγμὴ νὰ διδάξει τὴν ἀληθινὴ πίστη στοὺς εἰδωλολάτρες κατοίκους τῆς περιοχῆς ἐκείνης. Τὸ σχέδιό Του ἦταν ἡ διδασκαλία Του νὰ κηρυχθεῖ πρώτα στὴν Παλαιστίνη, τόσο ἀπὸ τὸ δικό Του στόμα ὅσο καὶ ἀπ’ τοὺς δώδεκα μαθητές Του. Στὴν συνέχεια αὐτὸ τὸ κήρυγμα θὰ μεταδιδόταν καὶ στὸν εἰδωλολατρικὸ κόσμο, δηλαδὴ σὲ ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Αὐτὴν τὴν μία καὶ μοναδικὴ φορὰ ἐξόδου Του ἀπ’ τὰ σύνορα τῆς Ἰουδαίας ὁ Χριστὸς συναντήθηκε μὲ μία γυναίκα, τὴν ὁποία ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὀνομάζει «Χαναναία». Ἦταν δηλαδὴ εἰδωλολάτρισσα καὶ ἀνῆκε στὸν ἐχθρικὸ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους λαό, ὁ ὁποῖος κατοικοῦσε στὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας πρὸ τῆς ἐγκαταστάσεως τοῦ λαοῦ τῶν Ἐβραίων σὲ αὐτήν. Μὲ τὸ ταξίδι αὐτὸ στὸ ἐξωτερικὸ ὁ Χριστὸς ἐπιθυμοῦσε νὰ δώσει ἕνα μάθημα πίστεως καὶ ταπεινώσεως στοὺς συμπατριῶτες Του ἀπὸ μία γυναίκα εἰδωλολάτρισσα, ἀπ’ τὴν ὁποία κανένας Ἰσραηλίτης ἀσφαλῶς δὲν περίμενε ποτὲ νὰ λάβει ἕνα τέτοιο μάθημα.
Ὅπως ἀκούσαμε σήμερα στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ὁ Χριστὸς ἐπέδειξε μία πρωτοφανῆ καὶ ἀνεξήγητη σκληρότητα ἀπέναντι στὴν γυναίκα αὐτή, ἀλλὰ καὶ ἀδιαφορία ἀπέναντι στὴν θερμὴ παράκλησή της νὰ θεραπεύσει τὴν θυγατέρα της ἀπὸ μιὰ σοβαρὴ ἀρρώστεια. Εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ συμπεριφορὰ αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ δὲν ἐκφράζει τὶς πραγματικὲς διαθέσεις Του ἀπέναντι στοὺς ἀνθρώπους, δηλαδὴ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν εὐσπλαγχνία Του πρὸς ὅλους ἀνεξαιρέτως. Ὡστόσο, γιὰ νὰ καταλάβουμε ποιὲς ἦταν οἱ πραγματικές Του προθέσεις καὶ τί κρυβόταν πίσω ἀπ’ αὺτὴν τὴν ἀπότομη καὶ σκληρὴ συμπεριφορά, χρειάζεται νὰ δοῦμε μὲ συντομία τί εἶχε προηγηθεῖ λίγο πρὶν ἐπισκεφθεῖ τὴν περιοχὴ τοῦ νοτίου Λιβάνου.
Ἡ ἀπιστία τῶν κατοίκων τῆς Ναζαρέτ, τῆς ἰδιαιτέρας πατρίδος Του, Τὸν ἐμπόδισε νὰ πραγματοποιήσει σ’ αὐτὴν περισσότερα θαύματα. Ἀλλὰ καὶ στὶς ἄλλες πόλεις τῆς Γαλιλαίας συναντοῦσε ἀρκετὲς φορὲς παρόμοια ἀρνητικὴ συμπεριφορά, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐκφράσει τὸ ἔντονο παράπονό Του: «Ἄν γίνονταν στὴν Τύρο καὶ τὴν Σιδώνα ὅσα θαύματα ἔγιναν σὲ σᾶς, οἱ κάτοικοί τους θὰ εἶχαν μετανοήσει ἀπὸ καιρό… Γι’ αὐτὸ σᾶς βεβαιώνω πὼς ὁ Θεὸς θὰ δείξει μεγαλύτερη ἐπιείκεια τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως γιὰ τὴν Τύρο καὶ τὴν Σιδώνα παρὰ γιὰ σᾶς». Τὴν ἀφορμὴ ὅμως γιὰ τὴν ἐπίσκεψη στὴν περιοχὴ μεταξὺ τῶν δύο αὐτῶν πόλεων ἔδωσε μία διαφωνία τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς Φαρισαίους. Ἡ ὁμάδα τῶν φαρισαίων κατηγόρησε τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ὅτι δὲν ἔπλεναν τὰ χέρια τους ὅπως ἦταν καθορισμένο ἀπὸ ἕνα θρησκευτικὸ ἔθιμο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ὁ Χριστὸς ἀπάντησε ὅτι αὐτὲς οἱ λεπτομέρειες δὲν ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία. Ὁ Θεὸς ἀναζητεῖ τὴν καθαρότητα μέσα στὴν καρδιά, δηλαδὴ στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἐξωτερικὴ καθαρότητα τοῦ σώματος καὶ τῶν εἰσερχομένων σὲ αὐτὸ τροφῶν δὲν ἔχει καμιὰ ἀξία μπροστὰ στὸν Θεό. Οἱ φαρισαῖοι ὅμως ἐπέβαλλαν τὶς διατάξεις αὐτὲς στὸν ἀπλὸ λαό. Ἡ ἔννοια τῆς καθαρότητας καὶ τῆς ἀκαθαρσίας τοῦ σώματος καὶ τῶν τροφῶν τοὺς ὑπενθύμιζε τὴν ἀνωτερότητα τοῦ δικοῦ τους λαοῦ ἀπέναντι στοὺς ἄλλους. Γιὰ νὰ διαφυλάξουν αὐτὴν τὴν ἀνωτερότητα, ἔπρεπε νὰ ἀποφεύγουν μὲ κάθε τρόπο τὴν ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἔδειχνε ἕνα ἐντελῶς διαφορετικὸ τρόπο ὑγιοῦς καὶ ἰσορροπημένης σχέσεως μὲ τὸν Θεό. Δίδασκε ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ τυπικὲς διατάξεις δὲν ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία. Ὑπεγράμμιζε στοὺς μαθητὲς καὶ τοὺς ἀκροατές Του ὅτι ὅποιος ἔχει καθαρὴ καρδιά, αὐτὸς μόνο ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ καλλιεργήσει σωστὴ σχέση μὲ τὸν Θεό.
Μία τέτοια διδασκαλία ἄνοιγε νέους ὁρίζοντες καὶ προοπτικές, ἀλλὰ γιὰ τοὺς φαρισαίους ἀποτελοῦσε ἀπειλή. Αἰσθάνονταν ὅτι κινδύνευε ἡ θέση τους καὶ ἡ ἐξουσία τους μέσα στὴν ἰουδαϊκὴ κοινωνία, ἐπειδὴ οἱ ἀπλοὶ ἄνθρωποι θὰ ἔπαυαν νὰ τοὺς σέβονται καὶ νὰ τοὺς ἀκολουθοῦν μὲ τυφλὴ ἀφοσίωση. Ἀλλὰ καὶ οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ δυσκολεύονταν νὰ καταλάβουν τί ἀκριβῶς ἐννοοῦσε ὁ Διδάσκαλός τους. Γι’ αὐτὸ τοὺς μεταφέρει στὴν ξένη χώρα. Ἐκεῖ ἐμφανίζεται ἡ ἄγνωστη γυναίκα, ἡ ὁποία ὑποβάλλει τὸ αἴτημα γιὰ θεραπεία τῆς θυγατέρας της ἀπ’ τὴν ἀρρώστεια. Ὁ Χριστὸς συμπεριφέρεται ἀπέναντι σ’ αυτὴν μὲ σκληρότητα καὶ ἀδιαφορία, ὅπως ἀκριβῶς οἱ φαρισαῖοι περιφρονοῦσαν ὅλους τοὺς ἀλλοεθνεῖς καὶ ἀλλοθρήσκους. Οἱ μαθητὲς λαμβάνουν ἀπ’ τὴν γυναίκα αὐτὴ πολλὰ μαθήματα γιὰ πολλὲς ἀρετές. Δὲν φαντάζονταν ὅτι εἶναι δυνατὸν σὲ μία ἀλλοδαπὴ καὶ ἀλλόθρησκη γυναίκα θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ ὑπάρχουν τέτοιες ἀρετές: ἡ πίστη, ἡ ταπείνωση, ἡ ὑπομονή, ἡ θερμὴ προσευχή. Τόσες καὶ τέτοιες ἀρετές δὲν ὑπῆρχαν στοὺς φαρισαίους καὶ στοὺς ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι δυστυχῶς καλλιεργοῦσαν στοὺς ἑαυτούς τους τὴν ψευδαίσθηση ὅτι ἦσαν καλύτεροι ἀπ’ τοὺς ἄλλους.
Καὶ σὲ μᾶς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι δυνατὸν νὰ δημιουργηθεῖ μιὰ τέτοια ψευδαίσθηση. Καὶ σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο, ἐάν ἐρχόμαστε στὴν ἐκκλησία καὶ τηροῦμε ὁρισμένες θρησκευτικὲς συνήθειες γιὰ πολλὰ χρόνια. Καὶ σὲ συλλογικὸ ἐπίπεδο, ὅταν σκεφθοῦμε ὅτι εἴμαστε Ἕλληνες καὶ ἔχουμε κληρονομήσει ἀπ’ τοὺς προγόνους μας τὴν Χριστιανικὴ Πίστη. Δὲν εἴμαστε δυστυχῶς, ὅπως θὰ ἔπρεπε, ἡ φωτεινὴ ἐξαίρεση στὴν παρηκμασμένη ἀνθρωπότητα καὶ στὴν γηρασμένη Εὐρώπη. Στὸ παρελθὸν καλλιεργούσαμε μία ὑπερβολικὴ καύχηση γιὰ τὸ ἔθνος μας καὶ γιὰ τὴν συνεισφορά του στὴν διάδοση τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως. Εἴχαμε λησμονήσει ὅμως ὅτι δὲν ὑπάρχει Ὀρθοδοξία χωρὶς ὀρθοπραξία. Ἡ συμπεριφορὰ τοῦ Χριστοῦ, ἡ νοοτροπία τῶν συμπατριωτῶν Του καὶ οἱ ἀρετὲς τῆς Χαναναίας ἄς μᾶς προβληματίσουν καὶ ἄς μᾶς διδάξουν!
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ( Ματθ. κβ΄35-46)
4 Φεβρουαρίου 2024
Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος καταγράφει τὴν τελευταία ἀντιπαράθεση τοῦ Χριστοῦ μὲ τὶς διάφορες θρησκευτικὲς καὶ πολιτικὲς ὁμάδες τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ. Ἕνα μικρὸ ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν διάλογο τοῦ Χριστοῦ μὲ τοὺς φαρισαίους, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀκούσαμε σήμερα στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα. Πολλὲς φορὲς οἱ φαρισαῖοι παρακολουθοῦσαν τὶς κινήσεις καὶ τοὺς λόγους τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀρκετὲς φορὲς ἔθεταν καὶ ἐρωτήσεις πρὸς Αὐτόν. Ὁ σκοπός τους ἦταν νὰ Τὸν παγιδεύσουν, νὰ Τὸν φέρουν σὲ δύσκολη θέση, γιὰ νὰ Τὸν κατηγορήσουν στὴν συνέχεια ἐνώπιον τῆς κοινῆς γνώμης. Τὶς τελευταῖες ἡμέρες πρὶν ἀπ’ τὴν Σταύρωση ἡ ἀντιπαράθεση αὐτὴ ὀξύνθηκε. Οἱ ἐκπρόσωποι τῶν ἡρωδιανῶν, τῶν σαδδουκαίων καὶ τῶν φαρισαίων ἔθεσαν ἀπὸ μία ἐρώτηση στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ μία ὁμάδα ἐπιθυμοῦσε νὰ Τὸν ἐμπλέξει σὲ πολιτικὰ ζητήματα, ἐπειδὴ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη στὸ ἰουδαϊκὸ ἔθνος ἐπικρατοῦσε ἔντονος ἐπαναστατικὸς ἀναβρασμὸς ἐναντίον τῶν κατακτητῶν Ρωμαίων. Ἡ ἄλλη ὁμάδα ἦταν ὑλιστὲς καὶ δὲν πίστευαν στὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Ζήτησαν ἀπ’ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ συμφωνήσει ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Οἱ φαρισαῖοι ἀπ’ τὴν πλευρά τους ἔθεσαν καὶ αὐτοὶ μία ἐρώτηση. Ζητοῦσαν νὰ πληροφορηθοῦν ἀπ’ τὸ στόμα τοῦ Κυρίου ποιὰ ἦταν ἡ σπουδαιότερη ἐντολὴ τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Καὶ ἐπιθυμοῦσαν νὰ ἀποδείξουν ὅτι δὲν γνώριζε ἐπαρκῶς τὸν Νόμο καὶ ἑπομένως δὲν ἔδινε σωστὲς ἑρμηνεῖες στὸ περιεχόμενο τοῦ Νόμου. Στὴν συνέχεια θὰ ἀπευθύνονταν στὸν λαὸ καὶ θὰ τὸν προέτρεπαν νὰ μὴν προσέχει στὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου.
Σὲ ὅλες αὐτές τὶς ἐρωτήσεις ὁ Κύριος ἔδωσε ἀποστομωτικὴ ἀπάντηση. Στὴν τελευταία ἐρώτηση ἡ ἀπάντηση ἦταν εὔκολη. Ὁ Χριστὸς χρησιμοποίησε ἕνα χωρίο ἀπ’ τὸ Δευτερονόμιο, τὸ ὁποῖο ὅλοι ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ γνωρίζουν ἀπὸ στήθους καὶ νὰ ἐπαναλαμβάνουν: «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου». Ὡστόσο, γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινὴ αὐτὴ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, εἶναι ἀνάγκη νὰ συμμετέχουν ὅλες οἱ ψυχοσωματικὲς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ ὄχι μόνο ἡ λογικὴ καὶ τὸ συναί-σθημα, ἀλλὰ καὶ ἡ βούληση καὶ ἡ ἐπιθυμία. Καὶ ὁ Χριστὸς συμπλήρωσε ὅτι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ προεκτείνεται μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Τὶς ἀπαντήσεις αὐτὲς δὲν τὶς περίμεναν οἱ φαρισαῖοι, ἐπειδὴ τὰ σχέδιά τους δὲν προχωροῦσαν.
Μετὰ τὴν ἀποτυχία τους ἔρχεται ἡ σειρὰ νὰ ὑποβάλει ἐρώτηση πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός: «Ποιὰ γνώμη ἔχετε ἐσεῖς γιὰ τὸν Μεσσία;» Ὅλοι γνώριζαν ὅτι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας θὰ ἦταν «υἱὸς Δαβίδ», ἀπόγονος τοῦ Δαβίδ. Τὸ μεγάλο πρόβλημα ὅμως ἦταν ἄν θὰ εἶναι μόνο «υἱὸς τοῦ Δαβίδ» ἤ καὶ κάτι ἄλλο, μόνο ἄνθρωπος ἤ κάτι παραπάνω. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ὁ Χριστὸς θέτει ἕνα δεύτερο, συμπληρωματικὸ ἐρώτημα πρὸς τοὺς συνομιλητές Του: «ἐὰν εἶναι (μόνο) ἀπόγονός του, τότε γιατὶ ὁ Δαβίδ στὸν 109ο ψαλμὸ Τὸν ὀνομάζει Κύριο;» Ἐννοοῦσε τὸν ψαλμικὸ στῖχο «Εἶπε ὁ Κύριος (ὁ Θεὸς Πατέρας) στὸν Κύριο (τὸν Υἱό) Νὰ καθίσεις στὰ δεξιά Μου, μέχρι νὰ ὑποτάξω τοὺς ἐχθρούς Σου κάτω ἀπ’ τὰ πόδια Σου». Γιὰ νὰ ἀπαντήσουν σὲ αὐτὴν τὴν δεύτερη ἐρώτηση, ἔπρεπε νὰ ἀναγνωρίσουν ὅτι ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας ἦταν ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ὅτι αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν εἶναι μόνο ἄνθρωπος, ἀλλὰ καὶ Θεός. Ἐπειδὴ οἱ φαρισαῖοι δὲν ἦσαν διατεθειμένοι νὰ παραδεχθοῦν οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο, ἀμέσως ἀπεχώρησαν. Καὶ ὁ Χριστὸς στὴν συνέχεια ἀπηύθυνε πρὸς αὐτοὺς ἐκεῖνα τὰ φοβερά «οὐαί».
Ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, οἱ ἄνθρωποι μιλοῦν γενικῶς καὶ ἀορίστως γιὰ ἀγάπη, ἀλλὰ τὶς περισσότερες φορὲς ἡ ἀγάπη αὐτὴ δὲν εἶναι ἀληθινή, εἶναι ἰδιοτελὴς καὶ δὲν συνδέεται μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ δὲν συμβαδίζει μὲ τὴν τήρηση του θελήματός Του. Ἀλλὰ πολὺ περισσότερο τὸ ἐρώτημα «ποιὸς νομίζετε ὅτι εἶναι ὁ Χριστός;» δὲν ἔπαυσε ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα νὰ ἀπασχολεῖ τοὺς ἀνθρώπους. Γιὰ διαφορετικοὺς λόγους σὲ κάθε ἐποχὴ ἐπαναλαμβάνεται ἡ προφητεία τοῦ Συμεῶν κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Ὑπαπαντῆς ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς θὰ εἶναι «σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Εἴδαμε ὅτι οἱ συνομιλητές Του ἐπεδίωκαν νὰ Τὸν ἀναγκάσουν νὰ συμφωνήσει μαζί τους, Ἐκεῖνος ὅμως δὲν ἀρνήθηκε τὸν ρόλο Του καὶ δὲν πρόδωσε τὴν ἀποστολή Του. Καὶ στὴν δική μας ἐποχὴ πολλοὶ διακηρύσσουν ὅτι Τὸν «σέβονται», ἀναγνωρίζουν ὅτι ὑπῆρξε μεγάλος ἀναμορφωτὴς τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐπειδὴ Τὸν ἀναγνωρίζουν ἐν μέρει, νομίζουν ὅτι ἔχουν κάνει σπουδαία παραχώρηση. Ὡστόσο, ἀρνοῦνται νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν πλήρη ταυτότητά Του, ὅτι δηλαδὴ εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος. Ἀπομακρύνονται ἀπ’ τὶς ἐντολές Του καὶ θεωροῦν ὅτι αὐτὸ λέγεται «πρόοδος».
Ἀρκετοὶ μορφωμένοι ἄνθρωποι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, στοὺς τελευταίους αἰῶνες μελέτησαν καὶ ἔγραψαν γιὰ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ μὲ ἀρνητικὴ διάθεση. Ἐπιθυμοῦσαν νὰ ἀποδείξουν ὅτι ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας στὸν Χριστὸ εἶναι λᾶθος. Πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς ὅμως (ἀν ὄχι ὅλοι) γοητεύθηκαν τόσο πολὺ ἀπ’ τὸ ἠθικὸ μεγαλεῖο Του καὶ ἀπ’ τὴν διδασκαλία Του. Ἔφθασαν στὸ σημεῖο νὰ παραδεχθοῦν ὅτι ἡ ἀπομάκρυνση ἀπ’ Αὐτὸν θὰ φέρει μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια τὴν καταστροφὴ τῆς ἀνθρωπότητας. Εἴθε αὐτὸ νὰ κατανοήσουν καὶ κάποιοι δικοί μας, ὅτι ὁ ὑποτιθέμενος «σεβασμός» τους δὲν εἶναι ἀρκετός, ὄχι μόνο δὲν εἶναι πρόοδος, ἀλλὰ μεγάλη ὁπισθοδρόμηση.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ (Λκ ιθ΄1-10)
28 Ἰανουαρίου 2024
Γιὰ τὴν συνάντηση τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸν ἀρχιτελώνη Ζακχαῖο μᾶς μίλησε σήμερα ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκάς. Λίγες ἡμέρες πρὶν ἀπ’ τὴν Σταύρωση ὁ Χριστὸς ἐπισκέφθηκε γιὰ τελευταία φορὰ τὴν Ἱεριχώ. Στὴν πόλη αὐτὴ ἦταν φοροεισπράκτορας ὁ Ζακχαῖος.
Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς εἶχε συγκεντρώσει τεράστια περιουσία, ἐπειδὴ ἀσκοῦσε αὐτὸ τὸ ἐπάγγελμα. Οἱ τελῶνες ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἔδιναν στοὺς Ρωμαίους κατακτητὲς ἕνα ἀντίτιμο. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀποκτοῦσαν τὸ δικαίωμα νὰ ἐπιβάλλουν δυσβάστα-κτους φόρους στοὺς κατοίκους, οἱ ὁποῖοι ἐκβιάζονταν νὰ πληρώνουν. Θὰ περίμενε κανεὶς ὁ Ζακχαῖος νὰ εἶναι εὐχαριστημένος ἀπ’ τὴν ζωή του μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ καὶ ἀπ’ τὰ πλούτη του. Ὅμως ἡ ἐσωτερικὴ κατάσταση τῆς ψυχῆς του ἦταν ἐντελῶς διαφορετική. Ἐπιθυμοῦσε νὰ ἀλλάξει τρόπο ζωῆς. Κατανοοῦσε ὡστόσο ὅτι δὲν ἦταν εὔκολο νὰ πραγματοποιήσει αὐτὴν τὴν ἀλλαγή. Πληροφορήθηκε ὅτι θὰ ἐπισκεπτόταν τὴν Ἱεριχὼ ὁ Ἰησοὺς Χριστὸς καὶ αἰσθάνθηκε ὅτι καὶ μία ἀπλὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριο θὰ βοηθοῦσε πολὺ στὴν πραγματοποίηση τῆς ἐπιθυμίας του γιὰ ἀλλαγή. Ὁ Χριστὸς εἶχε τὴν φήμη ὅτι συναναστρεφόταν μὲ ἁμαρτωλούς. Ἤδη ἕνας πρώην συνάδελφός του, ὁ Ματθαῖος, εἶχε ἐνταχθεῖ στὸν κύκλο τῶν μαθητῶν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Ζακχαῖος εἶχε αὐτὴν τὴν ἐπιθυμία, ἔπρεπε ὅμως νὰ ὑπερνικήσει καὶ ἀνυπέρβλητα ἐμπόδια. Δὲν ἦταν βέβαιος ὅτι θὰ γινόταν ἀμέσως δεκτὸς ἀπ’ τὸν Χριστό. Ἦταν ἁμαρτωλός, εἶχε ἀθετήσει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὸ Νόμο τοῦ Θεοῦ, εἶχε καταστρέψει καὶ τὶς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους εἶχε ἀδικήσει. Ἐπειδὴ ἦταν καὶ μικρόσωμος, προτίμησε νὰ ἀνέβει σὲ ἕνα δένδρο στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου, τὸν ὅποῖο θὰ διέσχιζε σὲ λίγο ὁ Χριστός. Γιὰ λίγο θὰ ἔβλεπε τὸν Χριστό, ἀλλὰ ἴσως αὐτὸ τὸ λίγο νὰ ἦταν ἀρκετό, θὰ τοῦ ἔδινε τὴν κατάλληλη ὤθηση, ὥστε να ἔλθει τὸ σωστὸ ἀποτέλεσμα, νὰ ἐπιτύχει τὴν μεγάλη ἀλλαγὴ στὴν ζωή του.
Εἴπαμε ὅτι ὁ Ζακχαῖος σκαρφάλωσε πάνω σὲ μία συκομουριά. Ἡ κίνηση αὐτὴ ὁδηγεῖ τὴν φαντασία μας στὰ ἀναρριχητικὰ φυτά. Εἶναι γνωστὸ ὅτι μερικὰ φυτὰ περιτυλίγονται γύρω ἀπ’ τοὺς κορμοὺς τῶν δέντρων καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ φθάνουν σὲ ἀρκετὸ ὕψος. Καὶ ὁ Ζακχαῖος μοιάζει μὲ ἕνα τέτοιο φυτό. Κατὰ κάποιον τρόπο ὁ Ζακχαῖος μὲ τὴν ἀναρρίχηση πάνω στὸ δέντρο μιμεῖται τὸν Χριστό, ὁ Ὁποῖος σὲ λίγες ἡμέρες ἐπρόκειτο νὰ σκαρφαλώσει πάνω σὲ ἕνα ἄλλο δένδρο, δηλαδὴ θὰ ὑψωνόταν πάνω στὸ ξύλο τοῦ Σταυροῦ. Καὶ ὅταν ἕνας ἄνθρωπος μετανοεῖ, ὅπως ὁ Ζακχαῖος, συμμετέχει στὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Ὅλος ὁ κόπος καὶ ὁ μόχθος τοῦ ἀνθρώπου, γιὰ νὰ πλησιάσει στὸν Θεό, μὲ μία περιεκτικὴ διατύπωση ὀνομάζεται «ὁ σταυρὸς τῆς χριστιανικῆς ζωῆς». Ὁ Ζακχαῖος ἀνέβηκε στὸ δέντρο καὶ ἀξιώθηκε νὰ ἀντικρύσει τὸν Χριστό, δὲν στηρίχθηκε στὶς μύτες τῶν ποδιῶν του. Καὶ ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀλλάξει πραγματικά, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἐγκαταλείψει τὸν προηγούμενο τρόπο τῆς ζωῆς του, ἐάν περιορισθεῖ μόνο στὶς δικές του ἀνθρώπινες δυνάμεις.
Εἶχε καταλάβει ὁ Ζακχαῖος ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι συνήθως διαπράττουμε ἕνα σημαντικὸ σφάλμα. Ἀπ’ τὴν μία πλευρὰ θέλουμε νὰ διακόψουμε τὶς σχέσεις μὲ τὴν ἁμαρτία. Ἔχουμε ἐμπειρία πόσο βλαβερὴ εἶναι ἡ ἁμαρτία, μᾶς ἐνοχλοῦν τὰ συμπτώματά της, εἶναι καταστρεπτικὰ τὰ ἀποτελέσματά της. Ἀπ’ τὴν ἄλλη ὅμως, δυσκολευόμαστε νὰ ἀρνηθοῦμε τὴν πρόσκαιρη εὐχαρίστηση, μὲ τὴν ὁποία μᾶς προσελκύει καὶ μᾶς αἰχμαλωτίζει στὰ δίχτυα της. Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἀποχωρισθοῦμε ἀπ’ τὰ αἴτια, γιὰ νὰ ἔχει ἀποτέλεσμα ὁ ἀγώνας μας. Δὲν εἶναι ἀρκετὸ νὰ θλιβόμαστε γιὰ τὰ ἀποτελέσματα τῆς αἰχμαλωσίας μας στὰ πάθη. Ἀλλὰ χρειαζόμαστε τὴν ἐνίσχυση τῆς θείας Χάριτος, γιὰ νὰ ἐλευθερωθοῦμε.
Ἀκούσαμε ὅτι ὁ Χριστὸς ἔδειξε ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν Ζακχαῖο καὶ φιλοξενήθηκε στὸ σπίτι του ἐκείνη τὴν ἡμέρα. Ὁ Ζακχαῖος προχώρησε σὲ μία γενναία κίνηση μὲ τὴν ὁποία ἐπιβεβαιώνεται ἡ μεγάλη ἀλλαγὴ στὴ ζωή του. Μοίρασε τὴ μισὴ περιουσία του στοὺς φτωχοὺς καὶ ἐπανόρθωσε στὸ τετραπλάσιο τὶς ἀδικίες στοὺς φορολογουμένους τῆς περιοχῆς του. Μᾶς διδάσκει νὰ ἀποφεύγουμε καὶ ἕνα δεύτερο λᾶθος, ἀρκετὰ συνηθισμένο στοὺς μετανοοῦντας. Ἐὰν ἔχουμε τὸ πᾶθος τῆς πλεονε-ξίας, δὲν θὰ μᾶς ὠφελήσει σὲ τίποτα ἡ νηστεία. Καὶ ἄν ἔχουμε τὸ πᾶθος τῆς σαρκολατρείας, δὲν θὰ μᾶς ὠφελήσει σὲ τίποτα ἡ ἐλεημοσύνη. Καὶ γενικῶς, γιὰ νὰ θεραπευθοῦμε ἀπ’ τὴν ὁποιαδήποτε ἀρρώστεια, ὁ γιατρὸς πρέπει νὰ μᾶς χορηγήσει τὸ κατάλληλο φάρμακο καὶ ὄχι κάποιο ἄλλο.
Γιὰ ἄλλη μία φορά, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ σὲ ἔμπρακτη μετάνοια. Τὸ σημερινὸ ἀνάγνωσμα προαναγγέλλει τὴν ἔναρξη τῆς περιόδου τοῦ Τριωδίου, ἄν καὶ φέτος τὸ Πάσχα θὰ καθυστερήσει. Ἀλλὰ τὸ προσκλητήριο γιὰ μετάνοια καὶ ἀλλαγὴ τρόπου ζωῆς εἶναι πάντοτε ἐπίκαιρο. Αὐτὲς τὶς ἡμέρες ἀκούσαμε ἀπὸ ἐπίσημα, ἀλλὰ ἀναρμόδια χείλη ὅτι δὲν ὑπάρχει γενικῶς ἁμαρτία καὶ δὲν χρειάζεται νὰ μᾶς ἀπασχολεῖ τέτοιο θέμα. Ἐσχάτως τὰ κράτη φροντίζουν νὰ νομιμοποιοῦν τὴν ὁποιαδήποτε κατάχρηση καὶ παράχρηση. Ἡ Ἐκκλησία ἀκολουθεῖ τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ καὶ δὲν ἀποστρέφεται τοὺς ἁμαρτωλούς. Ἀλλὰ ἀπέναντι στὴν ἁμαρτία κηρύσσει ἀμείλικτο πόλεμο. Χωρὶς νὰ λησμονοῦμε ὅτι ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, νὰ ζητοῦμε νὰ δίνει ὁ Θεὸς σὲ ἐαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ σὲ ὅλους τὴν ἀληθινὴ μετάνοια. Ἀμήν.
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ ΛΟΥΚΑ ( Λκ. ιζ΄12-19 )
21 Ἰανουαρίου 2024
Ἀμέσως μετὰ τὶς γιορτὲς τοῦ Ἁγίου δωδεκαημέρου, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ προσκλητήριο γιὰ τὴν μετάνοια τῆς παρελθούσης Κυριακῆς συμπληρώνεται σήμερα ἀπ’ τὸ μάθημα τῆς εὐχαριστίας καὶ τῆς εὐγνωμοσύνης. Ἀκούσαμε σήμερα στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τὸ γνωστὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τῶν δέκα λεπρῶν.
Τὸ θαῦμα αὐτὸ διαψεύδει τὸ γνωστὸ ἀξίωμα «πάνω ἀπ’ ὅλα ἡ ὑγεία». Καὶ βεβαίως ἡ ὑγεία εἶναι πολὺ σημαντικὸ ἀγαθό. Ἀλλὰ δὲν εἶναι τὸ πρῶτο καὶ τὸ μοναδικό. Καὶ στοὺς δέκα λεπροὺς ὁ Χριστὸς χάρισε τὴν σωματική τους ὑγεία. Οἱ ἐννέα ὅμως ἀπ’ τοὺς δέκα ἐξακολούθησαν νὰ εἶναι ἄρρωστοι ἀπὸ μία χειρότερη λέπρα. Μὲ τὴν θεραπεία ἀπ’ τὴν σωματικὴ λέπρα ἐπέστρεψαν στὶς οἰκογένειές τους, δηλαδὴ ὁ καθένας στὸ σπίτι του καὶ στὴν ἐργασία του. Μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ δὲν ἐπιτρεπόταν ἡ ἐλεύ-θερη ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ζοῦσαν σὲ ἀπομόνωση ἐπειδὴ ἡ ἀρρώστια ἦταν μεταδοτική, ἀλλὰ μέχρι τὴν στιγμὴ τῆς θεραπείας μεταξύ τους ἦσαν ἑνωμένοι. Καὶ οἱ δέκα βρέθηκαν στὸ ἴδιο σημεῖο μεταξὺ Σαμαρείας καὶ Ἰουδαίας, ἀπ’ τὸ ὁποῖο διερχόταν ἐκείνη τὴν ἡμέρα ὁ Ἰησοὺς Χριστός. Καὶ οἱ δέκα ἀπηύθυναν μὲ ἕνα στόμα τὴν θερμὴ ἱκεσία πρὸς Αὐτὸν γιὰ τὴν θεραπεία τους. Ἀμέσως μετὰ τὴν θεραπεία ὅμως διασκορπίσθηκαν καὶ ὁ καθένας ἐπέστρεψε στὸ σπίτι του, στὴν οἰκογένειά του καὶ στὴν ἐργασία του. Δυστυχῶς, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι περιμένουμε καὶ ἀπαιτοῦμε ἀπ’ τοὺς ἄλλους νὰ μᾶς βοηθοῦν καὶ νὰ μᾶς συμπαραστέκονται στὰ προβλήματα καὶ στὶς δυσκολίες μας. Δὲν θέλουμε νὰ μένουμε μόνοι στὰ δυσάρεστα τῆς ζωῆς. Μὲ τὴν παρουσία καὶ τὴν παρηγοριὰ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ὁπωσδήποτε τὸ βᾶρος τῶν θλίψεων γίνεται ἐλαφρύτερο. Ὅταν ὅμως εἴμαστε ὑγιεῖς, δυνατοί, χωρὶς στενοχώριες, τότε θέλουμε νὰ ἀπολαύσουμε μόνοι μας τὴν εὐτυχία μας.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἔπρεπε καὶ οἱ δέκα (πρώην) λεπροὶ νὰ εἶναι εὐαισθητοποιημένοι. Σὲ ὅλους τοὺς λαοὺς δὲν ἐπιτρεπόταν ἡ ἐλεύθερη ἐπικοινωνία τῶν λεπρῶν μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ἐπειδὴ ἡ ἀρρώστεια ἦταν μεταδοτική. Ἡ ἀπομόνωση ἐπιβαλλόταν σὲ αὐτοὺς μέχρι τὴν ἐποχή μας, καθῶς τὸ ἀντίστοιχο φάρμακο ἐφευρέθηκε πρὶν ἀπὸ λίγες δεκαετίες. Στὸ ἀρχαῖο Ἰσραὴλ ὅμως ἡ παραπάνω ἀπαγόρευση ἦταν γραμμένη καὶ στὸν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἡ λέπρα θεωροῦνταν «ἱερὴ ἀρρώστια», δηλαδὴ τύπος τῆς ἁμαρτίας. Ὅπως ἡ λέπρα κατατρώγει σιγὰ - σιγὰ καὶ στὸ τέλος ἐξαφανίζει πλήρως τὸ σῶμα τοῦ ἀρρώστου, ὥστε ὁ θάνατος νὰ εἶναι ἀναπόφευκτος, κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ ἡ ἁμαρτία διαλύει πλήρως τὸν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτὸ καὶ σὲ περίπτωση θεραπείας ἀπ’ τὴν λέπρα, ὁ Μωσαϊκὸς Νόμος προέβλεπε ὅτι οἱ ἱερεῖς θὰ ἔδιναν τὸ πιστοποιητικὸ τῆς ἐλεύθερης ἐπικοινωνίας σὲ ὅσους εἶχαν θεραπευθεῖ. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀναφέρονται τρεῖς περιπτώσεις ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι προσεβλήθησαν ἀπ’ τὴν λέπρα: α) ἡ Μαριάμ, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Μωϋσέως, ἐπειδὴ θέλησε νὰ ἀναλάβει τὴν θέση τοῦ ἀδελφοῦ της στὴν ἡγεσία τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, β) ὁ βασιλιὰς Ὀζίας, ἐπειδὴ θέλησε νὰ ἀσκήσει καὶ ἀρχιερατικὰ καθήκοντα στὸν Ναὸ τοῦ Σολομώντα καὶ ἀγνόησε τὶς σχετικὲς προειδοποιήσεις καὶ γ) ὁ Γιεζί, ὁ ὁποῖος θέλησε νὰ σφετερισθεῖ τὰ δῶρα, τὰ ὁποῖα ἔστειλε ὁ Νεεμὰν ὁ Σύρος πρὸς τὸν Ναὸ ὡς ἔκφραση εὐγνωμοσύνης γιὰ τὴν θεραπεία του ἀπ’ τὴν λέπρα στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ. Καὶ στὶς τρεῖς αὐτὲς περιπτώσεις ἡ λέπρα ἀπετέλεσε τὴν παιδαγωγικὴ τιμωρία ἀπ’ τὸν Θεό, ἐπειδὴ εἶχαν προηγηθεῖ ἁμαρτήματα, τὰ ὁποῖα στρέφονταν ἐναντίον τῆς συνοχῆς καὶ τῆς ἑνότητας τοὺ λαοῦ τοῦ Θεοῦ: ἡ φιλαρχία, ἡ ἀντιποίηση τῆς ἱερατικῆς ἐξουσίας καὶ ἡ πλεονεξία.
Οἱ δέκα λεπροὶ κραύγασαν μὲ ἕνα στόμα πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ ζήτησαν τὴν θεραπεία ἀπ’ τὴν ἀρρώστια. Στὴν συνέχεια ὑπάκουσαν χωρὶς ἀντιρρήσεις στὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος τοὺς διέταξε νὰ προσέλθουν στοὺς ἱερεῖς. Ὅλα αὐτὰ δείχνουν ὅτι εἶχαν τὴν ἀπαραίτητη πίστη, χωρὶς τὴν ὁποία κανένα θαῦμα δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ. Γιὰ νὰ θεραπευθοῦν ὅμως πλήρως, χρειαζόταν καὶ κάτι παραπάνω, τὸ ὁποῖο ὅμως οἱ ἐννέα στοὺς δέκα δὲν εἶχαν συνειδητοποιήσει. Οἱ ἄνθρωποι θέλου-με νὰ ἀπολαμβάνουμε στὴν ζωή μας τὶς δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. Νομίζουμε ὅτι εἶναι δικαίωμά μας, ἀλλὰ λησμονοῦμε νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν Δωρεοδότη καὶ στὴν συνέχεια δὲν ἐνδιαφερόμαστε νὰ μοιρασθοῦμε μὲ τοὺς ἀδελφοὺς ὅλα αὐτὰ τὰ ἀγαθά, τὰ προσφερόμενα ἀπ’ τὸν Θεὸ σὲ μᾶς.
Ἔχουμε ἀκούσει πάνω σὲ αὐτὸ τὸ θαῦμα πολλὰ κηρύγματα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, στὰ ὁποῖα ἐπαναλαμβάνεται συνεχῶς ὅτι ἡ ἀχαριστία εἶναι πολὺ ἄσχημο πρᾶγμα καὶ ὅτι οἱ ἐννέα ἀπ’ τοὺς δέκα (πρώην) λεπροὶ ἔπρεπε νὰ δείξουν τὴν στοιχειώδη εὐγένεια. Τὸ ζητούμενο ὅμως δὲν εἶναι νὰ ἀποκτήσουμε «καλοὺς τρόπους συμπεριφορᾶς», ἀλλὰ κάτι πολὺ βαθύτερο: Νὰ καταλάβουμε ὅτι εἴμαστε ἄρρωστοι ἀπὸ τὴν ἐγωπάθεια, μιὰ ἀρρώστια πολὺ χειρότερη ἀπ’ τὴν λέπρα. Καὶ ἡ θεία Λειτουργία, στὴν ὁποία ἤλθαμε καὶ σήμερα, ὀνομάζεται κυρίως θεία Εὐχαριστία. Ἄν δὲν ἐρχόμαστε, αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν Θεό. Ἄν ἐρχόμαστε καὶ δὲν προσέχουμε τὰ λόγια τῆς εὐχαριστίας στὴν εὐχή τῆς «Ἀναφορᾶς», ἄς παραδεχθοῦμε ὅτι μᾶς ἐνδιαφέρει μόνο ἕνα βαρετὸ τυπικὸ καθῆκον νὰ ἐκτελέσουμε. Ἄς σκεφθοῦμε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἔχει καμιὰ ἀνάγκη ἀπὸ μᾶς. Ἄς καταλάβουμε ὅτι εἴμαστε ἄρρωστοι καὶ εἴθε νὰ θεραπευθοῦμε. Ἀμήν!
π. Ν.Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ ( Ματθ. δ΄12-17)
14 Ἰανουαρίου 2024
Τελείωσε πρὶν ἀπὸ μία ἑβδομάδα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ ἅγιο Δωδεκαήμερο, ἀλλὰ ὁ ἑορτασμὸς τῶν Θεοφανείων παρατείνεται μέχρι καὶ τὴν σημερινὴ ἡμερομηνία. Στὸ σύντομο εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς μετὰ τὰ Φῶτα, ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς διηγήθηκε μέσα σὲ λίγους στίχους ἀρκετὲς μετακινήσεις.
Ἡ πρώτη μετακίνηση εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς μετὰ τὴν Βάπτισή Του ἄρχισε τὸ τριετὲς κηρυκτικό Του ἔργο. Μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ ζοῦσε στὴ Ναζαρέτ, ἐργαζόταν στὸ ξυλουργεῖο τοῦ Ἰωσήφ, Μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, καὶ παρέμενε ἄγνωστος στοὺς πολλούς. Μετὰ τὴν Βάπτισή Του ἄρχισε νὰ διδάσκει καὶ νὰ γίνεται γνωστὸς στὸν κόσμο. Ὅπως εἴδαμε καὶ τὶς δύο προηγούμενες Κυριακές, οἱ ἄνθρωποι ἦταν ἕτοιμοι νὰ πιστεύσουν ὅτι ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ Μεσσίας, γιὰ τὸν Ὁποῖο εἶχαν μιλήσει οἱ παλαιότεροι προφῆτες. Ὁ Ἰωάννης ὅμως ἐπανελάμβανε συνεχῶς σὲ ὅλους τοὺς τόνους ὅτι ὁ ἑαυτός του δὲν ἦταν ὁ Χριστός. Ὅσο ἅγιος καὶ νὰ ἦταν, καὶ ἦταν πράγματι ἀνώτερος σὲ σύγκριση μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ἀπ’ τὸν Χριστὸ ὅμως ἦταν πολὺ κατώτερος. Αὐτὸ ἔλεγε συνεχῶς στοὺς ἀκροατές Του καὶ στοὺς θαυμαστές του. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ Πρόδρομος φρόντισε νὰ ἀποσυρθεῖ ἀπ’ τὸ προσκήνιο, ὥστε ὁ Χριστὸς νὰ ἀναλάβει τὴν πρώτη θέση στὸν δημόσιο χώρο.
Ἡ δεύτερη μετακίνηση εἶναι ἡ φυλάκιση τοῦ Ἰωάννη τοῦ Προδρόμου, ὁ ὁποῖος ἔλεγχε μὲ παρρησία τοὺς ἄρχοντες γιὰ τὴν ἁμαρτωλὴ ζωή τους. Προτίμησε νὰ καυτηριάζει τὴν ἀνομία τῶν ἰσχυρῶν χωρὶς νὰ φοβᾶται ὅτι αὐτοὶ θὰ τὸν τιμωροῦσαν μὲ φυλάκιση καὶ μὲ θάνατο, γιὰ νὰ τοῦ κλείσουν τὸ στόμα. Ὅταν ὁ Χριστὸς πληροφορήθηκε τὴν εἴδηση αὐτὴ γιὰ τὴν φυλάκιση τοῦ Προδρόμου, ἐγκατέλειψε τὴν Ἰουδαία καὶ μετακινήθηκε πρὸς τὴν Γαλιλαία. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὑπονοεῖ καὶ ὁ Χριστὸς θὰ εἶχε τὴν ἴδια μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη μεταχείριση ἀπ’ τοὺς συμπατριῶτες Του. Ὅπως ὁ Πρόδρομος θὰ ἀποκεφαλιζόταν, κατὰ ἀνάλογο τρόπο ὁ Χριστὸς στὸ τέλος θὰ σταυρωνόταν. Ἀπ’ τὴν ἀρχὴ θὰ ἐτίθετο καὶ ὁ Χριστὸς στὸ στόχαστρο τῆς ἡγεσίας τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ, ἡ σταύρωση ὅμως θὰ ἐπισυνέβαινε στὸ τέλος τῆς τριετίας. Μέχρι τότε ὁ Ἰησοὺς Χριστὸς ἔκρινε ὅτι ἦταν καλύτερα νὰ ἐνδιατρίβει τὸν περισσότερο χρόνο στὴν Γαλιλαία. Μόνο σὲ ἐλάχιστες περιπτώσεις κατέβαινε στὸ παραδοσιακὸ κέντρο τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ, δηλαδὴ στὴν Ἱερουσαλήμ. Ὅπως γνωρίζουμε, ἀπ’ τὴν Γαλιλαία κατάγονταν οἱ περισσότεροι (σχεδόν ὅλοι) οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Πολλὲς φορὲς ὁ Χριστὸς δίδαξε τὰ πλήθη τοῦ λαοῦ καὶ θαυματούργησε στὶς ὄχθες τῆς γνωστῆς θάλασσας τῆς Τιβεριᾶδος.
Ἡ τρίτη μετακίνηση εἶναι ὅτι ὁ Χριστός, ὅταν ἐπανῆλθε στὴν Γαλιλαία, προτίμησε νὰ ἐγκατασταθεῖ στὴν Καπερναούμ. Ὄχι στὴ Ναζαρέτ, ὅπου εἶχε ἀνατραφεῖ ὅλο τὸ προηγούμενο διάστημα τῆς τριακονταετίας, ἀλλὰ λίγο πιὸ πέρα, στὴν Καπερναούμ, τὴν ὁποία κατέστησε καὶ ὡς τὸ ἐπίκεντρο τῆς κηρυκτικῆς καὶ θαυματουργικῆς δράσεώς Του. Ὁ εὐαγγελιστῆς δὲν παραλείπει νὰ γράψει καὶ τὴν γεωγραφικὴ λεπτομέρεια: ἡ Καπερναοὺμ ἦταν κτισμένη στὴν ἄκρη τῆς λίμνης, γιὰ τὴν ὁποία μιλήσαμε προηγουμένως. Ἀπ’τὴν θέση της δηλαδὴ ἡ πόλη αὐτὴ ἦταν συγκοινωνιακὸς κόμβος. Πολλοὶ καὶ διάφοροι διέρχονταν ἀπ’ τὸ σημεῖο ἐκεῖνο, ἄνθρωποι ποὺ δὲν ἦταν ἰουδαῖοι στὴν καταγωγὴ καὶ ἀρκετοὶ ἀπ’ αὐτοὺς κατοικοῦσαν μόνιμα στὴν βορειότερη αὐτὴ περιοχὴ τῆς χώρας, ἡ ὁποία, ὅπως ἀκούσαμε, ἀποκαλεῖται «Γαλιλαία τῶν Ἐθνῶν». Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὁ Χριστὸς εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ ἀπευθυνθεῖ καὶ σὲ ἄλλους ἀνθρώπους μὲ διαφορετικὴ προέλευση.
Ὅλες αὐτὲς οἱ μετακινήσεις ὁλοκληρώνονται μὲ μία τελευταία μετακίνηση, ἡ ὁποία ἐνδιαφέρει καὶ ἐμᾶς. Ὁ εὐαγγελιστὴς γράφει ὅτι ὁ πληθυσμὸς τῆς περιοχῆς αὐτῆς ζοῦσε μέσα στὸ σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρείας. Αὐτὸ ὅμως δὲν συνέβαινε μόνο τότε, ἀλλὰ συμβαίνει πάντοτε στοὺς ἀνθρώπους, ὅταν ἀγνοοῦν τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ἡ ἄγνοια αὐτὴ τοῦ Θεοῦ δυστυχῶς δὲν περιορίζεται μόνο στὴν τότε περίοδο τῆς εἰδωλολατρείας, ἀλλὰ χαρακτηρίζει σὲ πολὺ μεγάλο βαθμὸ καὶ τὴν δική μας ἐποχή. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος χρησιμοποιεῖ ἕνα στῖχο ἀπ’ τὸν προφήτη Ἠσαΐα καὶ πολὺ περιεκτικὰ γράφει ὅτι οἱ ἄνθρωποι χωρὶς τὴν ζωντανὴ σχέση μὲ τὸν Θεὸ (συνεχίζουν νὰ) βρίσκονται στὸν χῶρο τῆς κυριαρχίας τοῦ θανάτου, ἀπ’ τὸν ὁποῖο εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀπομακρυνθοῦν, ὅπως ἀκριβῶς δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποχωρισθεῖ κανένας ἄνθρωπος ἀπ’ τὸν ἴσκιο του.
Γιὰ τὸ ἀδιέξοδο τῆς ἁμαρτίας ἔκρουε τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου ὁ ἅγιος Ἰωάννης. Οἱ ἀκροατὲς τοῦ προδρομικοῦ κηρύγματος ὁδηγοῦνταν στὸ βάπτισμα τῆς μετανοίας στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ μὲ βαθειὰ συναίσθηση καὶ μὲ μεγάλη συντριβὴ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Τὸ βάπτισμα αὐτὸ ὅμως δὲν ἔδινε ἄφεση ἁμαρτιῶν, ἐπειδὴ δὲν εἶχε ἀκόμη σταυρωθεῖ ὁ Χριστός. Τὴν πραγματικὴ λύση, τὴν ὁριστικὴ λύτρωση θὰ τὴν ἔφερνε ὁ Χριστός. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἤδη τὸ εἶχε καταλάβει καὶ δὲν τὸ ἀπέκρυπτε ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους. Γιὰ μᾶς, ἐπειδὴ ζοῦμε στὴν περίοδο τῆς Χάριτος, εἶναι γεγονὸς αὐτὴ ἡ νέα πραγματικότητα μὲ μία προϋπόθεση: νὰ ἐνδιαφερθοῦμε γιὰ τὴν δική μας μετακίνηση ἀπ’ τὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας στὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτὸ μὲ τὴν ἴδια λέξη «μετανοεῖτε» ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία συνεχίζουν νὰ μᾶς ἀφυπνίζουν. Εἴθε ἡ πρόσκλησή τους νὰ ἔχει ἀποτέλεσμα.
π. Ν.Η.