Νεανική Πύλη
Ενοριακές Πλοηγήσεις
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ (Μάρκ. α΄ 1-8)
31 Δεκεμβρίου 2023
Μετὰ τὰ Χριστούγεννα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἑτοιμαζόμαστε νὰ ἑορτάσουμε τὰ ἅγια Θεοφάνεια. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε στὴν Βηθλεέμ, μεγάλωσε στὴν Ναζαρέτ, ἄρχισε ὅμως τὴν δημόσια κηρυκτικὴ καὶ θαυματουργικὴ δράση Του μὲ τὴν Βάπτισή Του. Μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ παρέμενε κρυμμένος ἀπ’ τὰ μάτια τῶν πολλῶν ἀνθρώπων. Ἡ φανέρωσή Του στὸν κόσμο ἄρχισε μὲ τὴν Ἐνανθρώπηση καὶ ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν Βάπτιση. Οἱ δύο αὐτὲς ἑορτὲς ἔχουν τοποθετηθεῖ στὴν ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τοῦ ἁγίου Δωδεκαημέρου, ἐνὼ στοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες καὶ οἱ δύο γιορτὲς συνεορτάζονταν στὶς 6 Ἰανουαρίου.
Τὸ κατὰ Μᾶρκον ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα, ἀρχίζει μὲ τὴν ἐπιγραφή: «Ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Γνωρίζουμε ὅτι ἀπὸ χρονολογικῆς πλευρᾶς ὁ Μᾶρκος προηγήθηκε τῶν ἄλλων τριῶν εὐαγγελιστῶν στὴν συγγραφὴ τοῦ δικοῦ του εὐαγγελικοῦ κειμένου. Μὲ πρῶτο τὸν Μᾶρκο δημιουργήθηκε ἕνα καινούριο καὶ μοναδικὸ φιλολογικὸ εἶδος, δηλαδὴ τὰ γνωστὰ σὲ μᾶς τέσσαρα Εὐαγγέλια στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὰ τέσσερα αὐτὰ κείμενα, ἄν καὶ εἶναι ἀρκετὰ διαφορετικὰ μεταξύ τους, ἔχουν ἐν τούτοις ἕνα κοινὸ θέμα, ἔχουν δηλαδὴ κοινὸ περιεχόμενο. Στὴν πραγματικότητα εἶναι ἕνα «εὐαγγέλιο», δηλαδὴ ἡ μία καὶ μοναδικὴ χαρμόσυνη εἴδηση ὅτι ἦλθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός. Μέχρι τότε ἡ λέξη «εὐαγγέλια» σὲ πληθυντικὸ ἀριθμὸ δήλωνε συνήθως τὴν ἀναγγελία τῶν πολεμικῶν κατορθωμάτων τῶν αὐτοκρατόρων. Ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος μὲ τὸν ἑνικὸ ἀριθμὸ «εὐαγγέλιο» (ὅταν γράφει ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου) ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ ἐρχομὸς τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο μας εἶναι τὸ ἕνα καὶ μοναδικὸ χαρούμενο γεγονός, ἡ μία καὶ μοναδικὴ ἀφετηρία μιᾶς καινούριας ζωῆς, ἡ μία καὶ μοναδικὴ διαίρεση τοῦ χρόνου σὲ περίοδο «πρὸ Χριστοῦ» καὶ σὲ περίοδο «μετὰ Χριστόν».
Τὸ κατὰ Μᾶρκον εὐαγγέλιο, ἀπ’ τὸ ὁποῖο ἀκούσαμε σήμερα τοὺς ὀκτὼ πρώτους στίχους τοῦ πρώτου κεφαλαίου, δὲν ἀρχίζει μὲ τὰ Χριστούγεννα, ἀλλὰ μὲ τὴν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Μᾶρκος μᾶς μεταφέρει κατ’ εὐθείαν στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη, στὴν ὁποία ζοῦσε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Δὲν εἶναι ἀπότομη αὐτὴ ἡ ἀρχὴ τῆς εὐαγγελικῆς διηγήσεως. Ὁ Μᾶρκος ὡς πρῶτος ἀπὸ χρονολογικῆς πλευρᾶς συγγραφέας τῆς εὐαγγελικῆς ἱστορίας, θεωρεῖ πολὺ φυσικὸ νὰ ἀρχίσει τὴν ἐξιστόρησή του ἀπ’ ἐκεῖ ποὺ εἶχε ἀφήσει τὰ πράγματα ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀμέσως παραθέτει ἕνα στίχο ἀπ’ τὸν τελευταῖο προφήτη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὸν προφήτη Μαλαχία. Ὁ προφήτης αὐτὸς εἶναι ὁ τελευταῖος στὴν σειρὰ τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἔζησε τὸ 450 περίπου π.Χ., δηλαδὴ μερικὲς δεκαετίες μετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἰσραηλιτῶν ἀπ’ τὴν βαβυλώνια αἰχμαλωσία. Ὁ Μᾶρκος θεωρεῖ ὅτι ὁ «ἀγγελιαφόρος τοῦ Θεοῦ», γιὰ τὸν ὁποῖο μίλησε ὁ Μαλαχίας, ἔστω καὶ ἄν ἀπὸ τότε εἶχαν ἤδη παρέλθει περισσότερα ἀπὸ τετρακόσια χρόνια, εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής.
Ὅλη αὐτὴν τὴν μακρὰ περίοδο ἐπικρατοῦσε μία ἀτμόσφαιρα γενικῆς δυσπιστίας ἀπέναντι στὶς παλαιότερες ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν λαό Του. Ἡ πλειοψηφία τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ εἶχε ἀποδεχθεῖ ὅτι δὲν ἀξίζει ὁ ἄνθρωπος στὴν ζωή του νὰ τηρεῖ μὲ συνέπεια καὶ σταθερότητα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἱερεῖς εἶχαν περιορισθεῖ σὲ μία τυπικὴ ἐκτέλεση τῶν τελετουργικῶν τους καθηκόντων στὸν Ναὸ τοῦ Σολομώντα, οἱ νομοδιδάσκαλοι ἐπικεντρώθηκαν στὸ «γράμμα» τοῦ Νόμου καὶ ἀγνόησαν τὴν βαθύτερη οὐσία του, οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες φρόντιζαν μόνο γιὰ τὸ στενὸ ἀτομικὸ καὶ οἰκογενειακό τους συμφέρον καὶ γενικῶς ἔδιναν τὸ κακὸ παράδειγμα στὸν λαό. Μέσα σὲ μία τέτοια ἀτμόσφαιρα, ἡ ὁποία γινόταν συνεχῶς καὶ πιὸ ἀποπνικτική, ἐμφανίσθηκε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής.
Ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ γιὸς τοῦ ἱερέα Ζαχαρία, ἀλλὰ ζοῦσε στὴν ἔρημο. Ἡ ζωή του ἦταν ἀσκητική, ὁ χαρακτήρας του ἦταν αὐστηρὸς καὶ ὁ λόγος του ἦταν ἀσυμβίβαστος πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις, καὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντες καὶ τὸν λαό. Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονταν ἀπογοητευμένοι ἀπ’ τὴν γενικότερη κατάσταση τῆς κοινωνίας καὶ ἀπ’ τὸ ἐπίπεδο τῆς πολιτικῆς καὶ θρησκευτικῆς ἡγεσίας. Ὁ Ἰωάννης ἀπ’ τὴν ἔρημο ἐξέπεμπε κάτι διαφορετικό, κάτι γνήσιο καὶ αὐθεντικό. Γι’ αὐτὸ καὶ προσελκύονταν, ἄκουγαν τὸ κήρυγμά του, μὲ τὸ ὁποῖο ἀφυπνίζονταν πνευματικά. Καταλάβαιναν ὅτι δὲν ἦταν ἀρκετὸ νὰ προσφέρουν τὶς καθιερωμένες θυσίες ἤ μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα «νὰ ἀνάψουν ἁπλῶς ἕνα κερί». Συναισθάνονταν τὴν ἁμαρτωλότητά τους καὶ ζητοῦσαν νὰ βαπτισθοῦν μέσα στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ.
Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ Ἰωάννης ὡς Πρόδρομος προετοίμασε τὸν δρόμο γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦν οἱ ἄνθρωποι μέσα στὶς καρδιές τους τὸν ἐρχόμενο Σωτήρα τοῦ κόσμου. Ἐκτὸς ἀπ’ τὴν προφητεία τοῦ Μαλαχία, ὁ Μᾶρκος ἐφαρμόζει στὸν Ἰωάννη καὶ μία ἄλλη. Ὁ προφήτης Ἠσαΐας ὑπενθυμίζει στοὺς συμπατριῶτες του τὴν ἐνεργὸ συμπαράσταση τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς προγόνους τους κατὰ τὴν μακροχρόνια περιπλάνησή τους στὴν ἔρημο, στὸν δρόμο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἀλλὰ ταυτόχρονα ὑπογραμμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ παραμένουν καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τὴν πλευρά τους συντονισμένοι μὲ τὸ ἅγιο θέλημά Του, ὥστε νὰ πραγματοποιεῖται ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς παρουσίας τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ μέσα στὴν ζωή μας. Αὐτὸ τὸ μήνυμα διὰ τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀπευθύνει καὶ σὲ μᾶς.
π. Ν.Η
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ (Μτθ. α΄ 1-25)
24 Δεκεμβρίου 2023
Ἡ ἀναμονὴ τῶν Χριστουγέννων κυριαρχεῖ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, στὴν ἀτμόσφαιρα τῶν ἡμερῶν αὐτῶν. Εἶναι ἀλήθεια, ὡστόσο, ὅτι ἔχει δημιουργηθεῖ ἀρκετὴ σύγχυση γύρω ἀπ’ τὸ περιεχόμενο αὐτῆς τῆς ἑορτῆς καὶ κυρίως γύρω ἀπ’ τὸν τρόπο τοῦ ἑορτασμοῦ της. Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἀφιερώσει τὶς δύο τελευταῖες Κυριακὲς πρὶν ἀπ’ τὰ Χριστούγεννα στοὺς προγόνους τοῦ Κυρίου ἀπ’ τὸν χῶρο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς παρελαύνει ἕνας μεγάλος κατάλο-γος ὀνομάτων, τὸν ὁποῖο ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος παραθέτει στὴν ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου του. Ἴσως πολλοὶ νὰ δυσανασχέτησαν κατὰ τὴν ἀκρόαση τῆς περικοπῆς καὶ νὰ ἀναρωτήθηκαν γιὰ ποιὸ λόγο ἐπιλέχθηκε αὐτὸ τὸ κείμενο, τὸ ὁποῖο (τουλάχιστον ἐκ πρώτης ὄψεως) δὲν φαίνεται νὰ προσφέρει κάτι οὐσιαστικὸ καὶ ἐποικοδομητικὸ στὴν δική μας προετοιμασία γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῶν Χριστουγέννων.
Ὑπῆρχε συνήθεια στοὺς Ἐβραίους νὰ διατηροῦν γενεαλογικοὺς καταλόγους, ὥστε νὰ ἀποδεικνύεται ἡ βιολογική τους συγγένεια μὲ τὶς μεγάλες ἱστορικὲς μορφὲς τοῦ παρελθόντος, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιβεβαιώνεται ἡ ἱστορικὴ συνέχεια τοῦ ἔθνους τους, μέσα ἀπ’ τὶς πολλὲς καὶ ποικίλες ἱστορικὲς δοκιμασίες καὶ περιπέτειές τους. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ἀπευθύνεται σὲ χριστιανοὺς τῆς πρώτης Ἐκκλησίας μὲ ἰουδαϊκὴ καταγωγή. Ἑπομένως, γνώριζαν πολὺ καλὰ ὅτι ὁ ἐκλεκτὸς ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ (ὁ Μεσσίας) θὰ ἦταν ἀπ’ τὸν δικό τους λαὸ (ἀπόγονος τοῦ γενάρχη τους Ἀβραάμ), ἀλλὰ καὶ διάδοχος τοῦ βασιλέως καὶ προφήτου Δαβίδ. Ὁ Ματθαῖος, ἤδη ἀπ’ τὸ πρῶτο κεφάλαιο τοῦ εὐαγγελίου του, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα, ἐπιβεβαιώνει ὅτι στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὅλες αὐτὲς οἱ προσδοκίες τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ πραγματοποιήθηκαν καὶ ὅλες οἱ σχετικὲς προφητεῖες ἐκπληρώθηκαν.
Στοὺς καταλόγους αὐτοὺς περιλαμβάνονταν ἀποκλειστικῶς ὀνόματα ἀνδρῶν. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος μᾶς παραθέτει τὸ γενεαλογικὸ δένδρο τοῦ μνήστορος Ἰωσήφ. Μὲ τὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὅταν κάποιος ἀνελάμβανε τὴν κηδεμονία, δηλαδὴ γινόταν θετὸς πατέρας ἑνὸς παιδιοῦ, τὸ παιδὶ ἐκεῖνο ἐνσωματωνόταν αὐτοδικαίως στὸ γενεαλογικὸ δέντρο τῆς οἰκογενείας τοῦ θετοῦ πατέρα του. Ἐκτὸς ἀπ’ αὐτὸ ὅμως, ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ὅπως ἀκούσαμε προηγουμένως, ὅταν φθάνει στὸν Ἰωσήφ, διακόπτει τὴν σειρὰ τῆς γενεαλογίας καὶ πολὺ χαρακτηριστικὰ προσθέτει: «τὸν ἄνδρα Μαρίας, ἐξ ἧς ἐγεννήθη Ἰησοὺς ὁ λεγόμενος Χριστός». Καὶ στὴν συνέχεια, στοὺς τελευταίους δηλαδὴ στίχους τῆς σημερινῆς ἐκτεταμένης περικοπῆς, διηγεῖται πιὸ συγκεκριμένα τοὺς δισταγμοὺς τοῦ Ἰωσὴφ μπροστὰ στὸ μυστήριο τῆς παρθενικῆς γεννήσεως τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου. Ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ Κύριος, γιὰ νὰ ἔλθει στὸν δικό μας κόσμο, ἐπέλεξε ἕνα συγκεκριμένο ἔθνος καὶ βρέθηκε μέσα σὲ μία συγκεκριμένη οἰκογένεια. Ἐπειδὴ ὅμως ἦταν καὶ Θεός, γεννήθηκε «ἐκ Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου». Κατὰ τὰ λοιπὰ ὅμως, ἴσχυσαν καὶ γι’ Αὐτὸν οἱ συνηθισμένοι κανόνες τῆς ζωῆς καὶ κοινωνίας τῶν ἀνθρώπων.
Μία ἄλλη (ἀρκετὰ περίεργη) ἐξαίρεση στὸν προαναγνωσθέντα γενεαλογικὸ κατάλογο, εἶναι ὅτι ἀναφέρονται καὶ τὰ ὀνόματα τεσσάρων γυναικῶν: τῆς Θάμαρ, τῆς Ραάβ, τῆς Ροὺθ καὶ τῆς Βηρσαβεέ. Μᾶς ἐκπλήσσει τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ γυναῖκες αὐτὲς περιλαμβάνονται στὸν κατάλογο τῶν προγόνων τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἄν καὶ ἔχουν βεβαρημένο ἁμαρτωλὸ παρελθόν. Ὁ εὐαγγελιστὴς ἔκρινε ὅτι ἄξιζε νὰ τὶς ἀναφέρει, ἐπειδὴ συνέβαλαν μὲ τὸν τρόπο τους στὴν προώθηση τοῦ σχεδίου τῆς θείας Οἰκονομίας. Ἡ μία ἀπ’ αὐτές, ἐπὶ παραδείγματι, ἡ πόρνη Ραὰβ ζοῦσε στὴν Ἱεριχῶ καὶ διευκόλυνε τοὺς ἰσραηλίτες νὰ κυριεύσουν τὴν πόλη καὶ νὰ εἰσέλθουν στὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Οἱ ἰσραηλῖτες, οἱ ὁποῖοι πολιορκοῦσαν τὴν πόλη γιὰ πολλοὺς μῆνες χωρὶς ἀποτέλεσμα, ἔστειλαν κατασκόπους μέσα στὴν πόλη. Αὐτοὺς ὑποδέχθηκε καὶ ἀπέκρυψε ἡ γυναίκα αὐτή, ἡ ὁποία ἔλαβε τὴν διαβεβαίωση ὅτι δὲν θὰ κινδυνεύσει ἡ ζωή της ἀπ’ τοὺς κατακτητές. Εἶναι σαφὲς ὅτι καταδέχεται ὁ Θεὸς νὰ ἔχει συγγενεῖς ἀνθρώπους ἁμαρτωλούς, ὅπως ἄλλωστε τέτοιοι ἦταν καὶ οἱ δικοί μας πρόγονοι.
Μία δεύτερη προσεκτικὴ παρατήρηση δείχνει ὅτι καὶ οἱ τέσσερις αὐτὲς γυναῖκες δὲν εἶχαν ἰουδαϊκὴ καταγωγή, ἀλλὰ προέρχονταν ἀπ’ τὸν ἰουδαϊκὸ κόσμο. Ὁ εὐαγγελιστὴς γνωρίζει ὅτι οἱ συμπατριῶτες του εἶχαν καλλιεργήσει τὴν ἀντίληψη ὅτι τὸ δικὸ τους ἔθνος εἶναι ἀνώτερο ἀπ’ τὰ ἄλλα ἔθνη. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας, ὄχι μόνο θὰ ἦταν δικός τους, ἀλλὰ καὶ θὰ πραγματοποιοῦσε τὴν παγκόσμια κυριαρχία τοῦ ἔθνους τους. Ὁ εὐαγγελιστής, ἤδη ἀπ’ τὴν πρώτη σελίδα τοῦ κειμένου του, ὑπαινίσσεται ὅτι στὴν γέννηση τοῦ Μεσσία συνέβαλαν καὶ ἄλλοι ἄνθρωποι, μὲ διαφορετικὴ καταγωγή. Ἑπομένως, ὁ Ἐρχόμενος καὶ Ἀναμενόμενος ἀπευθύνεται σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὄχι μόνο στοὺς Ἰουδαίους.
Ἀκούσαμε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ πρῶτο κεφάλαιο τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὁ Κύριος ἦλθε στὸν κόσμο μέσα σὲ ἕνα συγκεκριμένο ἔθνος καὶ ἀπ’ αὐτὸ τὸ ἔθνος τους κάποιοι ἄνθρωποι ἀπετέλεσαν τοὺς συγγενεῖς Του. Ὡστόσο, μὲ τὴν ἐνανθρώπισή Του δημιουργεῖ μιὰ νέα συγγένεια, στὴν ὁποία ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τὸ δικαίωμα νὰ ἐνταχθοῦν. Εἶθε νὰ ἀποκτήσουμε καὶ ἐμεῖς τὶς προϋποθέσεις, γιὰ νὰ ἐνταχθοῦμε σὲ αὐτήν.
π. Ν.Η
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιδ΄16-24, Ματθ. κβ΄14)
17 Δεκεμβρίου 2023
Προτελευταία Κυριακὴ πρὶν ἀπ’ τὰ Χριστούγεννα εἶναι ἡ σημερινή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τοὺς ἁγίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἐπειδὴ πολλοὶ ἀπ’ τοὺς προφῆτες μίλησαν γιὰ ἕνα μελλοντικὸ δεῖπνο, στὸ ὁποῖο θὰ παρακαθήσουν ὅλοι οἱ ἅγιοι μαζὶ μὲ τὸν Θεό, γι’ αὐτὸ καὶ στὴν θεία Λειτουργία ἀναγνώσθηκε ἡ παραβολὴ τοῦ «μεγάλου δείπνου».
Ἕνας οἰκοδεσπότης, ὁ ὁποῖος συμβολίζει τὸν Θεό, προσκαλεῖ σὲ ἐπίσημο γεῦμα τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἀνωτέρας κοινωνικῆς τάξεως. Οἱ προσκεκλημένοι ὅμως προβάλλουν δικαιολογίες, ἐπειδὴ δὲν εἶναι πρόθυμοι νὰ συμμετάσχουν. Ἡ πρόσκληση εἶναι τιμητική, οἱ παραλῆπτες διατηροῦν μακροχρόνια σχέση μὲ τὸν οἰκοδεσπότη, τρέφουν ἰδιαίτερη ἐκτίμηση πρὸς τὸ πρόσωπό του, εἶναι βέβαιοι ὅτι μόνο γι’ αὐτοὺς ἔχει ἑτοιμασθεῖ τὸ τραπέζι καὶ δὲν κινδυνεύουν νὰ μείνουν ἐκτός. Ἀλλὰ πρὸς τὸ παρὸν προτιμοῦν νὰ καθυστερήσουν καὶ νὰ ἀναβάλουν τὴν συμμετοχή τους στὸ δεῖπνο, ἐπειδὴ ἡ προσοχή τους αὐτὴ τὴν στιγμὴ εἶναι στραμμένη σὲ σημαντικὰ γεγονότα τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς.
Φαίνεται ὅτι οἱ ἄνθρωποι δὲν εἶναι συνήθως ἕτοιμοι νὰ προσαρμοσθοῦν σὲ καινούριες καταστάσεις. Οἱ προβαλλόμενες δικαιολογίες ἀπ’ τοὺς προσκεκλημένους, ὅπως ἀκούσαμε προηγουμένως, ἦταν ὅτι ὁ ἕνας εἶχε παντρευτεῖ, ὁ ἄλλος εἶχε ἀγοράσει ἕνα χωράφι καὶ ὁ τρίτος ἤθελε νὰ δοκιμάσει ἕνα ζευγάρι βοδιῶν στὸ ὄργωμα τοῦ χωραφιοῦ. Ἀπ’ τὰ συμφραζόμενα καταλαβαίνουμε ὅτι δὲν εἶχε μεσολαβήσει πολὺς χρόνος ἀπ’ τὰ παραπάνω γεγονότα. Ὁ χρόνος εἶναι ἀπαραίτητος, ἐπειδὴ δημιουργεῖ μιὰ ἀπόσταση ἀσφαλείας. Οἱ ἄνθρωποι θέλουν νὰ ἀφομοιώσουν τὶς ἀλλαγὲς στὴν ζωή τους καὶ νὰ αἰσθανθοῦν ὅτι αὐτὲς οἱ καινούριες καταστάσεις, ὅταν εἶναι θετικές, ἔγιναν πλέον ὁριστικὲς καὶ ἀμετάκλητες. Ἄν δὲν δημιουργηθεῖ αὐτὸ τὸ αἴσθημα μέσα τους, εἶναι ἀδύνατον νὰ προχωρήσουν σὲ ἄλλες σχέσεις καὶ ἄλλες ἐπιθυμίες. Οἱ προσκεκλημένοι στὴν σημερινὴ παραβολὴ κατανοοῦν μὲ τὴν λογική τους τὴν πρόσκληση, σέβονται τὸν οἰκοδεσπότη, ἡ καρδιά τους ὅμως εἶναι δοσμένη ἀλλοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ δυσκολεύονται νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν ἐξόχως τιμητικὴ πρόσκληση, τουλάχιστον αὐτὴ τὴν στιγμή. Ἐὰν ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ εἶχε ἑδραιωθεῖ στὶς καρδιές τους, οἱ ἀπαντήσεις τους θὰ ἦταν ἐντελῶς διαφορετικές.
Ὁ Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης σὲ περίπτωση πολέμου προέβλεπε μερικὲς ἐξαιρέσεις στὴν στράτευση. Καθὼς ὁ Χριστὸς ἔλεγε τὴν παραβολὴ τοῦ μεγάλου δείπνου, οἱ ἀκροατὲς γνώριζαν τὴν σχετικὴ διάταξη. Τὴν στιγμὴ ποὺ ὅλοι οἱ στρατιῶτες ἦταν παραταγμένοι, ἔπρεπε ὑποχρεωτικὰ ὁ κήρυκας νὰ φωνάξει: «Ποιὸς ἔχτισε σπίτι καὶ δὲν τὸ ἔχει ἀκόμη κατοικήσει; Αὐτὸς νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη. Ποιὸς φύτευσε ἀμπέλι καὶ ἀκόμα δὲν ἔχει γευθεῖ τοὺς καρπούς του; Νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη. Ποιὸς παντρεύθηκε καὶ δὲν συμπλήρωσε ἀκόμα ἕνα χρόνο παντρεμένος; Καὶ αὐτὸς νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη». Οἱ τρεῖς αὐτὲς ὁμάδες στρατευσίμων δὲν ἔπρεπε νὰ πολεμήσουν, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ὥρα τῆς μάχης ἡ σκέψη τους θὰ ἦταν στραμμένη πρὸς αὐτὰ ποὺ εἶχαν ἀφήσει πίσω (στὸ σπίτι, στὸ χωράφι ἤ στὴν γυναίκα τους). Γι’ αὐτὸ καὶ μπροστὰ στὸν ἐχθρὸ θὰ δείλιαζαν καὶ στὴν συνέχεια θὰ συμπαρέσυραν καὶ τοὺς ἄλλους συστρατιῶτες τους σὲ ὁπισθοχώρηση. Τὸ ἀποτέλεσμα θὰ ἦταν ἡ βέβαιη ἤττα τους ἀπ’ τοὺς ἐχθρούς.
Ἡ πρώτη διαφορὰ ἀπ’ τὴν σημερινὴ παραβολὴ εἶναι ὅτι οἱ παραπάνω τρεῖς ὁμάδες ἀποκλείσθηκαν ἀπ’ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο καὶ δὲν παραιτήθηκαν μόνοι τους, ἐνὼ οἱ προσκεκλημένοι τῆς παραβολῆς μὲ δική τους πρωτοβουλία ἀπέρριψαν τὴν πρόσκληση. Ἡ δεύτερη ὅμως καὶ πιὸ σημαντικὴ διαφορὰ εἶναι ὅτι στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ὑπῆρχε αὐτὴ ἡ δυνατότητα (νὰ ἀποφύγει δηλαδὴ τὴν στράτευση ὅποιος ἀνήκε σὲ μιὰ ἀπ’ τὶς παραπάνω κατηγορίες), ἀλλὰ στὴν Καινὴ Διαθήκη δὲν ἰσχύει ἡ ὁποιαδήποτε ἀπαλ-λαγή: Ὅλοι ὅσοι προσκαλοῦνται, ὀφείλουν νὰ ἀνταποκριθοῦν ἀμέσως. Θὰ ρωτήσει ἴσως κάποιος: «Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε ἄνθρωποι; Δὲν ἔχουμε ἐπιθυμίες; Δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ τὶς ἱκανοποιήσουμε; Πῶς θὰ καταφέρουμε νὰ ἀπαντήσουμε θετικὰ στὶς προσκλήσεις τοῦ Θεοῦ;» Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι ἦλθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο. Αὐτός, ὄχι μόνο ἔδειξε, ἀλλὰ καὶ πραγματοποίησε (μὲ τὸν Σταυρὸ καὶ τὴν Ἀνάστασή Του), αὐτὰ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἐπιθυμοῦμε καὶ γιὰ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε. Ἄλλωστε, τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τὴν Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ, ἑτοιμαζό-μαστε νὰ ἑορτάσουμε. Θὰ κατορθώσουμε νὰ ἀνταποκριθοῦμε θετικὰ στὶς προσκλήσεις τοῦ Θεοῦ, ἄν σκεφθοῦμε ὅτι ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ πολεμήσει τὸν διάβολο. Ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ πολεμήσει καὶ νὰ νικήσει τὸν πραγματικὸ ἐχθρό. Σὲ αὐτὸν τὸν πόλεμο ζητεῖ τὴν συμμετοχή μας. Θὰ τὴν δώσουμε, ἄν καταλάβουμε ὅτι τὸ ἑορταστικὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν εἶναι πολεμικὸ προσκλητήριο. Τὸ ἐπιβεβαιώνει ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς ἀπευθυνόμενος στὸν ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Λαοδικείας στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ὅταν συνδέει τὴν μελλοντικὴ πραγματοποίηση τοῦ δείπνου μὲ τὴν συμμετοχὴ στὸν πνευματικὸ πόλεμο: «Χτυπάω τὴν πόρτα, γιὰ νὰ μοῦ ἀνοίξετε. Ὅποιος ἀκούσει καὶ μοῦ ἀνοίξει, θὰ εἰσέλθω καὶ θὰ δειπνήσω μαζί του». Καὶ ἀμέσως, ἐνὼ μιλάει γιὰ δεῖπνο, προσθέτει:
«Ὅποιος νικήσει, θὰ τοῦ δώσω νὰ καθίσει μαζί Μου στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, ὅπως νίκησα καὶ ἐγὼ καὶ κάθισα».
π. Ν.Η
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιη΄35-43)
3 Δεκεμβρίου 2023
Λίγες ἑβδομάδες πρὶν ἀπὸ τὴν σταυρική Του θυσία ὁ Κύριος, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἐπισκέφθηκε γιὰ τελευταία φορὰ τὴν Ἱεριχώ. Στὴν πόλη αὐτὴ συνάντησε τὸν Ζακχαῖο καὶ θεράπευσε τὸν τυφλὸ Βαρτίμαιο. Τὸ θαῦμα αὐτὸ μᾶς διηγήθηκε σήμερα ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκάς.
Ὁ τυφλὸς Βαρτίμαιος καθόταν στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου καὶ ζητιάνευε. Εἶχε ἐπιλέξει ἕνα πολυσύχναστο σημεῖο, σὲ μία ἀπ’ τὶς εἰσόδους τῶν τειχῶν τῆς ἱστορικῆς πόλεως. Δὲν γνωρίζουμε γιὰ πόσο χρονικὸ διάστημα συνήθιζε νὰ βρίσκεται ἐκεῖ γιὰ νὰ ζητιανεύει καὶ νὰ ἐξασφαλίζει κάποια ἐλάχιστα ἔσοδα γιὰ τὴν συντήρησή του, ἐπειδὴ ἦταν τυφλὸς καὶ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἐργασθεῖ. Ἀνέτειλε ὅμως στὴν ζωή του καὶ μία ἡμέρα διαφορετικὴ ἀπ’ τὶς ἄλλες. Ὁ Βαρτίμαιος ἄκουσε ὅτι ἐρχόταν ἕνας θόρυβος καὶ ρώτησε νὰ μάθει τί ἀκριβῶς συνέβαινε. Ὅταν τὸν πληροφόρησαν ὅτι ἀπ’ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο θὰ διερχόταν ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος, τότε ἄρχισε νὰ φωνάζει δυνατά: «Ἰησοῦ, Υἱέ Δαυΐδ, σπλαγχνίσου με». Χωρίς ἀμφιβολία, ὁ τυφλὸς αἰσθάνθηκε ὅτι ἐκείνη τὴν στιγμὴ ἀνοιγόταν μπροστά του μία ἐξαιρετικὴ εὐκαιρία νὰ ἀλλάξει τὴν ζωή του.
Εἶχε πληροφορηθεῖ ὅτι ο Ἰησοῦς ἐπιτελοῦσε θαύματα. Ὁ τίτλος «Υἱὸς Δαυΐδ» δηλώνει τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία. Ὁ Βαρτίμαιος, ἄν καὶ ἦταν τυφλὸς μὲ τὰ σωματικά του μάτια, εἶχε ἐν τούτοις πιστεύσει ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἀπ’ τὴν Ναζαρὲτ ἦταν ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο. Ὅ,τι δὲν ἤθελαν νὰ πιστεύσουν τόσοι ἄλλοι ἀρτιμελεῖς ἄνθρωποι, ἐνῶ εἶχαν ἀνοιχτὰ μάτια καὶ ἔβλεπαν τόσα καὶ τόσα θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ὁ τυφλὸς Βαρτίμαιος τὸ εἶχε διακρίνει πολὺ καθαρὰ καὶ ἡ σωματική του τύφλωση δὲν τὸν ἐμπόδιζε στὸ νὰ πιστεύσει στὸν Ἰησοῦ Χριστό.
Τὸ πλῆθος τοῦ κόσμου ποὺ εἶχε συγκεντρωθεῖ στὸ σημεῖο ἐκεῖνο, ἄκουσαν τὶς δυνατὲς κραυγὲς τοῦ τυφλοῦ καὶ ἐνοχλήθηκαν. Θεώρησαν ὅτι οἱ φωνὲς ἑνὸς δυστυχισμένου ἀνθρώπου δὲν ἔπρεπε νὰ ἀκούγονται ἐκείνη τὴν ἐπίσημη στιγμὴ τῆς ὑποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ στὴν πόλη τους. Συνήθως οἱ ὑγιεῖς δὲν αἰσθάνονται τοὺς ἀρρώστους, ὅπως οἱ πλούσιοι δὲν καταλαβαίνουν τοὺς φτωχοὺς καὶ ὅπως οἱ δυνατοὶ δὲν ἔρχονται στὴν θέση τῶν ἀδυνάτων. Ὁ τυφλὸς πιεζόταν ἀπὸ μία μεγάλη ἀνάγκη καὶ ζητοῦσε νὰ ἀξιοποιήσει τὴν εὐκαιρία, ἡ ὁποία ἐμφανίσθηκε μπροστά του. Οἱ ὑπόλοιποι βρίσκονταν ἐκεῖ ἀπὸ ἀπλὴ περιέργεια, δὲν αἰσθάνονταν ὅτι ἡ συνάντηση μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ εἶναι δυνατὸν νὰ τοὺς προσφέρει κάτι συνταρακτικό, ὥστε νὰ ἀλλάξει ἡ ζωή τους.
Οἱ παρευρισκόμενοι μίλησαν αὐστηρὰ στὸν τυφλὸ καὶ τοῦ ζήτησαν νὰ σιωπήσει, γιὰ νὰ παύσουν οἱ φωνές του νὰ ἐπιβαρύνουν τὴν ἀτμόσφαιρα. Δὲν πίστευαν ὅτι ὁ Διδάσκαλος θὰ εἶχε τὴν διάθεση νὰ προσέξει στὶς φωνὲς ἑνὸς ζητιάνου. Ὁ Βαρτίμαιος ὅμως συνέχισε νὰ φωνάζει, καὶ μάλιστα πιὸ δυνατά, ὥστε νὰ παρακάμψει καὶ αὐτὸ τὸ ἐμπόδιο. Ὁ Χριστός, ὅταν πλησίασε, πρὸς μεγάλη ἔκπληξη ὅλων, ἔδειξε ἐνδιαφέρον καὶ ζήτησε νὰ ὁδηγήσουν μπροστά Του τὸν τυφλό.
Ἡ ἐρώτηση τοῦ Χριστοῦ «τί θέλεις νὰ σοῦ κάνω;» ὅσο καὶ νὰ φαίνεται ἄστοχη, ἐν τούτοις ἀποδεικνύει δύο πράγματα: Ὁ τυφλὸς δὲν περίμενε ἀπ’ τὸν Χριστὸ οἰκονομικὴ βοήθεια, ὅπως τὴν ἐλάμβανε ἀπ’ τοὺς ἄλλους διερχομένους, ἀλλὰ τὴν πλήρη θεραπεία τῶν ματιῶν του. Ἄλλωστε, ὁ Χριστὸς ἦταν ἀκτήμων στὸν ἐπίγειο βίο Του. Ὁ τυφλὸς πιστεύει ὅμως ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει τὴν δύναμη νὰ ἀποκαταστήσει πλήρως τὴν ὑγεία του. Καὶ τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι ὁ τυφλὸς δὲν ἔχει χάσει τὴν ἐλπίδα τῆς ἀλλαγῆς στὴν ζωή του, ἄλλοι στὴν θέση του θὰ εἶχαν συμβιβασθεῖ μὲ τὴν μοίρα τους καὶ θὰ εἶχαν ἐπαναπαυθεῖ στὸ ἕτοιμο καθημερινὸ εἰσόδημα τῆς ἐπαιτείας. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός, ἀντιθέτως, ἔχει μέσα του ἀνεξάντλητη θέληση νὰ ἀναλάβει τὴν εὐθύνη τῆς ζωῆς του καὶ τοῦ μέλλοντός του.
Ὁ εὐσεβὴς πλούσιος νέος τῆς παρελθούσης Κυριακῆς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶχε ἕνα θεωρητικὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν αἰώνια ζωή, ἦταν ὅμως μόνο θεωρητικό, ἐπειδὴ δὲν ἦταν πρόθυμος νὰ ἀναλάβει τὸ ἀπαραίτητο κόστος, ὥστε νὰ εἰσέλθει σὲ αὐτήν. Ὁ σημερινὸς τυφλὸς ἔχει ἕνα ἄμεσο σωματικὸ πρόβλημα καὶ ἐπιζητεῖ ἐπειγόντως τὴν λύση του. Ὁ Χριστὸς δὲν ὑποβαθμίζει τὴν σημασία τοῦ προβλήματος, ἐπειδὴ εἶναι σωματικό, ὅπως ἴσως θὰ περιμέναμε ἐμεῖς. Ἀντιθέτως, γιὰ ὅλους τοὺς παραπάνω λόγους ἐπιβραβεύει τὸν Βαρτίμαιο καὶ χαρίζει σὲ αὐτὸν τὴν θεραπεία τῶν ματιῶν του. Μακάρι καὶ ἐμεῖς μπροστὰ στὸν Ἰησοῦ νὰ εἴχαμε αὐτὰ τὰ χαρακτηριστικά, ὅπως τὰ παρακολουθήσαμε στὸν πρώην τυφλὸ τῆς Ἱεριχοῦς, ὥστε μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ἀρχίζοντας ἀπ’ τὰ μικρά μας προβλήματα καὶ φθάνοντας μέχρι τὰ συνθετότερα, νὰ ἐναποθέσουμε στὸν Χριστὸ ὅλη μας τὴν ζωή.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιη΄18 - 27)
26 Νοεμβρίου 2023
Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὅτι ἕνας νέος μὲ πνευματικὲς ἀναζητήσεις πλησίασε τὸν Ἰησοὺ Χριστό. Ἔθεσε στὸν Κύριο τὸ ἐρώτημα πῶς νὰ κερδίσει τὴν αἰώνια ζωή. Φαίνεται ὅτι σκεπτόταν κάπως διαφορετικὰ ἀπ’ τὸν ἄφρονα πλούσιο τῆς προηγουμένης Κυριακῆς, ὁ ὁποῖος παρουσιάζει νοοτροπία σημερινοῦ ἀνθρώπου. Ὁ εὐσεβὴς νέος δείχνει νὰ εἶναι παραδοσιακός, μὲ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα, ἡ ἐρώτηση γιὰ τὴν αἰώνια ζωὴ μαρτυρεῖ ὅτι τουλάχιστον πιστεύει ὅτι ὑπάρχει αὐτὴ ἡ αἰώνια ζωή.
Ὁ Χριστὸς ἀπάντησε ὅτι χρειάζεται νὰ τηρεῖ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ εὐσεβὴς νέος ἀμέσως διαβεβαίωσε τὸν Κύριο ὅτι ἀπ’ τὴν νεανική του ἠλικία ἔχει ἐπιτύχει αὐτὸν τὸν στόχο. Ὁ Χριστὸς ἀναγνώρισε τὴν εἰλικρίνειά του καὶ τὴν συνέπειά του στὴν προσπάθειά του νὰ ζήσει σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ στὴν δεύτερη ἐρώτηση τοῦ εὐσεβοῦς νέου, ὁ ὁποῖος ζήτησε ἀπ’ τὸν Χριστὸ νὰ τοῦ ὑποδείξει κάποιο δυσκολότερο πνευματικὸ στόχο, ὁ Κύριος ζήτησε ἀπ’ αὐτὸν νὰ Τὸν ἀκολουθήσει ὡς μαθητής Του, ἀφοῦ προηγουμένως πουλήσει τὴν περιουσία του καὶ μοιράσει τὰ χρήματά του στοὺς φτωχούς.
Ὁ εὐσεβὴς νέος δυσαρεστήθηκε ἀπ’ τὴν ἀπαίτηση τοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ ἦταν ἐξαρτημένος ἀπ’ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ ἀποχώρησή του ἀπ’ τὸν διάλογο μὲ τὸν Χριστὸ ἀποδεικνύει ὅμως καὶ κάτι ἄλλο: ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ εἶναι τόσο κατηγορηματικὸς στὴν ἀρχική του διαβεβαίωση ὅτι ἀπ’ τὴν νεανική του ἠλικία ἔχει κατορθώσει νὰ τηρεῖ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἔπρεπε νὰ ἔχει τόση αὐτοπεποίθηση σὲ ἕνα τέτοιο θέμα, δηλαδὴ στὴν σχέση πρὸς τὸν Θεό.
Στὰ ἀνθρώπινα πράγματα τῆς καθημερινῆς ζωῆς ἰσχύει ἕνας γενικὸς κανόνας, ὅτι δὲν προοδεύουν οἱ ἄνθρωποι ὅταν νομίζουν ὅτι γνωρίζουν τὰ πάντα. Καὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἡ αὐστηρὴ αὐτοεξέταση δείχνει τὴν πραγματική μας πνευματικὴ κατάσταση, τὴν ὁποία φροντίζουμε ἐπιμελῶς νὰ ἀποκρύπτουμε ἀπ’ τὴν συνείδησή μας καὶ ἀπ’ τὰ μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ αἴσθημα αὐτοδικαιώσεως ἐκδηλώνουμε ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ κατὰ τὴν ἐξομολόγηση, ὅταν ἰσχυριζόμαστε ὅτι δὲν ἔχουμε ἀμαρτίες καὶ ζητοῦμε ἀπ’ αὐτὸν τὴν ἀνάγνωση τῆς συγχωρητικῆς εὐχῆς, χωρὶς νὰ ἔχουμε στὴν πραγματικότητα ἐξομολογηθεῖ.
Ὁ εὐσεβὴς νέος ἔπρεπε νὰ εἶναι τουλάχιστον ἐπιφυλακτικὸς στὴν ἀπάντησή του πρὸς τὸν Χριστό. Καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτό, χρειαζόταν νὰ εἶναι σὲ διαρκὴ πνευματικὴ ἐγρήγορση. Στὸν ἐσωτερικὸ διάλογο μὲ τὴν ψυχή του ἔπρεπε νὰ θέτει συνεχῶς τὰ ἐρωτήματα: μήπως ἔχω παραλείψει κάτι ἀπ’ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ; μήπως κάτι δὲν ἀρέσει στὸν Θεὸ ἀπ’ αὐτὰ ποὺ σχεδιάζω καὶ πράττω στὴν ζωή μου; Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι δὲν ἔχουμε δικαίωμα ἐπιλογῆς ποιὲς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ θὰ ἐφαρμόζουμε καὶ ποιὲς ὄχι. Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι δὲν ἔχει σημασία πῶς ἐμεῖς κρίνουμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ τὸ πῶς μᾶς βλέπει ὁ Θεός. Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι εἶναι «ἐπικατάρατος» ἐκεῖνος ποὺ μὲ ἀμέλεια ἐκτελεῖ τὰ ὁποιαδήποτε καθήκοντά του πρὸς τὸν Θεό.
Ὁ εὐσεβὴς νέος εἶχε σὲ μεγάλο βαθμὸ λαθεμένη τοποθέτηση στὸ θέμα τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν καὶ τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Καὶ τὸ κεντρικὸ λάθος του ἦταν ὅτι ἔβλεπε τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ὡς ἕνα νομικὸ καθῆκον, ὡς κάτι ἀνάλογο μὲ τὶς ὑποχρεώσεις τῶν πολιτῶν ἀπέναντι στοὺς κρατικοὺς νόμους. Μέσα στὶς ἐντολὲς ὅμως κρύβεται ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ ὀξυγόνο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Αὐτὴν ἐπιζητοῦμε καὶ μὲ αὐτὴν θὰ προχωρήσουμε ἀπ’ τὴν μία κορυφὴ στὴν ἄλλη, σὲ μία ἀνοδικὴ πορεία χωρὶς τέλος.
Ὁ Θεὸς εἶναι ἄπειρος, οἱ ἐντολές Του εἶναι ὁπωσδήποτε τέλειες, ἐμεῑς ὅμως εἴμαστε ἄνθρωποι σχετικοί. Ἄλλωστε ζοῦμε καὶ σὲ ἕνα συγκεκριμένο πλαίσιο. Ἡ γενικὴ πρόσκληση πρὸς ὅλους γιὰ τὴν ἁγιότητα εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ μέσα ἀπὸ διαφορετικοὺς τρόπους γιὰ τὸν καθένα, ἀναλόγως πρὸς τὴν εἰδικὴ κλήση του.
Οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ δρόμος καὶ ὄχι ὁ προορισμός, εἶναι τὸ μέσον καὶ ὄχι ὁ σκοπός. Σκοπός τους εἶναι νὰ μᾶς ὁδηγήσουν στὸν Θεὸ καὶ νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ παραμείνουμε στὸν σωστὸ δρόμο μὲ ἀσφάλεια, ὅπως καὶ στὸ ὁδικὸ δίκτυο πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ κατάλληλες πινακίδες καὶ ὅλα τὰ ἀπαραίτητα προστατευτικὰ μέτρα γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν ὁδηγῶν καὶ τῶν ἐπιβατῶν.
Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ γίνεται μὲ ταπεινὸ φρόνημα. Ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε σὲ ἄλλη περίπτωση ὅτι «κι ἄν ἀκόμη ἔχουμε ἐφαρμόσει μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια ὅλες τὶς ἐντολές, καὶ πάλι εἴμαστε «δούλοι ἀχρεῖοι». Καὶ δὲν χρειάζεται νὰ νομίζουμε ὅτι ἔχουμε ἐπιτύχει κάτι σπουδαῖο, ὅταν ἁπλῶς ἔχουμε ἐπιτελέσει τὸ αὐτονόητο καθῆκον μας». Ἄν δὲν αἰσθανόμαστε αὐτό, τότε ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεὸ ἐκπίπτει σὲ συναλλαγὴ ἐμπορικοῦ χαρακτήρα.
Ἄν εἴμαστε σὲ ἐπαγρύπνηση, θὰ ἔχουμε μετάνοια. Καὶ ἄν καλλιεργοῦμε τὴν ταπείνωση, θὰ δεχόμαστε τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε ὁ ἀγώνας μας νὰ μὴν ἀποβαίνει μάταιος.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ι΄, 25-37)
12 Νοεμβρίου 2023
Μὲ ἀφορμὴ τὰ ἐρωτήματα ποὺ δέχθηκε ἀπὸ ἕνα νομοδιδάσκαλο, ὁ Κύριος διηγήθηκε τὴ θαυμάσια παραβολὴ τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου, ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, γιὰ νὰ ὑπογραμμίσει πόσο μεγάλη σημασία ἔχει νὰ ἐφαρμόζει κανεὶς στὴν πράξη τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ πρὸς τὸν πλησίον του, ἀνεξάρτητα ἀπὸ ὅρια.
Ἂς κάνουμε λοιπὸν λίγες σκέψεις, γιὰ νὰ δοῦμε τί σημαίνει νὰ περνᾶμε ἀπὸ τὴ θεωρία στὴν ἔμπρακτη ἐφαρμογὴ τῆς ἀγάπης.
Ὁπωσδήποτε εἶναι ἀπαραίτητο νὰ γνωρίζουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας. Νά μελετοῦμε τὴν Ἁγία Γραφή, γιὰ νὰ βρίσκουμε καθοδήγηση καὶ λύση στὰ προβλήματά μας. Ὡστόσο μόνη ἡ γνώση δὲν ἀρκεῖ. Ὁ νομικὸς τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου ἤξερε νὰ ἀπαγγέλλει καλὰ, ὡς προσευχὴ πρωὶ καὶ βράδυ, τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης,‧ ἡ πρακτική της ὅμως τοῦ ἦταν ἄγνωστη. Νόμιζε πὼς ὄφειλε νὰ ἀγαπᾶ μόνο τοὺς ὁμοεθνεῖς του ἢ τοὺς ὁμοπίστους του, θὰ λέγαμε. Μιὰ τέτοια συνείδηση, ὅμως, καταντᾶ ἀνώφελη φιλοσοφία καὶ εἶναι πίστη νεκρή, ἀφοῦ δὲν συνοδεύεται ἀπὸ ἔργα ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχουν ἀποδέκτη κάθε ἄνθρωπο ἀνάγκης.
Ἔτσι κι ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ ἐκφράζουμε δυστυχῶς, ἐν πολλοῖς, τὴν θρησκευτικότητά μας. Μιλᾶμε μὲ γνώση καὶ ἄνεση γιὰ θεολογικὰ θέματα, ἀναλύουμε ἁγιογραφικὰ χωρία, τονίζουμε στοὺς ἄλλους τὴν ἀξία τῆς διδασκαλίας τοῦ Κυρίου, ὅμως δὲν ἔχουμε ἐπίγνωση τῶν λόγων μας, ἀφοῦ δὲν ἀφήνουμε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ νὰ ἐπηρεάσει δραστικὰ πρῶτα τὴ προσωπική μας ζωή.
Ἀληθινὰ ὅμως εὐτυχεῖς καὶ μακάριοι γινόμαστε, μόνον ὅταν ἔμπρακτα ἐφαρμόσουμε τὸ θέλημά Του στὴ ζωή μας. Ποιὰ εἶναι ἡ κατεξοχὴν πρακτικὴ ἐφαρμογὴ τοῦ θελήματός Του; Ἡ ἔμπρακτη τήρηση τῶν δύο ἐντολῶν ποὺ προβάλλονται ὡς κορυφαῖες, ἐπειδὴ ἐμπεριέχουν ὅλες τὶς ἄλλες. Πρόκειται γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Σ’ αὐτὲς τὶς δύο ἐντολὲς «ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται κρέμανται».
Καλούμαστε ν’ ἀγαπήσουμε πρῶτα τὸν Θεό, μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ καὶ μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις. Κι ἡ ἀγάπη αὐτὴ νὰ μὴν εἶναι θεωρητική, ἀλλὰ νὰ ἐκδηλώνεται «ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ» (Α΄ Ἰω. γ΄ 18). Μᾶς τὸ ζήτησε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος: «Ἐὰν ἀγαπᾶτέ με, τὰς ἐντολὰς τὰς ἐμὰς τηρήσατε» (Ἰω. ιδ΄ 15). Μὲ τὴν συνέπεια αὐτή, ἡ ἀγάπη κατόπιν πρὸς τὸν πλησίον θὰ προκύψει ὡς καρπὸς τῆς ἀνάγκης μας καὶ ὄχι ὡς ὀφειλή μας. Αὐτὴ εἶναι ἀπόδειξη ὅτι ἀγαποῦμε εἰλικρινὰ τὸν Θεό, σύμφωνα μὲ τὴ σαφῆ διευκρίνιση «ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κε΄ 40).
Τὸ σημερινὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο προβάλλει τὸ ἐξαιρετικὰ πρακτικὸ παράδειγμα τῆς ἀνιδιοτελοῦς καὶ θυσιαστικῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἔμπρακτης ἐφαρμογῆς της. Τὸν Καλὸ Σαμαρείτη. Ἕναν ἄνθρωπο ποὺ δὲν λογάριασε κόπο καὶ χρόνο οὔτε ἐπηρεάστηκε ἀπὸ προκαταλήψεις καὶ τοπικισμούς, ἀλλὰ στάθηκε μὲ προσωπικὸ κίνδυνο δίπλα στὸν ξένο καὶ πληγωμένο συνάνθρωπό του ὡς ἄνθρωπος, ὡς φίλος, ὡς ἀδελφός. Ποιὸς μπορεῖ ἀλήθεια σήμερα νὰ συγκρίνει αὐτὸ τὸ ἐπίπεδο ἀγάπης μὲ τὴν δική του συμπεριφορά;
Ἀναρίθμητες εἶναι οἱ εὐκαιρίες ποὺ παρουσιάζονται στὴ δική μας ζωή, γιὰ νὰ δείξουμε τὴν ἀγάπη μας σὲ συγγενεῖς καὶ φίλους, σὲ γνωστοὺς καὶ ἀγνώστους, ποὺ ἔχουν ἀνάγκη. Ἂν ξεπεράσουμε τυχὸν ἐπιφυλάξεις, ἴσως καὶ ἐμπάθειες, τότε, μὲ ἐπίκεντρο ἐνδιαφέροντος τὸν ἄλλον καὶ ὄχι τὸν ἑαυτό μας, θὰ ἀποκαλύψουμε τὴν ποιότητα τῆς ἀγάπης μας καὶ τὴν γνησιότητα τῆς πίστεώς μας.
«Πορεύου καὶ σὺ καὶ ποίει ὁμοίως».
Αὐτὸ παραγγέλλει σήμερα, ἀδελφοί μου, ὁ Χριστὸς στὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς. Μὴ μένεις, λέει, στὴ θεωρία. Ἀκολούθησε τὸ παράδειγμα τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου. Ὁ δρόμος γιὰ νὰ κληρονομήσεις τὴν αἰώνια ζωὴ ἔχει συγκεκριμένο τρόπο. Τὴν ἔμπρακτη ἀγάπη. Ξεπέρασε τὸν ἑαυτό σου, γιὰ νὰ συναντήσεις τὸν ἀδελφό σου. Κι ὅταν τὸν βρεῖς, ἔχεις συναντήσει Ἐμένα, τὴν Ζωή. Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. η΄41-56)
29 Ὀκτωβρίου 2023
«Μὴ φοβοῦ μόνον πίστευε»
Μετὰ τὴν ἀναχώρησή Του ἀπ’ τὴν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν, ὁ Χριστὸς ἐπέστρεψε στήν Γαλιλαία. Στὴν πόλη Καπερναούμ, ἡ ὁποία ἦταν τὸ κέντρο τῆς κηρυκτικῆς καὶ θαυματουργικῆς Του δράσεως, πραγματοποίησε καὶ τὰ δύο θαύματα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος. Ὁ Κύριος θεράπευσε τὴν αἱμορροοῦσα μέσα στοὺς δρόμους τῆς πόλεως, περιστοιχιζόμενος ἀπὸ πλῆθος κόσμου. Ἐκείνη τὴν ὥρα κατευθυνόταν πρὸς τὸ σπίτι τοῦ ἀρχισυναγώγου Ἰαείρου, τοῦ ὁποίου ἡ θυγατέρα ἦταν στὰ πρόθυρα τοῦ θανάτου. Δωδεκαετὴς ἦταν ἡ θυγατέρα τοῦ Ἰαείρου, ἐπί δώδεκα ἔτη βασανιζόταν καὶ ἡ αἱμορροοῦσα ἀπ’ τὴν ἀρρώστεια.
Ἡ γυναίκα αὐτὴ θεωροῦνταν ἀκάθαρτη λόγω τῆς συγκεκριμένης ἀσθενείας. Ὅπως ἀκούσαμε, πλησίασε τὸν Χριστὸ ἀπ’ τὴν πίσω πλευρὰ μέσα στὸν μεγάλο συνωστισμό, ἄγγιξε μὲ τὸ δάκτυλό της τὴν κάτω ἄκρη ἀπ’ τὸν χιτώνα Του καὶ ἔλαβε τὴν θεραπεία. Ὁ Χριστὸς διέκοψε τὴν πορεία Του, ἀναζήτησε μέσα στὸ πλῆθος τὴν γυναίκα αὐτή. Μπροστὰ σὲ ὅλους τὴν ἐγκωμίασε. Ἡ τόλμη της τὴν βοήθησε νὰ ἀγνοήσει ἕνα κοινωνικὸ στερεότυπο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Ἡ πίστη της τὴν ὥθησε νὰ ἐπιζητήσει τὸ θαῦμα ἀπ’ τὸν Χριστὸ καὶ ἡ εὐλάβειά της τῆς ὑπαγόρευσε νὰ ἔχει μιὰ σεμνότητα στὴν στάση της πρὶν καὶ μετὰ τὸ θαῦμα. Ἡ τόλμη, ἡ πίστη καὶ ἡ εὐλάβεια τὴν διαχωρίζουν ἀπ’ τὸ πλῆθος, ὁ Χριστὸς τῆς δίνει τὴν θεραπεία καὶ μὲ τὴν προσφώνηση «θύγατερ» τὴν ἀποκαθιστᾶ μέσα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὁ Ἰάειρος ἀπ’ τὴν πλευρά του πραγματοποιεῖ μία ἀνάλογη ἔξοδο. Ἦταν ἀρχισυνάγωγος, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ εὐαγγελιστής, πλησιάζει τὸν Χριστὸ καὶ Τὸν παρακαλεῖ νὰ ἐπισκεφθεῖ τὸ σπίτι του, γιὰ νὰ θεραπεύσει τὴν θυγατέρα του. Δὲν σκέφτεται ὅτι οἱ ἄλλοι συνάδελφοί του κρατοῦσαν ἐχθρικὴ στάση ἀπέναντι στὸν Χριστό.
Καθὼς προχωροῦσαν πρὸς τὸ σπίτι, ἀμέσως μετὰ τὴν πραγματοποίηση τῆς θεραπείας τῆς αἱμοροοῦσας, ἦλθε ἡ εἴδηση ὅτι τὸ δωδεκάχρονο κορίτσι πέθανε, ὁπότε θὰ ἦταν μάταιος κόπος νὰ ἐπισκεφθεῖ ὁ Διδάσκαλος τὸ σπίτι. Τότε ὁ Χριστὸς ζήτησε ἀπ’ τὸν Ἰάειρο νὰ συνεχίσει νὰ πιστεύει. «Μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευε». Συνέχισε νὰ πιστεύεις σὲ κάθε περίπτωση, ἀνεξαρτήτως ἀπ’ τὸ ἄν θὰ λάβεις τὸ θαῦμα ἤ ὄχι. Ὅταν ἔφθασαν στὸ σπίτι, οἱ παρευρισκόμενοι εἰρωνεύθηκαν τὸν Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶπε πάνω στὸ νεκρικὸ κρεβάτι τῆς δωδεκάχρονης ὅτι «δὲν πέθανε, ἀλλὰ κοιμᾶται». Τότε ὁ Χριστὸς τοὺς ἔβγαλε ὅλους ἔξω καὶ κράτησε μέσα στὸ δωμάτιο μόνο τοὺς δύο γονεῖς καὶ τοὺς τρεῖς μαθητές, Πέτρο, Ἰάκωβο καὶ Ἰωάννη. Στὴν συνέχεια πραγματοποίησε τὸ θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τῆς δωδεκαετοῦς θυγατέρας τοῦ Ἰαείρου.
Πολλοὶ καὶ διαφορετικοὶ ἄνθρωποι ἀκολουθοῦν τὸν Χριστό. Οἱ μαθητές, ἡ αἱ-μορροοῦσα, ὁ Ἰάειρος, ὁ πρώην δαιμονισμένος. Ὅλοι αὐτοὶ ἐξέρχονται ἀπ’ τὸ κοινωνικὸ περιβάλλον τους ἤ τουλάχιστον διαφοροποιοῦνται ἀπ’ αὐτό. Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι ἄνθρωποι διαφορετικοὶ μεταξύ τους, τοὺς συνδέει ὅμως ἡ πίστη στὸν Χριστό. Διακρίνονται ἀκριβῶς λόγῳ αὐτῆς τῆς πίστεως ἀπ’ τὸ περιβάλλον τους καὶ συγκροτοῦν τὴν Ἐκκλησία.
Ἡ πίστη αὐτὴ καλλιεργεῖται καὶ ἀναπτύσσεται μὲ τὴν εὐλάβεια, ὅπως μᾶς ὑποδεικνύει ἡ αἱμορροοῦσα. Ἡ πίστη αὐτὴ διατηρεῖται, ὅπως φαίνεται στὴν περίπτωση τοῦ Ἰαείρου, ἀκόμα καὶ ὅταν ἡ λογικὴ καὶ ἡ πραγματικότητα δείχνουν ὅτι τὰ πάντα στὸν κόσμο αὐτὸν καταρρέουν. Ἡ πίστη αὐτὴ αὐξάνεται, ὅπως φαίνεται στὴν περίπτωση τῶν τριῶν μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπιλέχθηκαν ἀπ’ τὸν Χριστὸ νὰ εἶναι θεατὲς τῆς Μεταμορφώσεώς Του στὸ ὄρος Θαβὼρ καὶ συνοδοιπόροι Του στὶς στιγμὲς τῆς ἀγωνίας στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ.
π. Ν. Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. η΄27- 39)
22 Ὀκτωβρίου 2023
Ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκὰς μᾶς περιέγραψε σήμερα μὲ ἀρκετὲς λεπτομέρειες ὅσα συνέβησαν κατὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Χριστοῦ στὴν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν: τὴν θεραπεία ἑνὸς δαιμονισμένου, τὴν καταστροφὴ μιᾶς ἀγέλης χοίρων στὰ νερὰ τῆς γνωστῆς λίμνης Γεννησαρὲτ, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς εἰσόδου πλήθους δαιμονίων μέσα στὰ ζῶα αὐτὰ μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσή τους ἀπ’ τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀντίδραση τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς ἀπέναντι σὲ ὅλα αὐτά. Ἔχουν σημασία ὅμως καὶ ὅσα προηγήθηκαν, τὰ ὁποῖα δὲν συμπεριελήφθησαν στὴν σημερινὴ περικοπή: Καθὼς ὁ Χριστὸς καὶ οἱ μαθητές Του ἐπέβαιναν στὸ πλοῖο, γιὰ νὰ διαπεραιωθοῦν ἀπ’ τὴν μιὰ πλευρὰ τῆς λίμνης στὴν ἀπέναντι, δηλαδὴ ἀπ’ τὴν Γαλιλαία στὴν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν, ἐκδηλώθηκε φοβερὴ καταιγίδα. Τὸ πλοῖο κινδύνευε νὰ βυθισθεῖ μέσα στὰ κύματα, οἱ μαθητὲς ταράχθηκαν, ὁ Χριστὸς δὲν παρακολουθοῦσε ἐπειδὴ κοιμόταν πάνω στὸ πλοῖο. Οἱ μαθητὲς Τὸν ξύπνησαν καὶ ζήτησαν τὴν παρέμβασή Του. Ἐκεῖνος τοὺς μίλησε αὐστηρὰ γιὰ τὴν δειλία καὶ τὴν ἀπιστία τους. Στὴν συνέχεια, μὲ ἕνα πρόσταγμά Του ἡ τρικυμία τελείωσε, ἐπανῆλθε ἡ γαλήνη καὶ τὸ ταξίδι συνεχίσθηκε. Ὅταν ἔφθασαν στὸν προορισμό τους καὶ ἀποβιβάσθηκαν ἀπ’ τὸ πλοῖο, ἐπακολούθησαν τὰ ὑπόλοιπα γεγονότα, ὅπως μᾶς τὰ διηγήθηκε τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ὰνάγνωσμα.
Γιατὶ ὁ εὐαγγελιστὴς καταγράφει μὲ τόσες λεπτομέρειες αὐτὰ τὰ δύο θαύματα; Μήπως ὁ Χριστὸς μὲ αὐτὰ ἐπιδιώκει νὰ καταπλήξει γιὰ τὴν παντοδυναμία Του τοὺς τότε αὐτόπτες μάρτυρες καὶ ὅλους τοὺς ἀναγνῶστες τῶν εὐαγγελίων μέχρι σήμερα; Ἤ κάτι ἄλλο, πολὺ πιὸ σημαντικό, μᾶς διδάσκουν ὅλες αὐτὲς οἱ λεπτομέρειες στὴν περιγραφὴ τῶν γεγονότων αὐτῶν;
Μὲ τὴν κατάπαυση τῆς τρικυμίας ὁ Χριστὸς ἐπιβεβαιώνει ὅτι Αὐτὸς ὁ Ἴδιος δημιούργησε τὸν κόσμο ἀπ’ τὸ μηδὲν καὶ στὴν συνέχεια, ἔβαλε τάξη στὴν ἀταξία καὶ στὸ χάος τοῦ σύμπαντος, ὅπως μᾶς πληροφοροῦν οἱ πρῶτοι στίχοι τῆς ἁγίας Γραφῆς. Ἐπιπροσθέτως, δείχνει ὅτι ἐξακολουθεῖ νὰ φροντίζει καὶ νὰ προνοεῖ γιὰ τὰ δημιουργήματά Του, ἐπειδὴ δὲν ἐπιτρέπει στὶς δυνάμεις τῆς διαλύσεως καὶ τῆς ἀποσυνθέσεως νὰ καταστρέψουν τὸ ἔργο τῆς δημιουργικῆς ἀγάπης Του. Μὲ τὸ ἄλλο θαῦμα, τῆς θεραπείας τοῦ δαιμονισμένου, ἐπαναφέρει τὸν δυστυχισμένο ἄνθρωπο σὲ σωστὲς καὶ ἰσορροπημένες σχέσεις μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, καθ’ ὅσον μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ ἦταν ἐπικίνδυνος καὶ ζοῦσε σὲ ἀπομόνωση.
Βεβαίως, καὶ στὰ δύο θαύματα ἐνεργεῖ ἡ παντοδυναμία τοῦ Χριστοῦ. Ὡστόσο, μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμή, δηλαδὴ καὶ στὶς δύο περιπτώσεις μέχρι τὴν πραγματοποίηση τοῦ θαύματος, κυριαρχεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι τὸ κακὸ θριαμβεύει στὸν κόσμο καὶ ὅτι ὁ Θεὸς ἀπουσιάζει. Ἡ πραγματικὴ ἀλήθεια ὅμως εἶναι ἄλλη: ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει τὸν πρῶτο καὶ τὸν τελευταῖο λόγο γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα, ὅσο καὶ ἄν αὐτὸ δὲν φαίνεται καθαρὰ ἐκ πρώτης ὅψεως. Οἱ δαίμονες στὴν περικοπὴ διαισθάνονται ὅτι ἔρχεται μία νέα κατάσταση πραγμάτων στὴν ὁποία θὰ περιορισθεῖ, μέχρι νὰ ἐξαφανισθεῖ πλήρως, ἡ ἱκανότητά τους νὰ ἐπηρεάζουν τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς ὁδηγοῦν σὲ κατεύθυνση ἀντίθετη πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Τὸ πραγματικὸ πρόβλημα εἶναι, καὶ σήμερα ὅπως καὶ τότε ἀλλὰ καὶ πάντοτε, ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἐκδιώκουν τὸν Χριστὸ ἀπ’ τὴν ζωή τους. Καὶ αὐτὸ αὐξάνει τὴν ἀταξία, τὴν σύγχυση, τὰ ἀδιέξοδα μέσα στὸν κόσμο. Ὡστόσο, ἡ ἀντίστροφη μέτρηση ἔχει ἤδη ἀρχίσει. Ὅσο καὶ ἄν ἐπικρατεῖ ἡ ἄρνηση τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἀπόρριψη τοῦ Χριστοῦ καὶ στὸν σημερινὸ κόσμο, ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει ἡ Ἐκκλησία ὡς φάρος ἐλπίδας, ὡς προθάλαμος τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὡς ἀντίβαρο στὴν ἀποσύνθεση καὶ τὴν ἀταξία τοῦ κόσμου. Στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας οἱ ἄνθρωποι, ὅπως καὶ ὁ πρώην δαιμονισμένος, ἀναγνωρίζουν τὴν κυριαρχία τοῦ Θεοῦ, ἀγωνίζονται νὰ τηρήσουν τὸ θέλημά Του καὶ τοὺς ἔχει ἀνατεθεῖ νὰ προσκαλέσουν καὶ τοὺς συνανθρώπους τους σὲ αὐτὸν τὸν διαφορετικὸ τρόπο ζωῆς.
π. Ν. Η.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΛΟΥΚΑ τοῦ Σπορέως ( Λουκ. η΄5-15)
15 Ὀκτωβρίου 2023
Οἱ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, μὲ κριτήριο τὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς διὰ στόματος Αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, ὅπως ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ εὐγαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, διακρίνονται σὲ τέσσερις κατηγορίες. Θὰ ἦταν δυνατὸν μονολεκτικῶς νὰ χαρακτηρισθοῦν σὲ ἐλεύθερη ἀπόδοση ὡς οἱ ἀναίσθητοι, οἱ ἐπιπόλαιοι, οἱ ἐκκοσμικευμένοι καὶ οἱ γνήσιοι ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἡ χειρότερη περίπτωση ἀπ’ αὐτὲς τὶς κατηγορίες ἀκροατῶν εἶναι ἡ πρώτη, δηλαδὴ οἱ ἀναίσθητοι, στοὺς ὁποίους ἀναφέρονται οἱ παρακάτω σκέψεις.
Στὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε ὅτι «καθὼς (ὁ γεωργὸς) ἔσπερνε, μερικοὶ σπόροι ἔπεσαν στὸν δρόμο καὶ ἦλθαν τὰ πουλιὰ καὶ τοὺς ἔφαγαν». Στὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι «μὲ τοὺς σπόρους ποὺ ἔπεσαν στὸ δρόμο ἐννοοῦνται ἐκεῖνοι στοὺς ὁποίους σπέρνεται ὁ λόγος καὶ μόλις τὸν ἀκούσουν, ἀμέσως ἔρχεται ὁ σατανὰς καὶ παίρνει τὸν λόγο ποὺ ἔχει σπαρθεῖ στὶς καρδιές τους».
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δὲν ἔχουν τὴν ἀπαραίτητη προθυμία καὶ δὲν ἐκδηλώνουν διάθεση ταπεινῆς μαθητείας γιὰ τὴν ἀκρόαση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Διακρίνονται ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τῆς τρίτης κατηγορίας, τοὺς ἐκκοσμικευμένους, στὸ ὅτι ἐκφράζουν ἀμέσως τὶς ἀντιρρήσεις καὶ τὶς διαφωνίες τους ἀπέναντι στὸ περιεχόμενο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἔχουν τοποθετήσει τὴν λογική τους ὑπεράνω τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό τους καὶ γενικῶς στὶς ἀνθρώπινες δυνατότητες ἀποδεικνύει ὅτι ἔχουν ἐπηρεασθεῖ ἀπὸ ἀθεϊστικὲς ἰδεολογίες.
Τὸ ἔδαφος τῶν καρδιῶν γίνεται ἀκατάλληλο γιὰ τὴν καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ στὴν περίπτωση αὐτὴ ἤδη ἐκ τῶν προτέρων ἀπουσιάζουν οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις γιὰ τὴν ὑποδοχή του ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Τὸν καθοριστικὸ ρόλο γιὰ τὴν ὑπαρξιακὴ τοποθέτηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στὸν Θεὸ παίζει ἡ προαίρεση, ἡ δεκτικότητα ἤ ἡ ἀπουσία της. Ἡ προαίρεση αὐτὴ εἶναι ἡ ἱκανότητα τῆς ψυχῆς εἴτε νὰ ἀποδεχθεῖ τὸν Θεὸ εἴτε νὰ Τὸν ἀπορρίψει. Τὴν δεύτερη ἐπιλογή, δηλαδὴ τὴν ἀρνητική, ἔχουμε δικαίωμα νὰ τὴν ὀνομάσουμε προκατάληψη.
Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι γραμμένο σχετικῶς ὅτι «εἰς κακότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία». Χωρὶς προσλαμβάνουσες παραστάσεις καινούργιες γνώσεις δὲν ἀποκτῶνται καὶ δὲν ἀφομοιώνονται. Οὔτε φταίει ὁ ἥλιος ποὺ ὁ τυφλὸς δὲν βλέπει. Βεβαίως, ἡ «κακοτεχνία» τῆς ψυχῆς, τὴν ὁποία θέλουμε νὰ περιγράψουμε, εἶναι σὲ ἀπόλυτο βαθμὸ ἐσωτερικὴ κατάσταση καὶ ἀσφαλῶς δὲν ἐξαρτᾶται οὔτε ἀπ’ τὴν διανοητικὴ καλλιέργεια ἤ τὴν εὐφυΐα, οὔτε ἀπ’ τὴν σωματικὴ ἀρτιμέλεια ἤ τὴν ὑγεία.
Δυστυχῶς, ὅλα τὰ παραπάνω ἰσχύουν, ἐκτὸς ἀπ’ τοὺς (λεγομένους) ἄθεους, καὶ γιὰ τοὺς αἰρετικούς, τὰ πρώην μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Μελετοῦν τὴν ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ διαστρεβλώνουν τὸ γνήσιο πνεῦμα της, ἄν καὶ διακρίνονται πάντοτε γιὰ τὴν κατὰ κόσμον παιδεία τους, μερικὲς φορὲς καὶ γιὰ τὴν ἀσκητικότητα τοῦ βίου τους. Πιὸ λυπηρὸ εἶναι ὅτι στὴν ὁμάδα αὐτὴ συγκαταλέονται καὶ οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι συνήθως δὲν μελετοῦν τὴν Γραφὴ καὶ ἁπλῶς φωνάζουν «τηρεῖστε τὴν παράδοση». Ἐννοοῦν συνήθως μία συνήθεια, ὄχι πάντοτε καὶ γιὰ ὅλους ὑποχρωτικὴ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, πολλὲς φορὲς καὶ ἐντελῶς ἐσφαλμένη. Βέβαιο εἶναι ὅτι δὲν κατανοῦν τὴν διαφορὰ μεταξὺ τῆς Παραδόσεως (μὲ Π κεφαλαῖο) καὶ τῶν παραδόσεων (μὲ τὸ π μικρό).
Ἡ ὁμάδα αὐτὴ ἴσως εἶναι ἡ χειρότερη, ἐπειδὴ διατρέχει τὸν κίνδυνο ἀπ’ τὴν ἀναισθησία νὰ προχωρήσει πρὸς τὴν πώρωση. Σὲ ἕνα ὕμνο τῆς Παρακλητικῆς ψάλλουμε:
«Δυστυχῶς δὲν μιμήθηκα τὴν μετάνοια τοῦ τελώνη, ἀλλὰ καὶ δὲν ἔχω τὰ δάκρυα τῆς πόρνης, ἐπειδὴ ἡ πώρωση τῆς ψυχῆς μὲ ἐμποδίζει νὰ διορθωθῶ, ἀλλὰ σῶσε με, Θεέ μου, Σὺ ποὺ εἶσαι εὔσπλαχνος καὶ φιλάνθρωπος».
π. Ν. Η.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023
1 Ὀκτωβρίου 2023
Τὸ μικρὸ ἀπόσπασμα τῆς ἐπὶ τοῦ Ὄρους Ὁμιλίας τοῦ Κυρίου στὸεὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς Β ́ Λουκᾶ, ἀρχίζει μὲ τὸν γνωστὸ «χρυσὸκανόνα» τῆς ἠθικῆς συμπεριφορᾶς τῶν ἀνθρώπων: «Ὅπως θέλετε νὰ σᾶςσυμπεριφέρονται οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, παρομοίως καὶ ἐσεῖς νὰ συμπεριφέρεσθεπρὸς ὅλους».
Μήπως ἡ ἐντολὴ αὐτὴ λέγει ἀκριβῶς τὸ ἴδιο πρᾶγμα μὲ τὸΜήπως ἡ ἐντολὴ αὐτὴ λέγει ἀκριβῶς τὸ ἴδιο πρᾶγμα μὲ τὸἀρχαιοελληνικὸ ρητὸ «αὐτὸ ποὺ δὲν θέλεις νὰ σοῦ κάνουν, νὰ μὴν τὸ κάνεις»;
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι καὶ οἱ δύο αὐτὲς προτάσεις ἀποβλέπουν στὴν σωστὴΕἶναι ἀλήθεια ὅτι καὶ οἱ δύο αὐτὲς προτάσεις ἀποβλέπουν στὴν σωστὴσχέση μας μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ἡ καθεμιὰ ὅμως ἀπὸ διαφορετικὴπλευρά. Ὁ «χρυσὸς κανόνας» ἔχει θετικὴ διατύπωση, ὅτι δηλαδὴ πρέπει νὰπράττουμε τὸ καλό. Τὸ ἀρχαιοελληνικὸ ρητὸ ἔχει ἀρνητικὴ διατύπωση, ὅτιδηλαδὴ δὲν πρέπει νὰ κάνουμε τὸ κακό. Καὶ ὅμως ὑπάρχει διαφορὰ μεταξύτους. Στὴν δεύτερη περίπτωση προτείνεται ἡ ἀδιαφορία πρὸς τοὺς ἄλλους.Καθ’ ὅσον δὲν ἀσχολοῦμαι μὲ τοὺς ἄλλους καὶ δὲν ἐνοχλῶ, περιμένω ὅτι καὶἐκεῖνοι μὲ τὴ σειρὰ τους θὰ ἀποφεύγουν νὰ μὲ βλάψουν. Ὁ Χριστὸς ὅμως δὲνμᾶς προτρέπει νὰ ἀδιαφοροῦμε γιὰ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ νὰ τοὺς εὐεργετοῦμε. Δὲνεἶναι ἀρκετὸ νὰ μὴν πράττουμε τὸ κακό. Ἀπ’ ἐναντίας χρειάζεται νὰ πράττουμεπάντοτε τὸ καλό.
Γιατὶ ὅμως στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἐπιτρεπόταν ἡ ἐκδίκηση; Ποιὸ νόημαΓιατὶ ὅμως στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἐπιτρεπόταν ἡ ἐκδίκηση; Ποιὸ νόημαἔχει τὸ «ὀφθαλμὸν ἀντ’ ὀφθαλμοῦ καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος»; Δὲν εἶναι ὁ ἴδιοςΘεὸς ποὺ νομοθετεῖ καὶ στὴν Παλαιὰ καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη; Βεβαίως,πάντοτε ὁ Θεὸς ἀπεχθάνεται τὴν βία, ἀποδοκιμάζει τὸ μῖσος καὶ δὲν ἐγκρίνει τὸνφόνο. Οἱ ἄνθρωποι ὡστόσο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς δὲν εἶχαν τὴν ἀνάλογηπνευματικὴ ὡριμότητα ὥστε νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης πρὸς ὅλους,τῶν ἐχθρῶν συμπεριλαμβανομένων. Μὲ παιδαγωγικὸ κίνητρο ὁ ἕνας ἀληθινὸςΘεὸς ἐπιτρέπει, ὀρθότερα ἀνέχεται, στὴν Παλαιὰ Διαθήκη τὴν ἐκδίκηση σὲ ἴσοβαθμὸ πρὸς τὸ διαπραχθὲν ἀδίκημα. Ἄν δηλαδὴ ἑνὸς ἀνθρώπου εἶχαν βγάλει τὸἕνα μάτι, τὸ θῦμα εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ ἀντιδράσει, ἀλλὰ μέχρι τοῦ σημείου νὰ προκαλέσει τὴν ἴδια βλάβη στὸν δράστη καὶ ὄχι μεγαλύτερη. Μὲ αὐτὸν τὸννὰ προκαλέσει τὴν ἴδια βλάβη στὸν δράστη καὶ ὄχι μεγαλύτερη. Μὲ αὐτὸν τὸντρόπο θὰ περιοριζόταν ἡ ἐκδικητικὴ μανία τῶν ἀνθρώπων.
Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ ἴδιος βεβαίως Νομοθέτης, ὡς ΘεὸςΣτὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ ἴδιος βεβαίως Νομοθέτης, ὡς Θεὸςἐνανθρωπήσας, συμπλήρωσε καὶ τελειοποίησε ἐπὶ τὸ αὐστηρότερον τὶς ἠθικὲςἐντολές.
Λίγες γραμμὲς κάτω ἀπ’ τὸν «χρυσὸ κανόνα» ὁ Χριστὸς λέγει «ἀγαπᾶτεΛίγες γραμμὲς κάτω ἀπ’ τὸν «χρυσὸ κανόνα» ὁ Χριστὸς λέγει «ἀγαπᾶτετοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν». Αὐτὲς οἱ δύο ἐντολὲς εἶναι παρόμοιες ἤ διαφορετικὲςμεταξύ τους; Ἐὰν συμπεριφερόμαστε ἀπέναντι στοὺς ἄλλους ἀναλόγως μὲ τὸντρόπο ποὺ αὐτοὶ συμπεριφέρονται σὲ ἐμᾶς, τότε εἶναι ἀναμενόμενο νὰ ἀγαποῦμεμόνο αὐτοὺς ποὺ μᾶς ἀγαποῦν (πολλὲς φορὲς δὲν κάνουμε οὔτε αὐτὸ) καὶἀντιστοίχως νὰ μισοῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς ἐχθρεύονται καὶ μᾶς ἀδικοῦν. ὉΧριστὸς ὅμως μὲ τὸν «χρυσὸ κανόνα» μᾶς ἔδωσε ἐντελῶς διαφορετικὴ ἐντολή.Ἀνεξαρτήτως ἀπ’ τὸν τρόπο συμπεριφορᾶς τῶν ἄλλων πρὸς ἐμᾶς, ἐμεῖς πρῶτοιὀφείλουμε νὰ δείχνουμε ἀγάπη πρὸς αὐτούς. Γι’ αὐτὸ ὁ «χρυσὸς κανόνας» καὶ ἡἐντολὴ τῆς ἀγάπης πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ταυτίζονται μεταξύ τους κατὰ τὸοὐσιαστικό τους περιεχόμενο. Ὅσο «βαρειὰ» εἶναι ἡ μία ἐντολή, ἄλλο τόσοεἶναι καὶ ἡ ἄλλη.
Ἕνα τελευταῖο ἐρώτημα, ἴσως τὸ σημαντικώτερο, εἶναι μήπως ὁ ΧριστὸςἝνα τελευταῖο ἐρώτημα, ἴσως τὸ σημαντικώτερο, εἶναι μήπως ὁ Χριστὸς(μὲ ὅλες αὐτὲς τὶς ἐντολὲς καὶ τὶς παρόμοιες) γίνεται τόσο ὑπερβολικὸς καὶ ἀπαιτητικός. Ἡ ἀπάντηση δίδεται στοὺς τελευταίους στίχους τῆς σημερινῆςπερικοπῆς. Ἡ στόχευση ὄντως εἶναι τόσο ὑψηλή. Εἴμαστε προσκεκλημένοι γιὰτὴν τελειότητα, τὴν κατὰ τὸ δυνατὸν ὁμοίωσή μας μὲ τὸν Δημιουργὸ καὶΠατέρα μας. Πάνω στὸν Σταυρὸ ὁ Κύριος ἐφάρμοσε πρῶτος ὅλα ὅσα ζήτησε.Ἀπέστειλε στὴν συνέχεια τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ νὰ λάβουμε τὴν κατὰ Χάριν«υἱοθεσία», γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν δύναμη νὰ βαδίζουμε στὰ ἴχνη Του.
Σὲ μᾶς ἀπομένει, χωρὶς ἀνόητες ὑπεκφυγές, νὰ ἀναποκριθοῦμε στὴνΣὲ μᾶς ἀπομένει, χωρὶς ἀνόητες ὑπεκφυγές, νὰ ἀναποκριθοῦμε στὴνπρόσκλησή Του.
π. Ν. Η.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
24 Σεπτεμβρίου 2023
Τὸ γεγονὸς τῆς κλήσης τῶν πρώτων μαθητῶν διηγοῦνται ὅλοι οἱ εὐαγγελιστές, ἐνῶ ὁ Λουκᾶς, στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀφηγεῖται ἐπιπλέον καὶ τὸ ἐκπληκτικὸ ψάρεμα ποὺ ἔγινε ἀπὸ τοὺς μαθητὲς μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Ἰησοῦ. Αὐτὸ γίνεται ὄχι γιατὶ ἐνδιαφέρονται νὰ μᾶς περιγράψουν, ὡς ἱστορικοί, τὸ ξεκίνημα τοῦ Ἰησοῦ στὸ ἐπὶ γῆς ἔργο Του, ἀλλὰ γιατί, στὸν τρόπο ποὺ δέχτηκαν οἱ ψαράδες τὴν πρόσκληση καὶ ἀνταποκρίθηκαν ἀμέσως, βλέπουν τὸ πρότυπο γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ δέχεται ὁ ἄνθρωπος τὸ θεῖο κάλεσμα.
Ἔτσι, ἐρμηνεύοντας τὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, μποροῦμε νὰ σταθοῦμε πρῶτα στὸ ὅτι τὸ προσκλητήριο ἀπευθύνεται στοὺς ὑποψήφιους ἀποστόλους, τὴν ὥρα ἀκριβῶς ποὺ αὐτοὶ βρίσκονταν στὶς ἐργασίες τους καὶ μάλιστα στὸ πέρας μιᾶς κοπιαστικῆς νύχτας χωρὶς ἀποτελέσματα.
Ἡ πράξη αὐτὴ τοῦ Κυρίου μᾶς βοηθεῖ νὰ κατανοήσουμε τὴν ἐκτίμησή του στὴν ἐργασία καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη Του στοὺς ἀνθρώπους τοῦ καθημερινοῦ μόχθου. Ὅταν ἀποφάσισε νὰ ἐκλέξει τοὺς ἀποστόλους Του, δὲν ἦλθε στὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ βρεῖ σοφούς, δὲν πῆγε στὴ Ρώμη γιὰ νὰ ζητήσει ἰσχυρούς, δὲν ἀνέβηκε κἂν στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ νὰ καλέσει ἱερεῖς καὶ νομικούς, ἀλλὰ «ἑστὼς παρὰ τὴν λίμνην Γεννησαρέτ» κάλεσε πρῶτα μερικοὺς ψαράδες, δηλαδὴ ἁπλοὺς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ, ποὺ ζοῦσαν μὲ τὴν καθημερινή τους ἐργασία. «Τὰ μωρὰ καὶ τὰ ἀσθενῆ του κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός… ἵνα ἡ πίστις ἡμῶν φανερωθῇ μὴ ἐν σοφίᾳ ἀνθρώπων ἀλλ’ ἐν δυνάμει Θεοῦ» τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος.
Ἐὰν ὁ Χριστὸς ἐξέλεγε γιὰ τὸ ἔργο Του σοφοὺς καὶ δυνατούς, θὰ θεωροῦνταν ἀνθρώπινο κατόρθωμα ἡ νίκη τοῦ Σταυροῦ. Ἀλλὰ «ὅπως μὴ καυχήσηται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πᾶσα σάρξ» καὶ «ἵνα πᾶν στόμα φραγῇ», ὁ Ἰησοῦς προνόησε καὶ κάλεσε τοὺς ἀποστόλους ἀπὸ τὶς τάξεις τῶν ψαράδων καὶ τῶν ἐργατῶν.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνας ἄλλος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὅλοι σχεδὸν οἱ ἀπόστολοι ὑπῆρξαν ἐργάτες. Ὅταν τοὺς καταρτίζει ὁ Ἰησοῦς γιὰ τὸ ἔργο τοῦ εὐαγγελίου, τοὺς ὁμιλεῖ γιὰ κόπους, γιὰ στερήσεις, γιὰ διωγμοὺς καὶ ἀγῶνες ποὺ τοὺς περιμένουν στὴν ἀποστολή τους. Δὲν θέλει, λοιπόν, σοφοὺς καὶ γραμματεῖς καὶ μωροὺς συζητητές, ποὺ μετροῦν τὰ πράγματα μὲ τὸν πῆχυ τῆς λογικῆς καὶ ἐξαρτοῦν τὰ πάντα ἀπὸ ἀνθρώπινους παράγοντες, ἀλλὰ ζητεῖ ἀνθρώπους μαθημένους νὰ παλεύουν καὶ νὰ ἀγωνίζονται, ποὺ νὰ γνωρίζουν ἀπὸ φτώχεια καὶ κόπο, ἀπὸ κινδύνους καὶ κακοπέραση, ἀνθρώπους ποὺ ἡ ζωὴ καὶ ἡ ψυχή τους εἶναι ἡ ἐργασία. Ἐργάτες τοῦ εὐαγγελίου ἤθελε ὁ Χριστὸς καὶ ἐργάτες τῆς ζωῆς ἐκάλεσε.
Ἕνα δεύτερο σημεῖο, ποὺ θέλει νὰ τονίσει ἡ διήγηση, εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν μαθητῶν στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ προθυμία ὑπακοῆς στὰ λόγια του. Ἐνῶ ἡ ὥρα ἦταν ἀκατάλληλη γιὰ ψάρεμα καὶ οἱ μαθητὲς κουρασμένοι, ὁ Πέτρος ἀπαντᾶ στὸ Χριστὸ «Διδάσκαλε, ὅλη τὴ νύχτα παιδευόμασταν καὶ δὲν πιάσαμε τίποτε, ἐπειδὴ ὅμως τὸ λὲς ἐσὺ θὰ ρίξω τὸ δίχτυ». Ἡ θαυματουργικὴ ἁλιεία ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς πίστης τῶν μαθητῶν. Ὁ Χριστὸς δὲν κάνει τὸ θαῦμα γιὰ νὰ ἐντυπωσιάσει ἀλλὰ γιὰ νὰ δείξει προκαταβολικὰ πόσους καρποὺς θὰ ἀποφέρει ἡ ὑπακοὴ στὸ πρόσταγμά του καὶ ἡ ὁλοπρόθυμη ἀφοσίωση σ’ αὐτό.
Πραγματικά, ἡ ἁλιεία τῆς οἰκουμένης ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἀργότερα δὲν ὑπῆρξε λιγότερο ἐκπληκτικὴ καὶ θαυματουργική, ἐπειδὴ δὲν κοπίασαν μόνοι τους ἀλλὰ μὲ συμπαραστάτη τὸν Χριστὸ καὶ καθοδηγὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Τὸ τρίτο σημεῖο ποὺ πρέπει νὰ σχολιαστεῖ εἶναι πὼς ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ θαυματουργικὴ ἁλιεία ὁδηγοῦν τὸν Πέτρο στὴ συναίσθηση τῆς μηδαμινότητάς του καὶ τῆς γύμνιας του καὶ τὸν κάνουν νὰ ὁμολογήσει: «βγὲς ἀπὸ τὸ καΐκι μου, Κύριε, γιατὶ εἶμαι ἄνθρωπος ἁμαρτωλός». Ἡ ὑψηλὴ ἰδέα ποὺ ἔχουμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας δημιουργεῖ ἕνα τεῖχος ποὺ ἐμποδίζει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ μᾶς ἀγγίξει, ἀντίθετα ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας προκαλεῖ τὴν ἐνέργεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ὁλονύκτια μάταιη ἐργασία τῶν ψαράδων τῆς Γεννησαρὲτ δείχνει καθαρὰ τὴν ἀδυναμία νὰ σωθεῖ ὁ κόσμος μὲ ἀνθρώπινα μέσα. Τὸ θαῦμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ λόγια Του στὸν Πέτρο φανερώνουν τὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας, ποὺ μὲ τοὺς ἀποστόλους καὶ τὴν Ἐκκλησία, κατακτᾶ καὶ σώζει τὸν κόσμο. Ἡ κατάκτηση αὐτὴ καὶ ἡ σωτηρία θὰ συντελεῖται σὲ κάθε ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ἀνανεώνεται καὶ νὰ ἐπαληθεύεται μέσα στὴν ἱστορία ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν Πέτρο «ἀπὸ τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔση ζωγρῶν». Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
17 Σεπτεμβρίου 2023
Τρεῖς ἀπαραίτητες πρϋποθέσεις ποὺ πρέπει νὰ ἔχει ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ ἀκολουθήσει τὸν Χριστό, ἀδελφοί μου, διευκρινίζονται στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, γιὰ νὰ εἶναι κανεὶς σωστὸς χριστιανὸς καὶ μαθητής τοῦ Κυρίου. Ἀντίθετα μὲ τὴν συνήθεια τῶν ἀρχόντων τοῦ κόσμου αὐτοῦ, ποὺ προκειμένου νὰ προσελκύσουν ὀπαδοὺς ὑπόσχονται παροχές, τιμὲς καὶ ἀπολαύσεις, ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει νὰ ἀπαρνηθεῖ ὁ πιστὸς τὸν ἑαυτό του, ὕστερα νὰ σηκώσει τὸν προσωπικό του σταυρὸ καὶ τέλος νὰ ὑπακούσει στὶς ἐντολές του.
Ὁ Χριστὸς δὲν ἀναγκάζει καὶ δὲν ὑποχρεώνει κανένα. Ζητεῖ ὅμως ἀπὸ τὸν καθένα μας ἐλεύθερα νὰ ἀκολουθήσει μὲ συνέπεια, ἀποφασιστικότητα καὶ ἡρωϊσμό.
Τὸ «ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν» ἰσοδυναμεῖ μὲ νέκρωση πρὶν τὸ θάνατο. Ἀπαρνοῦμαι τὸν ἑαυτό μου σημαίνει ταπεινώνομαι γιὰ χάρη τῆς ἀγάπης τῶν ἄλλων. Χάνω γιὰ νὰ κερδίσει ὁ ἄλλος. Στεροῦμαι γιὰ νὰ πλουτίσει ὁ συνάνθρωπός μου. Ἀρνοῦμαι κάθετὶ ποὺ μὲ χωρίζει ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀγωνίζομαι νὰ ὑποτάξω τὶς ἐπιθυμίες καὶ τὶς ἀνάγκες τῆς σάρκας μου. Γυρίζω τὴν πλάτη στὴν πονηρία. Νεκρώνω ὅ,τι μὲ κρατάει δέσμιο μὲ τὴ γῆ. Ὑπερβαίνω τὸν ἐγωϊσμὸ καὶ προσπαθῶ νὰ γίνω σωστὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸ προϋποθέτει δύναμη καὶ ἀποφαστικότητα. Πάνω ὅμως ἀπὸ τὴ δική μας δύναμη ὑπάρχει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ποὺ μᾶς δυναμώνει γιὰ νὰ τὸ καταφέρουμε, ἐπειδὴ μόνοι μας δὲν μποροῦμε νὰ παλαίψουμε κατὰ τοῦ διαβόλου.
Τὸ «ἀράτω τὸν Σταυρὸν αὐτοῦ» ἀφορᾶ στὸν βαρὺ Σταυρὸ ποὺ ἐπωμίζεται κάθε πιστός. Ὁ πόνος εἶναι σὰν τὸ Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Μετὰ ὅμως ἀπὸ τὸν πόνο τῆς Σταυρώσεως ὑπάρχει ἡ λύτρωση καὶ ἡ δόξα τῆς ἀναστάσεως. Ὅπως ὁ Χριστὸς ὑπέφερε πάνω στὸν Σταυρό, ἔτσι ὑποφέρει κάθε πιστὸς καθὼς σταυρώνεται κάθε μέρα γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του.
Τὶς ἀλήθειες τῆς σταυρώσεώς μας θὰ τὶς βιώσουμε στὴν καθημερινή μας ζωή. Ὅπως Ἐκεῖνος προδόθηκε ἀπὸ τὸ μαθητή του, ἔτσι κι ἐμεῖς προδινόμαστε ἀπὸ τοὺς πιὸ ἀγαπημένους καὶ ἔμπιστους ἀνθρώπους μας. Ὅπως ὁ Κύριος παράνομα δικάστηκε καὶ κατακρίθηκε, ἔτσι κι ἐμεῖς καταδικαζόμαστε μὲ εὐκολία ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους. Ὅπως Ἐκεῖνος περιφρονήθηκε, ὑβρίσθηκε, χλευάστηκε, ἔτσι κι ἐμεῖς γινόμαστε στόχος τῶν εἰρωνειῶν καὶ τῶν ὕβρεων τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀφέθηκαν δοῦλοι στὴν ἁμαρτία. Κλῆρος τοῦ μαθητοῦ εἶναι ἡ μίμηση τοῦ Διδασκάλου καὶ κληρονομιὰ τοῦ πλάσματος ἡ ζωὴ τοῦ Δημιουργοῦ.
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὰ παθήματα ποὺ μᾶς προκαλεῖ ὁ κόσμος, ἔχουμε καὶ τὰ παθήματα ποὺ μᾶς προκαλεῖ ὁ ἴδιος μας ὁ ἑαυτός. Εἶναι οἱ πονηροὶ λογισμοὶ καὶ οἱ ἄτακτες ἐπιθυμίες ποὺ σὰν ἀγκάθια καὶ καρφιὰ προκαλοῦν τὴν θλίψη καὶ ἀνισορροποῦν τὸν ἀγῶνα μας.
Καὶ τέλος τὸ «καὶ ἀκολουθείτω μοι». Ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ ἡ καθημερινὴ σταύρωση μᾶς ἑνώνει μὲ τὸν Χριστό. Ἐκεῖνος ποὺ κατόρθωσε νὰ νεκρώσει τὰ πάθη του καὶ νὰ σταυρώσει τὶς ἐπιθυμίες του χαριτώνεται ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ τὰ δῶρα τῆς ἀγάπης, τῆς βαθειᾶς χαρᾶς, τῆς εἰρήνης, τὰ ὁποῖα γεμίζουν τὴν ψυχή του καὶ ἔτσι νοιώθει τὴν ἀξία τῆς ζωῆς, ἀφοῦ γίνεται δοχεῖο ἁγιασμένο τοῦ Θεοῦ.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
ἡ δύναμη τῶν ἀπολαύσεων τοῦ κόσμου τούτου νικᾶ καὶ παρασύρει καθημερινὰ πολλοὺς ἀνθρώπους ποὺ τυφλὰ παραδίδονται στὴν ἐξουσία της καὶ γίνονται χωρὶς νὰ τὸ καταλάβουν θύματα τῆς ζωῆς.
Σήμερα ὁ Χριστός μᾶς ὑποδεικνύει ὁδὸν σωτηρίας. Εἶναι ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὸν προσωπικό μας Γολγοθᾶ, σκληρὸς καὶ ἀνηφορικὸς δρόμος, ἀλλὰ ἀποτελεσματικὸς καὶ σωτήριος. Στὴν πορεία τοῦ δρόμου αὐτοῦ θὰ κουρασθοῦμε καὶ θὰ ὑποφέρουμε, ὥσπου νὰ φθάσουμε στὸ τέρμα, ποὺ εἶναι ἡ κατάκτηση τῆς ζωῆς καὶ ὁ θρίαμβός της.
Ὁ Σταυρὸς ποὺ ἐπιλέγουμε ὡς τρόπο πορείας, νὰ ἔχουμε τὴν βεβαιότητα ὅτι εἶναι ζωὴ καὶ ἀνάσταση. Εἶναι ὁ πόνος ποὺ φέρνει χαρὰ καὶ ἡ νέκρωση ποὺ φέρνει αἰώνια ζωή. Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
10 Σεπτεμβρίου 2023
«Οὕτω γαρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον …..»
Ὁ Θεὸς Πατέρας «δὲν ἀπέστειλε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ στὸν κόσμο γιὰ νὰ κρίνει τὸν κόσμο, ἀλλὰ γιὰ νὰ σωθεῖ ὁ κόσμος δι’ Αὐτοῦ». Αὐτὸν τὸν λόγο, ἀγαπητοί μου, ἀκοῦμε στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ ἀναγινώσκεται μέσα στὴ Θεία Λειτουργία, κατὰ τὴν Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως. Ὁ σταυρικὸς θάνατος τοῦ Κυρίου εἶναι τὸ μέγα μυστήριο τῆς θείας φιλανθρωπίας, τὸ ἐνέχυρο τῆς θείας εὐσπλαγχνίας καὶ σωτηρίας, ἡ πιὸ γήινη καὶ ψηλαφητὴ εἰκόνα τοῦ οὐράνιου σταυροῦ τῆς ἀγάπης. Τὸ κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας ποὺ δὲν εἶναι μιὰ ἰδεολογία ἢ μιὰ φιλοσοφία, ἀλλὰ μιὰ πραγματικὴ ἱστορία, εἶναι ὁ πραγματικὸς καὶ ἱστορικὸς θάνατος τοῦ Θεοῦ, ποὺ φέρνει ἀκριβῶς τὴν πραγματικὴ καὶ ἱστορικὴ ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
«Ἰδοὺ γὰρ διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Διὰ τοῦτο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «κηρύσσει Χριστὸν ἐσταυρωμένον» καὶ καυχᾶται «ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Ἔτσι γιὰ νὰ δείξουμε τὴν ἀγάπη μας στὸν Κύριο κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Ὑμνοῦμε καὶ δοξάζουμε «τὸ μακάριον ξύλον», τὸ ξύλο τῆς ζωῆς τὸ καινό, ποὺ ἐπάνω σ’ αὐτὸ ἀπέθανε ὁ βασιλεὺς τῆς Δόξης, γιὰ νὰ σκορπίσει αἰώνια ζωὴ σ’ ὁλόκληρη τὴν κτίση. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ κορύφωμα μαζὶ καὶ τὸ κλειδὶ τῆς εὐαγγελικῆς ἱστορίας. Ὁ σταυρικὸς θάνατος εἶναι τὸ Πάσχα τῆς Καινῆς Διαθήκης.
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι βρισκόμαστε γύρω ἀπὸ τὸν Χριστὸ πάνω στὸ σταυρό μας, στὸ σταυρὸ τῶν δοκιμασιῶν καὶ τοῦ πόνου μας. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ διακρίνει τοὺς ἀνθρώπους δὲν εἶναι ἡ ἁμαρτωλότητα καὶ ἡ καθαρότητα, ἀλλὰ ἡ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου γίνεται ζυγὸς δικαιοσύνης, ὅπως θαυμάσια ψάλλει ἡ Ἐκκλησίας μας καὶ ὁ ἄνθρωπος κρίνεται ἀπὸ τὴν στάση του ἀπέναντι στὸ Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἀποδοχὴ ἢ τὴν ἄρνηση. Ἕνα τροπάριο τῆς ἐνάτης ὥρας γράφει θαυμάσια: «ἐν μέσῳ δύο ληστῶν ζυγὸς δικαιοσύνης εὑρέθη ὁ σταυρός σου˙ τοῦ μὲν καταγομένου εἰς ἅδην τῷ βάρει τῆς βλασφημίας, τοῦ δὲ κουφιζομένου πταισμάτων πρὸς γνῶσιν θεολογίας».
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ὑπενθυμίζει σ’ ὅλο τὸν κόσμο καὶ σ’ ἐμᾶς ὅτι, ὅταν διαλέξουμε τὸν Σταυρὸ ὡς τρόπο τῆς ζωῆς μας, ὡς πολίτευμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας βίου, τότε ἔχουμε τὴν Ἀνάσταση, τὴν ἀληθινή μας ἐλευθερία, τὴν οὐσιαστικὴ ἀνάπαυσή μας μέσα στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν μας καὶ τὴν ἀληθινὴ εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Καὶ ὅταν περιστάσεις καὶ θλίψεις καὶ ἀνάγκες τοῦ βίου μᾶς κυκλώνουν, ὑψώνουμε τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας καὶ ἀτενίζουμε μὲ πίστη τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μας, καὶ μὲ ἐλπίδα προχωρᾶμε, σταυρωμένοι καὶ ἀναστημένοι. Συσταυρωμένοι καὶ συναναστημένοι μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό.
Ἀδελφοί μου,
προσδοκῶντας τὴν ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἔχουμε μιὰ ἀκόμα εὐκαιρία νὰ ἀναλογισθοῦμε τὶς ἄπειρες δωρεὲς τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖες διοχετεύτηκαν στὴ ζωή μας διὰ τοῦ Σταυροῦ. Στὴν ἀναμονὴ αὐτὴ ἂς στρέψουμε τὸ βλέμμα μας στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ἀπὸ ὅπου πηγάζει ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάστασή μας, προκειμένου νὰ φωτισθοῦν τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μας μὲ τὴν ὁλόθερμη ἱκεσία «Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ σκέπε, φρούρει, φύλαττε καὶ σῶζε τοὺς δούλους σου». Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
3 Σεπτεμβρίου 2023
Μέσα στὸ διάβα τῆς ζωῆς μας συναντᾶμε, ἀδελφοί μου, πολλοὺς ἀνθρώπους. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ μερικοὶ οἱ ὁποῖοι διακρίνονται γιὰ τὴν ἀρετή τους, τὴν καλοσύνη τους, τὴν διακριτικότητά τους καὶ γιὰ τὸ χαρισματικό τους χαρακτῆρα. Αὐτοὺς ἀκριβῶς τοὺς ἀνθρώπους ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ συνιστᾶ νὰ τοὺς ἐντοπίζουμε καὶ νὰ τοὺς ἐκτιμᾶμε μὲ ὅλη μας τὴν ψυχή. «Ἐπιγινώσκετε οὖν τοὺς τοιούτους» (Α΄ Κορ. ιστ΄ 18).
Στὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ὑπῆρξαν τέτοιοι ἄνθρωποι ποὺ βοήθησαν τὸ ἀποστολικό του ἔργο. Ἔθεσαν στὴ διάθεσή του τὰ σπίτια τους, τὶς ὑπηρεσίες τους, τὰ χρήματά τους. Σὲ σημεῖο μάλιστα ποὺ ὅπως ὁμολογοῦσε ὁ ἴδιος ἀνέπαυσαν τὸ πνεῦμα του καὶ συμπλήρωσαν τὸ κενὸ ποὺ εἶχε ἀφήσει μέσα του ἡ ἀπουσία ἄλλων προσφιλῶν συνεργατῶν του. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ διακρίνονταν γιὰ τὴν αὐταπάρνηση καὶ γιὰ τὸν ζῆλο τους. Ἔβλεπαν τὸν Ἀπόστολο ὡς ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπέναντι στὰ πνευματικὰ ποὺ τοὺς χάριζε, αὐτοὶ ἀνελάμβαναν νὰ καλύψουν τὶς ὑλικές του ἀνάγκες καὶ νὰ ἐξασφαλίζουν τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ ἔργου του. Στὰ πρόσωπα αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ὁ Ἀπόστολος Παῦλος βρῆκε τοὺς πρώτους συνεργάτες του, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ποὺ ἦταν ἡ ἀρχικὴ ζύμη σὲ κάθε τόπο γιὰ τὴν κατὰ τόπους ἐγκαθίδρυση τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ ὅλους αὐτοὺς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διατηροῦσε στενὸ σύνδεσμο, γι’ αὐτὸ καὶ στὶς ἐπιστολές του, κάθε φορὰ θυμᾶται τὰ πρόσωπα αὐτὰ καὶ στέλνει τοὺς ἀσπασμούς του καὶ ἐκδηλώνει τὴν ἀγάπη του. Ἀλλὰ καὶ τὰ πρόσωπα αὐτὰ διατηροῦσαν μέσα τους ἀνάλογα αἰσθήματα γιὰ τὸν πνευματικό τους Πατέρα ποὺ τὸν σέβονταν καὶ ἐκτελοῦσαν πρόθυμα τὶς συμβουλές του.
Ἀνάμεσά τους εἶχε δημιουργηθεῖ ἕνας ἅγιος σύνδεσμος ποὺ μόνο ἡ ἁμαρτία μποροῦσε νὰ διασπάσει. Ὁ πνευματικὸς αὐτὸς δεσμὸς ἔγινε, ἔκτοτε, γιὰ ὅλους μας πρότυπο στὶς σχέσεις ποὺ πρέπει νὰ ἔχουμε μὲ τοὺς πνευματικούς μας πατέρες.
Τέτοια πρόσωπα συναντᾶμε καὶ σήμερα ἐμεῖς οἱ κληρικοί, ὅπου ἐργαζόμαστε πνευματικά. Εἶναι τὰ πρόσωπα ποὺ ἐκτιμοῦν τὸν κόπο μας καὶ μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴ στοργή τους ἐνθαρρύνουν ἠθικὰ τὴν προσπάθειά μας. Πάντα αἰσθάνονται εὐγνωμοσύνη γιὰ τὸν Κύριο καὶ ὕστερα γιὰ μᾶς ποὺ γίναμε τὰ ὄργανα γιὰ τὴ σωτηρία τους καὶ γιὰ τὸν προσανατολισμὸ στὴ ζωή τους. Ἔτσι στὰ πρόσωπά τους οἱ ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου βρίσκουμε τοὺς ἐθελοντὲς συνεργάτες καὶ τοὺς πρόθυμους συμπαραστάτες στὰ καλὰ ἔργα.
Ἤδη ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ ἐποχὴ καὶ ὕστερα στὸ πέρασμα πολλῶν αἰώνων, τέτοια πρόσωπα διεδραμάτισαν σπουδαῖο ρόλο στὴν διάδοση τῆς ἀλήθειας τοῦ Εὐαγγελίου, ἀνακουφίζοντας τοὺς κήρυκας τοῦ Λόγου ἢ ὑποβοηθῶντας τὸ δύσκολο ἔργο τους. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις τὰ πρόσωπα αὐτὰ ἦσαν ἀφιερωμένα στὸ ἀποστολικὸ ἔργο κι ἄφησαν ἄλλες ἀσχολίες γιὰ νὰ ἀφοσιωθοῦν σ’ αὐτό. Ἀπὸ τὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι γνωστὰ τέτοια πρόσωπα ποὺ βοήθησαν ἀποφασιστικὰ τὴν Ἱεραποστολή.
Σήμερα ὁ θεσμὸς ἐπιβιώνει, ὅπου παρατηρεῖται ἱερὸς ζῆλος καὶ πνευματικὴ καθοδήγηση ἀπὸ μέρους καλῶν κληρικῶν. Καὶ εἶναι στ’ ἀλήθεια μία πραγματικὴ ὄαση στὴν ἐρημιὰ τῶν ποικίλων ἀντιξοοτήτων ἡ παρουσία τέτοιων ἁγιασμένων ψυχῶν, ποὺ ἀφοῦ σώθηκαν καὶ προσανατολίσθηκαν στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ, ἀγωνίζονται νὰ κρατηθοῦν πιστὲς στὴ διακονία τους, ἐκδηλώνοντας τὰ εὐγενικά τους αἰσθήματα πρὸς τοὺς πατέρες τους, ἀναπαύοντας τὸ πνεῦμα τους.
Εἶναι ἔργο καὶ καρπὸς τῆς θείας οἰκονομίας ποὺ ἀπὸ τὴν μιὰ ἐπιτρέπει νὰ δοκιμάζουμε οἱ πνευματικοὶ ἐργάτες τὶς πίκρες τῆς σπορᾶς καὶ τὶς ἀπογοητεύσεις τῆς ἀκαρπίας καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ βρίσκουμε ὅργανα φωτισμένα ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, μὲ προθυμία καὶ αὐταπάρνηση γιὰ τὴν πνευματικὴ σπορά.
Τὸ παράδειγμα αὐτῶν πρέπει νὰ τονίζεται γιὰ νὰ βρεῖ μιμητές. Εἶναι παράδειγμα ὡραίων ψυχῶν μὲ αἰσθήματα ἀγάπης καὶ εὐγενείας. Καὶ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἡ προτροπὴ εἶναι νὰ ἐκτιμᾶμε τὰ πρόσωπα αὐτὰ καὶ νὰ ἀναγνωρίζουμε τὴν ἀξία τους καὶ τὴν προσφορά τους. Γιατὶ τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ εἶναι δύσκολο.
Δὲν θὰ παύσουν βέβαια ποτὲ νὰ ὑπάρχουν καὶ οἱ ἐπιλήσμονες. Αὐτοὶ ποὺ κινοῦν τὴν πτέρνα τους κατὰ τοῦ εὐεργέτου καὶ ποὺ μὲ τὴν διαγωγή τους λογχίζουν τὴν καρδιά μας, ὅπως ἔγινε καὶ στοὺς ἁγίους Ἀποστόλους. Ἡ πρόνοια ὅμως τοῦ Θεοῦ μᾶς παρέχει ἀνθρώπους ποὺ κοπιάζουν στὰ καλὰ ἔργα, καὶ οἱ ὁποῖοι σηκώνουν μαζί μας τὸ βάρος στοὺς ὥμους τους, ἀναπληρώνοντας τὸ ὑστέρημα τῶν πρώτων.
Ἂς εἶναι εὐλογημένοι οἱ ἐν Χριστῷ συνεργοί μας καὶ ἂς σελαγίζει παντοῦ τὸ παράδειγμά τους.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
27 Αὐγούστου 2023
Ἀδελφοί μου, ὅλοι σήμερα διαπιστώνουμε ὅτι ἡ κατάσταση τοῦ κόσμου μας δὲν εἶναι καθόλου εὐχάριστη. Ἡ κοινωνία στὴν ὁποία ζοῦμε παρουσιάζει τὴν εἰκόνα ἑνὸς βαρειὰ ἀσθενοῦς. Οἱ καθημερινὲς εἰδήσεις ἔχουν σχέση μὲ πολέμους καὶ ἐγκλήματα, μὲ ἀδικίες καὶ ἀτιμίες, μὲ κρίσεις καὶ σκάνδαλα. Καὶ ὁ μικρὸς καθημερινός μας βίος εἶναι γεμᾶτος ἀπὸ ἀγωνίες καὶ στενοχώριες, ἀπὸ ἄγχος καὶ ἀνασφάλεια καὶ δικαιολογημένα διερωτώμαστε, γιατὶ ὁ κόσμος μας νὰ παρουσιάζει αὐτὴ τὴν τραγικὴ εἰκόνα.
Τὴν ἀπάντηση, μαζὶ μὲ τὴ λύση τοῦ προβλήματος, μᾶς τὴ δίνει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Μὲ τὸ Εὐαγγέλιό της μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ ἐκπληρώσει τὸν βασικὸ σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς του. Κι αὐτὸς ὁ σκοπός εἶναι νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό, διότι αὐτὸς μόνος εἶναι «ἡ ἀστείρευτη πηγὴ τῆς ζωῆς». Ἑπομένως, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ κάνει τὰ πάντα γιὰ νὰ φθάσει στὸν Θεό, κληρονομώντας τὴν βασιλεία Του.
Ὅμως οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἔχουν χάσει ἀπὸ τὰ μάτια τους τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τοῦ βίου τους καὶ τὸν ἔχουν ἀντικαταστήσει μὲ ἄλλους σκοπούς, πρόσκαιρους καὶ δευτερεύοντες. Ἀπὸ τότε ποὺ συνειδητοποίησαν τὸν ἑαυτό τους, ἔχουν ὡς κύριο μέλημά τους νὰ ἀπολαύσουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Γι’ αὐτὸ καὶ διαθέτουν ὅλο τὸν χρόνο καὶ ὅλες τους τὶς δυνάμεις, γιὰ νὰ γίνουν ἐπιτυχημένοι καὶ εὐτυχισμένοι μὲ βάση τὰ ὑλικὰ ἀγαθά.
Τὸν Θεὸ τὸν θυμοῦνται στὶς δύσκολες ὧρες τοῦ βίου τους, στὸν κίνδυνο, στὴν ἀρρώστεια καὶ στὸν θάνατο. Καὶ τότε δὲν τὸν ἐπιζητοῦν γιὰ νὰ τοὺς δείξει τὸν δρόμο καὶ νὰ τοὺς ἐνισχύσει στὴν προσπάθεια τῆς ζωῆς τους. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἔχασαν τὸν σκοπὸ καὶ τὸν προορισμὸ τῆς ὑπάρξεώς τους. Γι’ αὐτὸ βιώνουν τὴν τραγικότητά τους.
Αὐτὴ τὴν εἰκόνα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ποὺ ἔχασε τὸν προσανατολισμό του, τὴν βλέπουμε καθαρὰ στὸν πλούσιο τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἐκ πρώτης ὄψεως ὅτι γνωρίζει καλὰ ποιὸς εἶναι ὁ κύριος σκοπὸς τοῦ βίου του καὶ ἐπιδιώκει μὲ ζῆλο νὰ τὸν ἐκπληρώσει. Γι αὐτὸ καὶ ἐρωτᾶ τὸν Χριστό: «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τὶ καλὸ νὰ κάνω γιὰ νὰ ἔχω αἰώνια ζωή»;
Στὴν πραγματικότητα ὅμως δὲν ἔχει ξεκαθαρισμένη ἀντίληψη. Αἰώνια ζωὴ γι’ αὐτὸν εἶναι τὰ πλούτη του. Τὸ μόνο ποὺ τοῦ λείπει εἶναι νὰ μπορεῖ νὰ μὴν πεθάνει, γιὰ νὰ τὰ ἀπολαμβάνη αἰώνια. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ τέλος ἀρνεῖται νὰ κάνει ὅ,τι τοῦ παραγγέλλει ὁ Χριστός· δηλαδή, νὰ μοιράσει τὰ πλούτη του καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Ὅπως σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής, «ὅταν ὅ νέος ἄκουσε αὐτὸ τὸν λόγο ἔφυγε λυπημένος, διότι εἶχε πολλὰ κτήματα».
Ὁ καρδιογνώστης Χριστός γνωρίζει πολὺ καλὰ ὅτι ὁ πλούσιος, ποὺ στέκεται μπροστά του, ἔχει χάσει ἀπὸ τὰ μάτια του τὸν πραγματικό του στόχο. Ἡ προσωρινὴ λάμψη τοῦ πλούτου καὶ ὁ σκοτισμὸς ἀπὸ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας δὲν τὸν ἐπιτρέπουν νὰ ἰδῆ μακρύτερα καὶ νὰ κατανοήση ποιὰ εἶναι ἡ ἀληθινὴ αἰώνια ζωή, ποὺ προσφέρει ὁ Χριστός. Οὔτε τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ τὸν γνωρίζει πραγματικά, ἀφοῦ τὸν πιστεύει ἁπλῶς ὡς ἕνα σοφὸ διδάσκαλο καὶ ὄχι ὡς Θεό. Γι αὐτὸ καὶ τὸν προσφωνεῖ ὡς Διδάσκαλο.
Ἔχοντας αὐτὰ τὰ δεδομένα ὁ Χριστός ἐπιχειρεῖ νὰ θεραπεύσει τὸν πλούσιο ἄρχοντα. Πρῶτα πρῶτα θέλει νὰ τὸν βοηθήσει νὰ μάθει ποιὸς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς. Ὅτι δηλαδὴ εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὥστε νὰ τοῦ δείξει ἐμπιστοσύνη καὶ νὰ δεχθεῖ τὶς συμβουλές του. Ὕστερα τοῦ προτείνει δύο δραστικὰ φάρμακα, ποὺ θὰ τὸν βοηθήσουν νὰ γνωρίσει τὴν ἀληθινη αἰώνια ζωὴ καὶ νὰ τὴν κληρονομήσει. Τὸ ἕνα εἶναι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Ὁ πλούσιος ὁμολογεῖ ὅτι ἐφύλαξε τὶς ἐντολὲς ἀπὸ τὰ μικρά του χρόνια. Δὲν ἀρκεῖ ὅμως νὰ τηρεῖ κάποιος μόνον τυπικὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Χρειάζεται νὰ εἶναι πρόθυμος νὰ κάνει ὅ,τι ἄλλο κι ἄν τοῦ ζητηθεῖ. Ἔτσι μποροῦν νὰ καθαρισθοῦν οἱ πνευματικές του αἰσθήσεις, ὥστε νὰ μὴν θαμβώνεται ἀπὸ τὴν προσωρινὴ λάμψη τοῦ πλούτου του καὶ νὰ βλέπει μακρύτερα τὴ λάμψη τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν. Αὐτὸ ὅμως δὲν συνέβη στὸν πλούσιο τοῦ εὐαγγελίου.
Τὸ δεύτερο φάρμακο, τὸ ἀκόμη πιὸ δραστικό, ἦταν νὰ ὑπερβεῖ τὶς ἐντολὲς, νὰ διαλέξει τὴν τέλεια ἀκτημοσύνη καὶ νὰ ἀφοσιωθεῖ ἀπόλυτα στὸν Θεὸ. Νὰ ἀποκολλήσει ἀπὸ τὴν καρδιά του τὰ ἐφήμερα ἀγαθὰ καὶ νὰ τὴν προσκολλήσει στὰ αἰώνια, αὐτὰ ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γιὰ ὅσους τὸν ἐμπιστεύονται καὶ τὸν ἀκολουθοῦν.
Ὁ πλούσιος τοῦ Εὐαγγελίου δὲν βρῆκε τὴ δύναμη νὰ νικήσει τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας καὶ ἔτσι ἔχασε τὴν εὐκαιρία νὰ ἀπολαύσει αὐτὸ ποὺ στὸ βάθος ἐπιθυμοῦσε, τὴν ἀληθινὴ καὶ αἰώνια εὐτυχία. Ἀρνήθηκε νὰ ἐφαρμόσει τὴ θεραπευτικὴ συνταγὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔγινε περίλυπος. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔδωκε τὴν ἀφορμὴ στὸν Χριστὸ νὰ μᾶς διδάξει πόσο μεγάλο ἐμπόδιο γιὰ τὴν ἀληθινὴ ζωὴ εἶναι ἡ φιλαργυρία, τήν ὁποίαν ἄν ὑπερβοῦμε θὰ προσελκύσουμε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ καθαρίσει τὸ εἶναι μας καὶ θὰ διασώσει τὴν ὕπαρξή μας.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
20 Αὐγούστου 2023
Ἀφορμὴ γιὰ τὴν σημερινὴ Εὐαγγελικὴ παραβολὴ τοῦ σκληροῦ ἄκαρδου δούλου, ἦταν ἡ ἐρώτηση τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου «Κύριε πόσες φορὲς νὰ συγχωρήσω τὸν ἀδελφό μου, ἐὰν ἐξακολουθεῖ νὰ μοῦ κάνει κακό;» Τὸ συνηθισμένο ὅριο γιὰ τοὺς Ἰουδαίους ἧταν τρεῖς φορές. Ὁ Πέτρος πιστεύοντας ὅτι τὸ ἐξαντλεῖ φθάνοντας σὲ ὕψη μακροθυμίας, τὸ ὑπερδιπλασιάζει προτείνοντας ἕως ἑπτὰ φορές. Ὁ Χριστὸς τοῦ ἀπαντᾶ «οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις, ἀλλὰ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά», γιὰ νὰ τοῦ δείξει ὅτι μπορεῖ νὰ συγχωρήσει κανεὶς τὸν συνάνθρωπό του ἀπεριόριστες φορές.
Στὴν παραβολὴ αὐτὴ χαρακτηριστικὲς εἶναι οἱ ἀντιθέσεις. Πρώτη εἶναι ἡ διαφορὰ τοῦ χρέους. Ὁ ἕνας δοῦλος ὤφειλε στὸν βασιλιὰ ἀσύλληπτα μεγάλο ποσό, «μύρια τάλαντα», ἐνῶ ὁ ἄλλος δοῦλος ὤφειλε τὸ ἀσήμαντο ποσὸ τῶν ἑκατὸ δηναρίων.
Στὴν δεύτερη ἀντίθεση ἡ εἰκόνα παρουσιάζεται πιὸ προκλητική. Ὁ μὲν βασιλιὰς «σπλαγχνισθείς» χαρίζει στὸν δοῦλο τὸ ὑπέρογκο ποσὸ ποὺ καταχράσθηκε καὶ τὸν ἐλευθερώνει, ἐνῶ ὁ μόλις εὐεργετημένος δὲν δείχνει ἐπιείκια, οὔτε τὴν ἐλάχιστη κατανόηση στὸ σύνδουλό του, ὁ ὁποῖος τοῦ ζητᾶ μόνο λίγη πίστωση χρόνου, ἀλλὰ γρήγορα τὸν ὁδηγεῖ στὴ φυλακή.
Καὶ ἕνα τρίτο σημεῖο. Αὐτὴ τὴ σκληρότητα τὴν δείχνει μόλις βγῆκε ἀπὸ τὴν τραγικὴ θέση ποὺ βρισκόταν ὁ ἴδιος, ἀφοῦ εἶχε ἀπολαύσει τὴν μεγαλοψυχία τοῦ Κυρίου του.
Πῶς θὰ βοηθήσουμε τὸν ἑαυτό μας νὰ συνέλθει ἀπὸ αὐτὴ τὴν παρανοϊκὴ στάση τῆς σκληροκαρδίας;
Χρειάζεται ἀδελφοί μου, νὰ συνειδητοποιήσουμε τὶς ὀφειλές μας στὸν Θεό, τὰ λάθη καὶ τὶς παραλείψεις μας, τὰ ἁμαρτήματά μας. Ἀναλογισθήκαμε τὰ χρέη μας στὸν Θεό; Σ’ αὐτὴ τὴν ἀντιπαράθεση εὐκολότερα θὰ καταλάβουμε πόσο ἀσήμαντες εἶναι οἱ ἀδικίες καὶ προσβολὲς τῶν ἄλλων σὲ μᾶς.
Ἡ ἐξάρτησή μας ἀπὸ τὸν Θεὸ θὰ μᾶς φέρει σὲ αὐτόματη συνάφεια μὲ ὅλους τους ἀνθρώπους.
Ἀγαπητοί μου,
τὸ δυνατὸ φῶς τῆς παραβολῆς αὐτῆς φωτίζει ζωηρὰ τὴν ὑποκρισία ποὺ ὅλοι δείχνουμε, ὅταν τὴ μιὰ στιγμὴ ἱκετεύουμε «Κύριε, μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοί», ἐνῶ τὴν ἄλλη καθημερινὰ δὲν θέλουμε καὶ δὲν μποροῦμε νὰ συγχωρήσουμε τὸν ἀδελφό μας γιὰ μικρότερες ὀφειλὲς καὶ ἀσήμαντα παραπτώματα ἐμπρὸς στὰ δικά μας.
Εἶναι ἐπείγουσα ἀνάγκη νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι τὸ νὰ εἴμαστε φιλάνθρωποι καὶ συγχωρητικοὶ δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ ἠθικὴ ὑποχρέωση, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Θεό. Ὁ ὅρος φιλανθρωπία δὲν χρησιμοποιεῖται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ὡς ἔννοια συναισθηματική, ἠθικιστικὴ ἢ συμπαθητική, ἀλλὰ γιὰ νὰ δηλώσει τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἀγάπη καὶ καλεῖ τοὺς ἀνθρώπους σὲ διαρκῆ πορεία καὶ ζωὴ ἀγάπης μέσα στὸν κόσμο. Αὐτὴ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ ἀπαιτεῖ νὰ τὴν μιμούμεθα διαρκῶς στὴ ζωή μας καὶ νὰ τὴ φανερώνουμε στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς συνανθρώπους μας. Γένοιτο.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
13 Αὐγούστου 2023
Δίκαιο ἀντηχεῖ μέχρι σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ παράπονο τοῦ Κυρίου μας «ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; ». Διότι ἡ γενεὰ ἐκείνη τῶν Ἰουδαίων εἶχε δεῖ τόσα θαύματά του, εἶχε ἀπολαύσει τόσες εὐεργεσίες Του, εἶχε ἀκούσει τόσες διδασκαλίες Του. Καὶ ὅμως ἔμενε ἄπιστη, σκληρὴ καὶ ἀμετανόητη. Ἀλλὰ μήπως μέχρι σήμερα δὲν ἐπαναλαμβάνονται τὰ ἴδια καὶ χειρότερα; Ὅσο κι ἂν θέλουμε νὰ ἐλαφρύνουμε τὴ θέση μας, τὰ γεγονότα βοοῦν μὲ τὴν ἀνάρμοστη συμπεριφορά μας, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε ἤδη ξεσπάσει ἡ δίκαιη ὀργή του. Ἀλλὰ ὁ Κύριος μᾶς ἀνέχεται ἐπειδὴ ἀληθινὰ μᾶς ἀγαπᾶ.
Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι μακροθυμεῖ μέχρι καὶ σήμερα καὶ μᾶς ἀνέχεται ὁ Κύριος. Βλέπει ἀνθρώπους ποὺ σέβονται τὸν νόμο Του καὶ τὰ προστάγματά του; Βλέπει ἀνθρώπους ποὺ ζοῦν ζωὴ καθαρότητος καὶ ἁγιασμοῦ; Βλέπει νὰ προοδεύουν πνευματικά, ὅσοι χαρακτηρίζονται μὲ τὸ ὄνομά του;
Δυστυχῶς. Ἡ ἁμαρτία ἔχει δηλητηριάσει τὴ ζωή μας. Φίλαυτοι, φιλάργυροι, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, ἀχάριστοι, ἀνελεήμονες, φιλήδονοι μᾶλλον παρὰ φιλόθεοι, δὲν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε τὶ θὰ γινόταν, ἂν μετὰ ἀπὸ κάθε παράβαση ἐρχόταν ἡ δίκαιη τιμωρία.
Ἐδῶ ἀνοίγεται μπροστά μας τὸ μέγα κεφάλαιο τῆς ἀνοχῆς καὶ μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Κύριος, γι' αὐτὸ μακροθυμεῖ. Γι' αὐτὸ δὲν πατάσσει σκληρὰ τὸ κακό, ὅπως θὰ ἦταν δίκαιο νὰ τὸ κάνει. Ὁ Κύριος ὅταν ἦλθε στὴ γῆ, προτίμησε ἀντὶ νὰ τιμωρήσει τοὺς ἐνόχους, νὰ τιμωρηθεῖ ὁ Ἴδιος γιὰ χάρη μας· ἀντὶ νὰ καταδικάσει τοὺς ἁμαρτωλούς, νὰ καταδικαστεῖ ὁ Ἐκεῖνος γιὰ μᾶς. Ὑπέμεινε ὅλες τὶς δοκιμασίες, τὶς βλασφημίες, τοὺς ὀνειδισμούς, καὶ τὸν ἀπερίγραπτο πόνο τοῦ μαρτυρίου τοῦ Σταυροῦ.
Ἐμεῖς καὶ μετὰ τὴ σταυρικὴ θυσία Του ἐξακολουθοῦμε νὰ ἁμαρτάνουμε καὶ εἶναι πολὺ λυπηρό, διότι μετὰ Χριστὸν ἡ ἁμαρτία γίνεται ὄχι πλέον ἀπὸ εἰδωλολάτρες, ποὺ δὲν ἄκουσαν τίποτε περὶ Θεοῦ, ἀλλὰ ἀπὸ ὀρθοδόξους χριστιανούς, βαπτισμένους καὶ χρισμένους στὸ ὄνομά του.
«Νῦν δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχετε περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν» διασαφηνίζει ὁ Κύριος. Ὄχι γιὰ νὰ μᾶς ἀπειλήσει, ἀλλὰ γιὰ νὰ μᾶς ὑπομνήσει τὴν δυνατότητα ποὺ ἔχουμε στὸν χρόνο ποὺ μᾶς παρέχεται νὰ μετανοήσουμε, ἐπειδὴ κατεργάζεται τὴν σωτηρία μας.
Ὁ ἅγιος Θεὸς παρατείνει τὸ ἔλεός του γι’αὐτὸ τὸν σκοπό, μᾶς δίνει καὶ ἄλλες εὐκαιρίες νὰ μετανοήσουμε. Στὸν ἄνθρωπο ὅμως ποὺ παραμένει σάρκα δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ λειτουργήσει ἡ μακροθυμία Του. Τότε θὰ λειτουργήσει καὶ ἡ δικαιοσύνη του.
Ἀδελφοί, στὴν ἐποχή μας εἴμαστε ὅλοι βιαστικοὶ καὶ ἀνυπόμονοι. Δὲν ἔχουμε ὑπομονὴ νὰ περιμένουμε, οὔτε μακροθυμία νὰ ἀνεχόμαστε. Ἀκόμη καὶ οἱ γονεῖς ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν φυσικὴ λειτουργία τῆς ἀγάπης τους, ὑψώνουν αὐστηρὴ τὴ φωνή τους καὶ χρησιμοποιοῦν μὲ περισσὴ εὐκολία τὴν παιδαγωγικὴ ράβδο τους. Οἱ συγγενεῖς, ἀκόμη καὶ οἱ πιστοὶ φίλοι μᾶς τιμωροῦν χωρὶς ἔλεος στὴν διαπίστωση ἀδιόρθωτου λάθους μας. Μόνο ὁ ἅγιος Θεός, ἐπειδὴ μᾶς ἀγαπᾶ, ἀνέχεται ὅλες τὶς παρεκτροπές μας. Μᾶς χαρίζει τὴν πίστωση τοῦ χρόνου ποὺ χρειαζόμαστε, γιὰ νὰ μετανοήσουμε.
Σήμερα ἀκούγεται πάλι ξεκάθαρα ἡ φωνὴ Του: «ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».
Νὰ μὴ τὴν περιφρονήσουμε, οὔτε πολὺ περισσότερο πάλι νὰ τὴν λησμονήσουμε, ἀσυγχώρητα προσκολλημένοι στὴ βιοτικὴ μέριμνα, ἀλλὰ μὲ βαθειὰ τὴν συνείδηση τῆς ἀδυναμίας μας, νὰ ζητήσουμε τὸ μέγα ἔλεός του γιὰ νὰ ἑλκύσουμε τὴν αἰωνιότητά του.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
6 Αὐγούστου 2023
Τὸ ἱστορικὸ καὶ πνευματικὸ γεγονὸς τῆς ἀνάβασης τοῦ Κυρίου στὸ ὄρος Θαβώρ, ὅπου μετεμορφώθη ἐνώπιον τῶν ἁγίων Του μαθητῶν καὶ Ἀποστόλων, καὶ τὸ ὁποῖο ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα, ἔγινε κατὰ τὴ διάρκεια τῆς πορείας πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ πρὸ τοῦ πάθους. Ὅπως μάλιστα σημειώνεται στὴ σχετικὴ ἀφήγηση τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ ποὺ διαβάζουμε στὸν ὄρθρο τῆς ἑορτῆς, τὸ θέμα τῆς συζητήσεως τοῦ Κυρίου μὲ τὸν Μωυσῆ καὶ τὸν Ἠλία ἦταν ἀκριβῶς ὁ σταυρικὸς θάνατός του, ποὺ ἐπρόκειτο νὰ πραγματοποιηθεῖ στὴν Ἁγία πόλη. Γι' αυτό, ὅπως σημειώνουν οἱ Πατέρες, ἡ λάμψη τῆς Μεταμορφώσεως συνδέεται μὲ τὴ δόξα τοῦ Σταυροῦ.
Ὁ Χριστὸς δὲν ἦρθε ἁπλῶς νὰ διδάξει ἀλλὰ νὰ μεταμορφώσει τὸν ἄνθρωπο. Νὰ ξαναντύσει τὴν ἀνθρώπινη φύση στὸ φῶς, νὰ τῆς ξαναδώσει τὴ λάμψη, τῆς δόξης τοῦ Πατρός. Στὸ Θαβώρ ἔδειξε στοὺς μαθητές του τὴ δόξα Του καὶ ἐκεῖνοι τὴν ἀντελήφθησαν «καθὼς ἠδύναντο», στὸ μέτρο δηλαδὴ ποὺ οἱ ἴδιοι μποροῦσαν νὰ ἀντέξουν.
Ἔτσι, ὅσοι ποθοῦν νὰ δοῦν τὰ ἀνθρώπινα νὰ μεταμορφώνονται καὶ νὰ ἀποκτοῦν τὴν καθαρότητα καὶ τὴ λάμψη ποὺ ἔδωσε στὴν ἀνθρώπινη φύση ὁ Χριστός, ἂς μὴ λησμονοῦν ὅτι ἡ τελικὴ ἀλλαγὴ συντελεῖται μὲ τὸ Σταυρό. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ διαπερνᾶ μυστικὰ τὴν ἀνθρώπινη ζωὴ καὶ μεταμορφώνει τὸν κόσμο.
Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς σημειώνει ὅτι ἡ μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου ἔγινε μέσα σὲ ἀτμόσφαιρα προσευχῆς. Ἀνέβηκε στὸ ὄρος γιὰ νὰ προσευχηθεῖ καὶ ἐνῶ προσευχόταν ἄλλαξε ἡ ὄψη τοῦ προσώπου Του καὶ τὰ ἐνδύματά του ἔγιναν λευκὰ καὶ ἀστραφτερά. Ἦταν ἀκριβῶς ἡ στιγμὴ τῆς κοινωνίας τῆς ἀγάπης τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Πανάγιο Πνεῦμα, ποὺ ἔλαμψε στὰ ἔκπληκτα μάτια τῶν μαθητῶν.
Ἔκτοτε, μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς προσευχῆς τῆς Ἐκκλησίας συνεχίζει νὰ ἀποκαλύπτεται τὸ μυστικὸ φῶς τῆς Μεταμορφώσεως στοὺς προσευχομένους πιστούς, οἱ ὁποῖοι ἀτενίζουν τὸ φῶς τοῦ προσώπου Του, αἰσθάνονται τὴν ἀκτινοβολία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κοινωνοῦν στὸ μυστήριο τῆς ἀγάπης τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ νοιώθουν τὴ ζωή τους νὰ ὑψώνεται σὲ ἄλλο ἐπίπεδο.
Οἱ πνευματικὲς αὐτὲς μυστικὲς ἐμπειρίες σφραγίζουν τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸ ἀσφαλῶς συνέβη καὶ στὴν περίπτωση τῶν μαθητῶν, μόνο ποὺ δὲν διαρκοῦν πολύ, οὔτε προσφέρονται σὰν φυγὴ ἀπὸ τὴν καθημερινὴ πραγματικότητα. Οἱ ὧρες τῆς κατάνυξης στὴ λατρευτικὴ ζωὴ δὲν δίνονται σὰν δυνατότητα ἀποφυγῆς τῆς κοπιαστικῆς διακονίας, οὔτε ὡς δυνατότητα ἀποφυγῆς τοῦ προσωπικοῦ Γολγοθᾶ, ἀλλὰ σὰν βάλσαμο γιὰ τὸν πόνο ποὺ θὰ ἀκολουθήσει, ὡς δύναμη ἀντιστάσεως στὸν πειρασμὸ τῆς δοκιμασίας καὶ ὡς πρόγευση τῆς νίκης, ποὺ θὰ στηρίξει τελικὰ τὴν καρδιά μας στὶς δύσκολες φάσεις τῆς μάχης.
Στὸ γεγονὸς τῆς Μεταμορφώσεως, ποὺ θυμόμαστε σήμερα, ἀτενίζουμε τὸν Κύριο τῆς δόξης, τὴ χορεία τῶν Ἁγίων του καὶ προγευόμαστε τὴν ἔνδοξη παρουσία Του. Σὲ τέτοιες μοναδικὲς στιγμὲς ἀκούγεται συγκλονιστικότερη ἡ φωνὴ τοῦ Πατρὸς «Αὐτοῦ ἀκούεται». Ὥστε ὅταν κατόπιν μείνουμε μόνοι, νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε ἀνεπιφύλακτα μὲ τὴν βεβαιότητα ὅτι δὲν πρόκειται ἁπλῶς γιὰ ἕνα νομοθέτη, ἕνα Δάσκαλο ἠθικῆς τελειότητος, ἕνα Προφήτη, ἀλλὰ γιὰ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀνέλαβε νὰ ὁδηγήσει τὴν ἀνθρώπινη φύση στὸν Πατέρα του, ἀποκαθιστώντας την στὴ δόξα καὶ τὴ λαμπρότητα τῆς θεότητάς του.
Ἀδελφοί μου,
στὴν ἐκκλησιαστική μας παράδοση ἡ ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως κατέχει κεντρικὴ θέση καὶ προσδιορίζει τὴν Ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Κάθε τι ποὺ συντελεῖται μυστηριακὰ στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας μας, δηλαδή, ἡ διδαχή, ἡ προσευχή, τὰ ἔργα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀγάπης, ἡ κοινωνία τῶν πιστῶν, καὶ τὰ μυστήρια, μεταμορφώνουν τὴν ἀνθρώπινη ζωή μας μὲ πρότυπο καὶ ἄξονα τὸν Θεάνθρωπο Κύριο.
Ἐμεῖς ἀτενίζοντας τὶς διάφορες ἐκφάνσεις τῆς δόξης του, τὴ Σταύρωση, τὴ Μεταμόρφωση, τὸ Σταυρό, τὴν Ἀνάστασή του, ἂς ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε ἐν Αὐτῷ, μεταμορφούμενοι «ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν», διότι ἡ καθημερινὴ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι μόνον ἐπίπονη πορεία μεταμορφώσεώς μας μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Του Πνεύματος. Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
30 Ἰουλίου 2023
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μᾶς διηγεῖται τὸ θαῦμα τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν πέντε ἄρτων καὶ τῶν δύο ἰχθύων, διὰ τοῦ ὁποίου ἔκανε νὰ χορτάσουν πέντε χιλιάδες ἄνδρες χωρὶς γυναῖκες καὶ παιδιά.
Γιὰ πολλοὺς ἀνθρώπους τὸ θαῦμα εἶναι ἕνας μαγικὸς τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο μποροῦμε νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὶς δυσάρεστες συνέπειες τῆς «παρὰ φύσιν» ζωῆς μας, χωρὶς ὅμως νὰ σταματήσουμε νὰ ζοῦμε αὐτὴ τὴν ζωή. Ὅμως, τὸ θαῦμα εἶναι μία μετάβαση ἀπὸ τὴν ψεύτικη καὶ παραχαραγμένη πραγματικότητα, στὴν ἀληθινή της εἰκόνα. Αὐτὴ δὲν γνωρίζει τὴν ἀνεπάρκεια καὶ τὴν ἔλλειψη, οὔτε τὴν ἀρρώστια, τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Ἡ πραγματικότητα αὐτὴ δὲ βρίσκεται ἀλλοῦ, ἀλλὰ βρίσκεται ἀλλιῶς. Δὲν εἶναι ἕνας ἄλλος χῶρος, ἀλλὰ μία ἄλλη κατάσταση. Εἶναι ἡ κυριαρχία τῆς ἀγάπης καὶ ἡ ἀπουσία τῆς ἁμαρτίας, ἕνας κόσμος ποὺ ἀποκαλύπτεται σὲ ὅποιον καὶ ὅποτε τὸν ἀναζητήσει πραγματικά.
Οἱ μαθητὲς βλέπουν τὸν τόπο ἔρημο καὶ τὴν ὥρα περασμένη. Οἱ πέντε ἄρτοι καὶ τὰ δύο ψάρια ποὺ ἔχουν μαζί τους ἀμφιβάλλουν ἂν θὰ φτάσουν νὰ χορτάσουν καὶ αὐτοὺς τοὺς ἴδιους. Γι’ αὐτὸ ζητοῦν ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ ἀφήσει τοὺς ὄχλους νὰ φύγουν γιὰ νὰ βροῦν καὶ νὰ ἀγοράσουν τρόφιμα χορταίνοντας τὴν πείνα τους. Ὁ Χριστὸς ὅμως, ποὺ ἔχει περάσει ὅλη τὴν ἡμέρα δείχνοντας τὴν ἀγάπη του καὶ θεραπεύοντας τοὺς ἀρρώστους, δὲν συμμερίζεται τὴ γνώμη τῶν μαθητῶν. Θεωρεῖ ὅτι τὰ λιγοστὰ αὐτὰ τρόφιμα μετὰ ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ τὴ θεία εὐλογία ἐπαρκοῦν γιὰ νὰ χορτάσουν τόσο κόσμο.
Γιὰ τὸ Χριστό, ποὺ ἔβλεπε τὸν κόσμο γῦρο του φωτισμένο ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀγάπης του, τὰ πέντε ψωμιὰ καὶ τὰ δύο ψάρια ἦταν ἀρκετὰ νὰ θρέψουν τοὺς πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους ποὺ τὸν περιστοίχιζαν. Γιὰ τοὺς μαθητές, ὅμως, ποὺ ἔβλεπαν τὰ ἴδια ὑλικὰ μέσα ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς ἐγωκεντρικῆς τους ἀπληστίας, μόλις ποὺ ἔφταναν γιὰ νὰ γεμίσουν τὰ δικά τους στομάχια.
Αὐτὸ ποὺ ἔκανε ὁ Χριστός, νὰ θρέψει πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους μὲ πέντε ψωμιὰ καὶ δύο ψάρια, δὲν ἦταν ὑπερφυσικό. Ἀντίθετα, αὐτὸ ποὺ συνέβη μὲ τοὺς μαθητὲς ἦταν ἀφύσικο. Ὁ πραγματικὸς κόσμος εἶναι αὐτὸς ποὺ βλέπουμε πλημμυρισμένο ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀγάπης καὶ ὄχι αὐτὸς ποὺ βλέπουμε βυθισμένοι στὸ σκοτάδι τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ. Ὅποιος δεῖ τὸν κόσμο ὅπως τὸν βλέπει ὁ Χριστὸς θὰ μπορεῖ κι αὐτός, ὄχι μόνο νὰ θρέψει πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους μὲ πέντε ψωμιὰ καὶ δύο ψάρια, ἀλλὰ «καὶ μείζονα τούτων ποιήσει».
Σήμερα, μὲ τόσο πλοῦτο καὶ ἀναρίθμητες παραγωγικὲς πηγὲς στὸν κόσμο, ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ὑποσιτίζονται καὶ πεθαίνουν ἀπὸ πεῖνα. Κυριαρχεῖ στὴν κοινωνία μας ἡ ἀπληστία καὶ ἡ ἀδικία, ἐπειδὴ περίσσεψε τὸ μίσος καὶ ἡ κακία.
Μέσα στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, ὅμως, τὸ θαῦμα τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ἄρτων καὶ τοῦ χορτασμοῦ χιλιάδων ψυχῶν συνεχίζεται. Πρῶτος προσφέρει τὰ μεγάλα καὶ ἀνεκτίμητα ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς χαρίζοντας τὸν τὸν ἑαυτό του, ὡς ἄρτον ζωῆς. Μετατρέποντας τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ τῆς προσφορᾶς μας σὲ τίμιο Σῶμα του καὶ σὲ ζωοποιὸ Αἷμα του, ἁγιάζει τοὺς πιστούς. Ὅποιος τρώει ἀπ’ αὐτὴν τὴν τροφὴ ζεῖ αἰώνια, χωρὶς νὰ φοβᾶται τὴν πεῖνα καὶ τὸν θάνατο. Ὅπως ὁ οὐράνιος Ἄρτος τρέφει τὸ κάθε μέλος χωριστὰ ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρο τὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ὁ ἁγιασμὸς τοῦ χριστιανοῦ ἐπιδρᾶ στὴν κοινωνία ποὺ ἀνήκει.
Ὁ πιστὸς χριστιανός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὡς μέτοχος τῶν θείων μυστηρίων, δὲν κλείνει τὰ μάτια στὴν ἀδικία, δὲν μένει ἀδιάφορος στὸν πόνο, δὲν φθονεῖ στὴ χαρὰ τοῦ ἄλλου καὶ δὲν χαίρεται στὴν δυστυχία. Δίνει ἀπ’ τὸ ψωμί του, ἀπὸ τὸ χρόνο καὶ τὴ βολή του, ἀπὸ τὰ χρήματά του, ἀπὸ τὴν ἀγάπη του. Καὶ ὅσο δίνει ἀπὸ τὴν ἀγάπη του, τόσο περισσεύει ἡ χάρη καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου στὴ δική του ζωὴ καὶ στὴ ζωὴ τῆς κοινωνίας μας.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
23 Ἰουλίου 2023
Οἱ θαυματουργικὲς θεραπεῖες δύο τυφλῶν καὶ ἑνὸς κωφοῦ ποὺ περιγράφει τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα εἶναι ἀντιπροσωπευτικὲς ἀνάλογων περιστατικῶν ποὺ συναντᾶμε συχνὰ στὰ ἱερὰ κείμενα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Θεμελειώδεις παράμετροι καὶ αὐτῶν τῶν θαυμάτων εἶναι ἡ ζωντανή, ἐπίμονη καὶ δυνατὴ πίστη τῶν ἀσθενῶν, ἡ μοναδικότητα τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἐκζήτηση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ δίψα τῆς σωτηρίας.
Τὸ θαῦμα δὲν εἶναι μόνο ἕνα ἔκτακτο καὶ ὑπερφυσικὸ γεγονὸς ποὺ μᾶς ἐντυπωσιάζει. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς δύναμης καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ εὐεργετήσει, νὰ θεραπεύσει, νὰ παρηγορήσει καί νὰ τονώσει τὸν πάσχοντα καὶ ἀδύνατο ἄνθρωπο. Τὸ πραγματικὸ θαῦμα εἶναι σημάδι καὶ γνώρισμα τῆς ἀληθινῆς πίστης, ἀλλά καὶ ἐγγύηση τῆς ἀλήθειας τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Ἀπαλλαγμένο ἀπὸ καθετὶ ἐγωιστικὸ καὶ ἰδιοτελές, δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὴν ἐπίδειξη καὶ τὴν ἐκμετάλλευση, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στὴν γελοιοποίηση τῆς πίστης. Τὸ θαῦμα εἶναι καρπὸς τῆς πίστης καὶ συνέπεια τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Τοῦ Θεοῦ, ποὺ οἰκοδομεῖ πνευματικὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν στερεώνει στὴ δύσβατη χριστιανικὴ ζωή. Ἡ πίστη ὁδηγεῖ στὸ θαῦμα καὶ ὄχι τὸ θαῦμα στὴν πίστη. Ἀρκεῖ νὰ θυμηθοῦμε τὴν ἄρνηση τοῦ Κυρίου νὰ κάνει θαύματα στοὺς κατοίκους τῆς Ναζαρὲτ ἐξαιτίας τῆς ἀπιστίας τους. Ἕνα τέτοιο θαῦμα θαμπώνει τὸ βλέμμα, ξαφνιάζει, δημιουργεῖ ἀπορία καί, κάποτε, ἀντίδραση. Γιὰ τὸν πιστὸ, ὅμως, κάθε θαῦμα εἶναι ἕνα παράθυρο ποὺ ἀνοίγει στὸν οὐρανό, γιὰ νὰ δεῖ κανεὶς τὸν ὑπερβατικὸ κόσμο τοῦ Θεοῦ. Μοιάζει μὲ μιὰ ἀστραπὴ μέσα στὸ σκοτάδι τῆς λογικῆς καὶ τῆς φθορᾶς αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ποὺ μᾶς ἀφήνει νὰ δοῦμε γιὰ λίγο αὐτὸ γιὰ τὸ ὁποῖο δημιουργηθήκαμε καὶ αὐτὸ στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ φθάσουμε στὴν αἰωνιότητα. Τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, μιὰ ὕπαρξη καὶ ζωὴ χωρὶς πόνο δάκρυα, ἀρρώστια, φθορά, θάνατο. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπάντηση τοῦ οὐρανοῦ στὴν ἀγωνία καὶ τὰ δάκρυα τῆς γῆς. Τὸ θαῦμα μπορεῖ νὰ στερεώνει καὶ νὰ οἰκοδομεῖ τὴν πίστη, εἶναι, ὅμως, προσωρινὸ, γιατί, ἔστω καὶ ἂν θεραπευθοῦμε ἀπὸ μιὰ ἀρρώστια, ἔστω καὶ ἂν ὑπερνικήσουμε μιὰ δυσκολία, θὰ ἀρρωστήσουμε ξανὰ καὶ θὰ συναντήσουμε καὶ ἄλλη δυσκολία. Ὅμως ἐμεῖς πήραμε δύναμη νὰ συνεχίσουμε. Συνειδητοποιήσαμε ὅτι τὸ κάθε θαῦμα στὴ ζωὴ μας εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς σοφίας καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Μιᾶς ἀγάπης ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ καταλάβουμε καὶ μιᾶς σοφίας ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ ἑρμηνεύσουμε, ἀλλὰ ποὺ καλούμαστε, ὡστόσο, νὰ πιστεύσουμε, γιατί μόνο ἐκείνη ξέρει πότε καὶ τί πρέπει νὰ δίνει στὸν καθένα μας. Μιὰ τέτοια πίστη, ἕνα τέτοιο βίωμα ἐμπιστοσύνης στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ εἶναι πηγὴ δυνάμεως, ὅταν πρόσωπα, καταστάσεις καὶ γεγονότα μᾶς ἀπογοητεύουν, μᾶς πτοοῦν καὶ μᾶς λυγίζουν. Καὶ πορευόμαστε περιμένοντας νὰ ἀκούσουμε «κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν».
Ὅταν ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συναντᾷ τὴν πίστη τοῦ ἄνθρωπου, τότε δὲν πραγματώνεται μόνο τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας, ἀλλὰ καὶ τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας. Ἡ ἀντίδραση τῶν φαρισαίων ἀπέναντι στὸ θαῦμα εἶναι ἀξιοπρόσεκτη. Οἱ φαρισαῖοι δὲν ἀρνοῦνται τὸ θαῦμα, ἀλλὰ διαστρεβλώνουν τὴν ἀλήθεια. Ἀναποδογυρίζουν τὴν πραγματικότητα, ποὺ εἶναι ἡ φανέρωση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ταλαιπωρημένο καὶ ἀγνώριστο ἀπὸ τὴν φθορὰ τῆς ἁμαρτίας ἄνθρωπο, ἀποδίδοντας τὶς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ στὶς δαιμονικὲς δυνάμεις. Θὰ ἦταν, ὅμως, παιδαριῶδες καὶ ἁπλοϊκὸ νὰ δοῦμε στὴ συμπεριφορὰ τῶν φαρισαίων μόνο τοὺς ἀνθρώπους ἐκείνους ποὺ ἀδίκησαν, κατηγόρησαν καὶ συκοφάντησαν ἀδίστακτα τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ἡ στάση τους ἀποκαλύπτει τοὺς ἀνθρώπους κάθε ἐποχῆς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μιὰ ἀντεστραμμένη συνείδηση τοῦ κόσμου καὶ τῆς ζωῆς. Εἶναι ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ ἐγκλωβισμένοι μέσα στὸν ὀρθολογισμό τους ἀπορρίπτουν ἀκόμη καὶ τὰ πιὸ ὀφθαλμοφανῆ καὶ ὁλοφάνερα θαύματα. Αὐτοὶ ποὺ σὲ κάθε θαῦμα βλέπουν ψυχολογικὰ αἴτια καὶ φαινόμενα, φαντασιώσεις καὶ αὐθυποβολές, φυσικὰ αἴτια, τυχαῖες συμπτώσεις καὶ ἀνεξήγητες συγκυρίες. Ὄχι, δὲν ὑπάρχουν ἀποδείξεις «λογικῆς» γιὰ τὰ θαύματα. Τὰ θαύματα τὰ ἀναγνωρίζουν οἱ καλοπροαίρετοι ἄνθρωποι ἐκεῖ ὅπου οἱ ἄλλοι δὲν θέλουν νὰ τὰ δοῦν.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μόνο ἂν νεκρώσουμε τὴν ἀλαζονεία τῆς λογικῆς μας καὶ τὴν ἐμπάθεια τοῦ ἐγωισμοῦ μας, θὰ μπορέσουμε νὰ ἀναστηθοῦμε σὲ μιὰ νέα ζωή, ὅπου θὰ βλέπουμε καὶ θὰ καταλαβαίνουμε τὰ συνεχῆ θαύματα τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
16 Ἰουλίου 2023
Στὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἀναφέρεται, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Εἶναι ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία τοῦ Κυρίου καὶ μὲ ἁπλὲς ἀλλὰ δυνατὲς εἰκόνες θυμίζει στὸν ἀκροατὴ τόσο τὰ θεωρητικὰ ὅσο καὶ τὰ πρακτικά του καθήκοντα. Διαβάζεται σήμερα αὐτὴ ἡ περικοπή, γιατὶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τὴ μνήμη τῶν Πατέρων ποὺ συγκρότησαν τὴν Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο (451 μ.Χ. στὴ Χαλκηδόνα), καὶ διετράνωσαν τὴν ὀρθόδοξη πίστη, ὅτι ὁ Χριστὸς ὑπῆρξε τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, χωρὶς ἁμαρτία. Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στάθηκαν μὲ λόγια καὶ ἔργα ἀληθινοὶ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ.
Στὴν ἀρχὴ ὁ Κύριος λέγει στοὺς μαθητές του ὅτι εἶναι τὸ «φῶς τοῦ κόσμου». Πιὸ τιμητικὸς χαρακτηρισμὸς δύσκολα βρίσκεται. Τοὺς ὀνόμασε μὲ τὸ δικό του ὄνομα, διότι Αὐτὸς εἶναι «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον». Ὅταν θέλησε νὰ ἀποκαλύψῃ τὴν οὐσία τῆς ἀποστολῆς Του διεκήρυξε: «Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθα». Φυσικὰ αὐτὸ τὸ φῶς οἱ μαθητὲς δὲν τὸ ἔχουν ἀπὸ μόνοι τους, ἀλλὰ τὸ παίρνουν ἀπὸ τὸ Χριστὸ ποὺ εἶναι τὸ «φῶς τὸ ἀληθινόν». Ἀπὸ τὸ Χριστὸ παίρνουν τὸ φῶς οἱ πιστοὶ καὶ τὸ καθρεπτίζουν πρὸς τοὺς ἄλλους. Γίνονται ἔτσι τὸ πνευματικὸ φῶς τοῦ κόσμου. Μὲ τὸ φῶς τους καθοδηγοῦν, κρίνουν καὶ σώζουν τὸν κόσμο. Ἔτσι ἦταν οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἐφώτισαν τὸν κόσμο, ὄχι μόνο στὴν ἐποχή τους ἀλλὰ πάντοτε.
Ὁ μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ ὅμως δὲν κρύβει τὸ φῶς, ἀλλὰ μεταδίδει τὸ φῶς καὶ στοὺς ἄλλους μὲ τὴν ἱεραποστολή. Τὸ φῶς ἄναψε μέσα μας, δὲν δόθηκε ἀποκλειστικὰ γιὰ μᾶς, γιὰ νὰ τὸ ἀπολαμβάνουμε τελείως προσωπικά. Ἂν τὸ κρύψουμε «ὑπὸ τὸν μόδιον», ἂν τοῦ στερήσουμε τὸν ὁρίζοντα ἀκτινοβολίας, ὄχι μόνο δὲν θὰ ἀνταποκριθῆ στὸ σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς του, ἀλλὰ καὶ τελικὰ θὰ σβήση. Κάθε φῶς πρέπει νὰ λάμπη. Εἶναι στὴ φύση του νὰ διακρίνεται, νὰ φαίνεται. Μιὰ φωτισμένη ἀπὸ τὸ Χριστὸ ψυχὴ θὰ φανῆ ἀπὸ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἐκφράζεται˙ ἀπὸ τὸ πῶς συμπεριφέρεται, πῶς κινεῖται, πῶς ἀντιδρᾶ. Τὸ φῶς ἀποκαλύπτει ὅ,τι κρύβει τὸ σκοτάδι. Προειδοποιεῖ γιὰ τοὺς κινδύνους, βοηθεῖ στὸν καθορισμὸ τῆς σωστῆς πορείας, διαλύει τὴν ἀβεβαιότητα.
Ὁ πραγματικὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ φωτίζει μὲ τὴν ἀρετή του. Ἡ ζωή του εἶναι ἕνα φωτεινὸ παράδειγμα γιὰ μίμηση. Δὲν ἔχει σημασία ἡ κοινωνική του θέση. Εἴτε βρίσκεται στὴ βάση, εἴτε στὴν κορυφὴ τῆς κοινωνικῆς πυραμίδας ἐπιβάλλεται μὲ τὴν τιμιότητα, τὴν εἰλικρίνεια, τὴ σοβαρότητα καὶ τὴ σεμνότητά του. Δὲν παίρνει ἀξία τὸ πρόσωπο ἑνὸς τέτοιου χριστιανοῦ ἀπὸ τὸ ἀξίωμα του ἢ τὴ θέση ποὺ κατέχει, ἀλλὰ ἡ θέση καὶ τὸ ἀξίωμα παίρνουν ἀξία ἀπὸ αὐτόν. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἐνδιαφέρει δὲν εἶναι τὸ ποῦ θὰ φθάσει, ἀλλὰ ἂν θὰ ἀκτινοβολεῖ.
Δὲν εἴμαστε οἱ χριστιανοὶ ἁπλῶς φῶς γιὰ τὸν ἑαυτό μας, πρέπει νὰ εἴμαστε «φῶς τοῦ κόσμου» καὶ νὰ λάμπουμε στὴν καρδιὰ τῆς ἀνθρωπότητας, «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», εἶπε ὁ Χριστός. Ὄχι μὲ θεωρίες ἀλλὰ μὲ «καλὰ ἔργα» ποὺ στρέφουν τὴν προσοχὴ στὸ Θεό. Στὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῶν εὐαγγελίων ἡ λέξη «καλός» δὲν σήμαινε ἁπλῶς ἀντίθετος τοῦ «κακός». Εἶχε εὐρύτερη ἔννοια καὶ εἶχε τὴν ἔννοια τοῦ ὡραίου, τοῦ ἐλκυστικοῦ, τοῦ χαριτωμένου. Τὰ «καλὰ ἔργα» ἑπομένως ποὺ ζητᾶ ὁ Χριστός, δὲν εἶναι μιὰ ἀναγκαστικὴ ἐκτέλεση καθήκοντος. Εἶναι ἔργα χαριτωμένα, γεμάτα ἀγάπη καὶ χαρά. Ὄχι παγερὴ ἐξυπηρέτηση, εὐγένεια κατὰ παραγγελία, ἀλλὰ αὐθόρμητη καλωσύνη, γεμάτη φῶς στὴν καρδιὰ καὶ στὸ πρόσωπο. Στὴν καλωσύνη τῶν ἁγίων ὑπάρχει πάντα κάτι ἤρεμο, θελκτικὸ στὴν συμπεριφορὰ τῶν ἁγίων, στὰ λόγια, στὶς πράξεις, στὴ σιωπή τους. «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων».
Καὶ ἐδῶ ἔρχεται τὸ ἑπόμενο χαρακτηριστικὸ τοῦ ἀληθινοῦ μαθητῆ τοῦ Χριστοῦ, αὐτοῦ ποὺ εἶναι πραγματικὸ φῶς ποὺ φωτίζει πνευματικὰ τὸν κόσμο. Ὁ πραγματικὸς μαθητὴς ζεῖ καὶ διδάσκει ὁλόκληρη τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, χωρὶς περικοπὲς ἢ προσθέσεις, ἀνόθευτη. Φαίνεται εὐκολο αὐτό, ἀλλὰ δὲν εἶναι. Γιατὶ τὸ ἄπλετo φῶς κουράζει τὰ ἀσθενικὰ μάτια καὶ ὁ ἥλιος ξεσκεπάζει τὰ ἐλαττώματα ποὺ κρύβει τὸ μισοσκόταδο. Γι' αὐτὸ καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦν τὸ σκότος καὶ ὄχι τὸ φῶς, ἐπειδή, ὅπως λέγει ἀλλοῦ ὁ Χριστός, εἶναι πονηρὰ τὰ ἔργα τους.
Δύσκολος ὁ δρόμος τῆς ἀλήθειας, ἀλλὰ λυτρωτικός. Τὸ πλησίασμα στὸ φῶς εἶναι στὴν ἀρχὴ δύσκολο, ὕστερα ὅμως τὰ μάτια τῆς ψυχῆς συνηθίζουν, ὁ ἄνθρωπος καθαρίζεται καὶ γίνεται ὁ ἴδιος φῶς ποὺ φωτίζει καὶ τοὺς ἄλλους. Ἔτσι ἔγινε μὲ τοὺς Ἀποστόλους καὶ τοὺς Πατέρες, ἔτσι μπορεῖ νὰ γίνει μὲ ὅλους μας. Ἀρκεῖ νὰ δεχθοῦμε τὸ φῶς, νὰ τὸ κρατήσουμε ἀναμμένο, γιὰ νὰ τὸ μεταδώσουμε ἀνόθευτο σ' αὐτοὺς ποὺ περιμένουν νὰ τὸ παραλάβουν ἀπὸ ἐμᾶς.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
9 Ἰουλίου 2023
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀποκαλύπτει τὴν πραγματικότητα τοῦ Σατανᾶ, ὁ ὁποῖος καταδυναστεύει τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ καὶ τὴν σπρώχνει στὴν ἀπομόνωση καὶ σὲ μιὰ σειρὰ ἄλλων ἀντικοινωνικῶν ἐκδηλώσεων.
Μιὰ ἀπὸ τὶς λίγες φορὲς ποὺ οἱ δαίμονες εἶπαν τὴν ἀλήθεια, ἦταν στὴν ἔρημο τῶν Γεργεσηνῶν. Ἐκεῖ τυραννοῦσαν δυὸ δυστυχεῖς ἀνθρώπους. Πραγματικὰ ράκη πού εἶχαν ἀπομονωθεῖ ἀπὸ τὴν κοινωνία καὶ ἦταν ὁ φόβος τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς.
Μόλις ὁ Κύριος παρουσιάστηκε, τὰ δαιμόνια ἀναγνώρισαν τὸν Λυτρωτὴ τοῦ κόσμου καὶ ὁμολόγησαν ὅτι τοὺς χωρίζει ἀγεφύρωτο χάσμα μὲ τὸν Χριστό, ποὺ εἶναι ἡ ἀλήθεια, τὸ φῶς καὶ ἡ ἀγάπη. «Ποιὰ σχέση ὑπάρχει ἀνάμεσα σὲ σένα καὶ σὲ μᾶς; μᾶς χωρίζει χάσμα ἀγεφύρωτο, τρέμουμε τὴν παρουσία σου» ὁμολόγησαν.
Ἡ ἀντίθεση ἀνάμεσα στὸν Κύριο καὶ στὸν πονηρὸ εἶναι συνέπεια τῆς βαθειᾶς καὶ οὐσιαστικῆς ἀλλαγῆς, τὴν ὁποία ὑπέστη ὁ διάβολος μετὰ τὴν ἀνταρσία του ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ κατόπιν τὴν πτώση του. Ἀγγελικὴ ὕπαρξη ἦταν πρίν. Μποροῦσε νὰ ἀκούει τὸν Θεό, νὰ τὸν νοιώθει, νὰ τὸν ὑπηρετεῖ καὶ ἔπειτα βυθίστηκε στὴν πονηρία. Ἔγινε ἡ πηγὴ καὶ ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ κακοῦ. Αὐτόματα δημιουργήθηκε τὸ χάσμα.
«Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἀλήθεια» βεβαιώνει μὲ τὴν θεϊκή Του αὐθεντία ὁ Χριστός. Μιλάει τὴ γλῶσσα τῆς ἀπόλυτης ἀλήθειας καὶ ἀπαιτεῖ ὡς ἀνταπόκριση τὴν ὁλοπρόθυμη προφορά της. Στὸ ἄλλο ἄκρο ὁ διάβολος. Ἔμπνευσή του εἶναι τὸ ψέμα. «Εἶναι ὄχι μόνον ψεύτης, ἀλλὰ ὁ πατέρας τοῦ ψεύδους». Αὐτὸς γεμίζει τὶς διαθέσεις μας μὲ τὸ ψέμα καὶ τὴν ἀπάτη, ἐνῶ τὸ παρουσιάζει στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων ὡς τὴν πιὸ καθαρὴ καὶ ἀδιαμφισβήτητη πραγματικότητα.
«Ὁ Θεός φῶς ἐστί». Ὁ Θεὸς ὁρίζεται μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα ποὺ δηλώνει καθαρότητα, ἀστραφτερὴ ἀγνότητα καὶ γλυκειὰ παρηγοριά. Ἀντίθετα, τὸ βασίλειο τοῦ διαβόλου ἁπλώνεται στὸ ἀπόλυτο σκοτάδι. Μισεῖ τὸ φῶς. Ἀγωνίζεται γιὰ τὴν κυριαρχία τοῦ σκότους καὶ τῆς συγχύσεως στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων καὶ στὰ διαβήματα τῶν κοινωνιῶν.
«Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί». Ἡ τέλεια ἀγάπη. Ὁ διάβολος, ἀντίθετα, εἶναι ἡ προσωποποίηση τοῦ μίσους, ἑστία καὶ πηγή του. Μισεῖ χωρὶς νὰ μπορεῖ νὰ κάνει κάτι ἄλλο. Τὸ εἴδαμε στὴν ἀφήγηση τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ποὺ βασανίζει τὰ θύματά του.
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀδελφοί μου, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι βεβαιώνει μὲ τρόπο συνταρακτικὸ γιὰ τὶς διασπαστικὲς ἐπεμβάσεις τοῦ σατανᾶ καὶ τὰ ὁλέθρια ἀποτελέσματα τῆς παρουσίας του, τελικὰ μᾶς τροφοδοτεῖ μὲ βεβαιότητα τὴν πίστη, ὅτι οὔτε παντοδύναμος εἶναι ὁ πονηρός, οὔτε τὸν τελευταῖο λόγο ἔχει. Ἀλλ' ὅπως γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς εἶναι ἐκείνη ποὺ κυβερνᾶ τὰ σύμπαντα καὶ μᾶς «καταδιώκει πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν» πρὸς σωτηρίαν.
Τέλος, ἀκαταίσχυντη ἐλπίδα στὴν ἀδυναμία μας νὰ νικήσουμε μόνοι μας τοὺς πειρασμοὺς, εἶναι αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ παρουσία τοῦ θεοῦ στὴ ζωή μας, ὁ Ὁποῖος «εἰς τοῦτο ἐφανερώθη, ἵνα λύσῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου» καὶ σώσει τὸν ἄνθρωπον.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2023
2 Ἰουλίου 2023
Σὲ κάθε θαῦμα τοῦ Χριστοῦ θαυμάζουμε τὴν δύναμή του καὶ τὴν ἀγάπη Του πρὸς ἐμᾶς καὶ Τὸν δοξάζουμε γιαυτό. Σὲ μερικὰ θαύματά του ὅμως, βλέπουμε καὶ τὸν Χριστὸ νὰ θαυμάζει μερικοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς δοξάζει.
Ἕνα τέτοιο περιστατικὸ εἶναι καὶ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ δούλου τοῦ ἑκατοντάρχου.
Ἕνας ρωμαῖος ἀξιωματικός, ἄνθρωπος ποὺ δὲν ἦταν κἂν Ἰσραηλίτης, ζητάει ἀπὸ τὸν Χριστὸ νὰ θεραπεύσει τὸν κατάκοιτο δοῦλο του. Καὶ ὅταν ὁ Χριστὸς δέχεται νὰ πάει στὸ σπίτι του, γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσει, ὁ ἀξιωματικὸς τοῦ ἀπαντάει: «Κύριε, δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ μπεῖς κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ μου. Πὲς μόνο ἕνα λόγο καὶ θὰ θεραπευθεῖ ὁ δοῦλος μου. Φτάνει ἡ ἐντολή σου. Καὶ ἐγὼ ἔχω στρατιῶτες κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία μου. Καὶ ὅταν λέω σὲ κάποιον ἔλα, ὑπακούει καὶ ἔρχεται· καὶ ὅταν λέω σὲ ἄλλον κάνε αὐτό, τὸ κάνει».
Ὁ Χριστὸς θαυμάζοντας τὴ μεγάλη πίστη του εἶπε πρὸς αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἀκολουθοῦσαν: «Σᾶς βεβαιώνω, ὅτι τόση πίστη, οὔτε ἀνάμεσα στοὺς Ἰσραηλίτες δὲν βρῆκα».
Δὲν εἶναι μικρὸ πρᾶγμα νὰ θαυμάζει ὁ Χριστὸς ἕναν ἄνθρωπο; Ὑπάρχει ἆραγε μεγαλύτερη δόξα καὶ τιμή;
Ὁ Θεὸς πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι δὲν δοξάζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὰ χαρίσματα ποὺ ὁ Ἴδιος τοῦ ἔχει δώσει. Τὸν θαυμάζει καὶ ἀξιολογεῖ τὶς ἀρετές, τὶς ὁποῖες καλλιέργησε μὲ δική του προσπάθεια καὶ ἀγῶνα. Γιὰ τὸν Θεό, ἡ ὀμορφιὰ τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἑστιάζεται στὰ ἐξωτερικὰ χαρακτηριστικά, ἀλλὰ στὰ δικά του ἐσωτερικὰ δῶρα. Ὁ Θεὸς πάνω ἀπὸ ὅλα τιμᾶ τὸν κόπο μας καὶ τὴ φιλότιμη διάθεσή μας, μὲ τὰ ὁποῖα καλλιεργήσαμε ὅσο περισσότερο ἦταν δυνατὸν τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς ἔδωσε.
Καὶ ὁ ρωμαῖος ἑκατόνταρχος, εἶναι φανερό, ὅτι εἶχε δουλέψει πάνω στὸν ἑαυτό του μὲ καθαρὴ συνείδηση. Γνώριζε τὴν ἀδυναμία του καὶ τὶς ἀτέλειές του. Καὶ αὐτὴ ἡ αὐτογνωσία τὸν ἔκανε ταπεινὸ καὶ ἰσορροπημένο.
Γι' αὐτό, βλέποντας τὸ μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ, δὲν αἰσθάνθηκε τὸν ἑαυτό του ἄξιο νὰ Τὸν δεχθεῖ οὔτε κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ του.
Μπορεῖ ποτὲ νὰ ἔχει ταπείνωση καὶ αὐτογνωσία ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος, ποὺ ἔμαθε νὰ θυμᾶται τὸν Θεὸ μόνο γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν πρόσκαιρων ἀναγκῶν του, ἀπαιτῶντας μάλιστα νὰ τοῦ φανερώσει ἢ νὰ τοῦ δώσει ὑγεία, χρήματα, εὐτυχία καὶ δουλειά;
Ἀπαιτοῦν σήμερα οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὸν Θεὸ σημεῖα καὶ θαύματα, μὲ ἀντάλλαγμα νὰ τὸν πιστέψουν.
Δὲν γίνονται αὐτὰ ἀδελφοί μου. Τέτοιες συμπεριφορὲς δὲν φανερώνουν πίστη καὶ δὲν προδίδουν ἰσορροπία.
Οἱ ἅγιοι μᾶς δίδαξαν ὅτι ποτὲ δὲν θεωροῦσαν τὸν ἑαυτό τους ἄξιο, νὰ λάβουν ἀπὸ τὸν Θεὸ δῶρα. Τὸ μόνο ποὺ Τοῦ ζητοῦσαν μὲ ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονὴ στὴν προσευχή τους, ἦταν τὸ ἔλεος Του, τὴν συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τους καὶ τὴν λύτρωσή τους ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση.
Καὶ ὅταν κάποτε ὁ Θεὸς τοὺς ἔδινε ἕνα ἰδιαίτερο χάρισμα, πολλοὶ Τὸν παρακαλοῦσαν μὲ συναίσθηση νὰ τοὺς τὸ πάρει πίσω, φοβούμενοι τὴν πτώση στὴν ἔπαρση καὶ στὴν ὑπερηφάνεια.
Τὸ μεγαλύτερο, λοιπόν, αἴτημά μας πρὸς τὸν Θεό, ἂς διδαχθοῦμε σήμερα μὲ ἀφορμὴ τὴν Εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε, εἶναι νὰ Τὸν παρακαλοῦμε νὰ προσθέσει πίστη στὴν πίστη μας, γιατὶ αὐτὴ θὰ γεννήσει μέσα μας τὴν ταπείνωση τοῦ ἑκατοντάρχου, ἡ ὁποία θὰ γίνει μὲ τὴ σειρά της αἰτία νὰ εἰσέλθει, νὰ χωρέσει καὶ νὰ παραμείνει ὁ Χριστὸς κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τῆς ψυχῆς μας. Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
25 Ἰουνίου 2023
Τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἔχει πολλαπλὰ μηνύματα. Μᾶς καλεῖ νὰ κατανοήσουμε καὶ νὰ ἑρμηνεύσουμε μέσα στὸ φῶς τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς δικαιοσύνης Του πολλὰ μεγέθη τῆς καθημερινότητάς μας. Τὶς βιοτικὲς μέριμνες καὶ τὸ ἀσφυκτικὸ ἄγχος ποὺ μᾶς διαπερνᾷ: «μὴ μεριμνᾶτε». Τὴν λαχτάρα τῆς ὅποιας ἐπιθυμίας καὶ τὴν πλεονεξία μέσα στὴν ὁποία βυθιζόμαστε: «ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμὸς πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμα σκοτεινὸν ἔσται», ἐὰν τὸ μάτι σου εἶναι πονηρό, ὅλος σου ὁ λογισμὸς θὰ εἶναι σκοτεινός. Τὴν ἐξάρτηση ἀπὸ τὸ χρῆμα καὶ τὶς συνέπειές του, ποὺ γίνεται μία ἄλλου εἴδους εἰδωλολατρία μέσα στὴν ὁποία παγιδευόμαστε: «οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ», δὲν μπορεῖτε νὰ δουλεύετε καὶ στὸν Θεὸ καὶ στὸν μαμωνᾶ.
Μαζὶ μὲ ὅλα αὐτά, ὅμως, θὰ ἦταν σκόπιμο νὰ κάνουμε καὶ μιὰ οἰκολογικὴ ἀνάγνωση τοῦ εὐαγγελικοῦ μηνύματος. Καὶ αὐτό, γιατὶ στὶς μέρες μας ζοῦμε, μαζὶ μὲ ὅλο τὸν κόσμο, μέσα στὸν φόβο καὶ στὴν «σκιὰ» ἐνὸς οἰκολογικοῦ θανάτου, ποὺ προκαλεῖ ἡ αὐξημένη μόλυνση καὶ καταστροφὴ τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ φράση τοῦ Χριστοῦ: «ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ἡμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά» εἶναι ἀσφαλῶς μιὰ ἠχηρὴ διακήρυξη τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ. Εὔκολα καταλαβαίνουμε ὅτι ἡ φύση ὄχι μόνο προέρχεται, ἀλλὰ καὶ κυβερνᾶται ἀπὸ τὸν Θεό. Ἡ φροντίδα καὶ ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν φύση εἶναι διαρκής. Ἡ λειτουργία τῶν φυσικῶν νόμων κινεῖται ἀποκλειστικὰ μέσα στὰ πλαίσια τῆς θέλησης, τῆς δύναμης, καὶ τῆς κυριαρχίας τοῦ Θεοῦ. Ὅλα λειτουργοῦν τέλεια, γιατί δημιουργήθηκαν νὰ εἶναι τέλεια. Ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι κατάμεστη ἀπὸ ἐκφράσεις ποὺ ἀναφέρονται στὴν ὡραιότητα, τὴν ἁρμονία καὶ τὴν σκοπιμότητα τῆς φυσικῆς δημιουργίας. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μᾶς δίνει τὸ παράδειγμα τῆς ἀγάπης στὴν δημιουργία, ἀλλὰ καὶ τοῦ σεβασμοῦ στὴν οἰκολογικὴ ἰσορροπία. Οἱ ὑπέροχες παραβολές Του, ἀλλὰ καί, γενικότερα, ὁ διδακτικός Του λόγος, τὶς περισσότερες φορὲς ἔχουν ἀφετηρία μιὰ εἰκόνα ἀπὸ τὸ φυσικὸ περιβάλλον. Ἡ τρικυμία τῆς θάλασσας, οἱ ἄνεμοι, τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ, τὸ καρπερὸ ἀμπέλι, ἡ ἄκαρπη συκιὰ εἶναι εἰκόνες ἀπὸ τὴν δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ξεκινᾷ ὁ Χριστὸς τὴν διδασκαλία Του, γιὰ νὰ προχωρήσει στὰ βαθύτερα πνευματικὰ μηνύματα, μαρτυροῦν τὴν ἀγάπη Του καὶ τὴν ἀνύσταχτη φροντίδα Του γιὰ τὰ ἔμψυχα καὶ ἄψυχα δημιουργήματά Του.
Ὁ Χριστός, βέβαια, δὲν μᾶς καλεῖ ἀπλὰ νὰ ἀγαπᾶμε καὶ νὰ θαυμάζουμε τὴν φύση. Ἄλλωστε, «οὐκ ἐλάτρευσαν τὴν κτίσιν οἱ θεόφρονες παρὰ τὸν Κτίσαντα». Ἐκεῖνο τὸ «καταμάθατε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει» μᾶς λέει κάτι ἄλλο πολὺ πιὸ σημαντικό, ποὺ πρέπει νὰ προσέξουμε. Νὰ μάθουμε νὰ μελετᾶμε τὸ ἀνοικτὸ βιβλίο τῆς φύσης καὶ νὰ ἀποκρυπτογραφοῦμε τὰ σήματα ποὺ μᾶς ἐκπέμπει κάθε στιγμὴ καὶ ὥρα. Κάθε φορὰ ποὺ μολύνουμε τὴν φύση καὶ καταστρέφουμε τὸ περιβάλλον, γκρεμίζουμε τὸ σπίτι ποὺ ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωσε, γιὰ νὰ ζήσουμε. Ἁμαρτάνουμε, γιατὶ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ ὑποχρέωση τοῦ ἀνθρώπου στὸν παράδεισο ἦταν τὸ «ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν». Δύο χαρακτηριστικὲς λέξεις ποὺ τονίζουν τὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις μας ἀπέναντι στὸ περιβάλλον ποὺ ζοῦμε. Ἡ Ἁγία Γραφὴ ἀναφέρει διάφορα περιστατικὰ καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, συμπτώματα καὶ αὐτὰ τοῦ πεσμένου κόσμου μας. Βέβαια, τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ εἰκόνες τῆς Ἀποκάλυψης ἀναφέρονται στὴν ὁλοκληρωτικὴ καταστροφὴ τῆς γῆς καὶ στὴ συντέλεια τῶν αἰώνων. Ἀλλά ἐδῶ δὲν πρόκειται γιὰ τὴν ἀπόγνωση τῆς οἰκολογικῆς καταστροφῆς, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἐλπίδα τῆς μεταμόρφωσης καὶ ἀνακαίνισης τοῦ κόσμου.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, καὶ ἐμεῖς, ὡς «σάρκα φοροῦντες καὶ τὸν κόσμον οἰκοῦντες», ἐμπλεκόμαστε στὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα τῆς ἐποχῆς μας. Ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι ἡ κλήση μας καὶ ὁ ἀγώνας μας ἀποβλέπουν στὴν ἀντιμετώπιση κάθε μορφῆς κακοῦ, ἀκόμη καὶ τοῦ οἰκολογικοῦ, ἀφοῦ καὶ αὐτὸ εἶναι μιὰ μορφὴ ἁμαρτίας (λανθασμένη σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὴν δημιουργία). Γι’ αὐτό, ὅσο διαρκεῖ ἡ ἱστορία, ἂς προσπαθοῦμε νὰ μεταβάλλουμε καὶ νὰ μεταμορφώνουμε συνεχῶς τὸ ἀνθρώπινο ἁμαρτωλὸ περιβάλλον μας, ἀλλὰ καὶ τὸ ἀπειλούμενο μὲ καταστροφὴ φυσικὸ περιβάλλον, μέχρι νὰ ἔρθει ὁ Κύριος καὶ νὰ ἀκουσθεῖ ἡ φωνή Του: «Ἰδοὺ καινὰ ποιῶ τὰ πάντα».
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
18 Ἰουνίου 2023
«Δεῦτε ὀπίσω μου καί ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων»
Οἱ ἄνθρωποι ἀνάλογα μὲ τὸν προσανατολισμὸ τῆς ψυχῆς τους ἀποδέχονται τὸν Χριστὸ ἢ τὸν ἀπορρίπτουν. Ἐκεῖνο ποὺ κάνει τὴ διαφορὰ εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἄδολης καρδιᾶς, ἐπειδὴ αὐτὴ ἀναγνωρίζει τὸν Θεὸ «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῆ καρδία ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».
Ἡ καρδιὰ κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ κέντρο τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου. Ὄχι βεβαίως ἡ σωματικὴ καρδιὰ ἀλλὰ ἡ πνευματική. «Ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει ἀγαθά, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά... ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα λαλεῖ » (Ματθ. ιβ, 35) μᾶς πληροφορεῖ ἡ Γραφή. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ κάθαρση τῆς καρδίας εἶναι τὸ πρῶτο στάδιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ κάνει τὴν πνευματικὴ ἐκείνη πορεία ὥστε στὴν θέση τοῦ θυμοῦ νὰ ἐγκατασταθεῖ ἡ ἀγάπη, στὴ θέση τῆς ἐπιθυμίας ἡ ταπείνωση καὶ ἡ ἀνιδιοτέλεια καὶ στὴ θέση τοῦ ἄκαρπου λογισμοῦ ὁ Θεός. Ἡ ἀγάπη, ἡ ἀνιδιοτέλεια καὶ ἡ μονολόγιστη εὐχὴ τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξαν τὰ βιώματα τῶν Ἁγίων κάθε ἐποχῆς.
Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νὰ ξεκαθαρίσει στὸ νοῦ του ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἡ πρώτη ἀγάπη. Ὅλα τὰ ἄλλα ἕπονται. Ἡ καθημερινότητα καὶ ἡ βιοπάλη νὰ μὴν ἀποτελοῦν τὸ κέντρο τῆς ζωῆς καὶ τῶν διαλογισμῶν ἀλλὰ μὲ βάση τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ νὰ ἐξηγοῦνται οἱ χαρές, οἱ λύπες, ἡ καθημερινότητα, νὰ ἀντιμετωπίζονται τὰ προβλήματα. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ στὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς του ἔχει ἰσορροπία καὶ δὲν διακατέχεται ἀπὸ ἄγχος ἢ πανικό. Ἡ ζωή του ἔχει σκοπὸ τὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεό. Σὲ κάθε ἄλλη περίπτωση ἡ ζωὴ εἶναι ἄσκοπη καὶ αἰτία δυστυχίας καὶ ἀποπροσανατολισμοῦ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βγάλει ἀπὸ τὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς του τὸν Θεὸ τότε στρέφεται στὰ κτίσματα ἀντὶ στὸν Κτίστη καὶ δὲν βρίσκει λύτρωση στὴν ἀναζήτησή του γιατὶ ὁ ἄνθρωπος ἔχει πλασθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ τὸν Θεὸ προκειμένου νὰ ζήσει μὲ τὸν Θεό. Κανένα ὑποκατάστατο δὲν γεμίζει τὸν ἄδειο χῶρο τῆς καρδιᾶς του καὶ εἶναι δυστυχισμένος. Σήμερα, δισεκατομμύρια ἄνθρωποι βρίσκουν τὴν ἰσορροπία τους μὲ ψυχοφάρμακα, χωρὶς ὅμως στὴν οὐσία νὰ ἐπιλύουν τὸ πρόβλημα τῆς ψυχῆς τους, ἐπειδὴ αὐτὸ δὲν εἶναι ἀποτέλεσμα χημικῆς ἐπεμβάσεως, ἀλλὰ πνευματικῆς καταστάσεως.
Στὴν Εὐαγγελικὴ διήγηση οἱ ἁπλοῖ ψαράδες τῆς λίμνης Γεννησαρὲτ ἀναγνώρισαν τὸν Κύριο καὶ τὸν ἀκολούθησαν. Τὸ κριτήριο ἦταν ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους. Τὸ κήρυγμά τους ἦταν ἔκφραση τῆς ἐμπειρίας τους ἀλλὰ καὶ τῆς ἰδιοσύστασης τοῦ χαρακτήρα τους. Δὲν ἐκήρυξαν μὲ βάσει τὴν διαλεκτικὴ ἢ ἀλλη μέθοδο ἀπόδειξης ἀλλὰ μὲ βάσει τὴν ἁπλότητα τοῦ νοῦ τους.
Κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο: «οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεὸν ἀλλὰ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας...ὅτι τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Κύριος ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνει» (Α΄Κορ. α, 21 κ.ἑ.). Ἂν ὁ Θεὸς προσεγγίζετο γνωστικῶς μόνον, τότε μόνον οἱ ἔξυπνοι αὐτοῦ τοῦ κόσμου θὰ τὸν γνώριζαν. Ὅμως ἀποζητᾶ «καρδίαν καθαρὰν καὶ πνεῦμα εὐθές» ἐπειδὴ στὶς καθαρὲς καρδιὲς ζεῖ ὁ Θεός.
Σήμερα ὁ κόσμος ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἁγίους ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους, τὸ ἀποστολικὸ κήρυγμά τους καὶ ἀσφαλῶς ἡ εὐδοκία τοῦ Κυρίου θὰ ἁλιεύσει καὶ πάλι τὴν ψυχὴ τοῦ κόσμου καὶ θὰ τὴν ὁδηγήσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία στὴν εὐθεία ὁδὸ τοῦ φωτός, τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς ζωῆς.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
11 Ἰουνίου 2023
Στὴ ζωντανὴ ὁμολογία πίστεως ὅλων τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, «πάντων τῶν Ἁγίων» κάθε χρόνου καὶ τόπου, ἀναφέρεται ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ἐπειδὴ ἡ μαρτυρία τῆς χριστιανικῆς πίστεως εἶναι ἀπαίτηση τοῦ Θεοῦ, ἀποτελεῖ προϋπόθεση τῆς γνήσιας χριστιανικῆς ζωῆς. Αὐτὴ ἡ ὁμολογία καὶ μαρτυρία πίστεως συνίσταται σὲ λόγια, ἔργα καὶ συμπεριφορές. Ἀπὸ τὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα τῆς καθημερινότητάς μας μέχρι τὰ μεγάλα καὶ βαρυσήμαντα, τὰ δύσκολα διλήμματα, τὶς μεγάλες ἀποφάσεις καὶ τὶς καθοριστικὲς ἐπιλογές μας.
Ἡ αὐθεντικὴ ὁμολογία πίστεως δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐπίδειξη καὶ τὴν μισαλλοδοξία. Δὲν εἶναι ὑπεράσπιση μίας ἰδεολογίας μὲ ἐμπάθεια καὶ φανατισμὸ πρὸς καθετὶ ἀντίθετο μὲ τὴν ἀλήθεια ποὺ πιστεύουμε. Δὲν καταδικάζει καὶ δὲν ἀπορρίπτει τὸν ἄλλον, ἔστω καὶ ἂν βρίσκεται στὴν πλάνη καὶ στὴν ἄρνηση. Ὅποιος ὁμολογεῖ τὸν Χριστὸ μὲ λόγια καὶ μὲ ἔργα ἀγαπᾷ πραγματικὰ τὸν Θεὸ, ἀλλὰ καὶ τὴν εἰκόνα Του, τὸν ἄνθρωπο, γιατὶ γνωρίζει καλὰ ὅτι γιὰ τὸν κάθε ἄνθρωπο «Χριστὸς ἀπέθανε». Ἀγαπᾷ τὸν ἄνθρωπο μὲ μία ἀγάπη ποὺ δὲν εὐχαριστεῖ, ἀλλὰ ὠφελεῖ τὸν ἄλλο, γι’ αὐτὸ καὶ συχνὰ τὸν δυσαρεστεῖ ἐν ἀληθείᾳ. Ὑπομένει καὶ περιμένει τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ ἄλλου. Ὅποιος ὁμολογεῖ τὸν Χριστό δὲν συμβιβάζεται κάθε φορὰ ποὺ ἡ ἀλήθεια παραμερίζεται καὶ ποικίλες ἀρνητικὲς ἰδεολογίες κλονίζουν τὴν πίστη. Ὅταν οἱ σταθερὲς ἀξίες τῆς ζωῆς ὑπονομεύονται, ἐνῶ ἡ διαφθορὰ καὶ ἡ διαπλοκὴ ἀποθρασύνονται ὅπως συχνὰ συμβαίνει στὶς μέρες μας. Ἴσως, βέβαια, στὶς σημερινὲς συνθῆκες ζωῆς ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως νὰ μὴν ἀπαιτεῖ μαρτύρια καὶ θάνατο. Ὅμως καὶ σήμερα κοστίζει πολλὰ σὲ ὅποιον δὲν ἐφησυχάζει νωχελικὰ στὴν βολεμένη ζωή του. Ὁ πιστὸς καλεῖται πάντα νὰ ἀντιστέκεται καὶ νὰ διαφοροποιεῖται ἀπέναντι σὲ πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις καὶ σχέσεις ποὺ εἶναι διαβρωμένες ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ ἀντιστρατεύονται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τὸ θάρρος τῆς ὁμολογίας πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀπὸ τὸν φωτισμὸ τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τονίζει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ: «ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν στόμα καὶ σοφίαν, ᾗ οὐ δυνήσονται ἀντιστῆναι ἢ ἀντειπεῖν ἅπαντες οἱ ἀντικείμενοι ὑμῖν» (Λουκ. 21.15), γιατί ἐγῶ θὰ σᾶς δώσω λόγια καὶ σοφία καὶ σ’ αὐτὰ δὲν θὰ μπορέσουν νὰ ἀντισταθοῦν καὶ νὰ τὰ ἀντικρούσουν οἱ ἀντίπαλοί σας. Αὐτὸ σημαίνει διάκριση καὶ σύνεση, γιὰ νὰ ξέρουμε πότε καὶ τί πρέπει νὰ λέμε, ἀλλὰ καὶ πότε καὶ ποῦ πρέπει νὰ σιωποῦμε, ἂν αὐτὸ ὠφελεῖ περισσότερο, μὲ μία σιωπὴ δυνατή, ποὺ λέει πιὸ πολλὰ.
Ἂν ὁμολογία πίστεως εἶναι νὰ ἀκολουθοῦμε τὸν Χριστὸ καὶ στὴν Γεθσημανὴ καὶ στὸν Γολγοθᾶ, τότε μποροῦμε νὰ ἔχουμε τὴν βεβαιότητα τῆς συνάντησης μαζί Του στὴν Ἀνάσταση. Ὅμως πρὶν ἀπὸ τὸ ἔπαθλο ὑπάρχει ὁ ἀγῶνας καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάσταση ὁ σταυρός. Ἐδῶ ἡ δύναμη τοῦ πιστοῦ «τελειοῦται ἐν ἀσθενείᾳ». Αἰσθάνεται ἀδύναμος στὶς σκληρὲς ἀπαιτήσεις τοῦ Εὐαγγελίου, γι’ αὐτὸ καὶ ἐμπιστεύεται τὸν ἑαυτό του στὴν ἀγαπῶσα ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Σηκώνει μὲ αὐταπάρνηση τὸν προσωπικό του καθημερινὸ σταυρὸ καὶ συσταυρώνεται ἐσωτερικὰ μὲ τὸν Χριστό. Ὁμολογεῖ τὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ μέσα του, γιατί ζεῖ τὴν μετάνοια, τὴν ἀφάνεια καὶ τὴν ταπείνωση. Αὐτὸ καταδεικνύουν τὰ συναξάρια καὶ τὰ μαρτυρολόγια ὅλων τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Δὲν ἔκαναν ὅλοι θαύματα, ἀγάπησαν, ὅμως, ὅλοι τὸν Χριστὸ καὶ ἀγωνίσθηκαν σιωπηλὰ καὶ ὑπομονετικὰ στὸ ὄνομά Του. Τὸν ὁμολόγησαν γενναία μὲ τὸν λόγο τους καί, κυρίως, μὲ τὸ παράδειγμά τους. Δὲν τελείωσαν ὅλοι τὴν ζωὴ τους μαρτυρικὰ για τὸν Χριστό, ἔζησαν, ὅμως, ὅλοι μὲ τὸν Χριστὸ καὶ γιὰ τὸν Χριστό. «Ἰδοὺ ἀφήκαμεν τὰ πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι» (Ματθ.19,27), ἀφήσαμε τὰ πάντα καὶ σὲ ἀκολουθήσαμε, ἀκοῦμε νὰ λέει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος καὶ μέσω αὐτοῦ ὅλοι οἱ ἅγιοι ποὺ προσπαθοῦν νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν κλήση τους. Ἄς προσέχουμε, γιατί ἀξιώματα, χρήματα, περιουσίες, συγγενικοὶ δεσμοὶ καὶ ἀνθρώπινες σχέσεις γίνονται κάποτε ἐμπόδια σ’ αὐτὸ ποὺ ὁ Θεὸς ζητᾷ ἀπὸ ἐμᾶς. Ὅλοι οἱ Ἄγιοι δὲν ἔγιναν γνωστοί, πλούτισαν, ὅμως, ὅλοι τὴν χριστιανικὴ ἐμπειρία καὶ φώτισαν τὸν δρόμο τοῦ ἀγῶνα μας. Ἔπεσαν στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ παραδόθηκαν μὲ ἐμπιστοσύνη στὸ θέλημά Του, γι’ αὐτὸ καί μπόρεσαν νὰ πετύχουν τὰ ἀκατόρθωτα.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ μαρτυρία πίστεως φανερώνει τὴν οὐσιαστική μας σχέση μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸ βάθος τῆς χριστιανικῆς μας συνείδησης. Ἂς προσπαθοῦμε νὰ τὴν ἐπιβεβαιώνουμε καθημερινά μὲ τὴν ζωή μας καὶ μὲ τὸν ἀγῶνα μας. Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2023
4 Ἰουνίου 2023
Σήμερα, ἑορτάζουμε τὴν κάθοδο καὶ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς Ἀποστόλους καὶ δι' αὐτῶν σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Σήμερα, ἐγκαινιάζεται ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Σήμερα, οἱ ἄνθρωποι δύνανται νὰ μετέχουν στὰ μείζονα, δηλαδὴ στὴν ἀθανασία καὶ στὴν ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ.
Πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν Ἐνανθρώπησή του, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δὲν βρισκόταν ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Χορηγοῦσε μὲν τὰ χαρίσματά του, τὴν ἔλλαμψη καὶ τὸν ἁγιασμὸ σὲ κάποιους ἀνθρώπους, ὅπως ἦταν οἱ Προφῆτες, ὥστε αὐτοὶ νὰ ἱκανωθοῦν νὰ γνωρίσουν τὸν Θεό, νὰ κηρύξουν καὶ νὰ ὁμιλήσουν γιὰ τὰ μέλλοντα, ὅμως αὐτὸ (τὸ Ἅγιο Πνεῦμα) ἀπουσίαζε, ὡς μόνιμη καὶ διαρκὴς παρουσία, ἀπὸ τὸν κόσμο.
Ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τὸν Θεό, ὥστε νὰ μετέχει τῆς ἀθανασίας καὶ τῆς ἀφθαρσίας Του. Τὴ δυνατότητα αὐτὴ θὰ τὴν προσέφερε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, μὲ τὴν προϋπόθεση βέβαια ὅτι ὁ πρωτόπλαστος θὰ τηροῦσε τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐπιλογὴ ὅμως τοῦ ἀνθρώπου νὰ παρακούσει τὸν Θεό, εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ ἀπωλέσει κάθε ἀγαθὸ καὶ συνεπῶς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Πλέον ὁ ἄνθρωπος ἔγινε φθαρτός, θνητὸς καὶ εὔκολος πρὸς τὴν ἁμαρτία.
Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ἔγινε γιὰ νὰ ἐπανέλθει ὁ ἄνθρωπος στὴν ἀρχαία του δόξα. Αἴτιο αὐτῆς τῆς ἀναγέννησης καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἐπαγγέλεται ὅτι θὰ τὸ δώσει στοὺς ἀνθρώπους. Πρῶτος δὲ ὁ Χριστὸς λαμβάνει, κατὰ τὴ Βάπτιση, στὴν ἀνθρώπινή του φύση, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἔτσι γίνεται ἡ ἀπαρχὴ τῆς καινούργιας ζωῆς καὶ τῆς νέας φύσης τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν ὁ Χριστὸς βρισκόταν σωματικὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐνεργοῦσε δι' Αὐτοῦ. Μετὰ τὴν Ἀνάληψη ὅμως ἀποστέλλεται ἀπὸ τὸν Χριστό, ὡς Παράκλητος, στοὺς ἀνθρώπους καὶ παραμένει γιὰ νὰ τοὺς ἁγιάζει καὶ νὰ τοὺς χαριτώνει.
Ἔτσι κατὰ τὴν Πεντηκοστή, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔρχεται καὶ κατοικεῖ ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Ὁ τρόπος τῆς ἔλευσής του, ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν, οἱ ὁποῖες στάθηκαν ἐπὶ τῶν μαθητῶν στὸ ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ, βεβαιώνει τὸ μεγαλεῖο τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποκαλύπτει ἕναν βαθύτερο συμβολισμό: Πρῶτον, οἱ γλῶσσες παρουσιάζονται ὡς πύρινες. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πῦρ, τὸ ὁποῖο κατακαίει τὴν ἁμαρτία καὶ τὴ μοχθηρία τῶν ἀνθρώπων, δεῦτερον, οἱ πύρινες γλῶσσες μερίστηκαν στοὺς παρευρισκομένους, δείχνοντας τὸ διάφορο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τρίτον, τὸ ὅτι τὸ πῦρ στάθηκε στὶς κεφαλὲς τῶν μαθητῶν δείχνει ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀναπαύεται στὴν ἁγιότητα τῶν ἐκλεκτῶν καὶ τῶν ἀγωνιστῶν στὴν τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, τέταρτον, ὅταν οἱ πύρινες γλῶσσες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατῆλθαν, οἱ μαθητὲς βρίσκονταν στὸ ὑπερῶο, δηλαδὴ σὲ ἕνα ὑψηλὸ μέρος. Τοῦτο ὑποδηλώνει τὸν ἀγῶνα τοῦ ἀνθρώπου νὰ τηρήσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ ἀνυψωθεῖ πρὸς τὸν Θεό. Ἄλλωστε καὶ τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας δόθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ στὸ ὑπερῶο, δείχνοντας ὅτι ἡ μετοχὴ σὲ αὐτὸ ἀπαιτεῖ τὴν ἀνύψωση τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ γενέθλιος ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας ἀδελφοί μου, δηλαδὴ ἡ Πεντηκοστὴ, θὰ ἑορτάζεται οὐσιαστικὰ ὅταν ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἑτοιμαζόμαστε ἔμπρακτα γιὰ τὸν ἐρχομό του κατὰ τὸν τρόπο ποὺ θέλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Νὰ ἐνεργοῦμε δηλαδὴ καὶ νὰ ζοῦμε ἐν μετανοίᾳ, νὰ ἀγωνιζόμαστε κατὰ Θεὸν καὶ νὰ προσπαθοῦμε νὰ τηρήσουμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, ὥστε Αὐτὸ νὰ ἀποθησαυρίσει στὴν ψυχή μας τὰ ἀμετάβλητα ἀγαθὰ καὶ τὰ χαρίσματά Του. Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΜΑΪΟΥ 2023
28 Μαΐου 2023
Ἡ σημερινὴ περικοπὴ τοῦ Εὐαγγελίου ἀποτελεῖ τμῆμα τῆς μεγάλης ἀρχιερατικῆς προσευχῆς, ποὺ ὁ Χριστὸς ἀπηύθυνε πρὸς τὸν Θεὸ Πατέρα λίγο πρὸ τοῦ Πάθους του. Σὲ αὐτὴ διευκρινίζει ὁ Κύριος, ὅτι ἡ αἰώνιος ζωὴ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρὰ ἡ ζωὴ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ὡς γνώση καὶ σχέση τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ ὡς μετοχὴ στὴ ζωή, στὸ πάθος καὶ στὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ στὴ ζωὴ καὶ στὴν ἀνάστασή Tου.
Ἡ ἰδέα γιὰ τὴν αἰώνιο ζωὴ εἶναι ἔμφυτη στὸν ἄνθρωπο καὶ γι’ αὐτὸ ὅλοι σὲ ὅλο τὸν κόσμο πιστεύουν σὲ αὐτή. Εἴτε εἶναι πιστοὶ κάποιας θρησκείας εἴτε ἄπιστοι, ὅλοι ἔχουν ἀντίληψη μιᾶς μετὰ θάνατον συνέχειας τῆς ζωῆς καὶ ἐπιβίωσης τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου.
Στὸν Χριστιανισμό, σύμφωνα μὲ ὅσα ὁ Κύριος ἀναφέρει στὰ Εὐαγγέλια καὶ ὅπως ἡ παράδοση τῶν Πατέρων τὰ ἑρμήνευσε, ἡ αἰώνιος ζωὴ δὲν ἀφορᾶ μόνο σὲ μία μετὰ θάνατον συνέχιση τῆς ζωῆς, ἀλλὰ σὲ κάτι πιὸ βαθὺ καὶ πιὸ οὐσιαστικό. Πρῶτα πρῶτα στὸν Χριστιανισμὸ δὲν ὑπάρχει πλέον θάνατος. Αὐτὸς νικήθηκε διὰ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ἔπειτα, αὐτὸ ποὺ λέμε αἰώνιος ζωὴ εἶναι ἡ ζωὴ κοινωνίας μὲ τὸν Θεό, ἡ ὁποία ὅμως ἀρχίζει ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωὴ καὶ συνεχίζεται, ὡς τέλεια, καὶ ὡς μακαρία καὶ ἀληθινὴ ζωὴ κοντὰ στὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό. Ἀφορᾶ στὴ γνώση τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, ὡς συμμετοχὴ στὴ ζωὴ καὶ τὴ δόξα Του. Ἡ αἰώνιος ζωὴ εἶναι τελικὰ ἡ κοινωνία ἀνθρώπου καὶ Θεοῦ, εἶναι ἡ δωρεὰ τῆς δόξας Του στὸν ἄνθρωπο.
Οἱ ἄνθρωποι στὴ μακαριότητα τῆς αἰωνότητας θὰ συμμετέχουν στὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ, στὴν ἀνεκλάλητη χαρὰ τοῦ Παραδείσου, κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο. Ἐκεῖ, στὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, δὲν θὰ ὑπάρχει θλίψη καὶ πόνος καὶ ταλαιπωρία καὶ ἀσθένεια καὶ θάνατος καὶ πένθος καὶ δάκρυα. Στὴν κατάσταση τῆς αἰωνίου ζωῆς τὰ πάντα θὰ εἶναι καινά. Θὰ βασιλεύει ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀρετή, ἡ ὁμόνοια, ἡ εἰρήνη, ἡ ἀγάπη: «τὰ πάντα ἐν εἰρήνῃ καὶ εὐφροσύνῃ καὶ χαρᾷ ἔσται. Πάντα εὔδια καὶ γαληνά, πάντα ἡμέρα καὶ λαμπρότης καὶ φῶς», ὅπως γράφει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος.
Ὅταν ὁ Χριστὸς ἀποκάλυπτε τὴν πραγματικότητα τῆς αἰωνίου ζωῆς ὅδευε πρὸς τὸ Πάθος καὶ πρὸς τὸν τὸν θάνατο. Παρόλα αὐτὰ ὁμιλεῖ γιὰ χαρά, τὴν ὁποία ὁ ἴδιος ἔχει καὶ μπορεῖ νὰ μεταδώσει καὶ στοὺς μαθητές του. Ἡ χαρὰ αὐτὴ δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ψεύτικη καὶ ἐπιφανειακὴ χαρὰ τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία οὐδέποτε διαρκεῖ γιὰ πολὺ καὶ εἶναι πάντοτε συνυφασμένη μὲ τὸν πόνο. Ἡ χαρὰ τοῦ Θεοῦ περνᾶ μὲν ἀπὸ τὸν πόνο τοῦ Σταυροῦ, ὅμως, ἐγκαθίσταται ἀδιατάρακτη πλέον στὴν ψυχὴ τοῦ κάθε γνήσιου μαθητὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ προσφέρεται ὡς ἀτελεύτητη στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Ἡ χαρὰ τοῦ Χριστοῦ εἶναι καρπὸς ἀγῶνα καὶ δωρίζεται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὡς ἐσωτερικὴ εἰρηνικὴ καὶ εὐφρόσυνη κατάσταση. Ὁ προαπαιτούμενος ἀγῶνας χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν πίστη στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ κατ’ ἐπέκταση ἀπὸ τὴν ὑπακοὴ στὶς ἐντολές του, τὴν τήρηση τῆς συνείδησης, τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον καὶ τὴ φιλανθρωπία πρὸς τοὺς δυστυχοῦντας. Ὁ κόσμος οὐδεμία σταθερὴ χαρὰ προσφέρει, διότι ὅλες οἱ τέρψεις μεταβάλλονται σὲ λύπες καὶ στεναγμούς. Τὸ μόνο σταθερὸ στοιχεῖο αὐτῆς τῆς ζωῆς εἶναι ὁ Σωτῆρας Χριστὸς καὶ ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι παραμονή του στὸν κόσμο. Ζῶντας κανεὶς σὲ κοινωνία μαζί του μπορεῖ νὰ χαρεῖ πραγματικά, νὰ χαρεῖ δηλαδὴ «ἐν Κυρίῳ» κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο.
Οἱ Χριστιανοί πρέπει νὰ ζοῦμε καθὼς ἁρμόζει στὴν κλήση μας, δὲν ἐπηρεαζόμαστε ἀρνητικὰ ἀπὸ τὰ δυσάρεστα τοῦ κόσμου καὶ δὲν πασχίζουμε νὰ βροῦμε παρηγοριὰ στὰ ἐφήμερα τῆς καθημερινότητας, τοῦ πλούτου καὶ τῆς ἡδονῆς. Ἡ προσοχὴ καὶ ἡ ἐλπίδα μας βρίσκονται στὸν ἀγῶνα μίμησης τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι χαιρόμαστε καὶ ταυτόχρονα ἀναμένουμε τὴ συνέχεια τῆς ζωῆς μας στὴν αἰωνιότητα τῆς κοινωνίας μας μὲ τὸν Θεό.
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΜΑΪΟΥ 2023
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ (Ιωάν. θ΄ 1-38)
Ὅλα τὰ θαύματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι μεγάλα, ὅλα φανερώνουν τὴν θεότητα τοῦ Κυρίου· οἱ θεραπεῖες τῶν ἀσθενῶν μὲ τὴν ἐπίθεση τῶν χειρῶν του, οἱ ἰάσεις τῶν παραλύτων μὲ ἕνα μόνο λόγο Του «σήκω ἐπάνω καὶ περπάτα», οἱ ἀναστάσεις τῶν νεκρῶν. Κάθε θαῦμα ἔχει καὶ ἕνα ξεχωριστὸ σημεῖο, ποὺ τὸ διακρίνει ἀπὸ τὰ ἄλλα. Τὸ ἀναφερόμενο σήμερα διαφέρει ἀπὸ τὰ ἄλλα θαύματα σὲ τοῦτο: βλέπουμε τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ παίρνει ἀπὸ τὴ γῆ χῶμα καὶ μὲ πτύσμα νὰ φτιάχνει μάτια στὸν ἀόμματο τυφλό. Ὁ τυφλὸς αὐτὸς ὄχι ἁπλῶς δὲν ἔβλεπε, ἀλλὰ εἶχε γεννηθεῖ χωρὶς μάτια, καὶ ἀκριβῶς αὐτὸ εἶναι τὸ θαυμαστὸ ἐδῶ τοῦ Κυρίου: ὅτι φτιάχνει μάτια ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς.
Τὸ θαῦμα αὐτὸ τοῦ Κυρίου μᾶς παραπέμπει στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου: «….καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν λαβὼν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν». Ἐδῶ πάλι «ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος, καὶ ἐπέχρισε τὸν πηλὸν ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ». Δὲν τoῦ ἔδωσε ξένα μάτια, ἀλλὰ ἔφτιαξε δικά του μάτια ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς, ὅπως ἔπλασε ὅλο τὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Καὶ ἀκόμη δὲν ἔφτιαξε τὸν πηλὸ μὲ νερό, ἀλλὰ μὲ τὸ πτύσμα του, «ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος».
Στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἔλαβε τὸ χῶμα ὁ Θεός καὶ ἔφτιαξε ἄνθρωπο καὶ ἐμφύσησε στὸ πρόσωπό του χορηγῶν πνοὴν ζωῆς. Ἐδῶ «ἔπτυσε χαμαὶ», καὶ τὸ πτύσμα αὐτὸ ἔχει μέσα καὶ τὴ θεία πνοή, τὸ θεῖο φύσημα. Βεβαίως τὸν προτρέπει νὰ πλυθεῖ στὴν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωὰμ˙ πηγαίνει νίβεται καὶ βλέπει τὸ φῶς. Τοῦτο δὲν σημαίνει ὅτι τὸ νερὸ τῆς κολυμβήθρας εἶχε τὴν θαυματουργικὴ δύναμη ποὺ τὸν θεράπευσε, ἀλλὰ ἡ συνέπειά του στὴν Θεϊκὴ προτροπὴ ἔφερε τὸ ἐπιθυμητὸ ἀποτέλεσμα. Τὸ νερὸ δὲν ἔδωσε τὴ ζωὴ στὸ χῶμα, ἀλλὰ φανέρωσε τὴ νέα ζωή, τὰ νέα μάτια τοῦ τυφλοῦ ποὺ βλέπουν τὸ φῶς: «ἀπῆλθεν οὖν καὶ ἐνίψατο, καὶ ἦλθε βλέπων».
Οἱ Φαρισαῖοι τυφλωμένοι ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμό τους δὲν μποροῦσαν νὰ δοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ κυρίως νὰ δεχτοῦν τὸ ὁλοφάνερο θαῦμα τοῦ Χριστοῦ· ἔλεγαν καὶ ξαναρωτοῦσαν αὐτοὺς ποὺ γνώριζαν τὸν πρώην τυφλὸ «πῶς ἀνέβλεψεν;». Καὶ ἐνῶ αὐτὸς φώναζε μὲ ὅση δύναμη εἶχε: «ἄνθρωπος λεγόμενος Ἰησοῦς πηλὸν ἐποίησε καὶ ἐπέχρισέ μου τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ εἶπέ μοι· ὕπαγε εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωὰμ καὶ νίψαι· ἀπελθὼν δὲ καὶ νιψάμενος ἀνέβλεψα», δὲν ἔβλεπαν καὶ δὲν ἄκουγαν τὴν ἀλήθεια, ἐπιμένοντας νὰ λέγουν μὲ ὑπερηφάνεια καὶ ἐγωϊσμό: «ἡμεῖς δὲ τοῦ Μωϋσέως ἐσμὲν μαθηταί. ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι Μωϋσεῖ λελάληκεν ὁ Θεός· τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν». Καὶ ἀκόμη ἔλεγαν γιὰ τὸν ἀναμάρτητο Χριστό: «ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἁμαρτωλός ἐστίν», στηρίζοντας τὴν ἁμαρτωλότητα τοῦ Κυρίου στὴν ἐκ μέρους Του κατάλυση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου «ἔλεγον οὖν ἐκ τῶν Φαρισαίων τινές· οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ σάββατον οὐ τηρεῖ», «ἦν δὲ σάββατον ὅτε τὸν πηλὸν ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἀνέῳξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς».
Μεγάλο κακὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἐμπόδιό του στὸ ἀντίκρυσμα τῆς ἀλήθειας ὁ ἐγωϊσμὸς καὶ ἡ ὑπερηφάνεια. Ὁδηγεῖ στὴν πλάνη καὶ στηρίζει τὴν ἀπιστία, ὅπως στὴν περίπτωση τῶν φαρισαίων. Ἑνῶ ἕνας ἀπελευθερωμένος ἀπὸ τὴν φυλακὴ τοῦ ἐγωϊσμοῦ του, ἄν καὶ σωματικὰ τυφλός, μπορεῖ καὶ βλέπει τὴν ἀλήθεια: «δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ αὐτὸς ποὺ μὲ θεράπευσε, γιατί ὁ Θεὸς δὲν ἀκούει τοὺς ἁμαρτωλούς, οὔτε ποτὲ ἀκούστηκε στὸν κόσμο πὼς ἄνοιξε κανεὶς τὰ μάτια κάποιου ἀνθρώπου ποὺ γεννήθηκε τυφλὸς». Καὶ ἡ ἀλήθεια ὁδηγεῖ πάντοτε στὴν ἀποδοχή της καὶ στὴ δοξολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ «πιστεύω Κύριε» καὶ «προσεκύνησεν αὐτῷ».
Ἀδελφοί μου, ἂς κρατήσουμε ἀνοιχτὰ τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας, ἐκριζώνοντας τὸν ἐγωϊσμὸ ποὺ μᾶς κάνει νὰ βλέπουμε μόνο τὸν ἑαυτό μας, γιὰ νὰ ἀντικρύσουμε καὶ μεῖς τὸ φῶς ποὺ εἶδε ὁ τυφλός, ὅταν οἱ ἄλλοι πεισματικὰ παραμένουν στὸ σκοτάδι. Αὐτὸ τό Φῶς τὸ ἀληθινὸ ποὺ ζωογονεῖ καὶ νοηματίζει τὴ ζωή μας, ἐπειδὴ μᾶς συνδέει μὲ τὸν ἀδελφό μας. Αὐτὸ τὸ Φῶς ποὺ μᾶς ἀποκαλύπτει αἰῶνες ἡ Ἐκκλησία «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ Ὁδὸς καὶ ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή» καὶ τὸ ὁποῖο ἀντικρύζοντας ἀναφωνοῦμε καὶ ἐμεῖς «πιστεύω Κύριε» καὶ δοξολογοῦμε τὸν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν «ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων».
Ἀμήν.
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΜΑΪΟΥ 2017
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ (Ἰωαν. δ΄ 5-42)
Τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας μας σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἀναφέρεται στήν συνάντηση ποὺ εἶχε ὁ Κύριος μὲ μιὰ Σαμαρείτιδα γυναῖκα, ἡ ὁποία παρὰ τὴν ἁμαρτωλή της βιωτή, ἦταν ὅπως ἀποδεικνύεται ἄνθρωπος πίστεως καὶ ποιότητας. Ἡ συνομιλία ποὺ εἶχε μὲ τὸν Κύριο ἀποκαλύπτει ὅτι ἡ γυναῖκα αὐτή, ἐνῶ ἦταν ἁμαρτωλὴ καὶ ἀσχολεῖτο μὲ τὰ καθημερινά, ὅπως μαρτυρεῖ ἡ ἄντληση καὶ μεταφορὰ ὕδατος, ἐντούτοις μελετοῦσε, καὶ ἄρα γνώριζε, τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς ἐπαγγελίες τῶν προφητῶν γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Μεσσία. Τὸ ὅτι νικήθηκε ἀπὸ τὴ σαρκικὴ ἡδονή, καθὼς λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, αὐτὸ δὲν τὴν κατέστησε ἀκάθαρτη καὶ ἀπόβλητη στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἀντιθέτως ἐπιβεβαίωσε ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἦλθε γιὰ αὐτοὺς ἀκριβῶς τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ἁμαρτωλούς. «Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες».
Ἡ Σαμαρείτιδα ἀποδείχθηκε κρυμμένος μαργαρίτης, ἕνα πολύτιμο πετράδι, ποὺ ἂν καὶ ἀναμεμιγμένο μὲ τὴν ἁμαρτία δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ διαφύγει τῆς προσοχῆς τοῦ Δεσπότη. Εἶχε εὐγένεια ψυχῆς καὶ μεγάλη δεκτικότητα καὶ προσφερόταν γιὰ σπορὰ καὶ καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἂν καὶ γυναῖκα χωρὶς ὅρια ἠθικῆς δὲν χαρακτηριζόταν ἀπὸ τὴν ἄρνηση καὶ τὴν ἀπιστία, ἀλλὰ εἶχε συναίσθηση τοῦ ποιὰ ἦταν καὶ πῶς ζοῦσε. Αὐτὸ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἐπιλέγει νὰ μεταβεῖ στὸ πηγάδι. Ἡ Σαμαρείτιδα πηγαίνει γιὰ νερὸ τὴν ὥρα τοῦ μεγάλου καύσωνος, ὅταν δηλαδὴ ἐκ τῶν πραγμάτων δὲν βρισκόταν κανεὶς ἄλλος ἐκεῖ, ἐχοντας τὴν διάθεση νὰ ἀποφύγει τὰ σκωπτικὰ καὶ προσβλητικὰ σχόλια γιὰ τὴν ἄστατη καὶ ἁμαρτωλὴ ζωή της. Φαίνεται ἀπὸ τὸν διάλογό της μὲ τὸν Χριστό, νὰ εἶχε πίστη καὶ νὰ μελετοῦσε τοὺς προφῆτες. Γι’ αὐτὸ καὶ τελικά, ὅταν συνάντησε τὸν Κύριο καὶ γνώρισε τὴν ἀποκάλυψή Του στὴν ψυχή της, πίστεψε εἰλικρινά.
Αὐτὸς εἶναι ἄλλωστε καὶ ὁ λόγος ποὺ ὁ Χριστός, γνωρίζοντας ποιὰ ἦταν ἡ Σαμαρείτιδα καὶ τὴ δεκτικότητα ποὺ εἶχε, πάει στὸ φρέαρ τὴ συγκεκριμένη ὥρα τῆς ἡμέρας καὶ ἀπομακρύνει καὶ τοὺς μαθητές του, ὥστε ἀπερίσπαστα νὰ συνομιλήσει μαζί της, στοχεύοντας νὰ τὴν ἀγρεύσει στὴ σωτηρία. Μάλιστα ἡ Σαμαρείτιδα ἁλιεύτηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ ἔγινε σκεῦος ἐκλογῆς, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ καὶ ὁ Παῦλος ἐπιλέγηκε γιὰ τὴ διάδοση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἁμαρτωλὸς ὁ Παῦλος καὶ διώκτης τοῦ Χριστοῦ, ἁμαρτωλὴ καὶ ἡ Σαμαρείτιδα, ποὺ διὰ τῶν ἁμαρτιῶν της ἔβλαπτε ὄχι μόνο τὸν ἑαυτό της, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους. Παρόλα αὐτὰ οὔτε ὁ Παῦλος οὔτε ἡ Σαμαρείτιδα ἀπορρίφθηκαν ἀπὸ τὸν Χριστό, ἀλλὰ ἀντίθετα ἐπιλέγηκαν καὶ ἐν τέλει πιάστηκαν στὰ δίκτυα τῆς ἀγάπης Του καὶ καταστάθηκαν κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ εἰδικότερα ἡ Σαμαρείτιδα γίνεται μέτοχος μεγαλύτερων ἀποκαλύψεων ἀπὸ ὅ,τι οἱ Ἀπόστολοι. Ἡ θεότητα τοῦ Κυρίου ἀποκαλύφθηκε σὲ αὐτοὺς καὶ ἔγινε πιστευτὴ μετὰ τὴν Ἀνάσταση, ὁπότε καὶ στερεώθηκε καὶ ἡ πίστη τους. Στὴ Σαμαρείτιδα, ὅμως, τὴν ἁμαρτωλὸ γυναῖκα, ἡ ὁποία οὔτε θαύματα εἶδε, οὔτε ἦταν παροῦσα σὲ θαύματα ἀναστάσεως ἢ θεραπεῖες, τῆς ἀποκαλύπτεται ἐκ τῶν προτέρων ἡ μεσσιανικότητά του καὶ τὸν κηρύσσει Προφήτη.
Εἶναι ὄντως θαυμαστὴ ἡ μεταβολὴ ποὺ ἐπῆλθε στὴ Σαμαρείτιδα. Προϋπόθεση, ὅμως, τῆς ριζικῆς μεταστροφῆς της δὲν ἦταν μόνο ἡ ἐσωτερική της δίψα γιὰ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ καὶ ἡ διάκριση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς τῆς ἀποκαλύπτει τὸν τρόπο ζωῆς της καὶ τοὺς ἄνομους δεσμούς της, χωρὶς νὰ τὴν κατακρίνει ἢ νὰ τὴν ἐξουδενώσει ἢ νὰ δείξει φθόνο καὶ ἀποστροφὴ πρὸς αὐτή. Γι’ αὐτὸ καὶ μίλησε κατευθείαν στὴν καρδία της, συγκινῶντας την καὶ ἑλκύοντάς την στὴν πίστη καὶ τὴ σωτηρία. Τὸ ζῶν ὕδωρ ποὺ τῆς προσέφερε, τὸ ζωογόνο, τὸ ἄφθονο, τὸ ἀνεξάντλητο, δὲν τὸ ἔλαβε ὡς ἄντλημα ἀπὸ τὸ παρακείμενο φρέαρ, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἑαυτό του. Ἔτσι ἡ ἁμαρτωλὴ γυναῖκα ἀπὸ τὴ Σαμάρεια κοινωνεῖ τοῦ ζῶντος ὕδατος, ἐγκαταλείπει τὸ παρελθόν της καὶ γίνεται ἔκτοτε καὶ ἡ ἴδια «πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον» γιὰ τοὺς ἄλλους.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ (Ἰωαν. ε΄1-15 )
7 Μαΐου 2023
Τριανταοκτὼ ὁλόκληρα χρόνια ὁ παράλυτος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου ἐταλαιπωρεῖτο μὲ τὴν δική του δοκιμασία. Ἴσως νὰ πέρασε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς του στὴ στοὰ τῆς θαυματουργικῆς κολυμβήθρας Βηθεσδά. Μάταια ὅμως περίμενε ἕναν ἄνθρωπο ποὺ θὰ τὸν συμπονοῦσε καὶ θὰ τὸν βοηθοῦσε νὰ μπεῖ στὴν κολυμβήθρα μόλις θὰ ταρασσόταν τὸ ὕδωρ.
Τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε χάσει κάθε ἐλπίδα ὁ παραλυτικὸς τῆς περικοπῆς μας, συνάντησε τὸν Χριστό. Ὁ μόνος Φιλάνθρωπος, ὁ Κύριος καὶ Θεός μας, ποὺ κάθε χρόνο ἔστελνε ἐκεῖ τὸν ἄγγελό του γιὰ νὰ ταράσσει τὸ νερὸ καί νά σώζεται ὁ πρῶτος ποὺ ριχνόταν σὲ αὐτό, ἦλθε τώρα ὁ ἴδιος. Ἀπευθύνεται στὸν παράλυτο καὶ τοῦ λέει: «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» Ὁ Κύριος ὁπωσδήποτε δὲν ἀπηύθυνε τὴν ἐρώτηση αὐτὴ ἔχοντας ἀμφιβολία, ἀλλὰ διότι θέλησε νὰ παρακινήσει τὸν πάσχοντα ἄνθρωπο νὰ συνειδητοποιήσει τὴν πραγματικότητα τῆς σωτηρίας του. Ὁ παραλυτικὸς δὲν ἀπήντησε εὐθέως στὴν ἐρώτηση, ἀλλὰ ἐμμέσως ἐξέφρασε τὸ παράπονο ποὺ τὸν πλημμύριζε: «Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν, ἐν ᾧ δὲ ἔρχομαι ἐγώ, ἄλλος πρὸ ἐμοῦ καταβαίνει». Τὸ θαῦμα ἔγινε. Ὁ Κύριος ἔδωσε ἀμέσως τὴν ὑγεία στὸν παραλυτικὸ καὶ τοῦ συνέστησε νὰ σηκώσει στὸν ὦμο τὸ κρεβάτι του καὶ νὰ περπατήσει. «Ἔγειρε, ἄρον τὸν κράββατόν σου καὶ περιπάτει». Ὁ μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμὴ παράλυτος γίνεται ὑγιὴς καὶ μὲ συνέπεια στὴν προτροπὴ τοῦ Κυρίου, τὸ διαπιστώνει ὄχι μόνον ὁ ἴδιος, ἀλλὰ καὶ τόσοι ἄλλοι ποὺ παρευρίσκονταν κοντά του. Πῆρε στὸν ὦμο του τὸ κρεβάτι πάνω στὸ ὁποῖο τόσα χρόνια ἦταν κατάκοιτος.
Τὸ βαθὺ παράπονο τοῦ Παραλυτικοῦ, ἀδελφοί μου, «Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω», ἀντηχεῖ μέχρι καὶ σήμερα στὴ σύγχρονη κολυμβήθρα τῆς κοινωνίας μας. Αὐτὸ δημιουργεῖ τὸ δικό μας χρέος νὰ συμπαραστεκόμαστε μὲ κάθε τρόπο καὶ νὰ ἐκφράζουμε τὴν ἀγάπη μας σὲ κάθε πονεμένο συνάνθρωπό μας. Ἡ ἀδιαφορία τῶν συνανθρώπων τοῦ Παραλυτικοῦ, εἶχε παραλύσει τὴν ψυχή του καὶ τὶς ἀντοχές της βαθύτερα ἀπὸ τὸ σῶμα του. Ὅπως ἀκριβῶς κάνει καὶ σὲ μᾶς ὁ πόνος, ἡ θλίψη καὶ κάθε ἄλλου εἴδους δοκιμασία ποὺ παρουσιάζονται στὴ ζωή μας καὶ μᾶς ἀφήνουν πιὸ μόνους. Σήμερα οἱ «παραλυτικοὶ» αὐξήθηκαν ὅσο ποτέ. Καὶ εἶναι ὀδυνηρὴ ἀλήθεια, ἐπειδὴ δὲν χρειάζονται τόσο τὴν ὑλικὴ βοήθειά μας, ὅσο τὸ οὐσιαστικὸ νοιάξιμό μας. Ἂς συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἡ θεραπεία ποὺ πρόσφερε ὁ Χριστὸς δὲν ἀφοροῦσε μόνο τὸ σῶμα, ἀλλὰ πάντοτε καὶ κυρίως τὴν ψυχή. Δηλαδὴ τὴν ἀπαλλαγή της ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὶς συνέπειες ποὺ αὐτὲς ἔφερναν καὶ στὸ σῶμα.
Στὴν ἐποχή μας ποὺ ἰδιαίτερα ὑπάρχει πνευματικὴ ἐρημιά, στὸν κόσμο αὐτὸ ποὺ χρεωκόπησε σὲ ἀρετὲς καὶ ἀξίες, ἀνοίγει μπροστά μας ὁ δρόμος γιὰ νὰ βοηθήσουμε συναθρώπους μας ποὺ βρίσκονται βυθισμένοι στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας, ὥστε νὰ βροῦν τὸν δρόμο τους καὶ νὰ φθάσουν στὸν Χριστό. Τὸν Μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς θεραπεύσει ἀπὸ κάθε ἀσθένεια ἀποκαθιστῶντας τὴν ψυχοσωματική μας ὑγεία. Νὰ τοὺς βοηθήσουμε νὰ ἐνταχθοῦν στὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ γίνουν ζωντανὰ μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὥστε μέσα ἀπὸ τὰ Μυστήρια νὰ βιώνουν τὴ Χάρη Του.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ παράπονο τοῦ παραλυτικοῦ «ἄνθρωπον οὐκ ἔχω», ἀποτυπώνει τὴν συνεχιζόμενη πραγματικότητα καὶ στὴ δική μας ἐποχή. Περιδιαβαίνοντας τοὺς δρόμους τῆς ζωῆς μας, ἂς πλησιάσουμε κάθε συνάνθρωπο, στὸ πρόσωπο τοῦ ὁποίου πρέπει νά ἀντικρύζουμε τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο μέσα ἀπὸ τὴν κοινωνία ἀγάπης μποροῦμε νὰ διαφυλάξουμε καὶ τὸν ἑαυτό μας, προκειμένου νὰ παύσει νὰ ἐπιβεβαιώνεται ἡ μοναξιά μας. Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μαρκ. θ΄ 17-31)
26 Μαρτίου 2023
Τὸ Εὐαγγέλιο σήμερα μᾶς παρουσιάζει ἕνα ταλαίπωρο πατέρα ποὺ ζητᾶ βοήθεια ἀπὸ τὸν Χριστό, ἐπειδὴ τὸ παιδί του ἦταν δαιμονισμένο. Στὴν ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου ὁ δαίμονας ρίχνει κάτω τὸν νέο σὲ μιὰ προσπάθεια νὰ κάνει ὅσο περισσότερο κακὸ ἀκόμη μπορεῖ, ἐπειδὴ καταλαβαίνει ὅτι ἡ ἐξουσία του τελειώνει.
Ὁ Χριστὸς ἀνταποκρίνεται στὸ αἴτημα τοῦ πατέρα, ἀλλὰ ζητᾶ πρῶτα τὴν πίστη του. Ὅλα μποροῦν νὰ γίνουν τοῦ λέει, ἐφόσον ὑπάρχει ἡ πίστη. Ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ εἶναι δεδομένη, ὅμως τὸ ἐὰν θὰ ἐνεργοποιηθεῖ ἢ ὄχι ἐξαρτᾶται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴν πίστη τοῦ ἀνθρώπου. Ἄρα λοιπὸν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ἐξαρτᾶται ἐὰν θὰ λάβει ἢ ὄχι αὐτὸ ποὺ ζητᾶ. Τὸ διαπιστώνουμε στὴ στάση τοῦ πατέρα ὁ ὁποῖος τότε φωνάζει δυνατὰ «Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ». Βοήθησέ με νὰ πιστέψω ὅπως πρέπει καὶ ὁ Χριστὸς μὲ δεδομένη τὴν ἀνάγκη τῆς πίστεως προστάζει τὸν δαίμονα: «Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν». Τὸ δαιμόνιο ἐξέρχεται καὶ τὸ παιδὶ ἀπελευθερώνεται ἀπὸ τὴν τυραννία του. Ὅταν ἀργότερα οἱ μαθητὲς ζήτησαν νὰ μάθουν τὴν αἰτία ποὺ οἱ ἴδιοι δὲν μπόρεσαν νὰ ἐκδιώξουν τὸν δαίμονα, ὁ Χριστὸς τοὺς εἶπε ὅτι τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων δὲν μπορεῖ νὰ ἐλευθερωθεῖ χωρὶς προσευχὴ καὶ νηστεία.
Κατ’ ἀναλογία μὲ τὴν εὐαγγελικὴ διήγηση πρέπει νὰ ἐνεργήσουμε καὶ ἐμεῖς, ἐφόσον βέβαια ἐπιθυμοῦμε νὰ νικήσουμε τὰ πάθη μας ποὺ σὰν δαίμονες μᾶς ταλαιπωροῦν καὶ μᾶς βασανίζουν. Καὶ αὐτὸ θὰ γίνει μόνο μὲ τὴν προσευχὴ στὸν Θεὸ καὶ τὴ νηστεία. Εἶναι σημαντικὸ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἡ προσευχὴ δὲν εἶναι τυπικὴ ὑποχρέωση. Ἀντιθέτως, ἡ προσευχὴ εἶναι ἀνάγκη ἔκφρασης τῆς ψυχῆς. Ὅπως τὸ λουλούδι μαραίνεται ὅταν τὸ ποτίζουμε ἀραιά, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ στεγνώνει καὶ μαραίνεται ὅταν δὲν ζητᾶμε ἀκατάπαυστα τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν προσευχή. Οἱ Πατέρες λένε συνιστοῦν «μνημονευτέον Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευστέον». Δηλαδὴ πιὸ πολὺ χρειάζεται νὰ θυμᾶται κανεὶς τὸν Θεὸ κάθε ὥρα καὶ στιγμή, παρὰ νὰ ἀναπνέει. Ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπὸ τὴν προσευχή, ἡ ὁποία μᾶς ὁδηγεῖ σὲ κοινωνία μὲ τὸν Θεό.
Καὶ βέβαια ἡ προσευχὴ εἶναι χρέος καὶ ὑποχρέωση ὅλων τῶν πιστῶν οἱ ὁποῖοι στὴν καθημερινότητά τους ὀφείλουν νὰ προσεύχονται ἀδιάκοπα γιὰ νὰ χαριτώνονται καὶ νὰ ἰσορροποῦν. Ἐὰν ἡ ἀδιάλειπτη προσευχὴ ἦταν κάτι ποὺ δὲν θὰ μποροῦσαν ὅλοι νὰ ἐφαρμόσουν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δὲν θὰ μᾶς ζητοῦσε τὸ «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε». Καὶ γιὰ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχὴ δὲν ἀπαιτοῦνται ἰδιαίτερες συνθῆκες, παρὰ μόνο ζῆλος, πίστη καὶ προσοχή. Ἔτσι μπορεῖ κάποιος νὰ ζεῖ μέσα στὶς μέριμνες καὶ στὶς φροντίδες τῆς καθημερινότητας, νὰ δουλεύει καὶ νὰ ἀσχολεῖται μὲ διάφορα πράγματα καὶ νὰ διαπιστώνει ὅτι ἡ προσευχὴ προσκομίζει περισσότερα ὀφέλη καὶ καρποὺς ἀπὸ τὴν προσπάθεια.
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν προσευχή, ἀναγκαῖο στοιχεῖο τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ ὅπλο κατὰ τοῦ διαβόλου, ὅπως διευκρίνισε ὁ Κύριος στοὺς ἀποροῦντες Ἀποστόλους, εἶναι καὶ ἡ νηστεία. Αὐτὴ μᾶς βοηθᾶ στὴν ἄσκηση, στὴν ταπείνωση, ἀλλὰ καὶ στὴ συγκέντρωση τοῦ νοῦ κατὰ τὴν προσευχή. Διδάσκοντας τὰ πολὺ μεγάλα ὀφέλη τῆς νηστείας ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης ὁ Κολοβὸς ἀναφέρει ὅτι: «ὅταν ἕνας βασιλιὰς θελήσει νὰ καταλάβει μία ἐχθρικὴ πόλη αὐτὸ ποὺ κάνει πρῶτα εἶναι νὰ δεσμεύσει τὸ νερὸ καὶ τὸ φαγητό. Οἱ κάτοικοι τῆς πόλης, δηλαδὴ οἱ ἐχθροί, γιὰ νὰ μὴν τὰ στερηθοῦν καὶ πεθάνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα, παραδίδονται καὶ ὑποτάσσονται στὸν βασιλιά. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὰ ποικίλα πάθη τοῦ ἀνθρώπου. Ἐὰν ὁ ἄνθρωπος ζήσει μὲ νηστεία καὶ στέρηση καὶ ἐγκράτεια, τὰ πάθη του ἐξασθενίζουν καὶ εὔκολα καταβάλλονται καὶ δὲν ἀποτελοῦν πλέον κίνδυνο γι’ αὐτόν».
Ἀδελφοί μου,
ἄς ἐμπιστευθοῦμε ἐπιτέλους τὴν προσευχὴ καὶ τὴν νηστεία, ὡς τὰ ὅπλα καὶ τὶς προϋποθέσεις ποὺ συνιστᾶ σήμερα ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς, γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τῶν καταστάσεων τῆς ζωῆς μας, ἀφοῦ μέχρι τώρα ἔχοντας ἀγνοήσει ἤ ὑποτιμήσει τὴν μεταμορφωτικὴ δύναμή τους, συνεχίζουμε τρομοκρατημένοι νὰ ἀντιμετωπίζουμε καθημερινὰ τὴν δαιμονισμένη πραγματικότητα τῆς ζωῆς καὶ τῆς κοινωνίας μας.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ (Μρκ. η’ 34-θ΄1)
19 Μαρτίου 2023
Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα, ἀδελφοί μου, ὑψώνει καὶ ἑορτάζει τὸν Τίμιο Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ὑπενθυμίζοντάς μας τὴν ἀναγκαιότητά του γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ Σταυρὸς τὸν ὁποῖο καλούμεθα νὰ προσκυνήσουμε δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα σύμβολο, ἀλλὰ ἀποτελεῖ τὸ μυστήριο διὰ τοῦ ὁποίου καταργεῖται ἡ ἁμαρτία καὶ σώζεται ὁ κόσμος. Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ φύση τῆς ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας στὸν κόσμο, ὁ τρόπος τοῦ ἀγῶνα τοῦ πιστοῦ κατὰ τῶν σαρκικῶν παθῶν, τῶν ἐπιθυμιῶν, τοῦ ἐγωισμοῦ, τῆς ὑπερηφανείας, τῆς κενοδοξίας, τῆς φιλοδοξίας καὶ κάθε ἄλλης καταστάσεως ποὺ εἶναι ἐνάντια στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν αἰώνια προτροπὴ τοῦ Χριστοῦ στὸν ἄνθρωπο νά ἀνακαλύψει τὸν τρόπο τῆς σωτηρίας του: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι», δηλαδὴ ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει πρέπει νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ σηκώσει τὸν σταυρό του. Ἡ πρόσκληση νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Χριστὸ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὴν προσπάθεια τῆς συνέπειάς μας μὲ τὶς ἐντολὲς Του. Αὐτὸ ὅμως σημαίνει ὄχι μόνον τὴ ἄρση τοῦ σταυροῦ μας, ἀλλὰ κυρίως τὴν προϋπόθεση ἀρνήσεως τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μὲ ἄλλα λόγια ἡ προσπάθειά μας ἀφορᾶ στὴν ἀπομάκρυνσή μας ἀπὸ τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, διὰ τῆς ἀποβολῆς τῶν παθῶν καὶ τῆς νέκρωσης τῶν φθοροποιῶν λογισμῶν ποὺ ὁδηγοῦν στὴν διάπραξη τῆς ἁμαρτίας. Παράλληλα ἀφορᾶ καὶ στὸν ἐσωτερικὸ ἀγῶνα οὐσιαστικῆς μας μετανοίας, μὲ τὴν καλλιέργεια τῆς ψυχῆς μας στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν ἔμπρακτη καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας. Αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἐπίμονη καὶ ἐπίπονη προσπάθεια, ποὺ ὅμως εἶναι ἀναγκαῖα προϋπόθεση γιὰ τὴ μετοχή μας στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἡ διευκρίνιση τοῦ Κυρίου στὴν συνέχεια «...ὅς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν...» ἀφορᾶ στὴν προσπάθεια ποὺ ὀφείλουμε νά καταβάλουμε στὸν πόθο καὶ στὸν στόχο νὰ κερδίσουμε τὴν ψυχή μας. Ὅποιος δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδεσμευθεῖ ἀπὸ τὴν ἀσφάλεια ποὺ παρέχουν στὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο τὰ σχήματα καὶ τὰ πρόσκαιρα πράγματα τοῦ κόσμου, τελικὰ ζημιώνει τὴν ἴδια του τὴν ψυχή, ἀφοῦ τὴν ἀποστερεῖ ἀπὸ τὴν ὄντως ζωή, ἡ ὁποία εἶναι ἀσύμβατη μὲ τὴ φθαρτότητά τους. Ἀντιθέτως, αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἐντολῶν του, ἀπομακρύνεται ἀπὸ κάθε τὶ ἁμαρτωλό, νεκρώνεται γιὰ τὴν ἁμαρτία καὶ ταυτόχρονα ἀγωνίζεται νὰ ἀνακαινίσει τὸν ἑαυτό του, ἐνδυναμούμενος ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ θεοῦ, διὰ τῆς ὁποίας σώζει τὴν ψυχή του.
Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἄπειρη ἀξία. «...τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;». Οὔτε ὁ κόσμος ὁλόκληρος δὲν εἶναι ἀντάξιός της. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τόσο σημαντικὸ πρᾶγμα, γιὰ τὸ ὁποῖο καὶ ὁ ἴδιος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐνανθρώπησε.
Ἀδελφοί μου,
ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ὑψώνεται σήμερα στὸ μέσον τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ τῆς εὐλογημένης αὐτῆς ἐκκλησιαστικῆς περιόδου καὶ προσπαθείας μας, γιὰ νὰ προβληθεῖ ὡς ὁ ἰδανικὸς τρόπος ποὺ μποροῦμε νὰ ἐπιλέξουμε γιὰ νὰ ἐξυψώσουμε καὶ νὰ διαφυλάξουμε τὴν ψυχή μας. Ἔτσι θὰ καταδείξουμε τὴν μοναδική της ἀξία, γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰ ἀγωνιστοῦμε καὶ νὰ θυσιάσουμε τὰ πάντα, αἴροντας πρόθυμα τὸν σταυρὸ τῶν δυσκολιῶν μας σ’αὐτὴ τὴν προσπάθεια, μὲ σκοπὸ νὰ ἀξιωθοῦμε μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, νὰ πετύχουμε τὴν αἰωνιότητά της, ποὺ εἶναι ἡ ὄντως ζωή μας. Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (Μαρκ. β΄ 1-12)
12 Μαρτίου 2023
Ἰδιαίτερη ἐντύπωση στὴν σημερινὴ Εὐαγγελικὴ Περικοπὴ κάνει, ὅτι ὁ Χριστὸς θεραπεύοντας τὸν παραλυτικὸ δὲν ἀναφέρεται στὴν πίστη τοῦ ἀρρώστου, ποὺ τελικὰ γίνεται καλά, ἀλλὰ στὴν πίστη ἐκείνων ποὺ τὸν μεταφέρουν. Στὸ θαῦμα ποὺ περιγράφεται στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ὑπαρκτὴ μιὰ πίστη συλλογική, ποὺ προϋποθέτει συνεργασία, κοινὸ προγραμματισμό, κοινὴ ἐνέργεια.
Στὸ σπίτι ποὺ βρέθηκε ὁ Χριστὸς νὰ μιλᾶ στὰ πλήθη τῶν συγκεντρωμένων, ἡ ἀδιαφορία τῶν πολλῶν ἔφραξε σὰν τεῖχος τὴν πόρτα στὴν ἀνάγκη τοῦ παραλύτου νὰ περάσει γιὰ νὰ συναντήσει τὸν Λυτρωτή. Ὁ πόθος ὅμως καὶ ἡ ἐπιμονὴ τῶν ὁλίγων ποὺ τὸν μετέφεραν τοὺς ἔκανε νὰ καταφέρουν νὰ ἀνοίξουν πέρασμα ἀπὸ τὸ πιὸ ἀπίθανο μέρος. Ἀνεβαίνουν στὴ στέγη, δημιουργοῦν ἕνα μεγάλο ἄνοιγμα στὴν ὀροφὴ καὶ κατεβάζουν τὸν παραλυτικὸ ἀνάμεσα στὸ πλῆθος, μπροστὰ στὸν Διδάσκαλο.
Ὅταν μὲ κίνητρο τὴν ἀγάπη ἡ προσωπικὴ πίστη τοῦ ἑνὸς συνταιριάζει μὲ ἐκείνη τῶν ἄλλων, ἡ ἔντασή της πολλαπλασιάζεται. Οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ δὲν ἔμειναν μονάδες, ἀλλὰ συγκεντρώθηκαν γύρω Του καὶ ἀποτέλεσαν ἕναν ἱερὸ σύλλογο. Στὴ συνέχεια, μὲ τὴν παρουσία τοῦ Παρακλήτου συνέστησαν τὴν Ἐκκλησία. Στὴ μεγάλη αὐτὴ ὀργανικὴ ἑνότητα ἡ πίστη, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ προσευχὴ τοῦ κάθε πιστοῦ ἐνισχύονται ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν ἄλλων.
Ἡ ἀνταπόκριση τοῦ Χριστοῦ στὴ συλλογικὴ πίστη τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν εἶναι ἄμεση, θεραπεύει τὸν ἀσθενή, ἀλλὰ τὰ λόγια Του δημιουργοῦν ἔκπληξη. Ἀπευθυνόμενος στὸν παραλυτικὸ τοῦ λέγει: «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Ὁ Χριστὸς δὲν στέκει στὴν ἐπιφάνεια. Ὁ λόγος Του εἰσχωρεῖ στὴν καρδιὰ τοῦ προβλήματος. Πηγαίνει σ’ ἕνα βαθύτερο ἐπίπεδο, πηγαίνει κατ’ εὐθεῖαν στὴν οὐσία.
Στὴ συγκεκριμένη περίπτωση τοῦ παραλυτικοῦ, ἡ συνάφεια ἀσθενείας καὶ ἁμαρτίας, καὶ συνεπῶς ἡ σχέση συγχωρήσεως καὶ θεραπείας ἦταν ἄμεση. Ἀπὸ κεῖ ἔπρεπε νὰ ἀρχίσει ἡ θεραπεία, ἀπὸ τὴν ἀπομάκρυνση τῆς νοσογόνου αἰτίας, μὲ τὴ συγχώρηση.
Ἡ πρώτη λέξη, «τέκνον», ἀποκαθιστᾶ τὴ διαταραγμένη σχέση τοῦ παραλυτικοῦ μὲ τὸ Θεάνθρωπο καὶ ἀποτελεῖ τὸν πρόλογο τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῆς ὁριστικῆς θεραπείας.
Οἱ θεραπεῖες αὐτὲς ἀποτελοῦν «σημεῖα» ποὺ δείχνουν ὅτι «νενίκηνται τῆς φύσεως οἱ ὅροι» καὶ προμηνύματα τῆς γενικότερης ὑπέρβασης τῆς ἀνθρώπινης ὀδύνης, καὶ ἀντιφεγγίζουν τὴν τελικὴ καὶ παγκόσμια νίκη τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν ἁμαρτία καὶ στὴν κάθε λογῆς ἀρρώστια.
Ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν φανερώνει ἐπίσης τὴν δυνατότητα τοῦ κτιστοῦ ἀνθρώπου νὰ ζήσει τὴν ζωὴ τοῦ ἀκτίστου Θεοῦ. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἀφετηριακὸ καὶ θεμελιῶδες θαῦμα τοῦ Κυρίου. Ἐνῶ ἡ Θεϊκὴ προτροπὴ «Ἔγειρε, ἆρον τὸν κράββατόν σου καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκον σου» ἀποκαλύπτει τὴν βοήθεια ποὺ προσφέρει ὁ Κύριος στὸν ἄνθρωπο, νὰ ἀνακαλύψει τὴν ἔμπρακτη πατρική Του ἀγάπη.
Ὁ ἑορταζόμενος σήμερα μεγάλος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στηρίζει, μὲ τὸ ἐκκλησιαστικό του φρόνημα καὶ τὴν θεολογική του συνεισφορὰ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἐπιτυγχάνεται μόνον μὲ τὴν ἠθική του τελείωση, ἀλλὰ μὲ τὴν μετὰ πίστεως καὶ ἀγάπης προσωπική του κοινωνία μὲ τὸν Χριστό.
Αὐτὴ τὴ βάση τῆς ὀρθοδόξου πίστεως προσφέρει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ καὶ βεβαιώνει τὴν ἔλευση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τῆς βασιλείας τῆς ἀγάπης, πού ἄρχισε μέσα στήν ἱστορία μὲ τὴν ἐπὶ γῆς ἔλευσή Του, γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ στὴν Δευτέρα ἔνδοξη Παρουσία Του. Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (Ιωαν. α’ 44-52)
5 Μαρτίου 2023
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὸ θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς ἀλήθειας γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ζωή. Θυμᾶται τὸ ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς ἀναστήλωσης τῶν εἰκόνων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ διακηρύσσει τὴν συνείδησή της, δηλαδὴ φανερώνει τὸ πρόσωπό Της,μὲ τὸ ὁποῖο ἐκφράζουμε τὸ βαθύτερο εἶναι μας, τὸ περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς μας. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀναφέρεται στὴν προτροπὴ τοῦ Φιλίππου στὸ φίλο του Ναθαναὴλ νὰ γνωρίσει προσωπικὰ τὸν Χριστό. Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ὁ Χριστὸς παρατεινόμενος στοὺς αἰῶνες καὶ ὀρθόδοξη πίστη εἶναι ἡ προσωπικὴ ἐπαφὴ μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας.
Στὴν ἱστορία πολλοὶ ἀναζήτησαν καὶ ἀνακάλυψαν ἀποσπασματικὲς ἀλήθειες γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμο. Κάποιοι ἄλλοι ἰσχυρίσθηκαν ὅτι ἦταν ἀπεσταλμένοι τοῦ Θεοῦ καὶ ἔτσι ἐπινόησαν θρησκεῖες. Δημιούργησαν τὸ «εἴδωλο τοῦ θεοῦ», ὄχι ὅμως τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ Χριστὸς φέρνει τὸν Θεὸ ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους γιατὶ εἶναι ὁ Ἴδιος Θεός. Δὲν μιλάει ἁπλῶς γιὰ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ εἶναι Αὐτὸς ἡ ἀλήθεια. Ἡ πίστη στὸ θεανθρώπινο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀπὸ μόνη της ἕνα θαῦμα. Μία τέτοια πίστη εἶναι ἕνα δῶρο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὸν ἄνθρωπο, μία προσωπικὴ ἀποκάλυψη καὶ ἐμπειρία μέσα στὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας τονίζει ὅτι στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἡ θεϊκὴ καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἑνώθηκαν χωρὶς νὰ συγχέονται καὶ χωρὶς νὰ διαιροῦνται. Ἕνα μυστήριο ποὺ δὲν μποροῦμε κατανοήσουμε, πολὺ δὲ περισσότερο νὰ τὸ ἑρμηνεύσουμε, ἐπειδὴ ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ δὲν χωράει στὴ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν μπαίνει στὸ μικροσκόπιο τῆς ἔρευνας καὶ τοῦ πειράματος. Τὰ δόγματα ποὺ μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς ἑορτῆς καλούμαστε νὰ διαφυλάξουμε, χαράζουν τὰ ὅρια τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως, ἀλλὰ δὲν ἐξηγοῦν τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Μᾶς προτρέπουν νὰ ἐμπιστευθοῦμε καὶ νὰ ζήσουμε μὲ τὴν καρδιὰ μας αὐτὸ ποῦ ὁ Θεὸς μᾶς ἀποκάλυψε, ὄχι ὅμως νὰ ἀναλύσουμε μὲ τὸ μυαλὸ αὐτὸ ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρέδωσε.
Τὸ μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται μεταξὺ ἄλλων στὸ γεγονὸς ὅτι, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ «κρύβεται» πάντοτε πίσω ἀπὸ τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου. Ἐδῶ βρίσκεται τὸ σημεῖο ποὺ σκοντάφτει ἡ ἀνθρώπινη λογικὴ τότε καὶ σήμερα. Ἐδῶ ἀρχίζει ἡ τραγικὴ ἱστορία τῶν πολλῶν καὶ ποικίλων αἱρέσεων οἱ ὁποῖες νοθεύουν τὴν πίστη καὶ ἀκυρώνουν τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ αἵρεση εἶναι ὁ πειρασμὸς τῆς λογικῆς πάνω στὴν ἀποκάλυψη τῆς πίστεως. Ὅσα στοιχεῖα τῆς πίστεως τὰ κατανοεῖ, τὰ ἀποδέχεται καὶ τὰ ὑπερτονίζει. Τὰ ὑπόλοιπα τὰ προσπερνᾶ καὶ τὰ ὑποτιμᾶ. Διαχωρίζει τὸν Ἰησοῦ τῆς ἱστορίας ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι, τὸν Χριστὸ τὸν συνάντησαν ἀναρίθμητοι ἄνθρωποι στὴν ἐπίγεια διαδρομή του. Τὸν γνώρισαν ὡς «υἱὸ τῆς Μαρίας», ὡς προφήτη, ὡς χαρισματικὸ διδάσκαλο τῆς Ναζαρέτ. Δὲν μπόρεσαν ὅμως ὅλοι νὰ διακρίνουν πίσω ἀπὸ Αὐτὸν τὸν Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, τὸν θεάνθρωπο Χριστὸ τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἱστορία ἀποδεικνύει τὸ πέρασμά του ἀπὸ τὸν κόσμο. Ψηλαφίζει τὰ τεκμήρια τῆς παρουσίας Του. Ἀναγνωρίζει τὸ μεγαλεῖο καὶ ἄλλοτε ἀμφισβητεῖ τὴν ὑπεροχή Του. Δὲν μπορεῖ ὅμως μὲ τὴν ἔρευνα καὶ τὴν ἐπιστημοσύνη νὰ ἀποδείξει τὴν θεότητά Του. Τὸ μυστήριο τοῦ θεανθρώπινου προσώπου τοῦ Χριστοῦ τὸ βιώνουμε «ἐν πίστει» μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἀναζητοῦμε τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στὴν ἀσυδοσία ἢ στὴν χυδαιότητα τῆς τέχνης, στὴν τόλμη ἢ στὴν βλασφημία τῆς διανόησης, στὰ πολύκροτα βιβλία ἤ στὶς κινηματογραφικὲς ὑπερπαραγωγές.
Δὲν μποροῦμε νὰ ἀπαιτοῦμε ἀπὸ τὰ ἀχαλίνωτα στοιχεῖα τοῦ κόσμου νὰ γίνονται κήρυκες τῆς ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ. Ἂν «κόσμος» εἶναι καθετὶ ποὺ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὴν χάρη καὶ τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, τότε «τὰ τοῦ κόσμου» θὰ συγκρούονται πάντοτε μὲ τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς ὅμως γνωρίζουμε ὅτι «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Ἰωαν. Α΄ 5,4), ἀφοῦ τὸν τελευταῖο λόγο γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα τὸν ἔχει ὁ Θεός.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ (Μτθ. στ΄14-21)
26 Φεβρουαρίου 2023
Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ βρισκόμαστε ξανὰ ἐμπρὸς στὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Σὲ μιὰ ἐκκλησιαστικὴ περίοδο, τὴν ὁποία πρέπει νὰ ἀφιερώσουμε στὸ Θεό μὲ προσοχή, προσευχή καὶ νηστεία γιὰ τὴν ψυχική μας ἀναγέννηση.
Γιὰ τὴν Ἐκκλησία δὲν εἶναι μόνον ἀποχὴ ἀπὸ τὰ φαγητά, ἀλλὰ κυρίως ἄσκηση χαρισμάτων ποὺ τροφοδοτοῦν τὴν ψυχή.
Ἡ νηστεία ἀφορᾶ τὸν ὅλον ἄνθρωπο. Νηστεία θὰ πεῖ ἐγκράτεια τοῦ στομάχου, ἀλλὰ καὶ τῶν κακιῶν, καθαρμὸς τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς.
Ἡ νηστεία εἶναι κυρίως ἡ πνευματική προσπάθεια, ποὺ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν διάθεση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἀφορᾶ στὶς ἐπιθυμίες καὶ στὶς ἀνάγκες τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς. Νηστεύω πνευματικὰ θὰ πεῖ ἀγωνίζομαι νὰ κόψω τὰ πάθη μου, προσπαθῶ νὰ καθαρίσω τὴν ψυχή μου. «Ἀληθὴς νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωση, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, καταλαλιᾶς, ψεύδους καὶ ἐπιορκίας» ψάλλομε σήμερα στὴν Ἐκκλησία μας. Τί ἀξία μπορεῖ νὰ ἔχει μιὰ νηστεία τροφική, ἔστω καὶ ἂν εἶναι ἐξαντλητική, ἂν δὲν συνοδεύεται ἀπὸ τὸν ἀγώνα ἀπαλλαγῆς μας ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς κακίες;
Γιὰ νὰ εἶναι ὁλοκληρωμένη ἡ νηστεία πρέπει νὰ συνδέεται μὲ ἀρετές, καὶ ἰδίως ἀπὸ τὶς ἀρετὲς τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἐλεημοσύνης. Ὅπως τὸ πτηνό, ἐὰν δὲν ἔχει φτερά, δὲν μπορεῖ νὰ πετάξει, ἔτσι καὶ ἡ νηστεία, ἂν δὲν ἔχει προσευχὴ καὶ ἐλεημοσύνη, δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀνυψώσει στὸ Θεό.
Στὸ Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς μᾶς δίνει ὁ Κύριος πολύτιμες ὁδηγίες γιὰ νὰ πετύχουμε ψυχικὴ καλλιέργεια καὶ καρποφορία, μᾶς συνιστᾶ νὰ μὴ θησαυρίζουμε «θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς». Ἀγωνίζεται ὁ ἄνθρωπος νὰ θησαυρίσει. Βασανίζεται ἀπὸ τὸν πυρετὸ τῆς πλεονεξίας. Θέτει ὡς σκοπὸ τῆς ζωῆς του νὰ κερδίσει ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερα γιὰ νὰ θησαυρίσει. Ἐργάζεται, κοπιάζει, ἀγωνίζεται γιὰ πολλά, ὅλο καὶ πιὸ πολλά. Βλέπει τὸ χρῆμα καὶ τὸ λατρεύει. Ἀλλὰ τελικὰ ὑποδουλώνει τὴν ψυχὴ του στὸ χρῆμα. Μιὰ τέτοια ὑποδουλωμένη ψυχὴ δὲν ἔχει βαθύτερο περιεχόμενο. Δὲν γνωρίζει Θεό. Καταδικάζει ἡ ἴδια τὸν ἑαυτό της σὲ μαρασμὸ καὶ θάνατο. Γι’ αὐτό, λέγει ὁ Κύριος «θησαυρίζετε μέσα στὴν ψυχή σας τὴν πίστη. Τὴν ταπείνωση, τὴν δικαιοσύνη, τὴν ὑπομονή, τὴν ἀγάπη. Θησαυρίζετε θησαυ-ροὺς καλῶν ἔργων».
Μᾶς συνιστᾶ ἀκόμη μὲ ποιὸ τρόπο θρησκεύουμε παρουσιάζοντας τὴν ὑποκριτικὴ θρησκευτικότητα τῶν Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι νήστευαν, ὄχι γιὰ νὰ γυμνασθοῦν στὴν ἐγκράτεια, ὄχι γιὰ νὰ ὠφελήσουν στὴν ψυχή τους, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐπιδειχθοῦν στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὅταν νήστευαν, ἔμειναν ἀπεριποίητοι καὶ ἀκάθαρτοι, γιὰ νὰ φαίνονται ἀδύνατοι στὸ πρόσωπο καὶ καταβαβλημένοι ἀπὸ τὴν νηστεία. Ὄχι τέτοια θρησκευτικότητα. Ὁ Θεὸς ζητᾶ εἰλικρίνεια στὶς διαθέσεις μας καὶ πολὺ περισσότερο στὰ θέματα τῆς πίστεώς μας. Σκοπὸς τῆς νηστείας, τὴν ὁποία θέτει, ὑποδεικνύει ἡ Ἐκκλησία μας, εἶναι ἡ ψυχική μας ὠφέλεια. Δὲν εἶναι ἡ ἐπίδειξη γιὰ καύχηση. Κατ’ ἀναλογίαν πρέπει νὰ προσέχουμε κάθε ἐκδήλωσή μας.
Ἡ νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἐξευγενίζουν τὸν ἄνθρωπο, καθαρίζουν τὴν ψυχὴ ἀπὸ κάθε πάθος καὶ ἐλευθερώνουν τὸν ἀνθρώπινο πρόσωπο ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῶν κακῶν συνηθειῶν μας. Ἀκόμη συντελοῦν στὴν καλὴ ὑγεία τοῦ σώματος. Κανεὶς ποτὲ δὲν ἀρρώστησε ἀπὸ τὴν ἐγκράτεια. Ἀπεναντίας ἡ ἀκράτεια γίνεται πρόξενος πολλῶν ψυχοσω-ματικῶν ἀσθενειῶν, ποὺ σήμερα ἰδιαίτερα βασανίζουν πολλούς.
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δεμένος στὸ ὄχημα τῆς καταναλωτικῆς καὶ ὑλιστικῆς κοινωνίας ἔχει μεταβάλει τὴν καρδιά του σὲ κέντρο χαμηλῶν ἐπιθυμιῶν μέσα στὶς ὁποῖες καθημερινὰ κυλιέται, μὲ τὴν λαιμαργία πάχυνε τὸν λογισμό του καὶ ἄναψε στὴν σάρκα του τὴν πύρωση τῶν ἐπιθυμιῶν.
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς προτρέπει σήμερα νὰ ἀναλάβουμε τὸν καλό τῆς νηστείας ἀγώνα. Ἄς ἀποφύγουμε, λοιπόν, τὸν χορτασμὸ γιὰ νὰ μὴν ἀνάψουμε περισσότερο τὴ φωτιὰ τῆς σάρκας. Ἃς ζητήσουμε ἀπὸ τὸν Θεό μας φωτισμὸ καὶ δύναμη γιὰ χριστιανικὴ ζωή. «Ἰδοὺ καιρὸς εὐπρόσδεκτος. Ἰδοὺ καιρὸς μετανοίας. Ἀποθώμεθα τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός», ὅπως ἀξίως «εἰς τὴν τριήμερον ἀνάστασιν καταντήσωμεν τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ σώζοντος τᾶς ψυχὰς ἡμῶν». Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩ (Ματθ. κεʹ 31 ‐ 46)
19 Φεβρουαρίου 2023
Τὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα κάνει λόγο οὐσιαστικὰ γιὰ τήν φιλανθρωπία. Δηλαδὴ γιὰ τὴν ἀρετὴ τοῦ νὰ ἀγαπᾶ κανείς, νὰ νοιάζεται καὶ νὰ φροντίζει τὸν συνάνθρωπό του. Συνάνθρωπός μας εἶναι βέβαια ὁ κάθε ἄνθρωπος, συγγενής ἢ ξένος, ὁ πάσχων, ὁ καταφρονημένος τῆς κοινωνίας, ὁ περιθωριακός, καὶ γενικὰ ὁ κάθε ἕνας ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Ἡ ἀγάπη ποὺ ἐπιδεικνύουμε ἢ ποὺ ἀρνιόμαστε στοὺς συνανθρώπους μας, ἀποτελεῖ τὸ κριτήριο τῆς αἰωνιότητας μας στὸν Παράδεισο ἤ στὴν Κόλαση.
Κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία, ὅταν ὁ Κύριος ἔλθει ξανὰ ὄχι ὡς ἄσημος καὶ ταπεινός, ἀλλὰ ἔνδοξος ἐπὶ θρόνου καὶ ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, γιὰ νὰ κρίνει τὸν κάθε ἕνα ἀνάλογα μὲ τὰ ἔργα του, θὰ χωρίσει τοὺς δίκαιους καὶ φιλάνθρωπους ἀπὸ ὅσους ἀρνήθηκαν νὰ βοηθήσουν τοὺς πάσχοντες. Τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης τῶν δικαίων πρὸς τοὺς ἀδυνάτους καὶ πτωχοὺς θὰ τὰ θεωρήσει ὅτι ἔγιναν στὸν Ἴδιο «πείνασα καὶ μοῦ δώσατε νὰ φάω», μᾶς λέει στὸ Εὐαγγέλιο ὁ Χριστός, «δίψασα καὶ μοῦ φέρατε νερὸ νὰ πιῶ, ἤμουν ξένος καὶ μὲ φιλοξενήσατε στὸ σπίτι σας, ἤμουν γυμνὸς καὶ μοῦ δώσατε ροῦχα νὰ φορέσω. Ὅταν ἀρρώστησα ἤρθατε καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε. Ἤμουν στὴ φυλακὴ καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε».
Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ φροντίδα πρὸς ὅλους ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, εἶναι ἡ αἰτία μετοχῆς μας στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν μακαριότητα τοῦ Παραδείσου. Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ τὸ συγκερασμὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Χωρὶς αὐτὴ καμία πράξη τῶν ἀνθρώπων καὶ κανένα ἀσκητικὸ ἀγώνισμα δὲν ἔχει νόημα ἀπὸ μόνο του. Αὐτὴ νοηματοδοτεῖ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μὴν γίνονται φαρισαϊκά. Ὅπου αὐτὴ ὑπάρχει, ὑπάρχουν παράλληλα ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ δικαιοσύνη, ἡ πραότητα, ἡ μακροθυμία, ἡ σεμνότητα, ὁ ἀλληλοσεβασμὸς καὶ ἡ θυσία ὑπὲρ τοῦ ἄλλου. Αὐτὴ ἀποτελεῖ καὶ τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ: «Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε», μᾶς λέει ὁ Κύριος, «ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις».
Βέβαια τὰ ἔργα ἀγάπης εἶναι δύσκολα καὶ ἀπαιτοῦν ἰδιαίτερη προσπάθεια. Ὁ μαθητὴς τῆς ἀγάπης, ὁ Ἰωάννης ὁ θεολόγος, γράφει ἀπευθυνόμενος σὲ ὅλους μας: «τεκνία μου, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ, μηδὲ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ᾽ ἐν ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ». Ὁ δὲ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος παρατηρεῖ: «ἐὰν σὲ ἕνα γυμνὸ καὶ πεινασμένο πεῖ κάποιος: “Ὁ Θεὸς μαζί σου. Εὔχομαι νὰ βρεῖς ροῦχα νὰ φορέσεις καὶ φαγητὸ γιὰ νὰ χορτάσεις”, τότε ποιὸ τὸ ὄφελος ἐφόσον δὲν τοῦ δώσει τὰ ἀπαραίτητα ποὺ χρειάζεται;». Ἄρα ἐὰν μείνουμε Χριστιανοὶ τῶν λόγων, χωρὶς ἔμπρακτη ἀγάπη, δὲν θὰ ἀξιωθοῦμε τοῦ Παραδείσου. Ἐπιπλέον, τὸ νὰ δοῦμε μὲ ἀγάπη, συγκατάβαση καὶ φιλανθρωπία τὸν πλησίον μας, καλύπτοντας τὶς πολὺ ἁπλὲς καθημερινές του ἀνάγκες, εἶναι δύσκολο. Ὅμως δὲν ἀπαιτοῦνται ἰδιαίτερες συνθῆκες ἢ δυνατότητες, οὔτε ὑλικὸς πλοῦτος, γιὰ νὰ βοηθήσει κάποιος τὸν ἀδελφό του. Τὸ σημαντικὸ εἶναι κυρίως τὸ περίσσευμα τῆς καρδιᾶς μας. Αὐτὸ ἀρκεῖ νὰ ἐξαντλήσουμε γιὰ νὰ ἀγαπήσουμε, ὅπως ὁ Θεὸς θέλει.
Τὰ ἔργα πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ καταφρονεμένους, τὰ ὁποῖα ἀπαριθμεῖ ὁ Χριστός, εἶναι πολὺ ἁπλὰ καὶ δὲν ἀπαιτοῦν παρὰ μόνο τὴν ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας. Ἡ πτωχὴ χήρα ἐπαινέθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ γιὰ τὴ μεγάλη της καρδιά, διότι ἐνῷ εἶχε ἡ ἴδια ἀνάγκη, προσέφερε τὰ πάντα της, δηλαδὴ τὸ δίλεπτο, γιὰ νὰ ἀνακουφίσει ἄλλους.
Ἀδελφοί μου, ὡς Χριστιανοὶ πρέπει νὰ ἀναλογιστοῦμε ἔμπρακτα τὶς ἀνάγκες τῶν ἐλαχίστων ἀδελφῶν μας καὶ ἀνοίγοντας τὴν καρδιά μας νὰ τοὺς συνδράμουμε καὶ νὰ τοὺς ἀνακουφίσουμε ἀπὸ τὴν πεῖνα, τὴ δίψα, τὴ γυμνότητα καὶ τὴ μοναξιά τους. Ἡ προσφορά μας αὐτὴ νὰ θυμόμαστε πὼς δὲν ἔχει συνάρτηση μὲ τὴν δυνατότητά μας, ἀλλὰ ἐξάρτηση ἀπὸ τὴ διάθεση τῆς καρδιᾶς μας.
Αὐτὴ ἡ καρδιακὴ συμπαράσταση καὶ προσφορά μας, ὅπως γίνεται σαφὲς σήμερα, θὰ ἀναστήσει τὴ χαρὰ ποὺ θὰ μᾶς ζωοποιήσει καὶ θὰ θερμάνει τὴν ψυχραμένη ἀγάπη τῶν ἀποδεκτῶν της, ὥστε νὰ καταλήξουμε ὅλοι μαζὶ στὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ στὴν κοινωνία τοῦ ἁγίου Πνεύματος μετὰ πάντων τῶν ἁγίων. Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ IΖ΄ ΛΟΥΚΑ (ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ) (Λουκ. ιεʹ 11 ‐ 32)
12 Φεβρουαρίου 2023
Ἀκούσαμε, ἀδελφοί μου, τὴν περασμένη Κυριακὴ γιὰ τὴν ταπεινὴ προσευχή, ἡ ὁποία σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτίας, θέτει τὸν ἄνθρωπο στὴ διαδικασία τῆς μετάνοιας καὶ στὸ νὰ ἐμπιστεύεται τὴν ζωή του στὸ Θεό.
Σήμερα ἡ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου υἱοῦ μᾶς βοηθᾶ νὰ συνειδητοποιήσουμε συνειδητοποιοῦμε αὐτὴ τὴν μεγάλη ἀλήθεια.
Ἡ κακοπάθεια τοῦ ἀσώτου υἱοῦ καὶ ἡ νοσταλγία τῆς πατρικῆς ἑστίας, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴ βέβαιη πίστη, ὅτι ὁ πατέρας ἐπειδὴ ἀκόμη τὸν ἀγαπᾶ, θὰ τὸν συγχωρήσει καὶ θὰ τὸν δεχθεῖ, ἀνοίγουν τὰ μάτια τῆς ψυχῆς του καὶ αἰσθάνεται, πὼς ὁ δρόμος τῆς ἐπιστροφῆς εἶναι πλέον ὁ μόνος δρόμος τῆς ζωῆς του. Ἡ ἀπόφαση λοιπὸν καὶ ἡ πραγμάτωση τῆς ἐπιστροφῆς του ὀνομάζεται μετάνοια.
Ἡ Μετάνοια πάντοτε ὁριοθετεῖ τὴ σχέση τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸν Θεό. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ ἀναγκαιότητα τῆς μετανοίας ἀποτελεῖ πάντοτε τὸν σκοπὸ τοῦ κηρύγματος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ μετάνοια εἶναι ὁ τρόπος γιὰ νὰ ἀνακαινίζει ὁ Χριστιανὸς τὴν ψυχή του καὶ νὰ τὴν καθαρίζει ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, ποὺ διαπράχθηκαν μετὰ τὸ βάπτισμα γι’ αὐτὸ ὀνομάζεται καὶ «δεύτερο βάπτισμα». Ἡ μετάνοια διαφυλάσσει καὶ διατηρεῖ τὸν ἄνθρωπο ἐλεύθερο ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ διαβόλου. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἀφορᾶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἀνεξαρτήτως ἀξιωμάτων ἢ θέσεων, ἐκκλησιαστικῶν ἢ κοινωνικῶν.
Ἡ μετάνοια, στὴν ὁποία μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία, δὲν εἶναι μιὰ ψυχαναγκαστικὴ λειτουργία. Δὲν εἶναι ἕνα σύνολο κανόνων ἠθικῆς καὶ τιμωρίας. Ἡ μετάνοια εἶναι τὸ δικαίωμα στὴν ἀληθινὴ ζωή, ὅπως τὸ προσφέρει ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο, καθὼς τὸν καλεῖ νὰ ἐπιστρέψει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ Τὸν συναντήσει μέσα ἀπὸ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ κυρίως μέσα ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς Μετανοίας.
Τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα μυστήρια διενεργεῖται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, διὰ τῆς Ἱερωσύνης, ποὺ ἐμπιστεύεται στοὺς Ἐπισκόπους καὶ δι’ ἐκείνων στοὺς Ἱερεῖς. Ἀπο κοινοῦ οἱ ἅγιοι Πατέρες θεωροῦν ὅτι ἡ ἀπελευθέρωση τῶν ψυχῶν ἀπὸ τὸ δεσμωτήριο τοῦ διαβόλου διὰ τοῦ μυστηρίου τῆς μετανοίας εἶναι ἀπὸ τὰ κυριώτερα ἔργα τοῦ Ἱερέως.
Ἐκεῖ ὁ πιστὸς ἀνοίγει τὴν καρδιά του, ὄχι στὸν ἐξομολόγο, ἀλλὰ στὸν ἴδιο τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀοράτως Παρών. Ὁ Χριστὸς ἀναδέχεται τὴν ἐξομολόγηση τοῦ πιστοῦ, ὅπως ἀκριβῶς συνέβαινε κι ὅταν κάθε ἁμαρτωλὸς Τὸν συναντοῦσε. Ἡ εὐχή, ποὺ διαβάζεται στὴ συνέχεια ἀπὸ τὸν Ἐξομολόγο, ποὺ ἔχει τὸ χέρι του πάνω στὸ κεφάλι τοῦ ἐξομολογουμένου ἀποτελεῖ τὸ ἁπτὸ σημεῖο τῆς παρουσίας τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τοῦτο συνεπάγεται τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τὴν ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου, κάτι ποὺ ἐπιβεβαιώνεται πανηγυρικὰ μὲ τὴ θεία Κοινωνία, καθὼς ὅταν μεταλαμβάνουμε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων ἀκοῦμε τὸν Ἱερέα νὰ λέει: «...εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν τὴν αἰώνιον».
Ἡ ἀληθὴς μετάνοια ὅμως γιὰ νὰ καρποφορήσει χρειάζεται τὴν συνέργεια τῆς ἐλεημοσύνης, τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς καὶ γενικῶς τῆς προσπάθειας νὰ ζεῖ ὁ Χριστιανὸς σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Ὁ πιστὸς Χριστιανὸς δὲν πρέπει νὰ στηρίζεται στὸν ἑαυτό του καὶ νὰ ἀναβάλλει τὴν μετάνοιά του, οὔτε νὰ περιμένει νὰ ἀρρωστήσει ἢ νὰ γηράσει γιὰ νὰ ἐξομολογηθεῖ. Ὅπως δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ἀπελπίζεται ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν του!
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά, ὅτι ὅσο μεγάλη κι ἂν εἶναι ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, πάντως εἶναι μικρότερη ἀπὸ τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καὶ χάνεται μέσα σ’αὐτήν, ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει μὲ τὴ σπίθα τῆς φωτιᾶς, ποὺ χάνεται μέσα στὸ πέλαγος τῆς θάλασσας. Καὶ σκεφθεῖτε συνεχίζει, πὼς τὸ πέλαγος ὅσο μεγάλο κι ἂν εἶναι μετριέται, ἐνῶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπεριόριστη. Γι’ αὐτό, ὅσο ζοῦμε πάνω στὴ γῆ ἔχουμε τὴν δυνατότητα τῆς μετανοίας.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας πέρα ἀπὸ τοὺς λόγους καὶ τὶς συμβουλὲς χειραγωγεῖ τὶς ψυχὲς στὴν μετάνοια μέσα καὶ ἀπὸ τὴν λατρευτική της ζωή. Ἡ Κυριακὴ προσευχὴ «Πάτερ ἡμῶν...» ζητεῖ τὴν ἄφεση καὶ τῶν δικῶν μας ἁμαρτιῶν, ἀνάλογα μὲ τὸ κατὰ πόσο συγχωροῦμε κι ἐμεῖς τοὺς ἄλλους. Ὁ Πεντηκοστὸς ψαλμὸς τοῦ Δαϋὶδ «Ἐλέησόν με ὁ Θεός...» δὲν ἀπουσιάζει σχεδὸν ἀπὸ καμμία μικρότερη ἢ μεγαλύτερη ἀκολουθία. Οἱ πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν Ἁγίων εὑρίσκονται συνεχῶς στὰ χείλη τῶν πιστῶν, μὲ σκοπὸ νὰ γίνουν καὶ τῆς καρδιᾶς τους ἡ φωνή, ἡ ἀπαραίτητη συνοδεία τῆς ἱκετήριας κραυγῆς «Κύριε ἐλέησον», μὲ τὴν ὁποίαν κατὰ συρροὴν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἐκλιπαρεῖ γιὰ τὸ μέγα καὶ θεῖο ἔλεος.
Ὁ Χριστὸς μὲ τὴ σταυρική του θυσία μᾶς ξεχρέωσε μιὰ γιὰ πάντα ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καὶ ἄνοιξε τὸν Παράδεισο στὸν ὁποῖον πρῶτος εἰσῆλθε ἕνας Ληστής, ὁ ὁποῖος ἐξομολογήθηκε πάνω στὸ σταυρό του, ζήτησε καὶ ἔλαβε τὸ θεῖο ἔλεος.
Ἂς προβληματισθοῦμε λοιπόν, ποιὸς εἶναι ἀλήθεια αὐτός, ποὺ ἂν τοῦ χάριζαν τὸ χρέος ἢ τὴν ὀφειλή του, δὲν θὰ ἔτρεχε νὰ ἀποδεχθεῖ τὴν δωρεὰ καὶ νὰ εὐχαριστήσει τὸν δωρητή.
Ἂς σκεφθοῦμε τέλος ὅτι ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς χρησιμοποίησε τὴν ἔκφραση «ἀναστὰς πορεύσομαι», γιὰ νὰ δείξει πὼς ἡ μετάνοια δὲν εἶναι μιὰ ἁπλὴ πορεία ἐπιστροφῆς, ἀλλὰ ἀνάσταση, νίκη τῆς ἀληθινῆς ζωῆς πάνω στὴν ἁμαρτία καὶ στὸν θάνατο. Εἶναι τὸ δῶρο τοῦ Χριστοῦ πρὸς ὅλους μας τὸ πολύτιμο καὶ ἀνεκτίμητο.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ IΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ) (Λουκ. ιη΄ 10-14)
5 Φεβρουαρίου 2023
Ἡ παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου εἶναι ἰδιαίτερα διδακτικὴ γιὰ ὅλους μας, διότι δείχνει ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος συναισθανθεῖ τὰ σφάλματά του καὶ μετανοήσει, δικαιώνεται ἀπὸ τὸν Θεό, ἐνῷ ὅταν θεωρήσει τὸν ἑαυτό του δίκαιο, ἀναμάρτητο καὶ κριτὴ ὅλων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, κατακρίνεται.
Οἱ Τελῶνες, ὡς φοροεισπράκτορες ἦταν πρόσωπα ἰδιαίτερα μισητὰ γιὰ τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ. Κατὰ τὴν εἴσπραξη τῶν φόρων προέβαιναν σὲ αὐθαιρεσίες, ἐκμεταλλευόμενοι τὸν ἁπλὸ λαό. Γιαυτὸ καὶ ὁ χαρακτηρισμός τους ὡς μεγάλων ἁμαρτωλῶν. Ὁ Τελώνης, ὅμως, τῆς σημερινῆς παραβολῆς φαίνεται ὅτι εἶχε συναίσθηση τῶν ἀδικιῶν του, γι᾽ αὐτὸ καὶ ἀνέβηκε στὸν Ναὸ γιὰ νὰ προσευχηθεῖ καὶ μετανοημένος ἐπικαλέστηκε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ.
Στὸν Ναό, ὅμως, ἀνέβηκε καὶ ὁ Φαρισαῖος, ὁ εὐυπόληπτος στὰ μάτια τοῦ λαοῦ, ὁ δίκαιος, ὁ ἄμεμπτος καὶ ἀναντίρρητα πιστὸς τηρητὴς τοῦ Νόμου. Φτάνοντας στὸν Ναὸ δὲν προσευχήθηκε στὸν Θεό, ζητῶντας τὸ ἔλεός του. Ἀντιθέτως, ἀφοῦ στάθηκε ἐπιδεικτικὰ σὲ μία περίοπτη καὶ διακεκριμένη θέση τοῦ Ναοῦ, ἄρχισε μεγαλοφώνως νὰ αὐτοεγκωμιάζεται, νὰ ἐπαινεῖ τὸν ἑαυτό του, νὰ τὸν δικαιώνει, νὰ ἀπαριθμεῖ τὶς καλές του πράξεις: «νηστεύω», ἔλεγε, «δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι», καὶ νὰ κατακρίνει ὅλους τοὺς ἄλλους. Εὐχαριστοῦσε μάλιστα τὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἀναμαρτησία του καί ξεχωρίζοντας αὐτάρεσκα τὸν ἑαυτό του ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους καὶ βέβαια καὶ ἀπὸ τὸν Τελώνη, ἔλεγε: «οὔκ εἰμι ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων... ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης».
Εἶναι προφανὲς ὅτι ὁ Φαρισαῖος ἀνέβηκε στὸν Ναὸ γιὰ νὰ αὐτοδικαιωθεῖ καὶ νὰ προβληθεῖ στοὺς ἀνθρώπους, ὡς ὁ τέλειος καὶ ἀναμάρτητος, σὲ ἀντίθεση μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἁμαρτωλοί, φαῦλοι, διεφθαρμένοι, «ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί». Διαφημίζοντας τὴν ἐκ μέρους του τήρηση τοῦ Νόμου, δηλαδὴ τῆς δικαιοσύνης, τῆς φιλανθρωπίας, τῆς νηστείας καὶ τῆς ἐλεημοσύνης, ἀποδεικνύεται ἕνας ἐπιφανειακὸς ἄνθρωπος, γεμάτος ἐγωισμὸ καὶ φιλαρέσκεια. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ἡ τήρηση τοῦ Νόμου, ἂν καὶ ἀναγκαία ὡς ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ἐν τούτοις ἀποδεικνύεται ἀνώφελη καὶ καταλήγει νὰ εἶναι μία ἁπλὴ ἐφαρμογὴ κάποιων ἐξωτερικῶν τύπων. Ἡ οὐσία, ἡ ὁποία ἀφορᾶ στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν ἄλλο καὶ στὴ συναίσθηση τῆς ἀνεπάρκειάς μας, πρᾶγμα βέβαια ποὺ ὁδηγεῖ καὶ στὴν ἐπίκληση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, ἀπουσίαζε ἀπὸ τὸν Φαρισαῖο. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἐν τέλει κατακρίθηκε ἀπὸ τὸν Θεό.
Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ὑποκρισία καὶ τὴν αὐτοδικαίωση τοῦ Φαρισαίου, ὁ Τελώνης ἐπιδεικνύει οὐσιαστικὴ μετάνοια. Συναισθανόμενος τὰ μεγάλα σφάλματά του, καθὼς καὶ τὶς πάμπολλες ἀδικίες ποὺ ἔκανε, ἐλεεινολογεῖ τὸν ἑαυτό του. Στέκεται κάπου ἀπόμερα καὶ μὲ τὸ βλέμμα κάτω λυπᾶται, μετανοεῖ πραγματικὰ καὶ ζητεῖ μὲ συντριβὴ καὶ αὐτοεξουδένωση τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ: «ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», λέει. Καὶ ἐπιτυγχάνει τὸ ζητούμενο. Ἡ προσευχή του εἰσακούεται καὶ λαμβάνει τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του, τὴ δικαίωση καὶ τὴν υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ.
Αὐτὸ ποὺ οὐσιαστικὰ μετράει στὸν Θεὸ δὲν εἶναι ἡ μικρὴ ἢ ἡ μεγάλη ἁμαρτία, ἀλλὰ ἡ μετάνοια. Αὐτὴ εἶναι τὸ Α καὶ τὸ Ω στὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ Χριστὸς ξεκινῶντας τὸ κήρυγμά του δὲν ζήτησε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἀναμαρτησία, ἀλλὰ τὴ μετάνοιά τους καὶ τὴ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας.
Βαδίζοντας καὶ ἐμεῖς πρὸς τὴ νοητὴ Ἱερουσαλὴμ τοῦ ἐφετινοῦ Πάσχα, ἂς ἐλέγξουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ εἰλικρίνεια, ὥστε νὰ δοῦμε σὲ ποιὸν μοιάζουμε περισσότερο, στὸν Τελώνη ἢ στὸν Φαρισαῖο καὶ ἂς ἔχουμε μόνιμα στὸ νοῦ καὶ στὴν καρδιὰ τὸν ὕμνο ποὺ σήμερα ψάλλαμε: «Φαρισαίου φύγωμεν ὑψηγορίαν, καὶ Τελώνου μάθωμεν, τὸ ταπεινὸν ἐν στεναγμοῖς, πρὸς τὸν Σωτῆρα κραυγάζοντες· Ἵλαθι μόνε ἡμῖν εὐδιάλλακτε». Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ IΖ΄ ΜΑΤΘ. (Μτθ. ιεʹ 21 ‐ 28)
29 Ἰανουαρίου 2023
Ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ διήγηση, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, περιγράφει τὴν ἀποκαλυπτικὴ συνάντηση τοῦ Κυρίου μὲ μιὰ ἄγνωστη Χαναναία γυναῖκα. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος στὴν περικοπὴ αὐτὴ ἀναφέρεται σ’ ἕνα ἔργο τοῦ Ἰησοῦ ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῆς Παλαιστίνης, θέλοντας νὰ τονίσει μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ὅτι ὅλα τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοὶ τῆς γῆς βρίσκονται στὸ σχέδιο τῆς θείας Οἰκονομίας γιὰ τὴ σωτηρία.
Ἡ γυναῖκα αὐτὴ εἶχε ἀκούσει γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ ἔσπευσε νὰ Τὸν συναντήσει ἐκμεταλλευόμενη τὴ ἐπίσκεψή Του στὰ μέρη της. Δοκίμαζε μεγάλη συμφορὰ καὶ ὁ πόνος συνέτριβε τὴν καρδιὰ της, γιατὶ ἡ θυγατέρα της ἦταν σὲ πολὺ ἄσχημη κατάσταση ὑποφέροντας ἀπὸ τὶς δαιμονικὲς δυνάμεις. Θὰ ἦταν πολὺ ἐνδιαφέρον καὶ ὠφέλιμο νὰ παρακολουθήσουμε τὸν διάλογο τοῦ Κυρίου μὲ τὴν Χαναναία, γιὰ νὰ περιγράψουμε τὰ στάδια ἀπὸ τὰ ὁποῖα πέρασε ἡ προσωπικὴ σχέση της μαζὶ Του, ὥσπου νὰ λάβει ὅτι ζήτησε, δηλαδὴ τὴ θεραπεία τοῦ παιδιοῦ της.
Ἀρχικὰ ἀκούγεται ἡ θερμὴ ἱκεσία της «Ἐλέησόν με Κύριε, Υἱὲ Δαβίδ, ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται». Πρόκειται γιὰ ὁμολογία ποὺ μόνο τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μποροῦσε νὰ ἀποκαλύψει στὴ καρδιά της. Ὁμολογεῑ τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ ζητεῖ τὸ ἔλεός Του γιὰ τὴν ἴδια καὶ ὄχι γιὰ τὴν κόρη της.
Ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα ἀρχίζει ἡ σκληρὴ δοκιμασία της. Τὸ πρῶτο σκαλοπάτι ποὺ καλεῖται νὰ ἀνεβεῖ εἶναι αὐτὸ τῆς σιωπῆς τοῦ Θεοῦ. «Ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον». Μερικὲς φορὲς μοιάζει ὁ οὐρανὸς νὰ εἶναι κλειστός. Μερικὲς φορὲς εὔσπλαγχνος Θεὸς μοιάζει νὰ μὴν ἀκούει, σὰν νὰ μὴν Τὸν ἀγγίζουν τὰ προβλήματά μας, σὰν νὰ μὴν βλέπει ὅτι πονάει ἡ ψυχή, ὅτι ὑποφέρει, ὅτι ἔχει μεγάλη ἀνάγκη.
Ἀκολουθεῖ ἕνα δεύτερο στάδιο. Μετὰ τὴν παρέμβαση τῶν μαθητῶν καὶ τὴν παράκλησή τους νὰ τὴν ἀπολύσει, ὁ Κύριος λύει τὴν σιωπή Του. «Ἐγὼ δὲν ἦλθα στὸν κόσμο παρὰ μόνο γιὰ τοὺς Ἑβραίους καὶ αὐτὴ εἶναι ξένη καὶ ἀλλόθρησκη». Ἐδῶ πλέον καλεῖται ἡ Χαναναία νὰ ἀνέβει ἕνα ἀκόμα σκαλοπάτι πιὸ δύσκολο ἀπὸ τὸ πρῶτο, αὐτὸ τῆς ἀπορρίψεως. Ἔρχονται στιγμὲς ποὺ αἰσθάνεται κανεὶς βαθιὰ μέσα του τὴν στιγμὴ ποὺ προσεύχεται ἐνῶ παρακαλεῖ, σὰν νὰ ἀπορρίπτεται, σὰν νὰ μὴν εἶναι ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ ἀγαπᾶ ὁ Θεός.
Μεγάλος πειρασμὸς καὶ μεγάλη δυσκολία. Τί κάνει ὅμως ἡ Χαναναία; Ἐπιμένει στὴν προσωπικὴ κοινωνία της μὲ τὸν Χριστό. Δηλαδὴ ἐνῶ μέχρι τώρα πήγαινε πίσω ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ, τώρα ἔρχεται μπροστά Του, πέφτει στὰ πόδια Του καὶ τοῦ λέγει «Κύριε, βοήθει μοι». Καὶ ἡ ἀπάντηση τοῦ Κυρίου ποὺ φαίνεται καθοριστικὴ γιὰ τὴν σωτηρία καὶ τὴν ὑπερύψωση τῆς Χαναναίας, τὴν ἀνεβάζει στὸ τρίτο σκαλοπάτι τῆς δοκιμασίας της. Ὁ Κύριος κάνει μιὰ φοβερὴ διάκριση. Μιλεῖ γιὰ «τέκνα» καὶ γιὰ «κυνάρια». «Τέκνα» εἶναι ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ καὶ «κυνάρια» ὁ κόσμος τῶν Ἐθνικῶν. Ἄρτος, οἱ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. Ἡ Χαναναία οὔτε θίγεται οὔτε ἀποθαρρύνεται, ἀλλά ἀντιστρέφει τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπαντᾶ μὲ τρόπο ποὺ φανερώνει τὸ ἐπίπεδο τῆς πνευματικῆς πορείας καὶ ζωῆς της.
«Ναί, Κύριε, καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν». Καὶ μόλις ὁ Κύριος ἄκουσε αὐτὸν τὸν λόγον ἀνεφώνησε μὲ θαυμασμό: «Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις». Καὶ ἡ δαιμονισμένη θυγατέρα τῆς Χαναναίας θεραπεύθηκε ἀμέσως.
Καθὼς σταματᾶ ἐδῶ ἡ διήγηση τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, ἐμεῖς μένουμε κατάπληκτοι μὲ τὴν ἀπόλυτη καὶ ἰσχυρὴ πίστη τῆς γυναίκας ποὺ ξέρει καὶ ἔχει τὴ δύναμη νὰ ταπεινώνεται, νὰ παρακαλεῖ τὸν Θεό, νὰ ἐπιμένει καὶ νὰ ὑπομένει, μέχρις ὅτου λάβει τὸ ζητούμενο.
Παρουσιάζεται μπροστὰ στὸν Ἰησοῦ ταπεινὰ χωρὶς θράσος καὶ ἀπαιτητικότητα, χωρὶς ἐγωϊστικὸ θέλημα. Αἰσθανόταν ἀσήμαντη μπροστὰ στὴν ἁγιότητα τοῦ Κυρίου, ἄξια ἀπόρριψης καὶ περιφρόνησης μὰ μὲ ἀκλόνητη τὴν πίστη ὅτι ὁ λόγος Του, ὅποιος καὶ νὰ ἦταν, ἦταν γι’ αὐτὴν λόγος ζωοποιός. Ἔτσι γίνεται ἄξια νὰ ζήσει τὸ θαῦμα στὴ ζωὴ τὴ δική της καὶ τῆς πάσχουσας θυγατέρας της.
Ἀδελφοί μου, ἄν θέλουμε καὶ ἐμεῖς νὰ βροῦμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ ἔχουμε λυτρωτικὴ συνάντηση μαζί Του, νὰ εἴμαστε ἀποφασισμένοι ὅτι ἡ ψυχή μας θὰ περάσει τὰ στάδια τῆς σιωπῆς, τῆς περιφρονήσεως καὶ τῆς προσβολῆς τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν ἔννοια ποὺ τὰ εἰσέπραξε ἡ Χαναναία.
Στὴ δύσκολη αὐτὴ ὥρα πρέπει νὰ ὁπλισθοῦμε μὲ τὰ πνευματικὰ ἐφόδια αὐτῆς τῆς γυναίκας, τὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ τὴ βαθειὰ ταπείνωση. Ἔτσι θὰ ἐπιτύχουμε νὰ συναντήσουμε τὸν Κύριο, νὰ ἔχουμε αἴσθηση τῆς Χάριτός Του στὴ ζωή μας καὶ ἡ καρδιά μας νὰ ἀρχίσει νὰ γίνεται τόπος Θεοφανείας.
Ἀμήν.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ IE΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιθ΄ 1-10)
22 Ἰανουαρίου 2023
Ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀναφέρεται στὴ συνάντηση τοῦ Ζακχαίου μὲ τὸ Χριστό. Ὁ Ζακχαῖος ἦταν ἀρχιτελώνης. Οἱ τελῶνες ἐκείνη τὴν ἐποχὴ προπλήρωναν τοὺς φόρους στοὺς Ρωμαίους κατακτητὲς καὶ στὴ συνέχεια ἀνελάμβαναν νὰ τοὺς εἰσπράξουν οἱ ἴδιοι ἀπὸ τὸ λαό, ἐπιβαρύνοντας ὅμως τοὺς φορολογούμενους μὲ ἐπιπλέον ποσὰ ἀποσκοπῶντας στὸν δικό τους πλουτισμό. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ οἱ τελῶνες θεωροῦνταν ἐξ ὁρισμοῦ ἁμαρτωλοὶ καὶ ἦταν ἀποκλεισμένοι ἀπὸ τὴν κοινότητα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Ζακχαῖος, ὡστόσο, ἂν καὶ τελώνης, εἶχε τὴν ἀγαθὴ ἐπιθυμία νὰ δεῖ τὸν Κύριο. Ἐπειδὴ ὅμως ἦταν κοντός, τὸ πλῆθος ποὺ συνόδευε τὸ Χριστὸ δὲν τοῦ ἐπέτρεπε νὰ Τὸν ἀντικρύσει. Γιὰ νὰ μπορέσει λοιπὸν νὰ Τὸν δεῖ σκαρφάλωσε σ’ ἕνα δέντρο.
Ἡ πράξη αὐτὴ τοῦ Ζακχαίου ἦταν πράξη ταπεινωτική. Πρῶτον, διότι ἕνας πλούσιος ἀξιωματοῦχος τῆς ἐποχῆς σκαρφάλωνε σὰν μικρὸ παιδὶ πάνω σ’ ἕνα δέντρο. Δεύτερον, διότι, ἀνεβαίνοντας στὸ δέντρο, ἐξέθετε ἀκόμη περισσότερο τὸ χαρακτηριστικὸ τοῦ μικροῦ του ἀναστήματος, πρᾶγμα ποὺ τὸν ἐξέθετε ἀκόμα πιὸ πολὺ στὰ εἰρωνικὰ σχόλια τοῦ πλήθους. Ὁ Ζακχαῖος ὅμως ταπεινώνεται ἑκουσίως, ἐπειδὴ θέλει νὰ δεῖ τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἐπίσης πρόκειται σὲ λίγο νὰ ταπεινωθεῖ, ἀνεβαίνοντας κι Ἐκεῖνος σ’ ἕνα ξύλο, στὸ ξύλο τοῦ σταυροῦ. Ἡ ταπείνωση τοῦ Ζακχαίου συγκροτεῖ σημεῖο ἐπαφῆς μὲ τὸ Χριστό, ποὺ βαδίζει τὸ δρόμο πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, τὸ δρόμο δηλαδὴ τῆς ταπείνωσης καὶ τοῦ μαρτυρίου.
Γι’ αὐτὸ λοιπόν, ὅταν ὁ Ζακχαῖος βλέπει τὸ Χριστό, δέχεται τὴν πρόσκληση νὰ κατεβεῖ ἀπὸ τὸ δέντρο, γιὰ νὰ μείνει στὸ σπίτι του. Ὁ Ζακχαῖος κατεβαίνει καὶ Τὸν ὑποδέχεται μὲ χαρά, ἐνῷ τὸ πλῆθος, ἀνίκανο νὰ κατανοήσει τὸ μήνυμα καὶ τὴν ἀποστολὴ τοῦ Χριστοῦ, γογγύζει καὶ ἐναντίον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὅπως τὸν χαρακτηρίζει, Ζακχαίου, ἀλλὰ καὶ ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἐπέλεξε νὰ καταλύσει στὸ σπίτι του.
Ἀντίθετα ὁ Ζακχαῖος, ἀλλοιωμένος ἀπὸ τὴν ἀπρόσμενη ἀποδοχὴ καὶ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, δηλώνει ἑκουσίως καὶ αὐτοβούλως ὅτι θὰ δώσει τὴ μισή του περιουσία στοὺς φτωχοὺς καὶ ὅτι, ἐὰν ἀδίκησε κάποιον, θὰ τοῦ ἐπιστρέψει τὰ τετραπλάσια. Ἔχοντας ταπεινωθεῖ καὶ διαπιστώσει πόσο πολὺ ἀποδέχεται καὶ ἀγαπᾶ τὸν ἄνθρωπο ὁ Χριστός, ἐμφανίζεται πρόθυμος νὰ ἀνταποκριθεῖ ἔμπρακτα στὴν ἀγάπη Του, υἱοθετώντας μία ἀντίστοιχη στάση ἀγάπης πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.
Μετὰ τὴ γνωστοποίηση τῆς ἀπόφασης τοῦ Ζακχαίου νὰ διανείμει τὴν περιουσία του, ὁ Χριστὸς ὁμολογεῖ ὅτι ἡ σωτηρία ἦρθε σ’ ἐκεῖνο τὸ σπίτι. διότι καὶ ὁ Ζακχαῖος εἶναι παιδὶ τοῦ Ἀβραάμ. Εἶναι, καὶ ἐκεῖνος, τὸ χαμένο πρόβατο ποὺ ἦλθε νὰ ζητήσει καὶ νὰ σώσει ὁ καλὸς ποιμένας. Ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἦρθε νὰ ζητήσει τὴ σωτηρία τοῦ Ζακχαίου ἤδη πρὶν ὁ ἴδιος ὁ Ζακχαῖος ζητήσει νὰ δεῖ ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός. Ἡ σωτηρία αὐτὴ περιλαμβάνει τὴν ἀποκατάσταση τῆς σχέσης τοῦ Ζακχαίου τόσο μὲ τὸν ἴδιο τὸ Θεό, ὅσο καὶ μὲ τὴν κοινότητα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὴν ὁποία τὸν εἶχε ἀποκλείσει ἡ προγενέστερη ἁμαρτωλὴ ζωή του.
Ἡ σημερινή περικοπὴ μᾶς φανερώνει, μεταξὺ ἄλλων, τὰ στάδια μέσα ἀπὸ τὰ ὁποῖα συχνὰ διέρχεται ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἁμαρτωλὸς καὶ ἄδικος. Ὁ Χριστὸς ὅμως στοχεύει στὴ σωτηρία του. Πολλὲς φορὲς ἡ σωτηρία αὐτή, ἡ συνάντηση δηλαδὴ μὲ τὸ Χριστό, παρεμποδίζεται ἀπὸ ἄλλους ἀνθρώπους, ἀκόμα καὶ ἀπὸ πλήθη ποὺ περιστοιχίζουν τὸ Χριστό, χωρὶς στὴν πραγματικότητα νὰ κατανοοῦν ἤ νὰ ἀποδέχονται τὸ μήνυμα καὶ τὴν ἀποστολή Του.
Γιὰ νὰ συναντήσει κανεὶς τὸ Χριστό, θὰ πρέπει πρῶτα νὰ τὸ θέλει καὶ μετὰ νὰ τὸ προσπαθήσει. Στὴ συνέχεια θὰ πρέπει νὰ ταπεινωθεῖ, ὥστε νὰ ὁμοιάσει ἐσωτερικὰ πρὸς ἐκεῖνον ποὺ ταπεινώθηκε πάνω στὸ Σταυρὸ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Μὲ τὴν ταπείνωση ἀνοίγει ὁ δρόμος τῆς συνάντησης μὲ τὸν Χριστό. Ἡ συνάντηση ὅμως αὐτὴ δὲν ἐξαντλεῖται σὲ ἐσωτερικὰ βιώματα καὶ εὐσεβεῖς σκέψεις. Ἐὰν εἶναι γνήσια, μετουσιώνεται σὲ πράξεις. Ὁδηγεῖ στὴν ἀλλαγὴ τῆς στάσης τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τοὺς συνανθρώπους του καὶ καταλήγει στὴν οὐσιαστικὴ καὶ πλήρη ἔνταξή του στὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, στὴν Ἐκκλησία. Δηλαδὴ στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἀγωνίζονται καθημερινὰ μὲ θυσία, γιὰ νὰ ἀποκτήσουν τὴ χαρὰ τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ συνανθρώπου στὴ ζωή τους.
Γένοιτο.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ IB΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. ιζʹ 12 -19)
15 Ἰανουαρίου 2023
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀδελφοί μου, μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἀνήκει σὲ κανένα ἀποκλειστικά. Εἶναι Θεὸς ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἀνεξάρτητα ἐὰν αὐτοὶ τὸν γνωρίζουν ἢ τὸν ἀγνοῦν. Πολλὲς φορὲς αὐτοὶ ἐπιδεικνύουν τέτοια πίστη, ἀγάπη, ζῆλο καὶ τέτοια εὐγνωμοσύνη, ποὺ ὑπερβαίνουν κατὰ πολὺ τὴν ἠθικὴ ποιότητα καὶ τὴν ἀρετὴ αὐτῶν ποὺ θεωρητικὰ μόνο γνωρίζουν τὸν Θεὸ καὶ τὸν νόμο Του. Αὐτὸ ἔκανε καὶ ὁ θεραπευθεὶς λεπρός, ὁ ὁποῖος ἂν καὶ ἀλλογενής, ὡς Σαμαρείτης, ἐπιστρέφει γιὰ νὰ εὐχαριστήσει τὸν Κύριο. Οἱ ὑπόλοιποι ἐννέα, Ἑβραῖοι στὴν καταγωγή, ἀποδεικνύονται ἀγνώμονες στὸν εὐεργέτη τους.
Εἶναι πολύ σημαντικὸ νὰ προσέξουμε ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν περιορίζει τὴ φροντίδα καὶ τὸ ἔλεός Του μόνο στοὺς Ἰουδαίους. Οἱ ἴδιοι ὅμως, ὅπως καὶ ἐμεῖς πάντα, δὲν μποροῦσαν νά κατανοήσουν ἐπ’ οὐδενὶ καὶ νὰ ἀποδεχτοῦν ὅτι καὶ ἄλλοι ἄνθρωποι εἶναι δυνατὸν νὰ εἶναι παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτούς. Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη τοὺς ὁδηγοῦσε στὸ νὰ βλέπουν μὲ ὑπεροψία κάθε ἀλλογενῆ, θεωρώντας ὅτι πλησίον τους καὶ ἄρα ἀποδέκτης τοῦ ἐλέους καὶ τῆς φροντίδας τους, ἦταν μόνο οἱ ὁμοεθνεῖς τους καὶ κυρίως οἱ ἐνάρετοι.
Ὅμως ὁ Χριστὸς μὲ τὴν Ἐνανθρώπησή Του βεβαιώνει ὅτι δὲν ὑπάρχουν ὅρια στὴν ἔννοια τοῦ πλησίον, οὔτε περιορισμοὶ στὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης. Τοῦτο πολὺ ἁπλὰ σημαίνει ὅτι ἐὰν ὁ κάθε ἄνθρωπος κατανοήσει ὅτι ὀφείλει πρωτίστως νὰ προσφέρει ἀγάπη καὶ ὄχι μόνο νὰ τὴν ἀπαιτεῖ, τότε ἡ ἀγάπη του θὰ εἶναι ἀπεριόριστη καὶ θὰ ἐκτείνεται πρὸς ὅλους.
Ὅποιος ἀγαπᾶ μόνο τοὺς οἰκείους του καὶ τοὺς ὁμοεθνεῖς του καὶ ὅλους ὅσους διακρίνονται γιὰ τὴν ἠθική τους τελειότητα, τότε αὐτὸς συμπεριφέρεται ἀνθρώπινα. Ὅποιος, ὅμως, δὲν διακρίνει συγγένεια καὶ φιλία καὶ ἁμαρτωλότητα καὶ ἀντ' αὐτοῦ ἀγκαλιάζει τοὺς πάντες, συμπεριφέρεται θεϊκά. Ἀποδεικνύει ὅτι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄλλο προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀγαθὴ διάθεση καὶ τὴν ὀρθὴ τήρηση τοῦ νόμου τοῦ θεοῦ καὶ ὄχι ἀπὸ συναισθηματισμοὺς καὶ συμφέροντα. Αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ χωρὶς προϋποθέσεις μιμεῖται τελικὰ τὸν ἀγαθὸ καὶ φιλάνθρωπο Θεό, ὁ Ὁποῖος μὲ τὴν Ἐνανθρώπησή Του ὑπέδειξε στοὺς ἀνθρώπους τὴν καινὴ ἐντολὴ «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους».
Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι «προσωπολήπτης», κατὰ τὴ μαρτυρία τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ὁ ὁποῖος μετὰ τὸ ἀποκαλυπτικὸ ὅραμα στὴν Ἰόππη κατανόησε τὴν ἰσότητα καὶ τὴν ἴση ἀξία ὅλων τῶν ἀνθρώπων μπροστὰ στὸ Θεό. Δὲν ἀγαπᾶ ὁ Θεὸς πιὸ πολὺ κάποιον ἐπειδὴ ἀνήκει σὲ συγκεκριμένη ἐθνότητα, ἀπορρίπτοντας ἄλλον ἐπειδὴ ἀνήκει σὲ διαφορετικὸ ἔθνος. Τὸ κριτήριο ἀποδοχῆς τῶν ἀνθρώπων εἶναι πάντοτε ἡ ποιότητα τῆς πίστεως στόν Θεὸ καὶ ἡ χρηστότητα, ἡ συμπάθεια καὶ ἡ φιλανθρωπία πρὸς τὸν συν-άνθρωπο, ἀκόμα καὶ ὅταν αὐτὸς εἶναι ἁμαρτωλός, ἢ ἀνήκει σὲ ἄλλη θρησκεία ἢ εἶναι ἐχθρός.
Ἡ γνώση τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀνώφελη ὅταν δὲν ἐκφράζεται μὲ ἔργα ἀγάπης καὶ ἀφοῦ δὲν βοηθᾶ τὴ σωτηρία τοῦ πλησίον, δὲν ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα οὔτε τὴν δική μας.
Ἀντίθετα ὅταν μὲ ταπείνωση καταφέρουμε νὰ ὑπερβοῦμε τὸν ἀτομοκεντρισμό μας, τότε ἀπελευθερωνόμαστε ἀπὸ τὴν φυλακὴ τοῦ ἑαυτοῦ μας, συναντοῦμε τὸν κάθε ἀδελφὸ ποὺ μᾶς ἔχει ἀνάγκη καὶ γινόμαστε μὲ ἔργα χρήσιμοι γιὰ αὐτόν.
Ἡ παραβολὴ τῶν δέκα λεπρῶν ἀποτελεῖ ἠχηρὸ μήνυμα πρόσληψης καὶ ἀποδοχῆς τοῦ ἄλλου, ἀνεξαρτήτως ἠθικῆς ποιότητας ἢ ἐθνικῆς ἑτερότητας. Ὁ ἄνθρωπος μέσα ἀπὸ τὴ σχέση μὲ τὸν συνάνθρωπό του σὲ μία κοινωνία ἀγάπης, ἀλληλοβοήθειας καὶ προσφορᾶς, μπορεῖ νὰ βιώσει τὴν κοινωνία του μὲ τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ὁ στόχος καί τὸ ζητούμενο τῆς ζωῆς.
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ (Μτθ. δ΄12-17)
8 Ἰανουαρίου 2023
Ὁ Ἰησοῦς ἀρχίζει τὸ κήρυγμά του προτρέποντας σὲ μετάνοια, ὥστε νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ «μετανοεῖτε˙ ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ὄντως, ἡ μετάνοια καὶ ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας, ἀποτελεῖ τὴ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς σωτηρίας.
Στὸν δρόμο τῆς ζωῆς προβάλλουν μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους δύο ἐπιλογές. Ἡ πλατεῖα ὁδός, ἡ γεμάτη ἀνέσεις καὶ εὐκολίες καὶ ἡ στενή, τῆς ὁποίας τὸ πέρασμα συνοδεύεται ἀπὸ θλίψεις. Ἡ ἐπιλογὴ τῆς μίας ἢ τῆς ἄλλης ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ αὐτεξούσιό μας, δηλ. ἀπὸ τὴν ἐλευθερία μας. Συμβουλὲς καὶ προτροπὲς εἶναι δυνατὸν νὰ δεχθοῦμε ἀπὸ πολλούς, ὅμως, στὴν ἐξουσία καὶ στὴ θέλησή μας ἔγκειται τελικὰ νὰ ἀποφασίσουμε τὴν ὁδὸ ποὺ θὰ ἀκολουθήσουμε.
Ἡ ἐπιλογὴ τῆς στενῆς ὁδοῦ σημαίνει τὴ ζωὴ τῆς μετανοίας. Ὅσο μεγάλες καὶ φοβερὲς καὶ νὰ εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας, ἐκμηδενίζονται μπρὸς στὸ πέλαγος τῆς εὐσπλαχνίας τοῦ Θεοῦ, ἐφόσον βέβαια ἐμεῖς προσπαθήσουμε νὰ παύσουμε νὰ ἐπιτελοῦμε τὸ κακὸ καὶ καταφύγουμε, μὲ ταπείνωση καὶ συντετριμμένη καρδία, στὸ μυστήριο τῆς ἐξομολόγησης. Ἡ δική μας εἰλικρίνεια, συντριβὴ καὶ ταπείνωση, κάμπτει τὸν ἀγαθό, φιλάνθρωπο καὶ εὐδιάλλακτο Θεό, ὥστε νὰ μᾶς σπλαχνιστεῖ καὶ νὰ μᾶς συγχωρέσει. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ἀποτελεῖ ὁ βασιλιὰς Δαβὶδ. Ἡ καταφυγὴ στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἔδωσε τὴν ἄφεση στὸν ταπεινὸ ἁμαρτωλό. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ τὸν ληστή, ὅπου ἡ ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητάς του καὶ ἡ συνεπακόλουθη ταπείνωση, προκάλεσαν τὸν οἶκτο τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ τὸν εἰσαγάγει πρῶτον στὸν Παράδεισο. Ἔργα ἀγαθὰ δὲν εἶχε ὁ ληστής, παρὰ μόνο ἁμαρτίες καὶ κακότητα. Ὅμως διακρινόταν ἀπὸ τὴν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτίας του, ἀλλὰ καὶ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ κέρδισε τὴ μακαριότητα τοῦ Παραδείσου.
Ἀντιθέτως, ὅταν ἀπουσιάζει ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας καὶ ἐπιμένουμε στή χωρὶς ντροπή ἁμαρτία, μοιάζουμε μὲ τοὺς χοίρους, οἱ ὁποῖοι δὲν θέλουν καὶ δὲν μποροῦν νὰ σηκώσουν τὸ κεφάλι τους ἀπὸ τὸ βόρβορο καὶ τὴ δυσωδία, διότι οἱ ἀκαθαρσίες, μέσα στὶς ὁποῖες ζοῦν, τοὺς προσφέρουν ἡδονὴ καὶ εὐχαρίστηση. Τὸν οὐρανὸ τὸν βλέπουν μόνο ὅταν φτάσει ἡ ὥρα τῆς μάχαιρας, ὅταν δηλαδὴ τοὺς γυρίσουν ἀνάποδα γιὰ νὰ τοὺς σφάξουν. Τὸ ἴδιο ἀκριβῶς συμβαίνει καὶ μὲ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι παραμένουμε ἀμετανόητοι, μέσα στὸ βόρβορο τῆς ἁμαρτίας, μὴ θέλοντες νὰ ἀναβλέψουμε στὸν οὐρανό. Παραμένουμε μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ χαιρόμαστε μὲ κάθε τὶ τὸ ἁμαρτωλό, μίση, φθόνους, ἡδονές, πορνεῖες, φαγοπότια καὶ ἀσέβειες. Χωρὶς νὰ μποροῦμε νὰ χορτάσουμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀναλώνουμε τὴ ζωὴ ἀναζητῶντας τρόπους ἡδονῆς καὶ παροδικῆς εὐτυχίας.
Ἡ τραγικότητα ὅμως μᾶς ἀποκαλύπτεται ὅταν ψάχνοντας ἡδονὲς παραμένουμε ἐσωτερικὰ ἄδειοι. Τὶς ἁμαρτωλές συνήθειές μας, τὶς διακόπτουμε μόνο ὅταν μᾶς συναντᾶ ἡ ἀσθένεια καὶ ἡ φυσικὴ ἀδυναμία. Τότε μπορεῖ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ μετανοήσουμε. Ἐὰν ὅμως μᾶς προφτάσει ὁ θάνατος, ἡ πλατεῖα ὁδός, ἡ γεμάτη χαρὰ καὶ ἡδονή, δὲν θὰ καταλήξει στὴν αἰωνιότητα τῆς ζωῆς μας, ἀλλὰ στὴν αἰώνια τιμωρία. Ἐκεῖνες τὶς στιγμὲς δὲν θὰ ὑπάρχει ἡ δυνατότητα μετάνοιας.
Ἀδελφοί μου, ὁ παρὼν καιρὸς προσφέρεται γιὰ ἀλλαγὴ τρόπου ζωῆς. Ὁ χρόνος ποὺ ξεκινᾶ γίνεται χρῆμα στά χέρια μας γιὰ νὰ ἐξαγοράσουμε τὴν ζωή μας. Μόνο τὸ τώρα μᾶς προσφέρεται ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ μετανοήσουμε, νὰ ἐξομολογηθοῦμε καὶ νὰ ζητήσουμε τὸ ἔλεός Του γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Ὁ καθένας μας ἂς ἀναλογιστεῖ τὴν παροῦσα καὶ τὴν μέλλουσα πραγματικότητα, ὥστε διακρίνοντας τὸ βαθύτερο καὶ οὐσιαστικὸ συμφέρον του, νὰ ἐπικαλεστεῖ τὴ Χάρη καὶ τὴν μακροθυμία τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ γίνει μέτοχος τῆς Βασιλείας Του, δηλαδὴ κοινωνὸς τῆς ὄντως ζωῆς.