ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ

 

Ἡ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία τῶν Ἀθηνῶν ἀντλεῖ τὴν ἀποστολικότητά της ἀπὸ τὸν Κορυφαῖο τῶν Ἀποστόλων Παῦλο, τὸν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν. Ἀκολούθως καὶ ἡ τοπικὴ ἐκκλησία τῶν Μεσογείων, ὀργανωμένη (σήμερα) στὴν Μητρόπολη Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς, ὡς θυγατέρα ἐκκλησία τῆς «περιωνύμου Μητροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν», ἀντλεῖ καὶ αὐτὴ τὴν ἀποστολικότητά της ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο.

Ἡ Μητρόπολη Ἀθηνῶν μαζί με τὶς ὑπόλοιπες ἐκκλησίες τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου ἀνῆκε διοικητικὰ στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρώμης μέχρι τὸ 732. Τότε ὁ εἰκονονομάχος αὐτοκράτορας Λέοντας Γ´ ὁ Ἴσαυρος, γιὰ νὰ ταπεινώσει τὸν Πάπα ὁ ὁποῖος ἦταν εἰκονόφιλος καὶ προστάτης τῶν κατατρεγμένων ὀρθοδόξων, τοῦ ἀφαίρεσε τὶς παραπάνω ἐκκλησίες ποὺ πέρασαν στὴ δικαιοδοσία τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἔκτοτε παρέμεινε στὴν δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μέχρι τὸ 1833, ὁπότε καὶ ἀνακηρύχθηκε τὸ «Αὐτοκέφαλο» τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.

Στὰ 1936 ἱδρύθηκε ἡ Μητρόπολη Ἀττικῆς καὶ Μεγαρίδος στὰ ὅρια τῆς ὁποίας ὑπήχθη ἡ Δυτική, ἡ Βόρεια καὶ ἡ Νότια Ἀττική. Τρία χρόνια ἀργότερα, τὸ 1939, τὰ ὅρια τῆς Μητροπόλεως περιορίστηκαν στὴν περιοχὴ τῶν Μεγάρων, ἔτσι καὶ πάλι ἡ βόρεια καὶ ἡ νότια Ἀττικὴ ὑπήχθη στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν. Ὅμως αὐτὴ ἦταν μία σύντομη παρένθεση γιατί καὶ πάλι στὰ 1941 ὑπήχθη ἐκ νέου στὴν Μητρόπολη Ἀττικῆς καὶ Μεγαρίδος μέχρι στὰ 1974, ὁπότε καὶ ἱδρύθηκε ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς, μέ πρῶτο ἐπίσκοπό της τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Ἀγαθόνικο.

Πρῶτος ἐπίσκοπος τῶν Ἀθηνῶν ἦταν ὁ ἅγιος Ἰερόθεος, ἔτσι ὁ ἐπισκοπικὸς κατάλογος γιὰ τὴν ἐπαρχία ξεκινᾶ ἀπὸ αὐτὸν καὶ τελειώνει στὸν σημερινὸ ἐπίσκοπο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικόλαο.

Ἀποστολικὴ Διαδοχή

Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὁ Ἐπίσκοπος ὡς διάδοχος τῶν Ἀποστόλων εἶναι ὁ κατεξοχὴν ποιμένας τῆς λογικῆς ποίμνης, δηλαδὴ τῆς κάθε τοπικῆς ἐκκλησίας, καὶ ὡς ἐκ τούτου καὶ ὁ ἐγγυητὴς τῆς σωτηρίας τοῦ καθενὸς μέλους τῆς ποίμνης - ἐπισκοπῆς του.

Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ἡ Ἐκκλησία θέτει ὡς ἀπόλυτα κριτήρια κανονικότητας τοῦ ἐπισκόπου τὴν ὀρθότητα τῆς πίστεως καὶ τὴν κανονικὴ (σύμφωνη με τοὺς ἱεροὺς κανόνες) σχέση του μὲ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία, δηλαδή:

1. Ἐκλογὴ ἀπὸ κανονικὴ ἐπισκοπικὴ Σύνοδο.

2. Χειροτονία ἀπὸ τρεῖς τουλάχιστον κανονικοὺς ἐπισκόπους.

3. Ἀναγνώριση καὶ ἀποδοχὴ τοῦ νέου ἐπισκόπου ἀπὸ ὅλους τους ἐπισκόπους τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸ ποίμνιο.

4. Ἐνθρόνιση στὴν ἐπισκοπική του ἕδρα.

Ἡ κανονικότητα αὐτὴ ἐκφράζεται μὲ τὸν θεολογικὸ ὄρο «Ἀποστολικὴ Διαδοχή», ὁ ὁποῖος δηλώνει τὴν συνέχεια τῶν ἐπισκόπων μίας ἐπισκοπῆς μέσα στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους μέχρι καὶ τὸν τελευταῖο, ποὺ ὀρθοτομοῦν τὸν λόγο τῆς Ἀληθείας.

Χωρὶς ἀποστολικὴ διαδοχὴ δὲν μπορεῖ νὰ νοηθεῖ ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος καὶ πολὺ περισσότερο Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Ἐπισκοπικός Κατάλογος

Α. Ρωμαϊκὴ Ἐποχή (ἕως τὸ 395)
ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΑΘΗΝΩΝ
Παῦλος Ἀπόστολος ἐκ Ταρσοῦ
	1.	Ἱερόθεος		πρό του 52 μ.Χ.
	2.	Διονύσιος Α´		52-96
	3.	Νάρκισσος		117-138
	4.	Πούπλιος		161-180
	5.	Κοδράτος		περὶ τὸ 200
	6.	Λεωνίδας		...-250
	7.	Ολύμπιος
	8.	Πιστὸς		περὶ τὸ 325
	9.	Κλημάτιος		4ος αιώνας
Β. Βυζαντινὴ Ἐποχὴ (395-1204)
	10.	Μόδεστος		περὶ τὸ 431
	11.	Ἀθανάσιος Α´		451-458
	12.	Ἀνατόλιος		περὶ τὸ 459
	13.	Ἰωάννης Α΄		5ος αιώνας
	14.	Ἰωάννης Β´		περὶ τὸ 680
	15.	Ἀνδρέας		περὶ τὸ 694
	16.	Θεοχάριστος		περὶ τὸ 702
	17.	Μαρῖνος		περὶ τὸ 704
	18.	Ἰωάννης Γ´		περὶ τὸ 714
	Ὑπαγωγὴ στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως			732
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΑΘΗΝΩΝ
	19.	Γρηγόριος Α´		περὶ τὸ 780
	20.	Ἀδαμάντιος		περὶ τὸ 810
	21.	Ἰωάννης Δ´		περὶ τὸ 819
	22.	Θεοδόσιος		9ος αἰώνας
	23.	Ὑπάτιος		9ος αἰώνας
	24.	Δημήτριος Α´		9ος αἰώνας
	25.	Γερμανὸς Α´(ἀρχιεπίσκοπος)		...-841
	26.	Δημήτριος Β´		846/857
	27.	Γαβριὴλ Α´		858/860
	28.	Γρηγόριος Β´
	29.	Κοσμᾶς
	30.	Νικήτας Α´		869/870-881
	31.	Σάββας Α´		περὶ τὸ 881
	32.	Ἀναστάσιος		...-889
	33.	Σάββας Β´		...-914
	34.	Γεώργιος Α´		...-922
	35.	Νικήτας Β´		...-927
	36.	Κωνσταντῖνος		...-965
	37.	Φίλιππος		...-981
	38.	Θεοδήγιος		περὶ τὸ 1007
	39.	Μιχαὴλ Α´		περὶ τὸ 1030
	40.	Λέων Α´		...-1061
	41.	Λέων Β´		...-1069
	42.	Ἰωάννης Ε´		περὶ τὸ 1087
	43.	Νικήτας Γ´		...-1103
	44.	Νικηφόρος		περὶ τὸ 1112
	45.	Γεράσιμος		12ος αιώνας
	46.	Γεώργιος Β´		περὶ τὸ 1156/7
	47.	Νικόλαος Α´		1166-1172;
	48.	Μιχαὴλ Β´		12ος αιώνας
	49.	Θεοφύλακτος		12ος αιώνας
	50.	Γεώργιος Γ´		περὶ τὸ 1172
	51.	Γεώργιος Δ´		...-1180
Γ. Περίοδος Λατινοκρατίας (1204-1456)
	52.	Μιχαὴλ Γ´		1182-1222
	53.	Μελέτιος Α´		μεταξύ 1275-1289
	54.	Λάζαρος		περὶ τὸ 1300
	55.	Νεόφυτος Α´		περὶ τὸ 1336
	56.	Ἄνθιμος Α´		...-1366
	57.	Νικόδημος		1371-...
	58.	Δωρόθεος Α´		περὶ τὸ 1387
	59.	Μακάριος Α´		περὶ τὸ 1394/5
	60.	Γερβάσιος		περὶ τὸ 1432
	61.	Φαντῖνος		1440-1443
	62.	Θεόδωρος		περὶ τὸ 1453
Δ. Περίοδος Τουρκοκρατίας (1456-1822)
	63.	Ἰσίδωρος		περὶ τὸ 1456
	64.	Δωρόθεος Β´		περὶ τὸ 1472
	65.	Ἄνθιμος Β´		περὶ τὸ 1489
	66.	Νεόφυτος Β´		περὶ τὸ 1492
	67.	Λαυρέντιος		1528-1546
	68.	Κάλλιστος		1550-1564
	69.	Σωφρόνιος Α´		1565-1570
	70.	Νικάνωρ		1574-1592
	71.	Θεοφάνης Α´		1592-1597
	72.	Νεόφυτος Γ´		1597-1602
	73.	Σαμουὴλ		1602
	74.	Ναθαναὴλ		1602-1606
	75.	Ἄνθιμος Γ´		1606-1611
	76.	Κύριλλος Α´		1611-1619
	77.	Μητροφάνης		1619-1620
	78.	Θεοφάνης Β´		1620-1633
	79.	Σωφρόνιος Β´		1633-1636
	80.	Δανιὴλ		1636-1665
	81.	Ἄνθιμος Δ´		1665-1676
	82.	Ἰάκωβος Α´		1676-1686
	83.	Ἄθανάσιος Β´		1686-1699
	84.	Μακάριος Β´		1689-1693
	85.	Ἄνθιμος Ε´		1693-1699
	86.	Κύριλλος Β´		1699-1703
	87.	Μελέτιος Β´		1703-1713
	88.	Ἰάκωβος Β´		1713-1734
	89.	Ζαχαρίας		1734-1740
	90.	Ἄνθιμος ΣΤ´		1741-1756 το Α´
	91.	Ἄνθιμος ΣΤ´		1760-1764 το Β´
	92.	Βαρθολομαῖος		1764-1771 το Α´
	93.	Νεόφυτος Δ´		1771-1775
	94.	Βαρθολομαῖος		1775-1780 το Β´
	95.	Γαβριὴλ Β´		1781
	96.	Βενέδικτος		1781-1785 το Α´
	97.	Ἀθανάσιος Γ´		1785-1787 το Α´
	98.	Βενέδικτος		1785-1797 το Β´
	99.	Ἀθανάσιος Γ´		1797-1799 το Β´
	100.	Γρηγόριος Δ´		1799-1820
	101.	Διονύσιος Β´		1820-1823
Ε. Νεώτερη Περίοδος (1822-σήμερα)
	102.	Γρηγόριος Δ´		1827-1828
	103.	Ἄνθιμος Ζ´		1828-1833
	Μονομερὴς ἀνακήρυξη Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (23 Ἰουλίου 1833) Σχισματικὴ - μὴ κανονικὴ κατάσταση μέχρι 29 Ἰουλίου 1850, ὁπότε καὶ ἤρθη τὸ σχίσμα μὲ τὴν ἀπόδοση Αὐτοκεφάλου ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως
	104.	Νεόφυτος Ε´		1833-1861
	105	Μισαὴλ Δ´		1861-1862
	106.	Θεόφιλος		1862-1872
	107.	Προκόπιος Α´		1874-1889
	108.	Γερμανὸς Β´		1889-1896
	109.	Προκόπιος Β´		1896-1901
	110.	Θεόκλητος Α´		1902-1917 το Α´
	111.	Μελέτιος Γ´		1918-1920
	112.	Θεόκλητος Α´		1920-1922 το Β´
	1923: Ἀνύψωση τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν σὲ Ἀρχιεπισκοπή (31 Δεκεμβρίου 1923)
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΑΘΗΝΩΝ
	113.	Χρυσόστομος Α´		1923-1938
	1936: Ἴδρυση Μητροπόλεως Ἀττικῆς καὶ Μεγαρίδος
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΑΤΤΙΚΗΣ & ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
	114.	Ἰάκωβος		1936-1967
	115.	Νικόδημος		1967-1974
	1974: Ἴδρυση Μητροπόλεως Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
	116.	Ἀγαθόνικος		1974-2004
	117.	Νικόλαος		2004-σήμερα