Μετὰ τὰ Χριστούγεννα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,  ἑτοιμαζόμαστε νὰ ἑορτάσουμε τὰ ἅγια Θεοφάνεια. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε στὴν Βηθλεέμ, μεγάλωσε στὴν Ναζαρέτ, ἄρχισε ὅμως τὴν δημόσια κηρυκτικὴ καὶ θαυματουργικὴ δράση Του μὲ τὴν Βάπτισή Του. Μέχρι ἐκείνη τὴν στιγμὴ παρέμενε κρυμμένος ἀπ’ τὰ μάτια τῶν πολλῶν ἀνθρώπων. Ἡ φανέρωσή Του στὸν κόσμο ἄρχισε μὲ τὴν Ἐνανθρώπηση καὶ ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν Βάπτιση. Οἱ δύο αὐτὲς ἑορτὲς ἔχουν τοποθετηθεῖ στὴν ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τοῦ ἁγίου Δωδεκαημέρου, ἐνὼ στοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες καὶ οἱ δύο γιορτὲς συνεορτάζονταν στὶς 6 Ἰανουαρίου.

          Τὸ κατὰ Μᾶρκον ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα, ἀρχίζει μὲ τὴν ἐπιγραφή: «Ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Γνωρίζουμε ὅτι ἀπὸ χρονολογικῆς πλευρᾶς ὁ Μᾶρκος προηγήθηκε τῶν ἄλλων τριῶν εὐαγγελιστῶν στὴν συγγραφὴ τοῦ δικοῦ του εὐαγγελικοῦ κειμένου. Μὲ πρῶτο τὸν Μᾶρκο δημιουργήθηκε ἕνα καινούριο καὶ μοναδικὸ φιλολογικὸ εἶδος, δηλαδὴ τὰ γνωστὰ σὲ μᾶς τέσσαρα Εὐαγγέλια στὴν Καινὴ Διαθήκη.  Τὰ τέσσερα αὐτὰ κείμενα, ἄν καὶ εἶναι ἀρκετὰ διαφορετικὰ μεταξύ τους,  ἔχουν ἐν τούτοις ἕνα κοινὸ θέμα, ἔχουν δηλαδὴ κοινὸ περιεχόμενο. Στὴν πραγματικότητα εἶναι ἕνα «εὐαγγέλιο», δηλαδὴ ἡ μία καὶ μοναδικὴ χαρμόσυνη εἴδηση ὅτι ἦλθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός. Μέχρι τότε ἡ λέξη «εὐαγγέλια» σὲ πληθυντικὸ ἀριθμὸ δήλωνε συνήθως τὴν ἀναγγελία τῶν πολεμικῶν κατορθωμάτων τῶν αὐτοκρατόρων. Ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος μὲ τὸν ἑνικὸ ἀριθμὸ «εὐαγγέλιο» (ὅταν γράφει ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου) ὑπογραμμίζει ὅτι ὁ ἐρχομὸς τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο μας εἶναι τὸ ἕνα καὶ μοναδικὸ χαρούμενο γεγονός, ἡ μία καὶ μοναδικὴ ἀφετηρία μιᾶς καινούριας ζωῆς, ἡ μία καὶ μοναδικὴ διαίρεση τοῦ χρόνου σὲ περίοδο «πρὸ Χριστοῦ» καὶ σὲ περίοδο «μετὰ Χριστόν».

          Τὸ κατὰ Μᾶρκον εὐαγγέλιο, ἀπ’ τὸ ὁποῖο ἀκούσαμε σήμερα τοὺς ὀκτὼ πρώτους στίχους τοῦ πρώτου κεφαλαίου, δὲν ἀρχίζει μὲ τὰ Χριστούγεννα, ἀλλὰ μὲ τὴν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Μᾶρκος μᾶς μεταφέρει κατ’ εὐθείαν στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη, στὴν ὁποία ζοῦσε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Δὲν εἶναι ἀπότομη αὐτὴ ἡ ἀρχὴ τῆς εὐαγγελικῆς διηγήσεως. Ὁ Μᾶρκος ὡς πρῶτος ἀπὸ χρονολογικῆς πλευρᾶς συγγραφέας τῆς εὐαγγελικῆς ἱστορίας, θεωρεῖ πολὺ φυσικὸ νὰ ἀρχίσει τὴν ἐξιστόρησή του ἀπ’ ἐκεῖ ποὺ εἶχε ἀφήσει τὰ πράγματα ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀμέσως παραθέτει ἕνα στίχο ἀπ’ τὸν τελευταῖο προφήτη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὸν προφήτη Μαλαχία. Ὁ προφήτης αὐτὸς εἶναι ὁ τελευταῖος στὴν σειρὰ τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἔζησε τὸ 450 περίπου π.Χ., δηλαδὴ μερικὲς δεκαετίες μετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἰσραηλιτῶν ἀπ’ τὴν βαβυλώνια αἰχμαλωσία. Ὁ Μᾶρκος θεωρεῖ ὅτι ὁ «ἀγγελιαφόρος τοῦ Θεοῦ», γιὰ τὸν ὁποῖο μίλησε ὁ Μαλαχίας, ἔστω καὶ ἄν ἀπὸ τότε εἶχαν ἤδη παρέλθει περισσότερα ἀπὸ τετρακόσια χρόνια, εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής.

          Ὅλη αὐτὴν τὴν μακρὰ περίοδο ἐπικρατοῦσε μία ἀτμόσφαιρα γενικῆς δυσπιστίας ἀπέναντι στὶς παλαιότερες ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν λαό Του. Ἡ πλειοψηφία τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ εἶχε ἀποδεχθεῖ ὅτι δὲν ἀξίζει ὁ ἄνθρωπος στὴν ζωή του νὰ τηρεῖ μὲ συνέπεια καὶ σταθερότητα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἱερεῖς εἶχαν περιορισθεῖ σὲ μία τυπικὴ ἐκτέλεση τῶν τελετουργικῶν τους καθηκόντων στὸν Ναὸ τοῦ Σολομώντα, οἱ νομοδιδάσκαλοι ἐπικεντρώθηκαν στὸ «γράμμα» τοῦ Νόμου καὶ ἀγνόησαν τὴν βαθύτερη οὐσία του, οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες φρόντιζαν μόνο γιὰ τὸ στενὸ ἀτομικὸ καὶ οἰκογενειακό τους συμφέρον καὶ  γενικῶς ἔδιναν τὸ κακὸ παράδειγμα στὸν λαό. Μέσα σὲ μία τέτοια ἀτμόσφαιρα, ἡ ὁποία γινόταν συνεχῶς καὶ πιὸ ἀποπνικτική, ἐμφανίσθηκε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής.

          Ὁ Ἰωάννης ἦταν ὁ γιὸς τοῦ ἱερέα Ζαχαρία, ἀλλὰ ζοῦσε στὴν ἔρημο. Ἡ ζωή του ἦταν ἀσκητική, ὁ χαρακτήρας του ἦταν αὐστηρὸς καὶ ὁ λόγος του ἦταν ἀσυμβίβαστος πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις, καὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντες καὶ τὸν λαό. Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονταν ἀπογοητευμένοι ἀπ’ τὴν γενικότερη κατάσταση τῆς κοινωνίας καὶ ἀπ’ τὸ ἐπίπεδο τῆς πολιτικῆς καὶ θρησκευτικῆς ἡγεσίας. Ὁ Ἰωάννης ἀπ’ τὴν ἔρημο ἐξέπεμπε κάτι διαφορετικό, κάτι γνήσιο καὶ αὐθεντικό. Γι’ αὐτὸ καὶ προσελκύονταν, ἄκουγαν τὸ κήρυγμά του, μὲ τὸ ὁποῖο ἀφυπνίζονταν πνευματικά. Καταλάβαιναν ὅτι δὲν ἦταν ἀρκετὸ νὰ προσφέρουν τὶς καθιερωμένες θυσίες ἤ μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα «νὰ ἀνάψουν ἁπλῶς ἕνα κερί». Συναισθάνονταν τὴν ἁμαρτωλότητά τους καὶ ζητοῦσαν νὰ βαπτισθοῦν μέσα στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ.

          Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ Ἰωάννης ὡς Πρόδρομος προετοίμασε τὸν δρόμο γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦν οἱ ἄνθρωποι μέσα στὶς καρδιές τους τὸν ἐρχόμενο Σωτήρα τοῦ κόσμου. Ἐκτὸς ἀπ’ τὴν προφητεία τοῦ Μαλαχία, ὁ Μᾶρκος ἐφαρμόζει στὸν Ἰωάννη καὶ μία ἄλλη. Ὁ προφήτης Ἠσαΐας ὑπενθυμίζει στοὺς συμπατριῶτες του τὴν ἐνεργὸ συμπαράσταση τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς προγόνους τους κατὰ τὴν μακροχρόνια περιπλάνησή τους στὴν ἔρημο, στὸν δρόμο πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἀλλὰ ταυτόχρονα ὑπογραμμίζει τὴν ἀνάγκη νὰ παραμένουν καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀπ’ τὴν πλευρά τους συντονισμένοι μὲ τὸ ἅγιο θέλημά Του, ὥστε νὰ πραγματοποιεῖται  ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς παρουσίας τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ μέσα στὴν ζωή μας. Αὐτὸ τὸ μήνυμα διὰ τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀπευθύνει καὶ σὲ μᾶς.

 π. Ν.Η

Προτελευταία Κυριακὴ πρὶν ἀπ’ τὰ Χριστούγεννα εἶναι ἡ σημερινή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τοὺς ἁγίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἐπειδὴ πολλοὶ ἀπ’ τοὺς προφῆτες μίλησαν γιὰ ἕνα μελλοντικὸ δεῖπνο, στὸ ὁποῖο θὰ  παρακαθήσουν ὅλοι οἱ ἅγιοι μαζὶ μὲ τὸν Θεό, γι’ αὐτὸ καὶ στὴν θεία Λειτουργία ἀναγνώσθηκε ἡ παραβολὴ τοῦ «μεγάλου δείπνου».

Ἕνας οἰκοδεσπότης, ὁ ὁποῖος συμβολίζει τὸν Θεό, προσκαλεῖ σὲ ἐπίσημο γεῦμα τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἀνωτέρας κοινωνικῆς τάξεως. Οἱ προσκεκλημένοι ὅμως προβάλλουν δικαιολογίες, ἐπειδὴ δὲν εἶναι πρόθυμοι νὰ συμμετάσχουν. Ἡ πρόσκληση εἶναι τιμητική, οἱ παραλῆπτες διατηροῦν μακροχρόνια σχέση μὲ τὸν οἰκοδεσπότη, τρέφουν ἰδιαίτερη ἐκτίμηση πρὸς τὸ πρόσωπό του, εἶναι βέβαιοι ὅτι μόνο γι’ αὐτοὺς ἔχει ἑτοιμασθεῖ τὸ τραπέζι καὶ δὲν κινδυνεύουν νὰ μείνουν ἐκτός. Ἀλλὰ πρὸς τὸ παρὸν προτιμοῦν νὰ καθυστερήσουν καὶ νὰ ἀναβάλουν τὴν συμμετοχή τους στὸ δεῖπνο, ἐπειδὴ ἡ προσοχή τους αὐτὴ τὴν στιγμὴ εἶναι στραμμένη σὲ σημαντικὰ γεγονότα τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς.

    Φαίνεται ὅτι οἱ ἄνθρωποι δὲν εἶναι συνήθως ἕτοιμοι νὰ προσαρμοσθοῦν σὲ καινούριες καταστάσεις. Οἱ προβαλλόμενες δικαιολογίες ἀπ’ τοὺς προσκεκλημένους, ὅπως ἀκούσαμε προηγουμένως, ἦταν ὅτι ὁ ἕνας εἶχε παντρευτεῖ, ὁ ἄλλος εἶχε ἀγοράσει ἕνα χωράφι καὶ ὁ τρίτος ἤθελε νὰ δοκιμάσει ἕνα ζευγάρι βοδιῶν στὸ ὄργωμα τοῦ χωραφιοῦ. Ἀπ’ τὰ συμφραζόμενα καταλαβαίνουμε ὅτι δὲν εἶχε μεσολαβήσει πολὺς χρόνος ἀπ’ τὰ παραπάνω γεγονότα. Ὁ χρόνος εἶναι ἀπαραίτητος, ἐπειδὴ δημιουργεῖ μιὰ ἀπόσταση ἀσφαλείας.  Οἱ ἄνθρωποι θέλουν νὰ ἀφομοιώσουν τὶς ἀλλαγὲς στὴν ζωή τους καὶ νὰ αἰσθανθοῦν ὅτι αὐτὲς οἱ καινούριες καταστάσεις, ὅταν εἶναι θετικές, ἔγιναν πλέον ὁριστικὲς καὶ ἀμετάκλητες. Ἄν δὲν δημιουργηθεῖ αὐτὸ τὸ αἴσθημα μέσα τους, εἶναι ἀδύνατον νὰ προχωρήσουν σὲ ἄλλες σχέσεις καὶ ἄλλες ἐπιθυμίες. Οἱ προσκεκλημένοι στὴν σημερινὴ παραβολὴ κατανοοῦν μὲ τὴν λογική τους τὴν πρόσκληση, σέβονται τὸν οἰκοδεσπότη, ἡ καρδιά τους ὅμως εἶναι δοσμένη ἀλλοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ δυσκολεύονται νὰ ἀνταποκριθοῦν στὴν ἐξόχως τιμητικὴ πρόσκληση, τουλάχιστον αὐτὴ τὴν στιγμή. Ἐὰν ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ εἶχε ἑδραιωθεῖ στὶς καρδιές τους, οἱ ἀπαντήσεις τους θὰ ἦταν ἐντελῶς διαφορετικές.

     Ὁ Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης σὲ περίπτωση πολέμου προέβλεπε μερικὲς ἐξαιρέσεις στὴν στράτευση. Καθὼς ὁ Χριστὸς ἔλεγε τὴν παραβολὴ τοῦ μεγάλου δείπνου, οἱ ἀκροατὲς γνώριζαν τὴν σχετικὴ διάταξη. Τὴν στιγμὴ ποὺ ὅλοι οἱ στρατιῶτες ἦταν παραταγμένοι, ἔπρεπε ὑποχρεωτικὰ ὁ κήρυκας νὰ φωνάξει: «Ποιὸς ἔχτισε σπίτι καὶ δὲν τὸ ἔχει ἀκόμη κατοικήσει; Αὐτὸς νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη. Ποιὸς φύτευσε ἀμπέλι καὶ ἀκόμα δὲν ἔχει γευθεῖ τοὺς καρπούς του; Νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη. Ποιὸς παντρεύθηκε καὶ δὲν συμπλήρωσε ἀκόμα ἕνα χρόνο παντρεμένος; Καὶ αὐτὸς νὰ ἐξέλθει ἀπ’ τὴν παράταξη». Οἱ τρεῖς αὐτὲς ὁμάδες στρατευσίμων δὲν ἔπρεπε νὰ πολεμήσουν, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ὥρα τῆς μάχης ἡ σκέψη τους θὰ ἦταν στραμμένη πρὸς αὐτὰ ποὺ εἶχαν ἀφήσει πίσω (στὸ σπίτι, στὸ χωράφι ἤ στὴν γυναίκα τους). Γι’ αὐτὸ καὶ μπροστὰ στὸν ἐχθρὸ θὰ δείλιαζαν καὶ στὴν συνέχεια θὰ συμπαρέσυραν καὶ τοὺς ἄλλους συστρατιῶτες τους σὲ ὁπισθοχώρηση. Τὸ ἀποτέλεσμα θὰ ἦταν ἡ βέβαιη ἤττα τους ἀπ’ τοὺς ἐχθρούς.

  Ἡ πρώτη διαφορὰ ἀπ’ τὴν σημερινὴ παραβολὴ εἶναι ὅτι οἱ παραπάνω τρεῖς ὁμάδες ἀποκλείσθηκαν ἀπ’ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο καὶ δὲν παραιτήθηκαν μόνοι τους, ἐνὼ οἱ προσκεκλημένοι τῆς παραβολῆς μὲ δική τους πρωτοβουλία ἀπέρριψαν τὴν πρόσκληση. Ἡ δεύτερη ὅμως καὶ πιὸ σημαντικὴ διαφορὰ εἶναι ὅτι στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ὑπῆρχε αὐτὴ ἡ δυνατότητα (νὰ ἀποφύγει δηλαδὴ τὴν στράτευση ὅποιος ἀνήκε σὲ μιὰ ἀπ’ τὶς παραπάνω κατηγορίες), ἀλλὰ στὴν Καινὴ Διαθήκη δὲν ἰσχύει ἡ ὁποιαδήποτε ἀπαλ-λαγή: Ὅλοι ὅσοι προσκαλοῦνται, ὀφείλουν νὰ ἀνταποκριθοῦν ἀμέσως. Θὰ ρωτήσει ἴσως κάποιος: «Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε ἄνθρωποι; Δὲν ἔχουμε ἐπιθυμίες; Δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ τὶς ἱκανοποιήσουμε; Πῶς θὰ καταφέρουμε νὰ ἀπαντήσουμε θετικὰ στὶς προσκλήσεις τοῦ Θεοῦ;» Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι ἦλθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο. Αὐτός, ὄχι μόνο ἔδειξε, ἀλλὰ καὶ πραγματοποίησε (μὲ τὸν Σταυρὸ καὶ τὴν Ἀνάστασή Του), αὐτὰ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἐπιθυμοῦμε καὶ γιὰ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε. Ἄλλωστε, τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τὴν Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ, ἑτοιμαζό-μαστε νὰ ἑορτάσουμε. Θὰ κατορθώσουμε νὰ ἀνταποκριθοῦμε θετικὰ στὶς προσκλήσεις τοῦ Θεοῦ, ἄν σκεφθοῦμε ὅτι ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ πολεμήσει τὸν διάβολο. Ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ πολεμήσει καὶ νὰ νικήσει τὸν πραγματικὸ ἐχθρό. Σὲ αὐτὸν τὸν πόλεμο ζητεῖ τὴν συμμετοχή μας. Θὰ τὴν δώσουμε, ἄν καταλάβουμε ὅτι τὸ ἑορταστικὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν εἶναι πολεμικὸ προσκλητήριο. Τὸ ἐπιβεβαιώνει ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς ἀπευθυνόμενος στὸν ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Λαοδικείας στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ὅταν συνδέει τὴν μελλοντικὴ πραγματοποίηση τοῦ δείπνου μὲ τὴν συμμετοχὴ στὸν πνευματικὸ πόλεμο: «Χτυπάω τὴν πόρτα, γιὰ νὰ μοῦ ἀνοίξετε. Ὅποιος ἀκούσει καὶ μοῦ ἀνοίξει, θὰ εἰσέλθω καὶ θὰ δειπνήσω μαζί του». Καὶ ἀμέσως, ἐνὼ μιλάει γιὰ δεῖπνο, προσθέτει:

 «Ὅποιος νικήσει, θὰ τοῦ δώσω νὰ καθίσει μαζί Μου στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, ὅπως νίκησα καὶ ἐγὼ καὶ κάθισα».

 π. Ν.Η

Στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε σήμερα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὅτι ἕνας νέος μὲ πνευματικὲς ἀναζητήσεις πλησίασε τὸν Ἰησοὺ Χριστό. Ἔθεσε στὸν Κύριο τὸ ἐρώτημα πῶς νὰ κερδίσει τὴν αἰώνια ζωή. Φαίνεται ὅτι σκεπτόταν κάπως διαφορετικὰ ἀπ’ τὸν ἄφρονα πλούσιο τῆς προηγουμένης Κυριακῆς, ὁ ὁποῖος παρουσιάζει νοοτροπία σημερινοῦ ἀνθρώπου. Ὁ εὐσεβὴς νέος δείχνει νὰ εἶναι παραδοσιακός, μὲ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα, ἡ ἐρώτηση γιὰ τὴν αἰώνια ζωὴ μαρτυρεῖ ὅτι τουλάχιστον πιστεύει ὅτι ὑπάρχει αὐτὴ ἡ αἰώνια ζωή.

Ὁ Χριστὸς ἀπάντησε ὅτι χρειάζεται νὰ τηρεῖ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ εὐσεβὴς νέος ἀμέσως διαβεβαίωσε τὸν Κύριο ὅτι ἀπ’ τὴν νεανική του ἠλικία ἔχει ἐπιτύχει αὐτὸν τὸν στόχο. Ὁ  Χριστὸς ἀναγνώρισε τὴν εἰλικρίνειά του καὶ τὴν συνέπειά του στὴν προσπάθειά του νὰ ζήσει σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ στὴν δεύτερη ἐρώτηση τοῦ εὐσεβοῦς νέου, ὁ ὁποῖος ζήτησε ἀπ’ τὸν Χριστὸ νὰ τοῦ ὑποδείξει κάποιο δυσκολότερο πνευματικὸ στόχο, ὁ Κύριος ζήτησε ἀπ’ αὐτὸν νὰ Τὸν ἀκολουθήσει ὡς μαθητής Του, ἀφοῦ προηγουμένως πουλήσει τὴν περιουσία του καὶ μοιράσει τὰ χρήματά του στοὺς φτωχούς.

 Ὁ εὐσεβὴς νέος δυσαρεστήθηκε ἀπ’ τὴν ἀπαίτηση τοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ ἦταν ἐξαρτημένος ἀπ’ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ ἀποχώρησή του ἀπ’ τὸν διάλογο μὲ τὸν Χριστὸ ἀποδεικνύει ὅμως καὶ κάτι ἄλλο: ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ εἶναι τόσο κατηγορηματικὸς στὴν ἀρχική του διαβεβαίωση ὅτι ἀπ’ τὴν νεανική του ἠλικία ἔχει κατορθώσει νὰ τηρεῖ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἔπρεπε νὰ ἔχει τόση αὐτοπεποίθηση σὲ ἕνα τέτοιο θέμα, δηλαδὴ στὴν σχέση πρὸς τὸν Θεό.

Στὰ ἀνθρώπινα πράγματα τῆς καθημερινῆς ζωῆς ἰσχύει ἕνας γενικὸς κανόνας, ὅτι δὲν προοδεύουν οἱ ἄνθρωποι ὅταν νομίζουν ὅτι γνωρίζουν τὰ πάντα. Καὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἡ αὐστηρὴ αὐτοεξέταση δείχνει τὴν πραγματική μας πνευματικὴ κατάσταση, τὴν ὁποία φροντίζουμε ἐπιμελῶς νὰ ἀποκρύπτουμε ἀπ’ τὴν συνείδησή μας καὶ ἀπ’ τὰ μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ αἴσθημα αὐτοδικαιώσεως ἐκδηλώνουμε ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ κατὰ τὴν ἐξομολόγηση, ὅταν ἰσχυριζόμαστε ὅτι δὲν ἔχουμε ἀμαρτίες καὶ ζητοῦμε ἀπ’ αὐτὸν τὴν ἀνάγνωση τῆς συγχωρητικῆς εὐχῆς, χωρὶς νὰ ἔχουμε στὴν πραγματικότητα ἐξομολογηθεῖ.

Ὁ εὐσεβὴς νέος ἔπρεπε νὰ εἶναι τουλάχιστον ἐπιφυλακτικὸς στὴν ἀπάντησή του πρὸς τὸν Χριστό. Καὶ πρὶν ἀπ’ αὐτό, χρειαζόταν νὰ εἶναι σὲ διαρκὴ πνευματικὴ ἐγρήγορση. Στὸν ἐσωτερικὸ διάλογο μὲ τὴν ψυχή του ἔπρεπε νὰ θέτει συνεχῶς τὰ ἐρωτήματα: μήπως ἔχω παραλείψει κάτι ἀπ’ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ; μήπως κάτι δὲν ἀρέσει στὸν Θεὸ ἀπ’ αὐτὰ ποὺ σχεδιάζω καὶ πράττω στὴν ζωή μου; Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι δὲν ἔχουμε δικαίωμα ἐπιλογῆς ποιὲς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ θὰ ἐφαρμόζουμε καὶ ποιὲς ὄχι. Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι δὲν ἔχει σημασία πῶς ἐμεῖς κρίνουμε τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ τὸ πῶς μᾶς βλέπει ὁ Θεός. Ἔπρεπε νὰ γνωρίζει ὅτι εἶναι «ἐπικατάρατος» ἐκεῖνος ποὺ μὲ ἀμέλεια ἐκτελεῖ τὰ ὁποιαδήποτε καθήκοντά του πρὸς τὸν Θεό.

Ὁ εὐσεβὴς νέος εἶχε σὲ μεγάλο βαθμὸ λαθεμένη τοποθέτηση στὸ θέμα τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν καὶ τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Καὶ τὸ κεντρικὸ λάθος του ἦταν ὅτι ἔβλεπε τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ ὡς ἕνα νομικὸ καθῆκον, ὡς κάτι ἀνάλογο μὲ τὶς ὑποχρεώσεις τῶν πολιτῶν ἀπέναντι στοὺς κρατικοὺς νόμους. Μέσα στὶς ἐντολὲς ὅμως κρύβεται ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ ὀξυγόνο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Αὐτὴν ἐπιζητοῦμε καὶ μὲ αὐτὴν θὰ προχωρήσουμε ἀπ’ τὴν μία κορυφὴ στὴν ἄλλη, σὲ μία ἀνοδικὴ πορεία χωρὶς τέλος.

Ὁ Θεὸς εἶναι ἄπειρος, οἱ ἐντολές Του εἶναι ὁπωσδήποτε τέλειες, ἐμεῑς ὅμως εἴμαστε ἄνθρωποι σχετικοί. Ἄλλωστε ζοῦμε καὶ σὲ ἕνα συγκεκριμένο πλαίσιο. Ἡ γενικὴ πρόσκληση πρὸς ὅλους γιὰ τὴν ἁγιότητα εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ  μέσα ἀπὸ διαφορετικοὺς τρόπους γιὰ τὸν καθένα, ἀναλόγως πρὸς τὴν εἰδικὴ κλήση του.

 Οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ δρόμος καὶ ὄχι ὁ προορισμός, εἶναι τὸ μέσον καὶ ὄχι ὁ σκοπός. Σκοπός τους εἶναι νὰ μᾶς ὁδηγήσουν στὸν Θεὸ καὶ νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ παραμείνουμε στὸν σωστὸ δρόμο μὲ ἀσφάλεια, ὅπως καὶ στὸ ὁδικὸ δίκτυο πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ κατάλληλες πινακίδες καὶ ὅλα τὰ ἀπαραίτητα προστατευτικὰ μέτρα γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῶν ὁδηγῶν καὶ τῶν ἐπιβατῶν.

Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ γίνεται μὲ ταπεινὸ φρόνημα. Ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε σὲ ἄλλη περίπτωση ὅτι «κι ἄν ἀκόμη ἔχουμε ἐφαρμόσει μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια ὅλες τὶς ἐντολές, καὶ πάλι εἴμαστε «δούλοι ἀχρεῖοι». Καὶ δὲν χρειάζεται νὰ νομίζουμε ὅτι ἔχουμε ἐπιτύχει κάτι σπουδαῖο, ὅταν ἁπλῶς ἔχουμε ἐπιτελέσει τὸ αὐτονόητο καθῆκον μας». Ἄν δὲν αἰσθανόμαστε αὐτό, τότε ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεὸ ἐκπίπτει σὲ συναλλαγὴ ἐμπορικοῦ χαρακτήρα.

Ἄν εἴμαστε σὲ ἐπαγρύπνηση, θὰ ἔχουμε μετάνοια. Καὶ ἄν καλλιεργοῦμε τὴν ταπείνωση, θὰ δεχόμαστε τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε ὁ ἀγώνας μας νὰ μὴν ἀποβαίνει μάταιος.

Μετὰ τὴν ἀναχώρησή Του ἀπ’ τὴν χώρα τῶν Γεργεσηνῶν, ὁ Χριστὸς ἐπέστρεψε στήν Γαλιλαία. Στὴν πόλη Καπερναούμ, ἡ ὁποία ἦταν τὸ κέντρο τῆς κηρυκτικῆς καὶ θαυματουργικῆς Του δράσεως, πραγματοποίησε καὶ τὰ δύο θαύματα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος. Ὁ Κύριος θεράπευσε τὴν αἱμορροοῦσα μέσα στοὺς δρόμους τῆς πόλεως, περιστοιχιζόμενος ἀπὸ πλῆθος κόσμου. Ἐκείνη τὴν ὥρα κατευθυνόταν πρὸς τὸ σπίτι τοῦ ἀρχισυναγώγου Ἰαείρου, τοῦ ὁποίου ἡ θυγατέρα ἦταν στὰ πρόθυρα τοῦ θανάτου. Δωδεκαετὴς ἦταν ἡ θυγατέρα τοῦ Ἰαείρου, ἐπί δώδεκα ἔτη βασανιζόταν καὶ ἡ αἱμορροοῦσα ἀπ’ τὴν ἀρρώστεια.

Ἡ γυναίκα αὐτὴ θεωροῦνταν ἀκάθαρτη λόγω τῆς συγκεκριμένης ἀσθενείας. Ὅπως ἀκούσαμε, πλησίασε τὸν Χριστὸ ἀπ’ τὴν πίσω πλευρὰ μέσα στὸν μεγάλο συνωστισμό, ἄγγιξε μὲ τὸ δάκτυλό της τὴν κάτω ἄκρη ἀπ’ τὸν χιτώνα Του καὶ ἔλαβε τὴν θεραπεία. Ὁ Χριστὸς διέκοψε τὴν πορεία Του, ἀναζήτησε μέσα στὸ πλῆθος τὴν γυναίκα αὐτή. Μπροστὰ σὲ ὅλους τὴν ἐγκωμίασε. Ἡ τόλμη της τὴν βοήθησε νὰ ἀγνοήσει ἕνα κοινωνικὸ στερεότυπο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Ἡ πίστη της τὴν ὥθησε νὰ ἐπιζητήσει τὸ θαῦμα ἀπ’ τὸν Χριστὸ καὶ  ἡ εὐλάβειά της τῆς ὑπαγόρευσε νὰ ἔχει μιὰ σεμνότητα στὴν στάση της πρὶν καὶ μετὰ τὸ θαῦμα. Ἡ τόλμη, ἡ πίστη καὶ ἡ εὐλάβεια τὴν διαχωρίζουν ἀπ’ τὸ πλῆθος, ὁ Χριστὸς τῆς δίνει τὴν θεραπεία καὶ μὲ τὴν προσφώνηση «θύγατερ» τὴν ἀποκαθιστᾶ μέσα στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὁ Ἰάειρος ἀπ’ τὴν πλευρά του πραγματοποιεῖ μία ἀνάλογη ἔξοδο. Ἦταν ἀρχισυνάγωγος, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ εὐαγγελιστής, πλησιάζει τὸν Χριστὸ καὶ Τὸν παρακαλεῖ νὰ ἐπισκεφθεῖ τὸ σπίτι του, γιὰ νὰ θεραπεύσει τὴν θυγατέρα του. Δὲν σκέφτεται ὅτι οἱ ἄλλοι συνάδελφοί του κρατοῦσαν ἐχθρικὴ στάση ἀπέναντι στὸν Χριστό. 

    Καθὼς προχωροῦσαν πρὸς τὸ σπίτι, ἀμέσως μετὰ τὴν πραγματοποίηση τῆς θεραπείας τῆς αἱμοροοῦσας, ἦλθε ἡ εἴδηση ὅτι τὸ δωδεκάχρονο κορίτσι πέθανε, ὁπότε θὰ ἦταν μάταιος κόπος νὰ ἐπισκεφθεῖ ὁ Διδάσκαλος τὸ σπίτι. Τότε ὁ Χριστὸς ζήτησε ἀπ’ τὸν Ἰάειρο νὰ συνεχίσει νὰ πιστεύει. «Μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευε». Συνέχισε νὰ πιστεύεις σὲ κάθε περίπτωση, ἀνεξαρτήτως ἀπ’ τὸ ἄν θὰ λάβεις τὸ θαῦμα ἤ ὄχι. Ὅταν ἔφθασαν στὸ σπίτι, οἱ παρευρισκόμενοι εἰρωνεύθηκαν τὸν Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶπε πάνω στὸ νεκρικὸ κρεβάτι τῆς δωδεκάχρονης ὅτι «δὲν πέθανε, ἀλλὰ κοιμᾶται».  Τότε ὁ Χριστὸς τοὺς ἔβγαλε ὅλους ἔξω καὶ κράτησε μέσα στὸ δωμάτιο μόνο τοὺς δύο γονεῖς καὶ τοὺς τρεῖς μαθητές, Πέτρο, Ἰάκωβο καὶ Ἰωάννη. Στὴν συνέχεια πραγματοποίησε τὸ θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τῆς δωδεκαετοῦς θυγατέρας τοῦ Ἰαείρου.

Πολλοὶ καὶ διαφορετικοὶ ἄνθρωποι ἀκολουθοῦν τὸν Χριστό. Οἱ μαθητές, ἡ αἱ-μορροοῦσα, ὁ Ἰάειρος, ὁ πρώην δαιμονισμένος. Ὅλοι αὐτοὶ ἐξέρχονται ἀπ’ τὸ κοινωνικὸ περιβάλλον τους ἤ τουλάχιστον διαφοροποιοῦνται ἀπ’ αὐτό. Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι ἄνθρωποι διαφορετικοὶ μεταξύ τους, τοὺς συνδέει ὅμως ἡ πίστη στὸν Χριστό. Διακρίνονται ἀκριβῶς λόγῳ αὐτῆς τῆς πίστεως ἀπ’ τὸ περιβάλλον τους καὶ συγκροτοῦν τὴν Ἐκκλησία.

Ἡ πίστη αὐτὴ καλλιεργεῖται καὶ ἀναπτύσσεται μὲ τὴν εὐλάβεια, ὅπως μᾶς ὑποδεικνύει ἡ αἱμορροοῦσα. Ἡ πίστη αὐτὴ διατηρεῖται, ὅπως φαίνεται στὴν περίπτωση τοῦ Ἰαείρου, ἀκόμα καὶ ὅταν ἡ λογικὴ καὶ ἡ πραγματικότητα δείχνουν ὅτι τὰ πάντα στὸν κόσμο αὐτὸν καταρρέουν. Ἡ πίστη αὐτὴ αὐξάνεται, ὅπως φαίνεται στὴν περίπτωση τῶν τριῶν μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπιλέχθηκαν ἀπ’ τὸν Χριστὸ νὰ εἶναι θεατὲς τῆς Μεταμορφώσεώς Του στὸ ὄρος Θαβὼρ καὶ συνοδοιπόροι Του στὶς στιγμὲς τῆς ἀγωνίας στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ.

 π. Ν. Η.

Οἱ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, μὲ κριτήριο τὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς διὰ στόματος Αὐτοῦ τοῦ Κυρίου, ὅπως ἀκούσαμε στὸ σημερινὸ εὐγαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, διακρίνονται σὲ τέσσερις κατηγορίες. Θὰ ἦταν δυνατὸν μονολεκτικῶς νὰ χαρακτηρισθοῦν σὲ ἐλεύθερη ἀπόδοση ὡς οἱ ἀναίσθητοι, οἱ ἐπιπόλαιοι, οἱ ἐκκοσμικευμένοι καὶ οἱ γνήσιοι ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἡ χειρότερη περίπτωση ἀπ’ αὐτὲς τὶς κατηγορίες ἀκροατῶν εἶναι ἡ πρώτη, δηλαδὴ οἱ ἀναίσθητοι, στοὺς ὁποίους ἀναφέρονται οἱ παρακάτω σκέψεις.

Στὸ ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε ὅτι «καθὼς (ὁ γεωργὸς) ἔσπερνε, μερικοὶ σπόροι ἔπεσαν στὸν δρόμο καὶ ἦλθαν τὰ πουλιὰ καὶ τοὺς ἔφαγαν». Στὴν ἐξήγηση τῆς παραβολῆς ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι «μὲ τοὺς σπόρους ποὺ ἔπεσαν στὸ δρόμο ἐννοοῦνται ἐκεῖνοι στοὺς ὁποίους σπέρνεται ὁ λόγος καὶ μόλις τὸν ἀκούσουν, ἀμέσως ἔρχεται ὁ σατανὰς καὶ παίρνει τὸν λόγο ποὺ ἔχει σπαρθεῖ στὶς καρδιές τους».

Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ δὲν ἔχουν τὴν ἀπαραίτητη προθυμία καὶ δὲν ἐκδηλώνουν διάθεση ταπεινῆς μαθητείας γιὰ τὴν ἀκρόαση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Διακρίνονται ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τῆς τρίτης κατηγορίας, τοὺς ἐκκοσμικευμένους, στὸ ὅτι ἐκφράζουν ἀμέσως τὶς ἀντιρρήσεις καὶ τὶς διαφωνίες τους ἀπέναντι στὸ περιεχόμενο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἔχουν τοποθετήσει τὴν λογική τους ὑπεράνω τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό τους καὶ γενικῶς στὶς ἀνθρώπινες δυνατότητες ἀποδεικνύει ὅτι ἔχουν ἐπηρεασθεῖ ἀπὸ ἀθεϊστικὲς ἰδεολογίες.

Τὸ ἔδαφος τῶν καρδιῶν γίνεται ἀκατάλληλο γιὰ τὴν καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ στὴν περίπτωση αὐτὴ ἤδη ἐκ τῶν προτέρων ἀπουσιάζουν οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις γιὰ τὴν ὑποδοχή του ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Τὸν καθοριστικὸ ρόλο γιὰ τὴν ὑπαρξιακὴ τοποθέτηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στὸν Θεὸ παίζει ἡ προαίρεση, ἡ δεκτικότητα ἤ ἡ ἀπουσία της. Ἡ προαίρεση αὐτὴ εἶναι ἡ ἱκανότητα τῆς ψυχῆς εἴτε νὰ ἀποδεχθεῖ τὸν Θεὸ εἴτε νὰ Τὸν ἀπορρίψει. Τὴν δεύτερη ἐπιλογή, δηλαδὴ τὴν ἀρνητική, ἔχουμε δικαίωμα νὰ τὴν ὀνομάσουμε προκατάληψη.

Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι γραμμένο σχετικῶς ὅτι «εἰς κακότεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία». Χωρὶς προσλαμβάνουσες παραστάσεις καινούργιες γνώσεις δὲν ἀποκτῶνται καὶ δὲν ἀφομοιώνονται. Οὔτε φταίει ὁ ἥλιος ποὺ ὁ τυφλὸς δὲν βλέπει. Βεβαίως, ἡ «κακοτεχνία» τῆς ψυχῆς, τὴν ὁποία θέλουμε νὰ περιγράψουμε, εἶναι σὲ ἀπόλυτο βαθμὸ ἐσωτερικὴ κατάσταση καὶ ἀσφαλῶς δὲν ἐξαρτᾶται οὔτε ἀπ’ τὴν διανοητικὴ καλλιέργεια ἤ τὴν εὐφυΐα, οὔτε ἀπ’ τὴν σωματικὴ ἀρτιμέλεια ἤ τὴν ὑγεία.

Δυστυχῶς, ὅλα τὰ παραπάνω ἰσχύουν, ἐκτὸς ἀπ’ τοὺς (λεγομένους) ἄθεους, καὶ γιὰ τοὺς αἰρετικούς, τὰ πρώην μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Μελετοῦν τὴν ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ διαστρεβλώνουν τὸ γνήσιο πνεῦμα της, ἄν καὶ διακρίνονται πάντοτε γιὰ τὴν κατὰ κόσμον παιδεία τους, μερικὲς φορὲς καὶ γιὰ τὴν ἀσκητικότητα τοῦ βίου τους. Πιὸ λυπηρὸ εἶναι ὅτι στὴν ὁμάδα αὐτὴ συγκαταλέονται καὶ οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι συνήθως δὲν μελετοῦν τὴν Γραφὴ καὶ ἁπλῶς φωνάζουν «τηρεῖστε τὴν παράδοση». Ἐννοοῦν συνήθως μία συνήθεια, ὄχι πάντοτε καὶ γιὰ ὅλους ὑποχρωτικὴ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, πολλὲς φορὲς καὶ ἐντελῶς ἐσφαλμένη. Βέβαιο εἶναι ὅτι δὲν κατανοῦν τὴν διαφορὰ μεταξὺ τῆς Παραδόσεως (μὲ Π κεφαλαῖο) καὶ τῶν παραδόσεων (μὲ τὸ π μικρό).

Ἡ ὁμάδα αὐτὴ ἴσως εἶναι ἡ χειρότερη, ἐπειδὴ διατρέχει τὸν κίνδυνο ἀπ’ τὴν ἀναισθησία νὰ προχωρήσει πρὸς τὴν πώρωση. Σὲ ἕνα ὕμνο τῆς Παρακλητικῆς ψάλλουμε:

«Δυστυχῶς δὲν μιμήθηκα τὴν μετάνοια τοῦ τελώνη, ἀλλὰ καὶ δὲν ἔχω τὰ δάκρυα τῆς πόρνης, ἐπειδὴ ἡ πώρωση τῆς ψυχῆς μὲ ἐμποδίζει νὰ διορθωθῶ, ἀλλὰ σῶσε με, Θεέ μου, Σὺ ποὺ εἶσαι εὔσπλαχνος καὶ φιλάνθρωπος».

 π. Ν. Η.

Τὸ γεγονὸς τῆς κλήσης τῶν πρώτων μαθητῶν διηγοῦνται ὅλοι οἱ εὐαγγελιστές, ἐνῶ ὁ Λουκᾶς, στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀφηγεῖται ἐπιπλέον καὶ τὸ ἐκπληκτικὸ ψάρεμα ποὺ ἔγινε ἀπὸ τοὺς μαθητὲς μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Ἰησοῦ. Αὐτὸ γίνεται ὄχι γιατὶ ἐνδιαφέρονται νὰ μᾶς περιγράψουν, ὡς ἱστορικοί, τὸ ξεκίνημα τοῦ Ἰησοῦ στὸ ἐπὶ γῆς ἔργο Του, ἀλλὰ γιατί, στὸν τρόπο ποὺ δέχτηκαν οἱ  ψαράδες τὴν πρόσκληση καὶ ἀνταποκρίθηκαν ἀμέσως, βλέπουν τὸ πρότυπο γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ δέχεται ὁ ἄνθρωπος τὸ θεῖο κάλεσμα.

Ἔτσι, ἐρμηνεύοντας τὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, μποροῦμε νὰ σταθοῦμε πρῶτα στὸ ὅτι τὸ προσκλητήριο ἀπευθύνεται στοὺς  ὑποψήφιους ἀποστόλους, τὴν ὥρα ἀκριβῶς ποὺ αὐτοὶ βρίσκονταν στὶς ἐργασίες τους καὶ μάλιστα στὸ πέρας μιᾶς κοπιαστικῆς νύχτας χωρὶς ἀποτελέσματα.

Ἡ πράξη αὐτὴ τοῦ Κυρίου μᾶς βοηθεῖ νὰ κατανοήσουμε τὴν ἐκτίμησή του στὴν ἐργασία καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη Του στοὺς ἀνθρώπους τοῦ καθημερινοῦ μόχθου. Ὅταν ἀποφάσισε νὰ ἐκλέξει τοὺς ἀποστόλους Του, δὲν ἦλθε στὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ βρεῖ σοφούς, δὲν πῆγε στὴ Ρώμη γιὰ νὰ ζητήσει ἰσχυρούς, δὲν ἀνέβηκε κἂν στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ νὰ καλέσει ἱερεῖς καὶ νομικούς, ἀλλὰ «ἑστὼς παρὰ τὴν λίμνην Γεννησαρέτ» κάλεσε πρῶτα μερικοὺς ψαράδες, δηλαδὴ ἁπλοὺς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ, ποὺ ζοῦσαν μὲ τὴν καθημερινή τους ἐργασία. «Τὰ μωρὰ καὶ τὰ ἀσθενῆ του κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός… ἵνα ἡ πίστις ἡμῶν φανερωθῇ μὴ ἐν σοφίᾳ ἀνθρώπων ἀλλ’ ἐν δυνάμει Θεοῦ» τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος.

Ἐὰν ὁ Χριστὸς ἐξέλεγε γιὰ τὸ ἔργο Του σοφοὺς καὶ δυνατούς, θὰ θεωροῦνταν ἀνθρώπινο κατόρθωμα ἡ νίκη τοῦ Σταυροῦ. Ἀλλὰ «ὅπως μὴ καυχήσηται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πᾶσα σάρξ» καὶ «ἵνα πᾶν στόμα φραγῇ», ὁ Ἰησοῦς προνόησε καὶ κάλεσε τοὺς ἀποστόλους ἀπὸ τὶς τάξεις τῶν ψαράδων καὶ τῶν ἐργατῶν.

Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνας ἄλλος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὅλοι σχεδὸν οἱ ἀπόστολοι ὑπῆρξαν ἐργάτες. Ὅταν τοὺς καταρτίζει ὁ Ἰησοῦς γιὰ τὸ ἔργο τοῦ εὐαγγελίου, τοὺς ὁμιλεῖ γιὰ κόπους, γιὰ στερήσεις, γιὰ διωγμοὺς καὶ ἀγῶνες ποὺ τοὺς περιμένουν στὴν ἀποστολή τους. Δὲν θέλει, λοιπόν, σοφοὺς καὶ γραμματεῖς καὶ μωροὺς συζητητές, ποὺ μετροῦν τὰ πράγματα μὲ τὸν πῆχυ τῆς λογικῆς καὶ ἐξαρτοῦν τὰ πάντα ἀπὸ ἀνθρώπινους παράγοντες, ἀλλὰ ζητεῖ ἀνθρώπους μαθημένους νὰ παλεύουν καὶ νὰ ἀγωνίζονται, ποὺ νὰ γνωρίζουν ἀπὸ φτώχεια καὶ κόπο, ἀπὸ κινδύνους καὶ κακοπέραση, ἀνθρώπους ποὺ ἡ ζωὴ καὶ ἡ ψυχή τους εἶναι ἡ ἐργασία. Ἐργάτες τοῦ εὐαγγελίου ἤθελε ὁ Χριστὸς καὶ ἐργάτες τῆς ζωῆς ἐκάλεσε.

Ἕνα δεύτερο σημεῖο, ποὺ θέλει νὰ τονίσει ἡ διήγηση, εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν μαθητῶν στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ προθυμία ὑπακοῆς στὰ λόγια του. Ἐνῶ ἡ ὥρα ἦταν ἀκατάλληλη γιὰ ψάρεμα καὶ οἱ μαθητὲς κουρασμένοι, ὁ Πέτρος ἀπαντᾶ στὸ Χριστὸ «Διδάσκαλε, ὅλη τὴ νύχτα παιδευόμασταν καὶ δὲν πιάσαμε τίποτε, ἐπειδὴ ὅμως τὸ λὲς ἐσὺ θὰ ρίξω τὸ δίχτυ». Ἡ θαυματουργικὴ ἁλιεία ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς πίστης τῶν μαθητῶν. Ὁ Χριστὸς δὲν κάνει τὸ θαῦμα γιὰ νὰ ἐντυπωσιάσει ἀλλὰ γιὰ νὰ δείξει προκαταβολικὰ πόσους καρποὺς θὰ ἀποφέρει ἡ ὑπακοὴ στὸ πρόσταγμά του καὶ ἡ ὁλοπρόθυμη ἀφοσίωση σ’ αὐτό.

Πραγματικά, ἡ ἁλιεία τῆς οἰκουμένης ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἀργότερα δὲν ὑπῆρξε λιγότερο ἐκπληκτικὴ καὶ θαυματουργική, ἐπειδὴ δὲν κοπίασαν μόνοι τους ἀλλὰ μὲ συμπαραστάτη τὸν Χριστὸ καὶ καθοδηγὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Τὸ τρίτο σημεῖο ποὺ πρέπει νὰ σχολιαστεῖ εἶναι πὼς ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ θαυματουργικὴ ἁλιεία ὁδηγοῦν τὸν Πέτρο στὴ συναίσθηση τῆς μηδαμινότητάς του καὶ τῆς γύμνιας του καὶ τὸν κάνουν νὰ ὁμολογήσει: «βγὲς ἀπὸ τὸ καΐκι μου, Κύριε, γιατὶ εἶμαι ἄνθρωπος ἁμαρτωλός». Ἡ ὑψηλὴ ἰδέα ποὺ ἔχουμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας δημιουργεῖ ἕνα τεῖχος ποὺ ἐμποδίζει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ μᾶς ἀγγίξει, ἀντίθετα ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας προκαλεῖ τὴν ἐνέργεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ὁλονύκτια μάταιη ἐργασία τῶν ψαράδων τῆς Γεννησαρὲτ δείχνει καθαρὰ τὴν ἀδυναμία νὰ σωθεῖ ὁ κόσμος μὲ ἀνθρώπινα μέσα. Τὸ θαῦμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ λόγια Του στὸν Πέτρο φανερώνουν τὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας, ποὺ μὲ τοὺς ἀποστόλους καὶ τὴν Ἐκκλησία, κατακτᾶ καὶ σώζει τὸν κόσμο. Ἡ κατάκτηση αὐτὴ καὶ ἡ σωτηρία θὰ συντελεῖται σὲ κάθε ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ἀνανεώνεται καὶ νὰ ἐπαληθεύεται μέσα στὴν ἱστορία ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν Πέτρο «ἀπὸ τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔση ζωγρῶν». Ἀμήν.

Ὁ Θεὸς Πατέρας «δὲν ἀπέστειλε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ στὸν κόσμο γιὰ νὰ κρίνει τὸν κόσμο, ἀλλὰ γιὰ νὰ σωθεῖ ὁ κόσμος δι’ Αὐτοῦ». Αὐτὸν τὸν λόγο, ἀγαπητοί μου, ἀκοῦμε στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ ἀναγινώσκεται μέσα στὴ Θεία Λειτουργία, κατὰ τὴν Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως. Ὁ σταυρικὸς θάνατος τοῦ Κυρίου εἶναι τὸ μέγα μυστήριο τῆς θείας φιλανθρωπίας, τὸ ἐνέχυρο τῆς θείας εὐσπλαγχνίας καὶ σωτηρίας, ἡ πιὸ γήινη καὶ ψηλαφητὴ εἰκόνα τοῦ οὐράνιου σταυροῦ τῆς ἀγάπης. Τὸ κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας ποὺ δὲν εἶναι μιὰ ἰδεολογία ἢ μιὰ φιλοσοφία, ἀλλὰ μιὰ πραγματικὴ ἱστορία, εἶναι ὁ πραγματικὸς καὶ ἱστορικὸς θάνατος τοῦ Θεοῦ, ποὺ φέρνει ἀκριβῶς τὴν πραγματικὴ καὶ ἱστορικὴ ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου.

«Ἰδοὺ γὰρ διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Διὰ τοῦτο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «κηρύσσει Χριστὸν ἐσταυρωμένον» καὶ καυχᾶται «ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Ἔτσι γιὰ νὰ δείξουμε τὴν ἀγάπη μας στὸν Κύριο κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Ὑμνοῦμε καὶ δοξάζουμε «τὸ μακάριον ξύλον», τὸ ξύλο τῆς ζωῆς τὸ καινό, ποὺ ἐπάνω σ’ αὐτὸ ἀπέθανε ὁ βασιλεὺς τῆς Δόξης, γιὰ νὰ σκορπίσει αἰώνια ζωὴ σ’ ὁλόκληρη τὴν κτίση. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ κορύφωμα μαζὶ καὶ τὸ κλειδὶ τῆς εὐαγγελικῆς ἱστορίας. Ὁ σταυρικὸς θάνατος εἶναι τὸ Πάσχα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι βρισκόμαστε γύρω ἀπὸ τὸν Χριστὸ πάνω στὸ σταυρό μας, στὸ σταυρὸ τῶν δοκιμασιῶν καὶ τοῦ πόνου μας. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ διακρίνει τοὺς ἀνθρώπους δὲν εἶναι ἡ ἁμαρτωλότητα καὶ ἡ καθαρότητα, ἀλλὰ ἡ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου γίνεται ζυγὸς δικαιοσύνης, ὅπως θαυμάσια ψάλλει ἡ Ἐκκλησίας μας καὶ ὁ ἄνθρωπος κρίνεται ἀπὸ τὴν στάση του ἀπέναντι στὸ Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἀποδοχὴ ἢ τὴν ἄρνηση. Ἕνα τροπάριο τῆς ἐνάτης ὥρας γράφει θαυμάσια: «ἐν μέσῳ δύο ληστῶν ζυγὸς δικαιοσύνης εὑρέθη ὁ σταυρός σου˙ τοῦ μὲν καταγομένου εἰς ἅδην τῷ βάρει τῆς βλασφημίας, τοῦ δὲ κουφιζομένου πταισμάτων πρὸς γνῶσιν θεολογίας».

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ὑπενθυμίζει σ’ ὅλο τὸν κόσμο καὶ σ’ ἐμᾶς ὅτι, ὅταν διαλέξουμε τὸν Σταυρὸ ὡς τρόπο τῆς ζωῆς μας, ὡς πολίτευμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας βίου, τότε ἔχουμε τὴν Ἀνάσταση, τὴν ἀληθινή μας ἐλευθερία, τὴν οὐσιαστικὴ ἀνάπαυσή μας μέσα στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν μας καὶ τὴν ἀληθινὴ εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Καὶ ὅταν περιστάσεις καὶ θλίψεις καὶ ἀνάγκες τοῦ βίου μᾶς κυκλώνουν, ὑψώνουμε τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας καὶ ἀτενίζουμε μὲ πίστη τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μας, καὶ μὲ ἐλπίδα προχωρᾶμε, σταυρωμένοι καὶ ἀναστημένοι. Συσταυρωμένοι καὶ συναναστημένοι μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό.

Ἀδελφοί μου,

προσδοκῶντας τὴν ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἔχουμε μιὰ ἀκόμα εὐκαιρία νὰ ἀναλογισθοῦμε τὶς ἄπειρες δωρεὲς τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖες διοχετεύτηκαν στὴ ζωή μας διὰ τοῦ Σταυροῦ. Στὴν ἀναμονὴ αὐτὴ ἂς στρέψουμε τὸ βλέμμα μας στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ἀπὸ ὅπου πηγάζει ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάστασή μας, προκειμένου νὰ φωτισθοῦν τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μας μὲ τὴν ὁλόθερμη ἱκεσία «Σταυρὲ τοῦ Χριστοῦ σκέπε, φρούρει, φύλαττε καὶ σῶζε τοὺς δούλους σου». Ἀμήν.

Ἀδελφοί μου, ὅλοι σήμερα διαπιστώνουμε ὅτι ἡ κατάσταση τοῦ κόσμου μας δὲν εἶναι καθόλου εὐχάριστη. Ἡ κοινωνία στὴν ὁποία ζοῦμε παρουσιάζει τὴν εἰκόνα ἑνὸς βαρειὰ ἀσθενοῦς. Οἱ καθημερινὲς εἰδήσεις ἔχουν σχέση μὲ πολέμους καὶ ἐγκλήματα, μὲ ἀδικίες καὶ ἀτιμίες, μὲ κρίσεις καὶ σκάνδαλα. Καὶ ὁ μικρὸς καθημερινός μας βίος εἶναι γεμᾶτος ἀπὸ ἀγωνίες καὶ στενοχώριες, ἀπὸ ἄγχος καὶ ἀνασφάλεια καὶ δικαιολογημένα διερωτώμαστε, γιατὶ ὁ κόσμος μας νὰ παρουσιάζει αὐτὴ τὴν τραγικὴ εἰκόνα.

Τὴν ἀπάντηση, μαζὶ μὲ τὴ λύση τοῦ προβλήματος, μᾶς τὴ δίνει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Μὲ τὸ Εὐαγγέλιό της μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ ἐκπληρώσει  τὸν βασικὸ σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς του. Κι αὐτὸς ὁ σκοπός εἶναι νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό, διότι αὐτὸς μόνος εἶναι «ἡ ἀστείρευτη πηγὴ τῆς ζωῆς». Ἑπομένως, ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ κάνει τὰ πάντα γιὰ νὰ φθάσει στὸν Θεό, κληρονομώντας τὴν βασιλεία Του.

Ὅμως οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἔχουν χάσει ἀπὸ τὰ μάτια τους τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τοῦ βίου τους καὶ τὸν ἔχουν ἀντικαταστήσει μὲ ἄλλους σκοπούς, πρόσκαιρους καὶ δευτερεύοντες. Ἀπὸ τότε ποὺ συνειδητοποίησαν τὸν ἑαυτό τους, ἔχουν ὡς κύριο μέλημά τους νὰ ἀπολαύσουν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Γι’ αὐτὸ καὶ διαθέτουν ὅλο τὸν χρόνο καὶ ὅλες τους τὶς δυνάμεις, γιὰ νὰ γίνουν ἐπιτυχημένοι καὶ εὐτυχισμένοι μὲ βάση τὰ ὑλικὰ ἀγαθά.

Τὸν Θεὸ τὸν θυμοῦνται στὶς δύσκολες ὧρες τοῦ βίου τους, στὸν κίνδυνο, στὴν ἀρρώστεια καὶ στὸν θάνατο. Καὶ τότε δὲν τὸν ἐπιζητοῦν γιὰ νὰ τοὺς δείξει τὸν δρόμο καὶ νὰ τοὺς ἐνισχύσει στὴν προσπάθεια τῆς ζωῆς τους. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἔχασαν τὸν σκοπὸ καὶ τὸν προορισμὸ τῆς ὑπάρξεώς τους. Γι’ αὐτὸ βιώνουν τὴν τραγικότητά τους.

Αὐτὴ τὴν εἰκόνα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ποὺ ἔχασε τὸν προσανατολισμό του, τὴν βλέπουμε καθαρὰ στὸν πλούσιο τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἐκ πρώτης ὄψεως ὅτι γνωρίζει καλὰ ποιὸς εἶναι ὁ κύριος σκοπὸς τοῦ βίου του καὶ ἐπιδιώκει μὲ ζῆλο νὰ τὸν ἐκπληρώσει. Γι αὐτὸ καὶ ἐρωτᾶ τὸν Χριστό: «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τὶ καλὸ νὰ κάνω γιὰ νὰ ἔχω αἰώνια ζωή»;

Στὴν πραγματικότητα ὅμως δὲν ἔχει ξεκαθαρισμένη ἀντίληψη. Αἰώνια ζωὴ γι’ αὐτὸν εἶναι τὰ πλούτη του. Τὸ μόνο ποὺ τοῦ λείπει εἶναι νὰ μπορεῖ νὰ μὴν πεθάνει, γιὰ νὰ τὰ ἀπολαμβάνη αἰώνια. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ τέλος ἀρνεῖται νὰ κάνει ὅ,τι τοῦ παραγγέλλει ὁ Χριστός· δηλαδή, νὰ μοιράσει τὰ πλούτη του καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Ὅπως σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής, «ὅταν ὅ νέος ἄκουσε αὐτὸ τὸν λόγο ἔφυγε λυπημένος, διότι εἶχε πολλὰ κτήματα».

Ὁ καρδιογνώστης Χριστός γνωρίζει πολὺ καλὰ ὅτι ὁ πλούσιος, ποὺ στέκεται μπροστά του, ἔχει χάσει ἀπὸ τὰ μάτια του τὸν πραγματικό του στόχο. Ἡ προσωρινὴ λάμψη τοῦ πλούτου καὶ ὁ σκοτισμὸς ἀπὸ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας δὲν τὸν ἐπιτρέπουν νὰ ἰδῆ μακρύτερα καὶ νὰ κατανοήση ποιὰ εἶναι ἡ ἀληθινὴ αἰώνια ζωή, ποὺ προσφέρει ὁ Χριστός. Οὔτε τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ τὸν γνωρίζει πραγματικά, ἀφοῦ τὸν πιστεύει ἁπλῶς ὡς ἕνα σοφὸ διδάσκαλο καὶ ὄχι ὡς Θεό. Γι αὐτὸ καὶ τὸν προσφωνεῖ ὡς Διδάσκαλο.

Ἔχοντας αὐτὰ τὰ δεδομένα ὁ Χριστός ἐπιχειρεῖ νὰ θεραπεύσει τὸν πλούσιο ἄρχοντα. Πρῶτα πρῶτα θέλει νὰ τὸν βοηθήσει νὰ μάθει ποιὸς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς. Ὅτι δηλαδὴ εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὥστε νὰ τοῦ δείξει ἐμπιστοσύνη καὶ νὰ δεχθεῖ τὶς συμβουλές του. Ὕστερα τοῦ προτείνει δύο δραστικὰ φάρμακα, ποὺ θὰ τὸν βοηθήσουν νὰ γνωρίσει τὴν ἀληθινη αἰώνια ζωὴ καὶ νὰ τὴν κληρονομήσει. Τὸ ἕνα εἶναι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. Ὁ πλούσιος ὁμολογεῖ ὅτι ἐφύλαξε τὶς ἐντολὲς ἀπὸ τὰ μικρά του χρόνια. Δὲν ἀρκεῖ ὅμως νὰ τηρεῖ κάποιος μόνον τυπικὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Χρειάζεται νὰ εἶναι πρόθυμος νὰ κάνει ὅ,τι ἄλλο κι ἄν τοῦ ζητηθεῖ. Ἔτσι μποροῦν νὰ καθαρισθοῦν οἱ πνευματικές του αἰσθήσεις, ὥστε νὰ μὴν θαμβώνεται ἀπὸ τὴν προσωρινὴ λάμψη τοῦ πλούτου του καὶ νὰ βλέπει μακρύτερα τὴ λάμψη τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν. Αὐτὸ ὅμως δὲν συνέβη στὸν πλούσιο τοῦ εὐαγγελίου.

Τὸ δεύτερο φάρμακο, τὸ ἀκόμη πιὸ δραστικό, ἦταν νὰ ὑπερβεῖ τὶς ἐντολὲς, νὰ διαλέξει τὴν τέλεια ἀκτημοσύνη καὶ νὰ ἀφοσιωθεῖ ἀπόλυτα στὸν Θεὸ. Νὰ ἀποκολλήσει ἀπὸ τὴν καρδιά του τὰ ἐφήμερα ἀγαθὰ καὶ νὰ τὴν προσκολλήσει στὰ αἰώνια, αὐτὰ ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γιὰ ὅσους τὸν ἐμπιστεύονται καὶ τὸν ἀκολουθοῦν.

Ὁ πλούσιος τοῦ Εὐαγγελίου δὲν βρῆκε τὴ δύναμη νὰ νικήσει τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας καὶ ἔτσι ἔχασε τὴν εὐκαιρία νὰ ἀπολαύσει αὐτὸ ποὺ στὸ βάθος ἐπιθυμοῦσε, τὴν ἀληθινὴ καὶ αἰώνια εὐτυχία. Ἀρνήθηκε νὰ ἐφαρμόσει τὴ θεραπευτικὴ συνταγὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔγινε περίλυπος. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔδωκε τὴν ἀφορμὴ στὸν Χριστὸ νὰ μᾶς διδάξει πόσο μεγάλο ἐμπόδιο γιὰ τὴν ἀληθινὴ ζωὴ εἶναι ἡ φιλαργυρία, τήν ὁποίαν ἄν ὑπερβοῦμε θὰ προσελκύσουμε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ καθαρίσει τὸ εἶναι μας  καὶ θὰ διασώσει τὴν ὕπαρξή μας.

  Ἀμήν.

Δίκαιο ἀντηχεῖ μέχρι σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ παράπονο τοῦ Κυρίου μας «ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; ». Διότι ἡ γενεὰ ἐκείνη τῶν Ἰουδαίων εἶχε δεῖ τόσα θαύματά του, εἶχε ἀπολαύσει τόσες εὐεργεσίες Του, εἶχε ἀκούσει τόσες διδασκαλίες Του. Καὶ ὅμως ἔμενε ἄπιστη, σκληρὴ καὶ ἀμετανόητη. Ἀλλὰ μήπως μέχρι σήμερα δὲν ἐπαναλαμβάνονται τὰ ἴδια καὶ χειρότερα;  Ὅσο κι ἂν θέλουμε νὰ ἐλαφρύνουμε τὴ θέση μας, τὰ γεγονότα βοοῦν μὲ τὴν ἀνάρμοστη συμπεριφορά μας, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε ἤδη ξεσπάσει ἡ δίκαιη ὀργή του. Ἀλλὰ ὁ Κύριος μᾶς ἀνέχεται ἐπειδὴ ἀληθινὰ μᾶς ἀγαπᾶ.

Δὲν ὑπάρχει  ἀμφιβολία ὅτι μακροθυμεῖ μέχρι καὶ σήμερα καὶ μᾶς ἀνέχεται ὁ Κύριος. Βλέπει ἀνθρώπους ποὺ σέβονται τὸν νόμο Του καὶ τὰ προστάγματά του; Βλέπει ἀνθρώπους ποὺ ζοῦν ζωὴ καθαρότητος καὶ ἁγιασμοῦ; Βλέπει  νὰ προοδεύουν πνευματικά, ὅσοι χαρακτηρίζονται μὲ τὸ ὄνομά του;

Δυστυχῶς. Ἡ ἁμαρτία ἔχει δηλητηριάσει τὴ ζωή μας. Φίλαυτοι, φιλάργυροι, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, ἀχάριστοι, ἀνελεήμονες, φιλήδονοι μᾶλλον παρὰ φιλόθεοι, δὲν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε τὶ θὰ γινόταν, ἂν μετὰ ἀπὸ κάθε παράβαση ἐρχόταν ἡ δίκαιη τιμωρία.

Ἐδῶ ἀνοίγεται μπροστά μας τὸ μέγα κεφάλαιο τῆς ἀνοχῆς καὶ μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Κύριος, γι' αὐτὸ μακροθυμεῖ. Γι' αὐτὸ δὲν πατάσσει σκληρὰ τὸ κακό, ὅπως θὰ ἦταν δίκαιο νὰ τὸ κάνει.  Ὁ Κύριος ὅταν ἦλθε στὴ γῆ, προτίμησε ἀντὶ νὰ τιμωρήσει τοὺς ἐνόχους, νὰ τιμωρηθεῖ ὁ  Ἴδιος γιὰ χάρη μας· ἀντὶ νὰ καταδικάσει τοὺς ἁμαρτωλούς, νὰ καταδικαστεῖ ὁ Ἐκεῖνος γιὰ μᾶς. Ὑπέμεινε ὅλες τὶς δοκιμασίες, τὶς βλασφημίες, τοὺς ὀνειδισμούς, καὶ τὸν ἀπερίγραπτο πόνο τοῦ μαρτυρίου τοῦ Σταυροῦ.

Ἐμεῖς καὶ μετὰ τὴ σταυρικὴ θυσία Του ἐξακολουθοῦμε νὰ ἁμαρτάνουμε καὶ εἶναι πολὺ λυπηρό, διότι μετὰ Χριστὸν ἡ ἁμαρτία γίνεται ὄχι πλέον ἀπὸ εἰδωλολάτρες, ποὺ δὲν ἄκουσαν τίποτε περὶ Θεοῦ, ἀλλὰ ἀπὸ ὀρθοδόξους χριστιανούς, βαπτισμένους καὶ χρισμένους στὸ ὄνομά του.

«Νῦν δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχετε περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν» διασαφηνίζει ὁ Κύριος. Ὄχι γιὰ νὰ μᾶς ἀπειλήσει, ἀλλὰ γιὰ νὰ μᾶς ὑπομνήσει τὴν δυνατότητα ποὺ ἔχουμε στὸν χρόνο ποὺ μᾶς παρέχεται νὰ μετανοήσουμε, ἐπειδὴ κατεργάζεται τὴν σωτηρία μας.

Ὁ ἅγιος Θεὸς παρατείνει τὸ ἔλεός του γι’αὐτὸ τὸν σκοπό, μᾶς δίνει καὶ ἄλλες εὐκαιρίες νὰ μετανοήσουμε. Στὸν ἄνθρωπο ὅμως ποὺ παραμένει σάρκα δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ λειτουργήσει ἡ μακροθυμία Του.  Τότε θὰ λειτουργήσει καὶ ἡ δικαιοσύνη του.

Ἀδελφοί, στὴν ἐποχή μας εἴμαστε ὅλοι βιαστικοὶ καὶ ἀνυπόμονοι. Δὲν ἔχουμε ὑπομονὴ νὰ περιμένουμε, οὔτε μακροθυμία νὰ ἀνεχόμαστε. Ἀκόμη καὶ οἱ γονεῖς ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν φυσικὴ λειτουργία τῆς ἀγάπης τους, ὑψώνουν αὐστηρὴ τὴ φωνή τους καὶ χρησιμοποιοῦν μὲ περισσὴ εὐκολία τὴν παιδαγωγικὴ ράβδο τους. Οἱ συγγενεῖς, ἀκόμη καὶ οἱ πιστοὶ φίλοι μᾶς τιμωροῦν χωρὶς ἔλεος στὴν διαπίστωση ἀδιόρθωτου λάθους μας. Μόνο ὁ ἅγιος Θεός, ἐπειδὴ μᾶς ἀγαπᾶ, ἀνέχεται ὅλες τὶς παρεκτροπές μας. Μᾶς χαρίζει τὴν πίστωση τοῦ χρόνου ποὺ χρειαζόμαστε, γιὰ νὰ μετανοήσουμε.

Σήμερα ἀκούγεται πάλι ξεκάθαρα ἡ φωνὴ Του: «ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;».

Νὰ μὴ τὴν  περιφρονήσουμε, οὔτε πολὺ περισσότερο πάλι νὰ τὴν λησμονήσουμε, ἀσυγχώρητα προσκολλημένοι στὴ βιοτικὴ μέριμνα, ἀλλὰ μὲ βαθειὰ τὴν συνείδηση τῆς ἀδυναμίας μας, νὰ ζητήσουμε τὸ μέγα ἔλεός του γιὰ νὰ ἑλκύσουμε τὴν αἰωνιότητά του.

Ἀμήν.

Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μᾶς διηγεῖται τὸ θαῦμα τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν πέντε ἄρτων καὶ τῶν δύο ἰχθύων, διὰ τοῦ ὁποίου ἔκανε νὰ χορτάσουν πέντε χιλιάδες ἄνδρες χωρὶς γυναῖκες καὶ παιδιά.

Γιὰ πολλοὺς ἀνθρώπους τὸ θαῦμα εἶναι ἕνας μαγικὸς τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο μποροῦμε νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὶς δυσάρεστες συνέπειες τῆς «παρὰ φύσιν» ζωῆς μας, χωρὶς ὅμως νὰ σταματήσουμε νὰ ζοῦμε αὐτὴ τὴν ζωή. Ὅμως, τὸ θαῦμα εἶναι μία μετάβαση ἀπὸ τὴν ψεύτικη καὶ παραχαραγμένη πραγματικότητα, στὴν ἀληθινή της εἰκόνα. Αὐτὴ δὲν γνωρίζει τὴν ἀνεπάρκεια καὶ τὴν ἔλλειψη, οὔτε τὴν ἀρρώστια, τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Ἡ πραγματικότητα αὐτὴ δὲ βρίσκεται ἀλλοῦ, ἀλλὰ βρίσκεται ἀλλιῶς. Δὲν εἶναι ἕνας ἄλλος χῶρος, ἀλλὰ μία ἄλλη κατάσταση. Εἶναι ἡ κυριαρχία τῆς ἀγάπης καὶ ἡ ἀπουσία τῆς ἁμαρτίας, ἕνας κόσμος ποὺ ἀποκαλύπτεται σὲ ὅποιον καὶ ὅποτε τὸν ἀναζητήσει πραγματικά.

Οἱ μαθητὲς βλέπουν τὸν τόπο ἔρημο καὶ τὴν ὥρα περασμένη. Οἱ πέντε ἄρτοι καὶ τὰ δύο ψάρια ποὺ ἔχουν μαζί τους ἀμφιβάλλουν ἂν θὰ φτάσουν νὰ χορτάσουν καὶ αὐτοὺς τοὺς ἴδιους. Γι’ αὐτὸ ζητοῦν ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ ἀφήσει τοὺς ὄχλους νὰ φύγουν γιὰ νὰ βροῦν καὶ νὰ ἀγοράσουν τρόφιμα χορταίνοντας τὴν πείνα τους. Ὁ Χριστὸς ὅμως, ποὺ ἔχει περάσει ὅλη τὴν ἡμέρα δείχνοντας τὴν ἀγάπη του καὶ θεραπεύοντας τοὺς ἀρρώστους, δὲν συμμερίζεται τὴ γνώμη τῶν μαθητῶν. Θεωρεῖ ὅτι τὰ λιγοστὰ αὐτὰ τρόφιμα μετὰ ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ τὴ θεία εὐλογία ἐπαρκοῦν γιὰ νὰ χορτάσουν τόσο κόσμο.

Γιὰ τὸ Χριστό, ποὺ ἔβλεπε τὸν κόσμο γῦρο του φωτισμένο ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀγάπης του, τὰ πέντε ψωμιὰ καὶ τὰ δύο ψάρια ἦταν ἀρκετὰ νὰ θρέψουν τοὺς πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους ποὺ τὸν περιστοίχιζαν. Γιὰ τοὺς μαθητές, ὅμως, ποὺ ἔβλεπαν τὰ ἴδια ὑλικὰ μέσα ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς ἐγωκεντρικῆς τους ἀπληστίας, μόλις ποὺ ἔφταναν γιὰ νὰ γεμίσουν τὰ δικά τους στομάχια.

Αὐτὸ ποὺ ἔκανε ὁ Χριστός, νὰ θρέψει πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους μὲ πέντε ψωμιὰ καὶ δύο ψάρια, δὲν ἦταν ὑπερφυσικό. Ἀντίθετα, αὐτὸ ποὺ συνέβη μὲ τοὺς μαθητὲς ἦταν ἀφύσικο. Ὁ πραγματικὸς κόσμος εἶναι αὐτὸς ποὺ βλέπουμε πλημμυρισμένο ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀγάπης καὶ ὄχι αὐτὸς ποὺ βλέπουμε βυθισμένοι στὸ σκοτάδι τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ. Ὅποιος δεῖ τὸν κόσμο ὅπως τὸν βλέπει ὁ Χριστὸς θὰ μπορεῖ κι αὐτός, ὄχι μόνο νὰ θρέψει πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους μὲ πέντε ψωμιὰ καὶ δύο ψάρια, ἀλλὰ «καὶ μείζονα τούτων ποιήσει».

Σήμερα, μὲ τόσο πλοῦτο καὶ ἀναρίθμητες παραγωγικὲς πηγὲς στὸν κόσμο, ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ὑποσιτίζονται καὶ πεθαίνουν ἀπὸ πεῖνα. Κυριαρχεῖ στὴν κοινωνία μας ἡ ἀπληστία καὶ ἡ ἀδικία, ἐπειδὴ περίσσεψε τὸ μίσος καὶ ἡ κακία.

Μέσα στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, ὅμως, τὸ θαῦμα τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ἄρτων καὶ τοῦ χορτασμοῦ χιλιάδων ψυχῶν συνεχίζεται. Πρῶτος προσφέρει τὰ μεγάλα καὶ ἀνεκτίμητα ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς χαρίζοντας τὸν τὸν ἑαυτό του, ὡς ἄρτον ζωῆς. Μετατρέποντας τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ τῆς προσφορᾶς μας σὲ τίμιο Σῶμα του καὶ σὲ ζωοποιὸ Αἷμα του, ἁγιάζει τοὺς πιστούς. Ὅποιος τρώει ἀπ’ αὐτὴν τὴν τροφὴ ζεῖ αἰώνια, χωρὶς νὰ φοβᾶται τὴν πεῖνα καὶ τὸν θάνατο. Ὅπως ὁ οὐράνιος Ἄρτος τρέφει τὸ κάθε μέλος χωριστὰ ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρο τὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ὁ ἁγιασμὸς τοῦ χριστιανοῦ ἐπιδρᾶ στὴν κοινωνία ποὺ ἀνήκει.

Ὁ πιστὸς χριστιανός, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὡς μέτοχος τῶν θείων μυστηρίων, δὲν κλείνει τὰ μάτια στὴν ἀδικία, δὲν μένει ἀδιάφορος στὸν πόνο, δὲν φθονεῖ στὴ χαρὰ τοῦ ἄλλου καὶ δὲν χαίρεται στὴν δυστυχία. Δίνει ἀπ’ τὸ ψωμί του, ἀπὸ τὸ χρόνο καὶ τὴ βολή του, ἀπὸ τὰ χρήματά του, ἀπὸ τὴν ἀγάπη του. Καὶ ὅσο δίνει ἀπὸ τὴν ἀγάπη του, τόσο περισσεύει ἡ χάρη καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου στὴ δική του ζωὴ καὶ στὴ ζωὴ τῆς κοινωνίας μας.

Ἀμήν.

Στὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἀναφέρεται, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Εἶναι ἀπὸ τὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία τοῦ Κυρίου καὶ μὲ ἁπλὲς ἀλλὰ δυνατὲς εἰκόνες θυμίζει στὸν ἀκροατὴ τόσο τὰ θεωρητικὰ ὅσο καὶ τὰ πρακτικά του καθήκοντα. Διαβάζεται σήμερα αὐτὴ ἡ περικοπή, γιατὶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τὴ μνήμη τῶν Πατέρων ποὺ συγκρότησαν τὴν Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο (451 μ.Χ. στὴ Χαλκηδόνα), καὶ διετράνωσαν τὴν ὀρθόδοξη πίστη, ὅτι ὁ Χριστὸς ὑπῆρξε τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, χωρὶς ἁμαρτία. Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στάθηκαν μὲ λόγια καὶ ἔργα ἀληθινοὶ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ.

Στὴν ἀρχὴ ὁ Κύριος λέγει στοὺς μαθητές του ὅτι εἶναι τὸ «φῶς τοῦ κόσμου». Πιὸ τιμητικὸς χαρακτηρισμὸς δύσκολα βρίσκεται. Τοὺς ὀνόμασε μὲ τὸ δικό του ὄνομα, διότι Αὐτὸς εἶναι «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον». Ὅταν θέλησε νὰ ἀποκαλύψῃ τὴν οὐσία τῆς ἀποστολῆς Του διεκήρυξε: «Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθα». Φυσικὰ αὐτὸ τὸ φῶς οἱ μαθητὲς δὲν τὸ ἔχουν ἀπὸ μόνοι τους, ἀλλὰ τὸ παίρνουν ἀπὸ τὸ Χριστὸ ποὺ εἶναι τὸ «φῶς τὸ ἀληθινόν». Ἀπὸ τὸ Χριστὸ παίρνουν τὸ φῶς οἱ πιστοὶ καὶ τὸ καθρεπτίζουν πρὸς τοὺς ἄλλους. Γίνονται ἔτσι τὸ πνευματικὸ φῶς τοῦ κόσμου. Μὲ τὸ φῶς τους καθοδηγοῦν, κρίνουν καὶ σώζουν τὸν κόσμο. Ἔτσι ἦταν οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἐφώτισαν τὸν κόσμο, ὄχι μόνο στὴν ἐποχή τους ἀλλὰ πάντοτε.

Ὁ μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ ὅμως δὲν κρύβει τὸ φῶς, ἀλλὰ μεταδίδει τὸ φῶς καὶ στοὺς ἄλλους μὲ τὴν ἱεραποστολή. Τὸ φῶς ἄναψε μέσα μας, δὲν δόθηκε ἀποκλειστικὰ γιὰ μᾶς, γιὰ νὰ τὸ ἀπολαμβάνουμε τελείως προσωπικά. Ἂν τὸ κρύψουμε «ὑπὸ τὸν μόδιον», ἂν τοῦ στερήσουμε τὸν ὁρίζοντα ἀκτινοβολίας, ὄχι μόνο δὲν θὰ ἀνταποκριθῆ στὸ σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς του, ἀλλὰ καὶ τελικὰ θὰ σβήση. Κάθε φῶς πρέπει νὰ λάμπη. Εἶναι στὴ φύση του νὰ διακρίνεται, νὰ φαίνεται. Μιὰ φωτισμένη ἀπὸ τὸ Χριστὸ ψυχὴ θὰ φανῆ ἀπὸ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἐκφράζεται˙ ἀπὸ τὸ πῶς συμπεριφέρεται, πῶς κινεῖται, πῶς ἀντιδρᾶ. Τὸ φῶς ἀποκαλύπτει ὅ,τι κρύβει τὸ σκοτάδι. Προειδοποιεῖ γιὰ τοὺς κινδύνους, βοηθεῖ στὸν καθορισμὸ τῆς σωστῆς πορείας, διαλύει τὴν ἀβεβαιότητα.

Ὁ πραγματικὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ φωτίζει μὲ τὴν ἀρετή του. Ἡ ζωή του εἶναι ἕνα φωτεινὸ παράδειγμα γιὰ μίμηση. Δὲν ἔχει σημασία ἡ κοινωνική του θέση. Εἴτε βρίσκεται στὴ βάση, εἴτε στὴν κορυφὴ τῆς κοινωνικῆς πυραμίδας ἐπιβάλλεται μὲ τὴν τιμιότητα, τὴν εἰλικρίνεια, τὴ σοβαρότητα καὶ τὴ σεμνότητά του. Δὲν παίρνει ἀξία τὸ πρόσωπο ἑνὸς τέτοιου χριστιανοῦ ἀπὸ τὸ ἀξίωμα του ἢ τὴ θέση ποὺ κατέχει, ἀλλὰ ἡ θέση καὶ τὸ ἀξίωμα παίρνουν ἀξία ἀπὸ αὐτόν. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἐνδιαφέρει δὲν εἶναι τὸ ποῦ θὰ φθάσει, ἀλλὰ ἂν θὰ ἀκτινοβολεῖ.

 Δὲν εἴμαστε οἱ χριστιανοὶ ἁπλῶς φῶς γιὰ τὸν ἑαυτό μας, πρέπει νὰ εἴμαστε «φῶς τοῦ κόσμου» καὶ νὰ λάμπουμε στὴν καρδιὰ τῆς ἀνθρωπότητας, «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», εἶπε ὁ Χριστός. Ὄχι μὲ θεωρίες ἀλλὰ μὲ «καλὰ ἔργα» ποὺ στρέφουν τὴν προσοχὴ στὸ Θεό. Στὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῶν εὐαγγελίων ἡ λέξη «καλός» δὲν σήμαινε ἁπλῶς ἀντίθετος τοῦ «κακός». Εἶχε εὐρύτερη ἔννοια καὶ εἶχε τὴν ἔννοια τοῦ ὡραίου, τοῦ ἐλκυστικοῦ, τοῦ χαριτωμένου. Τὰ «καλὰ ἔργα» ἑπομένως ποὺ ζητᾶ ὁ Χριστός, δὲν εἶναι μιὰ ἀναγκαστικὴ ἐκτέλεση καθήκοντος. Εἶναι ἔργα χαριτωμένα, γεμάτα ἀγάπη καὶ χαρά. Ὄχι παγερὴ ἐξυπηρέτηση, εὐγένεια κατὰ παραγγελία, ἀλλὰ αὐθόρμητη καλωσύνη, γεμάτη φῶς στὴν καρδιὰ καὶ στὸ πρόσωπο. Στὴν καλωσύνη τῶν ἁγίων ὑπάρχει πάντα κάτι ἤρεμο, θελκτικὸ στὴν συμπεριφορὰ τῶν ἁγίων, στὰ λόγια, στὶς πράξεις, στὴ σιωπή τους. «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων».

Καὶ ἐδῶ ἔρχεται τὸ ἑπόμενο χαρακτηριστικὸ τοῦ ἀληθινοῦ μαθητῆ τοῦ Χριστοῦ, αὐτοῦ ποὺ εἶναι πραγματικὸ φῶς ποὺ φωτίζει πνευματικὰ τὸν κόσμο. Ὁ πραγματικὸς μαθητὴς ζεῖ καὶ διδάσκει ὁλόκληρη τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, χωρὶς περικοπὲς ἢ προσθέσεις, ἀνόθευτη. Φαίνεται εὐκολο αὐτό, ἀλλὰ δὲν εἶναι. Γιατὶ τὸ ἄπλετo φῶς κουράζει τὰ ἀσθενικὰ μάτια καὶ ὁ ἥλιος ξεσκεπάζει τὰ ἐλαττώματα ποὺ κρύβει τὸ μισοσκόταδο. Γι' αὐτὸ καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦν τὸ σκότος καὶ ὄχι τὸ φῶς, ἐπειδή, ὅπως λέγει ἀλλοῦ ὁ Χριστός, εἶναι πονηρὰ τὰ ἔργα τους.

Δύσκολος ὁ δρόμος τῆς ἀλήθειας, ἀλλὰ λυτρωτικός. Τὸ πλησίασμα στὸ φῶς εἶναι στὴν ἀρχὴ δύσκολο, ὕστερα ὅμως τὰ μάτια τῆς ψυχῆς συνηθίζουν, ὁ ἄνθρωπος καθαρίζεται καὶ γίνεται ὁ ἴδιος φῶς ποὺ φωτίζει καὶ τοὺς ἄλλους. Ἔτσι ἔγινε μὲ τοὺς Ἀποστόλους καὶ τοὺς Πατέρες, ἔτσι μπορεῖ νὰ γίνει μὲ ὅλους μας. Ἀρκεῖ νὰ δεχθοῦμε τὸ φῶς, νὰ τὸ κρατήσουμε ἀναμμένο, γιὰ νὰ τὸ μεταδώσουμε ἀνόθευτο σ' αὐτοὺς ποὺ περιμένουν νὰ τὸ παραλάβουν ἀπὸ ἐμᾶς.

Ἀμήν.

Σὲ κάθε θαῦμα τοῦ Χριστοῦ θαυμάζουμε τὴν δύναμή του καὶ τὴν ἀγάπη Του πρὸς ἐμᾶς καὶ Τὸν δοξάζουμε γιαυτό. Σὲ μερικὰ θαύματά του ὅμως, βλέπουμε καὶ τὸν Χριστὸ νὰ θαυμάζει μερικοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς δοξάζει.

Ἕνα τέτοιο περιστατικὸ εἶναι καὶ τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ δούλου τοῦ ἑκατοντάρχου.

Ἕνας ρωμαῖος ἀξιωματικός, ἄνθρωπος ποὺ δὲν ἦταν κἂν Ἰσραηλίτης, ζητάει ἀπὸ τὸν Χριστὸ νὰ θεραπεύσει τὸν κατάκοιτο δοῦλο του. Καὶ ὅταν ὁ Χριστὸς δέχεται νὰ πάει στὸ σπίτι του, γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσει, ὁ ἀξιωματικὸς τοῦ ἀπαντάει: «Κύριε, δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ μπεῖς κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ μου. Πὲς μόνο ἕνα λόγο καὶ θὰ θεραπευθεῖ ὁ δοῦλος μου. Φτάνει ἡ ἐντολή σου. Καὶ ἐγὼ ἔχω στρατιῶτες κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία μου. Καὶ ὅταν λέω σὲ κάποιον ἔλα, ὑπακούει καὶ ἔρχεται· καὶ ὅταν λέω σὲ ἄλλον κάνε αὐτό, τὸ κάνει».

Ὁ Χριστὸς θαυμάζοντας τὴ μεγάλη πίστη του εἶπε πρὸς αὐτοὺς ποὺ Τὸν ἀκολουθοῦσαν: «Σᾶς βεβαιώνω, ὅτι τόση πίστη, οὔτε ἀνάμεσα στοὺς Ἰσραηλίτες δὲν βρῆκα».

Δὲν εἶναι μικρὸ πρᾶγμα νὰ θαυμάζει ὁ Χριστὸς ἕναν ἄνθρωπο; Ὑπάρχει ἆραγε μεγαλύτερη δόξα καὶ τιμή;

Ὁ Θεὸς πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι δὲν δοξάζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὰ χαρίσματα ποὺ ὁ Ἴδιος τοῦ ἔχει δώσει. Τὸν θαυμάζει καὶ ἀξιολογεῖ τὶς ἀρετές, τὶς ὁποῖες καλλιέργησε μὲ δική του προσπάθεια καὶ ἀγῶνα. Γιὰ τὸν Θεό, ἡ ὀμορφιὰ τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἑστιάζεται στὰ ἐξωτερικὰ χαρακτηριστικά, ἀλλὰ στὰ δικά του ἐσωτερικὰ δῶρα. Ὁ Θεὸς πάνω ἀπὸ ὅλα τιμᾶ τὸν  κόπο μας καὶ τὴ φιλότιμη διάθεσή μας, μὲ τὰ ὁποῖα  καλλιεργήσαμε ὅσο περισσότερο ἦταν δυνατὸν τὰ χαρίσματα ποὺ μᾶς ἔδωσε.

Καὶ ὁ ρωμαῖος ἑκατόνταρχος, εἶναι φανερό, ὅτι εἶχε δουλέψει πάνω στὸν ἑαυτό του μὲ καθαρὴ συνείδηση. Γνώριζε τὴν ἀδυναμία του καὶ τὶς ἀτέλειές του. Καὶ αὐτὴ ἡ αὐτογνωσία τὸν ἔκανε ταπεινὸ καὶ ἰσορροπημένο.

Γι' αὐτό, βλέποντας τὸ μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ, δὲν αἰσθάνθηκε τὸν ἑαυτό του ἄξιο νὰ Τὸν δεχθεῖ οὔτε κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τοῦ σπιτιοῦ του.

Μπορεῖ ποτὲ νὰ ἔχει ταπείνωση καὶ αὐτογνωσία ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος, ποὺ ἔμαθε νὰ θυμᾶται τὸν Θεὸ μόνο γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν πρόσκαιρων ἀναγκῶν του, ἀπαιτῶντας μάλιστα νὰ τοῦ φανερώσει ἢ νὰ τοῦ δώσει  ὑγεία, χρήματα, εὐτυχία καὶ δουλειά;

Ἀπαιτοῦν σήμερα οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὸν Θεὸ σημεῖα καὶ θαύματα, μὲ ἀντάλλαγμα νὰ τὸν πιστέψουν.

Δὲν γίνονται αὐτὰ ἀδελφοί μου. Τέτοιες συμπεριφορὲς δὲν φανερώνουν πίστη καὶ δὲν προδίδουν ἰσορροπία.

Οἱ ἅγιοι μᾶς δίδαξαν ὅτι ποτὲ δὲν θεωροῦσαν τὸν ἑαυτό τους ἄξιο, νὰ λάβουν ἀπὸ τὸν Θεὸ δῶρα. Τὸ μόνο ποὺ Τοῦ ζητοῦσαν μὲ ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονὴ στὴν προσευχή τους, ἦταν τὸ ἔλεος Του, τὴν συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τους καὶ τὴν λύτρωσή τους ἀπὸ τὴν αἰώνια κόλαση.

Καὶ ὅταν κάποτε ὁ Θεὸς τοὺς ἔδινε ἕνα ἰδιαίτερο χάρισμα, πολλοὶ Τὸν παρακαλοῦσαν μὲ συναίσθηση νὰ τοὺς τὸ πάρει πίσω, φοβούμενοι τὴν πτώση στὴν ἔπαρση καὶ στὴν ὑπερηφάνεια.

Τὸ μεγαλύτερο, λοιπόν, αἴτημά μας πρὸς τὸν Θεό, ἂς διδαχθοῦμε σήμερα μὲ ἀφορμὴ τὴν Εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε, εἶναι νὰ Τὸν παρακαλοῦμε νὰ προσθέσει πίστη στὴν πίστη μας, γιατὶ αὐτὴ θὰ γεννήσει μέσα μας τὴν ταπείνωση τοῦ ἑκατοντάρχου, ἡ ὁποία θὰ γίνει μὲ τὴ σειρά της αἰτία νὰ εἰσέλθει, νὰ χωρέσει καὶ νὰ παραμείνει ὁ Χριστὸς κάτω ἀπὸ τὴν στέγη τῆς ψυχῆς μας. Ἀμήν. 

«Δεῦτε ὀπίσω μου καί ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων»

Οἱ ἄνθρωποι ἀνάλογα μὲ τὸν προσανατολισμὸ τῆς ψυχῆς τους ἀποδέχονται τὸν Χριστὸ ἢ τὸν ἀπορρίπτουν. Ἐκεῖνο ποὺ κάνει τὴ διαφορὰ εἶναι ἡ διατήρηση τῆς ἄδολης καρδιᾶς, ἐπειδὴ αὐτὴ ἀναγνωρίζει τὸν Θεὸ «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῆ καρδία ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».

Ἡ καρδιὰ κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὸ κέντρο τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου. Ὄχι βεβαίως ἡ σωματικὴ καρδιὰ ἀλλὰ ἡ πνευματική. «Ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει ἀγαθά, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά... ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα λαλεῖ » (Ματθ. ιβ, 35) μᾶς πληροφορεῖ ἡ Γραφή. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ἡ κάθαρση τῆς καρδίας εἶναι τὸ πρῶτο στάδιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ κάνει τὴν πνευματικὴ ἐκείνη πορεία ὥστε στὴν θέση τοῦ θυμοῦ νὰ ἐγκατασταθεῖ ἡ ἀγάπη, στὴ θέση τῆς ἐπιθυμίας ἡ ταπείνωση καὶ ἡ ἀνιδιοτέλεια καὶ στὴ θέση τοῦ ἄκαρπου λογισμοῦ ὁ Θεός. Ἡ ἀγάπη, ἡ ἀνιδιοτέλεια καὶ ἡ μονολόγιστη εὐχὴ τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξαν τὰ βιώματα τῶν Ἁγίων κάθε ἐποχῆς.

Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νὰ ξεκαθαρίσει στὸ νοῦ του ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἡ πρώτη ἀγάπη. Ὅλα τὰ ἄλλα ἕπονται. Ἡ καθημερινότητα καὶ ἡ βιοπάλη νὰ μὴν ἀποτελοῦν τὸ κέντρο τῆς ζωῆς καὶ τῶν διαλογισμῶν ἀλλὰ μὲ βάση τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ νὰ ἐξηγοῦνται οἱ χαρές, οἱ λύπες, ἡ καθημερινότητα, νὰ ἀντιμετωπίζονται τὰ προβλήματα. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ στὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς του ἔχει ἰσορροπία καὶ δὲν διακατέχεται ἀπὸ ἄγχος ἢ πανικό. Ἡ ζωή του ἔχει  σκοπὸ τὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεό. Σὲ κάθε ἄλλη περίπτωση ἡ ζωὴ εἶναι ἄσκοπη καὶ αἰτία δυστυχίας καὶ ἀποπροσανατολισμοῦ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βγάλει ἀπὸ τὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς του τὸν Θεὸ τότε στρέφεται στὰ κτίσματα ἀντὶ στὸν Κτίστη καὶ δὲν βρίσκει λύτρωση στὴν ἀναζήτησή του γιατὶ ὁ ἄνθρωπος ἔχει πλασθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ τὸν Θεὸ προκειμένου νὰ ζήσει μὲ τὸν Θεό. Κανένα ὑποκατάστατο δὲν γεμίζει τὸν ἄδειο χῶρο τῆς καρδιᾶς του καὶ εἶναι δυστυχισμένος. Σήμερα, δισεκατομμύρια ἄνθρωποι βρίσκουν τὴν ἰσορροπία τους μὲ ψυχοφάρμακα, χωρὶς ὅμως στὴν οὐσία νὰ ἐπιλύουν τὸ πρόβλημα τῆς ψυχῆς τους, ἐπειδὴ αὐτὸ  δὲν εἶναι  ἀποτέλεσμα χημικῆς ἐπεμβάσεως, ἀλλὰ πνευματικῆς καταστάσεως.

Στὴν Εὐαγγελικὴ διήγηση οἱ ἁπλοῖ ψαράδες τῆς λίμνης Γεννησαρὲτ ἀναγνώρισαν τὸν Κύριο καὶ τὸν ἀκολούθησαν. Τὸ κριτήριο ἦταν ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους. Τὸ κήρυγμά τους ἦταν ἔκφραση τῆς ἐμπειρίας τους ἀλλὰ καὶ τῆς ἰδιοσύστασης τοῦ χαρακτήρα τους. Δὲν ἐκήρυξαν μὲ βάσει τὴν διαλεκτικὴ ἢ ἀλλη μέθοδο ἀπόδειξης ἀλλὰ μὲ βάσει τὴν ἁπλότητα τοῦ νοῦ τους.

Κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο: «οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεὸν ἀλλὰ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας...ὅτι τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Κύριος ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνει» (Α΄Κορ. α, 21 κ.ἑ.). Ἂν ὁ Θεὸς προσεγγίζετο γνωστικῶς μόνον, τότε μόνον οἱ ἔξυπνοι αὐτοῦ τοῦ κόσμου θὰ τὸν γνώριζαν. Ὅμως ἀποζητᾶ «καρδίαν καθαρὰν καὶ πνεῦμα εὐθές» ἐπειδὴ  στὶς καθαρὲς καρδιὲς ζεῖ ὁ Θεός.

Σήμερα ὁ κόσμος ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἁγίους ἐργάτες τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τους, τὸ ἀποστολικὸ κήρυγμά τους καὶ ἀσφαλῶς ἡ εὐδοκία τοῦ Κυρίου θὰ ἁλιεύσει καὶ πάλι τὴν ψυχὴ τοῦ κόσμου καὶ θὰ τὴν ὁδηγήσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία στὴν εὐθεία ὁδὸ τοῦ φωτός, τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς ζωῆς.

Ἀμήν.

Σήμερα, ἑορτάζουμε τὴν κάθοδο καὶ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς Ἀποστόλους καὶ δι' αὐτῶν σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Σήμερα, ἐγκαινιάζεται ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Σήμερα, οἱ ἄνθρωποι δύνανται νὰ μετέχουν στὰ μείζονα, δηλαδὴ στὴν ἀθανασία καὶ στὴν ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ.

Πρὶν τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν Ἐνανθρώπησή του, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δὲν βρισκόταν ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Χορηγοῦσε μὲν τὰ χαρίσματά του, τὴν ἔλλαμψη καὶ τὸν ἁγιασμὸ σὲ κάποιους ἀνθρώπους, ὅπως ἦταν οἱ Προφῆτες, ὥστε αὐτοὶ νὰ ἱκανωθοῦν νὰ γνωρίσουν τὸν Θεό, νὰ κηρύξουν καὶ νὰ ὁμιλήσουν γιὰ τὰ μέλλοντα, ὅμως αὐτὸ (τὸ Ἅγιο Πνεῦμα) ἀπουσίαζε, ὡς μόνιμη καὶ διαρκὴς παρουσία, ἀπὸ τὸν κόσμο.

Ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τὸν Θεό, ὥστε νὰ μετέχει τῆς ἀθανασίας καὶ τῆς ἀφθαρσίας Του. Τὴ δυνατότητα αὐτὴ θὰ τὴν προσέφερε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, μὲ τὴν προϋπόθεση βέβαια ὅτι ὁ πρωτόπλαστος θὰ τηροῦσε τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐπιλογὴ ὅμως τοῦ ἀνθρώπου νὰ παρακούσει τὸν Θεό, εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ ἀπωλέσει κάθε ἀγαθὸ καὶ συνεπῶς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Πλέον ὁ ἄνθρωπος ἔγινε φθαρτός, θνητὸς καὶ εὔκολος πρὸς τὴν ἁμαρτία.

Ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ ἔγινε γιὰ νὰ ἐπανέλθει ὁ ἄνθρωπος στὴν ἀρχαία του δόξα. Αἴτιο αὐτῆς τῆς ἀναγέννησης καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἐπαγγέλεται ὅτι θὰ τὸ δώσει στοὺς ἀνθρώπους. Πρῶτος δὲ ὁ Χριστὸς λαμβάνει, κατὰ τὴ Βάπτιση, στὴν ἀνθρώπινή του φύση, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἔτσι γίνεται ἡ ἀπαρχὴ τῆς καινούργιας ζωῆς καὶ τῆς νέας φύσης τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν ὁ Χριστὸς βρισκόταν σωματικὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα  ἐνεργοῦσε δι' Αὐτοῦ. Μετὰ τὴν Ἀνάληψη ὅμως ἀποστέλλεται ἀπὸ τὸν Χριστό, ὡς Παράκλητος, στοὺς ἀνθρώπους καὶ παραμένει  γιὰ νὰ τοὺς ἁγιάζει καὶ νὰ τοὺς χαριτώνει.

Ἔτσι  κατὰ τὴν Πεντηκοστή, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔρχεται καὶ κατοικεῖ ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Ὁ τρόπος τῆς ἔλευσής του, ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν, οἱ ὁποῖες στάθηκαν ἐπὶ τῶν μαθητῶν στὸ ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ, βεβαιώνει  τὸ μεγαλεῖο τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποκαλύπτει ἕναν βαθύτερο συμβολισμό: Πρῶτον, οἱ γλῶσσες παρουσιάζονται ὡς πύρινες. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πῦρ, τὸ ὁποῖο κατακαίει τὴν ἁμαρτία καὶ τὴ μοχθηρία τῶν ἀνθρώπων, δεῦτερον, οἱ πύρινες γλῶσσες μερίστηκαν στοὺς παρευρισκομένους, δείχνοντας τὸ διάφορο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τρίτον, τὸ ὅτι τὸ πῦρ στάθηκε στὶς κεφαλὲς τῶν μαθητῶν δείχνει ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀναπαύεται στὴν ἁγιότητα τῶν ἐκλεκτῶν καὶ τῶν ἀγωνιστῶν στὴν τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, τέταρτον, ὅταν οἱ πύρινες γλῶσσες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατῆλθαν, οἱ μαθητὲς βρίσκονταν στὸ ὑπερῶο, δηλαδὴ σὲ ἕνα ὑψηλὸ μέρος. Τοῦτο ὑποδηλώνει τὸν ἀγῶνα τοῦ ἀνθρώπου νὰ τηρήσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ ἀνυψωθεῖ πρὸς τὸν Θεό. Ἄλλωστε καὶ τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας δόθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ στὸ ὑπερῶο, δείχνοντας ὅτι ἡ μετοχὴ σὲ αὐτὸ ἀπαιτεῖ τὴν ἀνύψωση τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ γενέθλιος ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας ἀδελφοί μου, δηλαδὴ ἡ Πεντηκοστὴ, θὰ ἑορτάζεται  οὐσιαστικὰ ὅταν ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἑτοιμαζόμαστε ἔμπρακτα γιὰ τὸν ἐρχομό του κατὰ τὸν τρόπο ποὺ θέλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Νὰ ἐνεργοῦμε δηλαδὴ καὶ νὰ ζοῦμε ἐν μετανοίᾳ, νὰ ἀγωνιζόμαστε κατὰ Θεὸν καὶ νὰ προσπαθοῦμε νὰ τηρήσουμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, ὥστε Αὐτὸ νὰ ἀποθησαυρίσει στὴν ψυχή μας τὰ ἀμετάβλητα ἀγαθὰ καὶ τὰ χαρίσματά Του. Ἀμήν.     

Ὅλα τὰ θαύματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, εἶναι μεγάλα, ὅλα φανερώνουν τὴν θεότητα τοῦ Κυρίου· οἱ θεραπεῖες τῶν ἀσθενῶν μὲ τὴν ἐπίθεση τῶν χειρῶν του, οἱ ἰάσεις τῶν παραλύτων μὲ ἕνα μόνο λόγο Του «σήκω ἐπάνω καὶ περπάτα», οἱ ἀναστάσεις τῶν νεκρῶν. Κάθε θαῦμα ἔχει καὶ ἕνα ξεχωριστὸ σημεῖο, ποὺ τὸ διακρίνει ἀπὸ τὰ ἄλλα. Τὸ ἀναφερόμενο σήμερα διαφέρει ἀπὸ τὰ ἄλλα θαύματα σὲ τοῦτο: βλέπουμε τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ παίρνει ἀπὸ τὴ γῆ χῶμα καὶ μὲ πτύσμα νὰ φτιάχνει μάτια στὸν ἀόμματο τυφλό. Ὁ τυφλὸς αὐτὸς ὄχι ἁπλῶς δὲν ἔβλεπε, ἀλλὰ εἶχε γεννηθεῖ χωρὶς μάτια, καὶ ἀκριβῶς αὐτὸ εἶναι τὸ θαυμαστὸ ἐδῶ τοῦ Κυρίου: ὅτι φτιάχνει μάτια ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς.

Τὸ θαῦμα αὐτὸ τοῦ Κυρίου μᾶς παραπέμπει στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου: «….καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν λαβὼν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν». Ἐδῶ πάλι «ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος, καὶ ἐπέχρισε τὸν πηλὸν ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ». Δὲν τoῦ ἔδωσε ξένα μάτια, ἀλλὰ ἔφτιαξε δικά του μάτια ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς, ὅπως ἔπλασε ὅλο τὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Καὶ ἀκόμη δὲν ἔφτιαξε τὸν πηλὸ μὲ νερό, ἀλλὰ μὲ τὸ πτύσμα του, «ἔπτυσε χαμαὶ καὶ ἐποίησε πηλὸν ἐκ τοῦ πτύσματος».

Στὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἔλαβε τὸ χῶμα ὁ Θεός καὶ ἔφτιαξε ἄνθρωπο καὶ ἐμφύσησε στὸ πρόσωπό του χορηγῶν πνοὴν ζωῆς. Ἐδῶ «ἔπτυσε χαμαὶ», καὶ τὸ πτύσμα αὐτὸ ἔχει μέσα καὶ τὴ θεία πνοή, τὸ θεῖο φύσημα. Βεβαίως τὸν προτρέπει νὰ πλυθεῖ στὴν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωὰμ˙ πηγαίνει νίβεται καὶ βλέπει τὸ φῶς. Τοῦτο δὲν σημαίνει ὅτι τὸ νερὸ τῆς κολυμβήθρας εἶχε τὴν θαυματουργικὴ δύναμη ποὺ τὸν θεράπευσε, ἀλλὰ ἡ συνέπειά του στὴν Θεϊκὴ προτροπὴ ἔφερε τὸ ἐπιθυμητὸ ἀποτέλεσμα. Τὸ νερὸ δὲν ἔδωσε τὴ ζωὴ στὸ χῶμα, ἀλλὰ φανέρωσε τὴ νέα ζωή, τὰ νέα μάτια τοῦ τυφλοῦ ποὺ βλέπουν τὸ φῶς: «ἀπῆλθεν οὖν καὶ ἐνίψατο, καὶ ἦλθε βλέπων».

Οἱ Φαρισαῖοι τυφλωμένοι ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμό τους δὲν μποροῦσαν νὰ δοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ κυρίως νὰ δεχτοῦν τὸ ὁλοφάνερο θαῦμα τοῦ Χριστοῦ· ἔλεγαν καὶ ξαναρωτοῦσαν αὐτοὺς ποὺ γνώριζαν τὸν πρώην τυφλὸ «πῶς ἀνέβλεψεν;». Καὶ ἐνῶ αὐτὸς φώναζε μὲ ὅση δύναμη εἶχε: «ἄνθρωπος λεγόμενος Ἰησοῦς πηλὸν ἐποίησε καὶ ἐπέχρισέ μου τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ εἶπέ μοι· ὕπαγε εἰς τὴν κολυμβήθραν τοῦ Σιλωὰμ καὶ νίψαι· ἀπελθὼν δὲ καὶ νιψάμενος ἀνέβλεψα», δὲν ἔβλεπαν καὶ δὲν ἄκουγαν τὴν ἀλήθεια, ἐπιμένοντας νὰ λέγουν μὲ ὑπερηφάνεια καὶ ἐγωϊσμό: «ἡμεῖς δὲ τοῦ Μωϋσέως ἐσμὲν μαθηταί. ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι Μωϋσεῖ λελάληκεν ὁ Θεός· τοῦτον δὲ οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἐστίν». Καὶ ἀκόμη ἔλεγαν γιὰ τὸν ἀναμάρτητο Χριστό: «ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἁμαρτωλός ἐστίν», στηρίζοντας τὴν ἁμαρτωλότητα τοῦ Κυρίου στὴν ἐκ μέρους Του κατάλυση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου «ἔλεγον οὖν ἐκ τῶν Φαρισαίων τινές· οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ σάββατον οὐ τηρεῖ», «ἦν δὲ σάββατον ὅτε τὸν πηλὸν ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἀνέῳξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς».

Μεγάλο κακὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ἐμπόδιό του στὸ ἀντίκρυσμα τῆς ἀλήθειας ὁ ἐγωϊσμὸς καὶ ἡ ὑπερηφάνεια. Ὁδηγεῖ στὴν πλάνη καὶ στηρίζει τὴν ἀπιστία, ὅπως στὴν περίπτωση τῶν φαρισαίων. Ἑνῶ ἕνας ἀπελευθερωμένος ἀπὸ τὴν φυλακὴ τοῦ ἐγωϊσμοῦ του, ἄν καὶ σωματικὰ τυφλός, μπορεῖ καὶ βλέπει τὴν ἀλήθεια: «δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ αὐτὸς ποὺ μὲ θεράπευσε, γιατί ὁ Θεὸς δὲν ἀκούει τοὺς ἁμαρτωλούς, οὔτε ποτὲ ἀκούστηκε στὸν κόσμο πὼς ἄνοιξε κανεὶς τὰ μάτια κάποιου ἀνθρώπου ποὺ γεννήθηκε τυφλὸς». Καὶ ἡ ἀλήθεια ὁδηγεῖ πάντοτε στὴν ἀποδοχή της καὶ στὴ δοξολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ «πιστεύω Κύριε» καὶ «προσεκύνησεν αὐτῷ».

Ἀδελφοί μου, ἂς κρατήσουμε ἀνοιχτὰ τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας, ἐκριζώνοντας τὸν ἐγωϊσμὸ ποὺ μᾶς κάνει νὰ βλέπουμε μόνο τὸν ἑαυτό μας, γιὰ νὰ ἀντικρύσουμε καὶ μεῖς τὸ φῶς ποὺ εἶδε ὁ τυφλός, ὅταν οἱ ἄλλοι πεισματικὰ παραμένουν στὸ σκοτάδι. Αὐτὸ τό Φῶς τὸ ἀληθινὸ ποὺ ζωογονεῖ καὶ νοηματίζει τὴ ζωή μας, ἐπειδὴ μᾶς συνδέει μὲ τὸν ἀδελφό μας. Αὐτὸ τὸ Φῶς ποὺ μᾶς ἀποκαλύπτει  αἰῶνες ἡ Ἐκκλησία  «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ Ὁδὸς καὶ ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή» καὶ τὸ ὁποῖο ἀντικρύζοντας ἀναφωνοῦμε καὶ ἐμεῖς «πιστεύω Κύριε» καὶ δοξολογοῦμε τὸν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν «ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». 

 Ἀμήν.

Τριανταοκτὼ ὁλόκληρα χρόνια ὁ παράλυτος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου ἐταλαιπωρεῖτο μὲ τὴν δική του δοκιμασία. Ἴσως νὰ πέρασε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς του στὴ στοὰ τῆς θαυματουργικῆς κολυμβήθρας Βηθεσδά. Μάταια ὅμως περίμενε ἕναν ἄνθρωπο ποὺ θὰ τὸν συμπονοῦσε καὶ θὰ τὸν βοηθοῦσε νὰ μπεῖ στὴν κολυμβήθρα μόλις θὰ ταρασσόταν τὸ ὕδωρ.

Τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε χάσει κάθε ἐλπίδα ὁ παραλυτικὸς τῆς περικοπῆς μας, συνάντησε τὸν Χριστό. Ὁ μόνος Φιλάνθρωπος, ὁ Κύριος καὶ Θεός μας, ποὺ κάθε χρόνο ἔστελνε ἐκεῖ τὸν ἄγγελό του γιὰ νὰ ταράσσει τὸ νερὸ καί νά σώζεται ὁ πρῶτος ποὺ ριχνόταν σὲ αὐτό, ἦλθε τώρα ὁ ἴδιος. Ἀπευθύνεται στὸν παράλυτο καὶ τοῦ λέει: «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» Ὁ Κύριος ὁπωσδήποτε δὲν ἀπηύθυνε τὴν ἐρώτηση αὐτὴ ἔχοντας ἀμφιβολία, ἀλλὰ διότι θέλησε νὰ παρακινήσει τὸν πάσχοντα ἄνθρωπο νὰ συνειδητοποιήσει τὴν πραγματικότητα τῆς σωτηρίας του. Ὁ παραλυτικὸς δὲν ἀπήντησε εὐθέως στὴν ἐρώτηση, ἀλλὰ ἐμμέσως ἐξέφρασε τὸ παράπονο ποὺ τὸν πλημμύριζε: «Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν, ἐν ᾧ δὲ ἔρχομαι ἐγώ, ἄλλος πρὸ ἐμοῦ καταβαίνει». Τὸ θαῦμα ἔγινε. Ὁ Κύριος ἔδωσε ἀμέσως τὴν ὑγεία στὸν παραλυτικὸ καὶ τοῦ συνέστησε νὰ σηκώσει στὸν ὦμο τὸ κρεβάτι του καὶ νὰ περπατήσει. «Ἔγειρε, ἄρον τὸν κράββατόν σου καὶ περιπάτει». Ὁ μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμὴ παράλυτος γίνεται ὑγιὴς καὶ μὲ συνέπεια στὴν προτροπὴ τοῦ Κυρίου, τὸ διαπιστώνει ὄχι μόνον ὁ ἴδιος, ἀλλὰ καὶ τόσοι ἄλλοι ποὺ παρευρίσκονταν κοντά του. Πῆρε στὸν ὦμο του τὸ κρεβάτι πάνω στὸ ὁποῖο τόσα χρόνια ἦταν κατάκοιτος.

Τὸ βαθὺ παράπονο τοῦ Παραλυτικοῦ, ἀδελφοί μου, «Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω», ἀντηχεῖ μέχρι καὶ σήμερα στὴ σύγχρονη κολυμβήθρα τῆς κοινωνίας μας. Αὐτὸ δημιουργεῖ τὸ δικό μας χρέος  νὰ συμπαραστεκόμαστε μὲ κάθε τρόπο καὶ νὰ ἐκφράζουμε τὴν ἀγάπη μας σὲ κάθε πονεμένο συνάνθρωπό μας. Ἡ ἀδιαφορία τῶν συνανθρώπων τοῦ Παραλυτικοῦ, εἶχε παραλύσει τὴν ψυχή του καὶ τὶς ἀντοχές της βαθύτερα ἀπὸ τὸ σῶμα του. Ὅπως ἀκριβῶς κάνει καὶ σὲ μᾶς ὁ πόνος, ἡ θλίψη καὶ κάθε ἄλλου εἴδους δοκιμασία ποὺ παρουσιάζονται στὴ ζωή μας καὶ μᾶς ἀφήνουν πιὸ μόνους. Σήμερα οἱ «παραλυτικοὶ» αὐξήθηκαν ὅσο ποτέ. Καὶ εἶναι ὀδυνηρὴ ἀλήθεια,  ἐπειδὴ δὲν χρειάζονται τόσο τὴν ὑλικὴ βοήθειά μας, ὅσο τὸ οὐσιαστικὸ νοιάξιμό μας. Ἂς συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἡ θεραπεία ποὺ πρόσφερε ὁ Χριστὸς δὲν ἀφοροῦσε μόνο τὸ σῶμα, ἀλλὰ πάντοτε καὶ κυρίως τὴν ψυχή. Δηλαδὴ τὴν ἀπαλλαγή της ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὶς συνέπειες ποὺ αὐτὲς ἔφερναν καὶ στὸ σῶμα.

Στὴν ἐποχή μας ποὺ ἰδιαίτερα ὑπάρχει πνευματικὴ ἐρημιά, στὸν κόσμο αὐτὸ ποὺ χρεωκόπησε σὲ ἀρετὲς καὶ ἀξίες, ἀνοίγει μπροστά μας ὁ δρόμος γιὰ νὰ βοηθήσουμε συναθρώπους μας ποὺ βρίσκονται βυθισμένοι στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας, ὥστε νὰ βροῦν τὸν δρόμο τους καὶ νὰ φθάσουν στὸν Χριστό. Τὸν Μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς θεραπεύσει ἀπὸ κάθε ἀσθένεια ἀποκαθιστῶντας τὴν ψυχοσωματική μας ὑγεία. Νὰ τοὺς βοηθήσουμε νὰ ἐνταχθοῦν στὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ γίνουν ζωντανὰ μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὥστε μέσα ἀπὸ τὰ Μυστήρια νὰ βιώνουν τὴ Χάρη Του.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ παράπονο τοῦ παραλυτικοῦ «ἄνθρωπον οὐκ ἔχω», ἀποτυπώνει τὴν συνεχιζόμενη πραγματικότητα καὶ στὴ δική μας ἐποχή. Περιδιαβαίνοντας τοὺς δρόμους τῆς ζωῆς μας, ἂς πλησιάσουμε κάθε συνάνθρωπο, στὸ πρόσωπο τοῦ ὁποίου πρέπει νά ἀντικρύζουμε τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο μέσα ἀπὸ τὴν κοινωνία ἀγάπης μποροῦμε νὰ διαφυλάξουμε καὶ τὸν ἑαυτό μας, προκειμένου νὰ παύσει νὰ ἐπιβεβαιώνεται ἡ μοναξιά μας. Ἀμήν.

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα, ἀδελφοί μου, ὑψώνει καὶ ἑορτάζει τὸν Τίμιο Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ὑπενθυμίζοντάς μας τὴν ἀναγκαιότητά του γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ Σταυρὸς τὸν ὁποῖο καλούμεθα νὰ προσκυνήσουμε δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα σύμβολο, ἀλλὰ ἀποτελεῖ τὸ μυστήριο διὰ τοῦ ὁποίου καταργεῖται ἡ ἁμαρτία καὶ σώζεται ὁ κόσμος. Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ φύση τῆς ἀποστολῆς τῆς Ἐκκλησίας στὸν κόσμο, ὁ τρόπος τοῦ ἀγῶνα τοῦ πιστοῦ κατὰ τῶν σαρκικῶν παθῶν, τῶν ἐπιθυμιῶν, τοῦ ἐγωισμοῦ, τῆς ὑπερηφανείας, τῆς κενοδοξίας, τῆς φιλοδοξίας καὶ κάθε ἄλλης καταστάσεως ποὺ εἶναι ἐνάντια στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν αἰώνια προτροπὴ τοῦ Χριστοῦ στὸν ἄνθρωπο νά ἀνακαλύψει τὸν τρόπο τῆς σωτηρίας του: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι», δηλαδὴ ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει πρέπει νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ σηκώσει τὸν σταυρό του. Ἡ πρόσκληση νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Χριστὸ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὴν προσπάθεια τῆς συνέπειάς μας μὲ τὶς ἐντολὲς Του. Αὐτὸ ὅμως σημαίνει ὄχι μόνον τὴ ἄρση τοῦ σταυροῦ μας, ἀλλὰ κυρίως τὴν προϋπόθεση ἀρνήσεως τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μὲ ἄλλα λόγια ἡ προσπάθειά μας ἀφορᾶ στὴν ἀπομάκρυνσή μας ἀπὸ τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, διὰ τῆς ἀποβολῆς τῶν παθῶν καὶ τῆς νέκρωσης τῶν φθοροποιῶν λογισμῶν ποὺ ὁδηγοῦν στὴν διάπραξη τῆς ἁμαρτίας. Παράλληλα ἀφορᾶ καὶ στὸν ἐσωτερικὸ ἀγῶνα οὐσιαστικῆς μας μετανοίας, μὲ τὴν καλλιέργεια τῆς ψυχῆς μας στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν ἔμπρακτη καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας. Αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἐπίμονη καὶ ἐπίπονη προσπάθεια, ποὺ ὅμως εἶναι ἀναγκαῖα προϋπόθεση γιὰ τὴ μετοχή μας στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ἡ διευκρίνιση τοῦ Κυρίου στὴν συνέχεια «...ὅς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν...» ἀφορᾶ στὴν προσπάθεια ποὺ ὀφείλουμε νά καταβάλουμε στὸν πόθο καὶ στὸν στόχο νὰ κερδίσουμε τὴν ψυχή μας. Ὅποιος δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδεσμευθεῖ ἀπὸ τὴν ἀσφάλεια ποὺ παρέχουν στὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο τὰ σχήματα καὶ τὰ πρόσκαιρα πράγματα τοῦ κόσμου, τελικὰ ζημιώνει τὴν ἴδια του τὴν ψυχή, ἀφοῦ τὴν ἀποστερεῖ ἀπὸ τὴν ὄντως ζωή, ἡ ὁποία εἶναι ἀσύμβατη μὲ τὴ φθαρτότητά τους. Ἀντιθέτως, αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἐντολῶν του, ἀπομακρύνεται ἀπὸ κάθε τὶ ἁμαρτωλό,  νεκρώνεται γιὰ τὴν ἁμαρτία καὶ ταυτόχρονα ἀγωνίζεται νὰ ἀνακαινίσει τὸν ἑαυτό του, ἐνδυναμούμενος ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ θεοῦ, διὰ τῆς ὁποίας σώζει τὴν ψυχή του.

Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἄπειρη ἀξία. «...τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;». Οὔτε ὁ κόσμος ὁλόκληρος δὲν εἶναι ἀντάξιός της. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τόσο σημαντικὸ πρᾶγμα, γιὰ τὸ ὁποῖο καὶ ὁ ἴδιος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐνανθρώπησε.

Ἀδελφοί μου,

ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ὑψώνεται σήμερα στὸ μέσον τῆς Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ τῆς εὐλογημένης αὐτῆς ἐκκλησιαστικῆς περιόδου καὶ προσπαθείας μας, γιὰ νὰ προβληθεῖ ὡς ὁ ἰδανικὸς τρόπος ποὺ μποροῦμε νὰ ἐπιλέξουμε γιὰ νὰ ἐξυψώσουμε καὶ νὰ διαφυλάξουμε τὴν ψυχή μας. Ἔτσι θὰ καταδείξουμε τὴν μοναδική της ἀξία, γιὰ τὴν ὁποία πρέπει νὰ ἀγωνιστοῦμε καὶ νὰ θυσιάσουμε τὰ πάντα, αἴροντας πρόθυμα τὸν σταυρὸ τῶν δυσκολιῶν μας σ’αὐτὴ τὴν προσπάθεια, μὲ σκοπὸ νὰ ἀξιωθοῦμε μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, νὰ πετύχουμε τὴν αἰωνιότητά της, ποὺ εἶναι ἡ ὄντως ζωή μας. Ἀμήν.

Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὸ θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς ἀλήθειας γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ζωή. Θυμᾶται τὸ ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς ἀναστήλωσης τῶν εἰκόνων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ διακηρύσσει τὴν συνείδησή της, δηλαδὴ φανερώνει τὸ πρόσωπό Της,μὲ τὸ ὁποῖο ἐκφράζουμε τὸ βαθύτερο εἶναι μας, τὸ περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς μας. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀναφέρεται στὴν προτροπὴ τοῦ Φιλίππου στὸ φίλο του Ναθαναὴλ νὰ γνωρίσει προσωπικὰ τὸν Χριστό. Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ὁ Χριστὸς παρατεινόμενος στοὺς αἰῶνες καὶ ὀρθόδοξη πίστη εἶναι ἡ προσωπικὴ ἐπαφὴ μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας.

Στὴν ἱστορία πολλοὶ ἀναζήτησαν καὶ ἀνακάλυψαν ἀποσπασματικὲς ἀλήθειες γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμο. Κάποιοι ἄλλοι ἰσχυρίσθηκαν ὅτι ἦταν ἀπεσταλμένοι τοῦ Θεοῦ καὶ ἔτσι ἐπινόησαν θρησκεῖες. Δημιούργησαν τὸ «εἴδωλο τοῦ θεοῦ», ὄχι ὅμως τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ Χριστὸς φέρνει τὸν Θεὸ ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους γιατὶ εἶναι ὁ Ἴδιος Θεός. Δὲν μιλάει ἁπλῶς γιὰ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ εἶναι Αὐτὸς ἡ ἀλήθεια. Ἡ πίστη στὸ θεανθρώπινο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀπὸ μόνη της ἕνα θαῦμα. Μία τέτοια πίστη εἶναι ἕνα δῶρο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὸν ἄνθρωπο, μία προσωπικὴ ἀποκάλυψη καὶ ἐμπειρία μέσα στὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας τονίζει ὅτι στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἡ θεϊκὴ καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἑνώθηκαν  χωρὶς νὰ συγχέονται καὶ χωρὶς νὰ διαιροῦνται. Ἕνα μυστήριο ποὺ δὲν μποροῦμε κατανοήσουμε, πολὺ δὲ περισσότερο νὰ τὸ ἑρμηνεύσουμε, ἐπειδὴ ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ δὲν χωράει στὴ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν μπαίνει στὸ μικροσκόπιο τῆς ἔρευνας καὶ τοῦ πειράματος. Τὰ δόγματα ποὺ μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς ἑορτῆς καλούμαστε νὰ διαφυλάξουμε, χαράζουν τὰ ὅρια τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως, ἀλλὰ δὲν ἐξηγοῦν τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ. Μᾶς προτρέπουν νὰ ἐμπιστευθοῦμε καὶ νὰ ζήσουμε μὲ τὴν καρδιὰ μας αὐτὸ ποῦ ὁ Θεὸς μᾶς ἀποκάλυψε, ὄχι ὅμως νὰ ἀναλύσουμε μὲ τὸ μυαλὸ αὐτὸ ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρέδωσε.

Τὸ μυστήριο τοῦ Χριστοῦ συνίσταται μεταξὺ ἄλλων στὸ γεγονὸς ὅτι, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ «κρύβεται» πάντοτε πίσω ἀπὸ τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου. Ἐδῶ βρίσκεται τὸ σημεῖο ποὺ σκοντάφτει ἡ ἀνθρώπινη λογικὴ τότε καὶ σήμερα. Ἐδῶ ἀρχίζει ἡ τραγικὴ ἱστορία τῶν πολλῶν καὶ ποικίλων αἱρέσεων οἱ ὁποῖες νοθεύουν τὴν πίστη καὶ ἀκυρώνουν τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ αἵρεση εἶναι ὁ πειρασμὸς τῆς λογικῆς πάνω στὴν ἀποκάλυψη τῆς πίστεως. Ὅσα στοιχεῖα τῆς πίστεως τὰ κατανοεῖ, τὰ ἀποδέχεται καὶ τὰ ὑπερτονίζει. Τὰ ὑπόλοιπα τὰ προσπερνᾶ καὶ τὰ ὑποτιμᾶ. Διαχωρίζει τὸν Ἰησοῦ τῆς ἱστορίας ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι, τὸν Χριστὸ τὸν συνάντησαν ἀναρίθμητοι ἄνθρωποι στὴν ἐπίγεια διαδρομή του. Τὸν γνώρισαν ὡς «υἱὸ τῆς Μαρίας», ὡς προφήτη, ὡς χαρισματικὸ διδάσκαλο τῆς Ναζαρέτ. Δὲν μπόρεσαν ὅμως ὅλοι νὰ διακρίνουν πίσω ἀπὸ Αὐτὸν τὸν Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, τὸν θεάνθρωπο Χριστὸ τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἱστορία ἀποδεικνύει τὸ πέρασμά του ἀπὸ τὸν κόσμο. Ψηλαφίζει τὰ τεκμήρια τῆς παρουσίας Του. Ἀναγνωρίζει τὸ μεγαλεῖο καὶ ἄλλοτε ἀμφισβητεῖ τὴν ὑπεροχή Του. Δὲν μπορεῖ ὅμως μὲ τὴν ἔρευνα καὶ τὴν ἐπιστημοσύνη νὰ ἀποδείξει τὴν θεότητά Του. Τὸ μυστήριο τοῦ θεανθρώπινου προσώπου τοῦ Χριστοῦ τὸ βιώνουμε «ἐν πίστει» μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι ἀδιανόητο νὰ ἀναζητοῦμε τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στὴν ἀσυδοσία ἢ στὴν χυδαιότητα τῆς τέχνης, στὴν τόλμη ἢ στὴν βλασφημία τῆς διανόησης, στὰ πολύκροτα βιβλία ἤ στὶς κινηματογραφικὲς ὑπερπαραγωγές.

Δὲν μποροῦμε νὰ ἀπαιτοῦμε ἀπὸ τὰ ἀχαλίνωτα στοιχεῖα τοῦ κόσμου νὰ γίνονται κήρυκες τῆς ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ. Ἂν «κόσμος» εἶναι καθετὶ ποὺ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὴν χάρη καὶ τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, τότε «τὰ τοῦ κόσμου» θὰ συγκρούονται πάντοτε μὲ τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς ὅμως γνωρίζουμε ὅτι «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Ἰωαν. Α΄ 5,4), ἀφοῦ τὸν τελευταῖο λόγο γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα τὸν ἔχει ὁ Θεός.

Τὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα κάνει λόγο οὐσιαστικὰ γιὰ τήν φιλανθρωπία. Δηλαδὴ γιὰ τὴν ἀρετὴ τοῦ νὰ ἀγαπᾶ κανείς, νὰ νοιάζεται καὶ νὰ φροντίζει τὸν συνάνθρωπό του. Συνάνθρωπός μας εἶναι βέβαια ὁ κάθε ἄνθρωπος, συγγενής ἢ  ξένος, ὁ πάσχων, ὁ καταφρονημένος τῆς κοινωνίας, ὁ περιθωριακός, καὶ γενικὰ ὁ κάθε ἕνας ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Ἡ ἀγάπη ποὺ ἐπιδεικνύουμε ἢ ποὺ ἀρνιόμαστε στοὺς συνανθρώπους μας, ἀποτελεῖ τὸ κριτήριο τῆς  αἰωνιότητας μας στὸν Παράδεισο ἤ στὴν Κόλαση.

Κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία, ὅταν ὁ Κύριος ἔλθει ξανὰ ὄχι ὡς ἄσημος καὶ ταπεινός, ἀλλὰ ἔνδοξος ἐπὶ θρόνου καὶ ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, γιὰ νὰ κρίνει τὸν κάθε ἕνα ἀνάλογα μὲ τὰ ἔργα του, θὰ χωρίσει τοὺς δίκαιους καὶ φιλάνθρωπους ἀπὸ ὅσους ἀρνήθηκαν νὰ βοηθήσουν τοὺς πάσχοντες. Τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης τῶν δικαίων πρὸς τοὺς ἀδυνάτους καὶ πτωχοὺς θὰ τὰ θεωρήσει ὅτι ἔγιναν στὸν Ἴδιο «πείνασα καὶ μοῦ δώσατε νὰ φάω», μᾶς λέει στὸ Εὐαγγέλιο ὁ Χριστός, «δίψασα καὶ μοῦ φέρατε νερὸ νὰ πιῶ, ἤμουν ξένος καὶ μὲ φιλοξενήσατε στὸ σπίτι σας, ἤμουν γυμνὸς καὶ  μοῦ δώσατε ροῦχα νὰ φορέσω. Ὅταν ἀρρώστησα ἤρθατε καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε. Ἤμουν στὴ φυλακὴ καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε».

Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ φροντίδα πρὸς ὅλους ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, εἶναι ἡ αἰτία μετοχῆς μας στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν μακαριότητα τοῦ Παραδείσου. Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ τὸ συγκερασμὸ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Χωρὶς αὐτὴ καμία πράξη τῶν ἀνθρώπων καὶ κανένα ἀσκητικὸ ἀγώνισμα δὲν ἔχει νόημα ἀπὸ μόνο του. Αὐτὴ νοηματοδοτεῖ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μὴν γίνονται φαρισαϊκά. Ὅπου αὐτὴ ὑπάρχει, ὑπάρχουν παράλληλα ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ δικαιοσύνη, ἡ πραότητα, ἡ μακροθυμία, ἡ σεμνότητα, ὁ ἀλληλοσεβασμὸς καὶ ἡ θυσία ὑπὲρ τοῦ ἄλλου. Αὐτὴ ἀποτελεῖ καὶ τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν  μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ: «Ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε», μᾶς λέει ὁ Κύριος, «ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις».

Βέβαια τὰ ἔργα ἀγάπης εἶναι δύσκολα καὶ ἀπαιτοῦν ἰδιαίτερη προσπάθεια. Ὁ μαθητὴς τῆς ἀγάπης, ὁ Ἰωάννης ὁ θεολόγος, γράφει ἀπευθυνόμενος σὲ ὅλους μας: «τεκνία μου, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ, μηδὲ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ᾽ ἐν ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ». Ὁ δὲ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος παρατηρεῖ: «ἐὰν σὲ ἕνα γυμνὸ καὶ πεινασμένο πεῖ κάποιος: “Ὁ Θεὸς μαζί σου. Εὔχομαι νὰ βρεῖς ροῦχα νὰ φορέσεις καὶ φαγητὸ γιὰ νὰ χορτάσεις”, τότε ποιὸ τὸ ὄφελος ἐφόσον δὲν τοῦ δώσει τὰ ἀπαραίτητα ποὺ χρειάζεται;». Ἄρα ἐὰν μείνουμε Χριστιανοὶ τῶν λόγων, χωρὶς ἔμπρακτη ἀγάπη, δὲν θὰ ἀξιωθοῦμε τοῦ Παραδείσου. Ἐπιπλέον, τὸ νὰ δοῦμε μὲ ἀγάπη, συγκατάβαση καὶ φιλανθρωπία τὸν πλησίον μας, καλύπτοντας τὶς πολὺ ἁπλὲς καθημερινές του ἀνάγκες, εἶναι δύσκολο. Ὅμως δὲν ἀπαιτοῦνται ἰδιαίτερες συνθῆκες ἢ δυνατότητες, οὔτε ὑλικὸς πλοῦτος, γιὰ νὰ βοηθήσει κάποιος τὸν ἀδελφό του. Τὸ σημαντικὸ εἶναι κυρίως τὸ περίσσευμα τῆς καρδιᾶς μας. Αὐτὸ ἀρκεῖ νὰ ἐξαντλήσουμε γιὰ νὰ ἀγαπήσουμε, ὅπως ὁ Θεὸς θέλει.

Τὰ ἔργα πρὸς τοὺς πτωχοὺς καὶ καταφρονεμένους, τὰ ὁποῖα ἀπαριθμεῖ ὁ Χριστός, εἶναι πολὺ ἁπλὰ καὶ δὲν ἀπαιτοῦν παρὰ μόνο τὴν ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας. Ἡ πτωχὴ χήρα ἐπαινέθηκε ἀπὸ τὸν Χριστὸ γιὰ τὴ μεγάλη της καρδιά, διότι ἐνῷ εἶχε ἡ ἴδια ἀνάγκη,  προσέφερε τὰ πάντα της, δηλαδὴ τὸ δίλεπτο, γιὰ νὰ ἀνακουφίσει ἄλλους.

Ἀδελφοί μου, ὡς Χριστιανοὶ πρέπει νὰ ἀναλογιστοῦμε ἔμπρακτα τὶς ἀνάγκες τῶν ἐλαχίστων ἀδελφῶν μας καὶ ἀνοίγοντας τὴν καρδιά μας νὰ τοὺς συνδράμουμε καὶ νὰ τοὺς ἀνακουφίσουμε ἀπὸ τὴν πεῖνα, τὴ δίψα, τὴ γυμνότητα καὶ τὴ μοναξιά τους. Ἡ προσφορά μας αὐτὴ νὰ θυμόμαστε πὼς δὲν ἔχει συνάρτηση μὲ τὴν δυνατότητά μας, ἀλλὰ ἐξάρτηση ἀπὸ τὴ διάθεση τῆς καρδιᾶς μας.

Αὐτὴ ἡ καρδιακὴ συμπαράσταση καὶ προσφορά μας, ὅπως  γίνεται σαφὲς σήμερα, θὰ ἀναστήσει τὴ χαρὰ ποὺ θὰ μᾶς ζωοποιήσει καὶ θὰ θερμάνει τὴν ψυχραμένη ἀγάπη τῶν ἀποδεκτῶν της, ὥστε νὰ καταλήξουμε ὅλοι μαζὶ στὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ στὴν κοινωνία τοῦ ἁγίου Πνεύματος μετὰ πάντων τῶν ἁγίων. Ἀμήν.     

Ἡ παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου εἶναι ἰδιαίτερα διδακτικὴ γιὰ ὅλους μας, διότι δείχνει ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος συναισθανθεῖ τὰ σφάλματά του καὶ μετανοήσει, δικαιώνεται ἀπὸ τὸν Θεό, ἐνῷ ὅταν θεωρήσει τὸν ἑαυτό του δίκαιο, ἀναμάρτητο καὶ κριτὴ ὅλων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, κατακρίνεται.

Οἱ Τελῶνες, ὡς φοροεισπράκτορες  ἦταν πρόσωπα ἰδιαίτερα μισητὰ γιὰ τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ. Κατὰ τὴν εἴσπραξη τῶν φόρων προέβαιναν σὲ αὐθαιρεσίες, ἐκμεταλλευόμενοι τὸν ἁπλὸ λαό. Γιαυτὸ καὶ ὁ χαρακτηρισμός τους ὡς μεγάλων ἁμαρτωλῶν. Ὁ Τελώνης, ὅμως, τῆς σημερινῆς παραβολῆς φαίνεται ὅτι εἶχε συναίσθηση τῶν ἀδικιῶν του, γι᾽ αὐτὸ καὶ ἀνέβηκε στὸν Ναὸ γιὰ νὰ προσευχηθεῖ καὶ μετανοημένος ἐπικαλέστηκε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ.

Στὸν Ναό, ὅμως, ἀνέβηκε καὶ ὁ Φαρισαῖος, ὁ εὐυπόληπτος στὰ μάτια τοῦ λαοῦ, ὁ δίκαιος, ὁ ἄμεμπτος καὶ ἀναντίρρητα πιστὸς τηρητὴς τοῦ Νόμου. Φτάνοντας στὸν Ναὸ δὲν προσευχήθηκε στὸν Θεό, ζητῶντας τὸ ἔλεός του. Ἀντιθέτως, ἀφοῦ στάθηκε ἐπιδεικτικὰ σὲ μία περίοπτη καὶ διακεκριμένη θέση τοῦ Ναοῦ, ἄρχισε μεγαλοφώνως νὰ αὐτοεγκωμιάζεται, νὰ ἐπαινεῖ τὸν ἑαυτό του, νὰ τὸν δικαιώνει, νὰ ἀπαριθμεῖ τὶς καλές του πράξεις: «νηστεύω», ἔλεγε, «δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι», καὶ νὰ κατακρίνει ὅλους τοὺς ἄλλους. Εὐχαριστοῦσε μάλιστα τὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἀναμαρτησία του καί ξεχωρίζοντας αὐτάρεσκα τὸν ἑαυτό του ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους καὶ βέβαια καὶ ἀπὸ τὸν Τελώνη, ἔλεγε: «οὔκ εἰμι ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων... ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης».

Εἶναι προφανὲς ὅτι ὁ Φαρισαῖος ἀνέβηκε στὸν Ναὸ γιὰ νὰ αὐτοδικαιωθεῖ καὶ νὰ προβληθεῖ στοὺς ἀνθρώπους, ὡς ὁ τέλειος καὶ ἀναμάρτητος, σὲ ἀντίθεση μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἁμαρτωλοί, φαῦλοι, διεφθαρμένοι, «ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί». Διαφημίζοντας τὴν ἐκ μέρους του τήρηση τοῦ Νόμου, δηλαδὴ τῆς δικαιοσύνης, τῆς φιλανθρωπίας, τῆς νηστείας καὶ τῆς ἐλεημοσύνης, ἀποδεικνύεται ἕνας ἐπιφανειακὸς ἄνθρωπος, γεμάτος ἐγωισμὸ καὶ φιλαρέσκεια. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ἡ τήρηση τοῦ Νόμου, ἂν καὶ ἀναγκαία ὡς ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ἐν τούτοις ἀποδεικνύεται ἀνώφελη καὶ καταλήγει νὰ εἶναι μία ἁπλὴ ἐφαρμογὴ κάποιων ἐξωτερικῶν τύπων. Ἡ οὐσία, ἡ ὁποία ἀφορᾶ στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν ἄλλο καὶ στὴ συναίσθηση τῆς ἀνεπάρκειάς μας, πρᾶγμα βέβαια ποὺ ὁδηγεῖ καὶ στὴν ἐπίκληση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, ἀπουσίαζε ἀπὸ τὸν Φαρισαῖο. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἐν τέλει κατακρίθηκε ἀπὸ τὸν Θεό.

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ὑποκρισία καὶ τὴν αὐτοδικαίωση τοῦ Φαρισαίου, ὁ Τελώνης ἐπιδεικνύει οὐσιαστικὴ μετάνοια. Συναισθανόμενος τὰ μεγάλα σφάλματά του, καθὼς καὶ τὶς πάμπολλες ἀδικίες ποὺ ἔκανε, ἐλεεινολογεῖ τὸν ἑαυτό του. Στέκεται κάπου ἀπόμερα καὶ μὲ τὸ βλέμμα κάτω λυπᾶται, μετανοεῖ πραγματικὰ καὶ ζητεῖ μὲ συντριβὴ καὶ αὐτοεξουδένωση τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ: «ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», λέει. Καὶ ἐπιτυγχάνει τὸ ζητούμενο. Ἡ προσευχή του εἰσακούεται καὶ λαμβάνει τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του, τὴ δικαίωση καὶ τὴν υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὸ ποὺ οὐσιαστικὰ μετράει στὸν Θεὸ δὲν εἶναι ἡ μικρὴ ἢ ἡ μεγάλη ἁμαρτία, ἀλλὰ ἡ μετάνοια. Αὐτὴ εἶναι τὸ Α καὶ τὸ Ω στὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ Χριστὸς ξεκινῶντας τὸ κήρυγμά του δὲν ζήτησε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ἀναμαρτησία, ἀλλὰ τὴ μετάνοιά τους καὶ τὴ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας.

Βαδίζοντας καὶ ἐμεῖς πρὸς τὴ νοητὴ Ἱερουσαλὴμ τοῦ ἐφετινοῦ Πάσχα, ἂς ἐλέγξουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ εἰλικρίνεια, ὥστε νὰ δοῦμε σὲ ποιὸν μοιάζουμε περισσότερο, στὸν Τελώνη ἢ στὸν Φαρισαῖο καὶ ἂς ἔχουμε μόνιμα στὸ νοῦ καὶ στὴν καρδιὰ τὸν ὕμνο ποὺ σήμερα ψάλλαμε: «Φαρισαίου φύγωμεν ὑψηγορίαν, καὶ Τελώνου μάθωμεν, τὸ ταπεινὸν ἐν στεναγμοῖς, πρὸς τὸν Σωτῆρα κραυγάζοντες· Ἵλαθι μόνε ἡμῖν εὐδιάλλακτε». Ἀμήν.

Ἡ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀναφέρεται στὴ συνάντηση τοῦ Ζακχαίου μὲ τὸ Χριστό. Ὁ Ζακχαῖος ἦταν ἀρχιτελώνης. Οἱ τελῶνες ἐκείνη τὴν ἐποχὴ προπλήρωναν τοὺς φόρους στοὺς Ρωμαίους κατακτητὲς καὶ στὴ συνέχεια ἀνελάμβαναν νὰ τοὺς εἰσπράξουν οἱ ἴδιοι ἀπὸ τὸ λαό, ἐπιβαρύνοντας ὅμως τοὺς φορολογούμενους μὲ ἐπιπλέον ποσὰ ἀποσκοπῶντας στὸν δικό τους πλουτισμό. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ οἱ τελῶνες θεωροῦνταν ἐξ ὁρισμοῦ ἁμαρτωλοὶ καὶ ἦταν ἀποκλεισμένοι ἀπὸ τὴν κοινότητα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ζακχαῖος, ὡστόσο, ἂν καὶ τελώνης, εἶχε τὴν ἀγαθὴ ἐπιθυμία νὰ δεῖ τὸν Κύριο. Ἐπειδὴ ὅμως ἦταν κοντός, τὸ πλῆθος ποὺ συνόδευε τὸ Χριστὸ δὲν τοῦ ἐπέτρεπε νὰ Τὸν ἀντικρύσει. Γιὰ νὰ μπορέσει λοιπὸν νὰ Τὸν δεῖ σκαρφάλωσε σ’ ἕνα δέντρο.

Ἡ πράξη αὐτὴ τοῦ Ζακχαίου ἦταν πράξη ταπεινωτική. Πρῶτον, διότι ἕνας πλούσιος ἀξιωματοῦχος τῆς ἐποχῆς σκαρφάλωνε σὰν μικρὸ παιδὶ πάνω σ’ ἕνα δέντρο. Δεύτερον, διότι, ἀνεβαίνοντας στὸ δέντρο, ἐξέθετε ἀκόμη περισσότερο τὸ χαρακτηριστικὸ τοῦ μικροῦ του ἀναστήματος, πρᾶγμα ποὺ τὸν ἐξέθετε ἀκόμα πιὸ πολὺ στὰ εἰρωνικὰ σχόλια τοῦ πλήθους. Ὁ Ζακχαῖος ὅμως ταπεινώνεται ἑκουσίως, ἐπειδὴ θέλει νὰ δεῖ τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἐπίσης πρόκειται σὲ λίγο νὰ ταπεινωθεῖ, ἀνεβαίνοντας κι Ἐκεῖνος σ’ ἕνα ξύλο, στὸ ξύλο τοῦ σταυροῦ. Ἡ ταπείνωση τοῦ Ζακχαίου συγκροτεῖ σημεῖο ἐπαφῆς μὲ τὸ Χριστό, ποὺ βαδίζει τὸ δρόμο πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, τὸ  δρόμο δηλαδὴ τῆς ταπείνωσης καὶ τοῦ μαρτυρίου.

Γι’ αὐτὸ λοιπόν, ὅταν ὁ Ζακχαῖος βλέπει τὸ Χριστό, δέχεται τὴν πρόσκληση νὰ κατεβεῖ ἀπὸ τὸ δέντρο, γιὰ νὰ μείνει στὸ σπίτι του. Ὁ Ζακχαῖος κατεβαίνει καὶ Τὸν ὑποδέχεται μὲ χαρά, ἐνῷ τὸ πλῆθος, ἀνίκανο νὰ κατανοήσει τὸ μήνυμα καὶ τὴν ἀποστολὴ τοῦ Χριστοῦ, γογγύζει καὶ ἐναντίον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὅπως τὸν χαρακτηρίζει, Ζακχαίου, ἀλλὰ καὶ ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἐπέλεξε νὰ καταλύσει στὸ σπίτι του.

Ἀντίθετα ὁ Ζακχαῖος, ἀλλοιωμένος ἀπὸ τὴν ἀπρόσμενη ἀποδοχὴ καὶ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, δηλώνει ἑκουσίως καὶ αὐτοβούλως ὅτι θὰ δώσει τὴ μισή του περιουσία στοὺς φτωχοὺς καὶ ὅτι, ἐὰν ἀδίκησε κάποιον, θὰ τοῦ ἐπιστρέψει τὰ τετραπλάσια. Ἔχοντας ταπεινωθεῖ καὶ διαπιστώσει πόσο πολὺ ἀποδέχεται καὶ ἀγαπᾶ τὸν ἄνθρωπο ὁ Χριστός, ἐμφανίζεται πρόθυμος νὰ ἀνταποκριθεῖ ἔμπρακτα στὴν ἀγάπη Του, υἱοθετώντας μία ἀντίστοιχη στάση ἀγάπης πρὸς τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

Μετὰ τὴ γνωστοποίηση τῆς ἀπόφασης τοῦ Ζακχαίου νὰ διανείμει τὴν περιουσία του, ὁ Χριστὸς ὁμολογεῖ ὅτι ἡ σωτηρία ἦρθε σ’ ἐκεῖνο τὸ σπίτι. διότι καὶ ὁ Ζακχαῖος εἶναι παιδὶ τοῦ Ἀβραάμ. Εἶναι, καὶ ἐκεῖνος, τὸ χαμένο πρόβατο ποὺ ἦλθε νὰ ζητήσει καὶ νὰ σώσει ὁ καλὸς ποιμένας. Ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἦρθε νὰ ζητήσει τὴ σωτηρία τοῦ Ζακχαίου ἤδη πρὶν ὁ ἴδιος ὁ Ζακχαῖος ζητήσει νὰ δεῖ ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός. Ἡ σωτηρία αὐτὴ περιλαμβάνει τὴν ἀποκατάσταση τῆς σχέσης τοῦ Ζακχαίου τόσο μὲ τὸν ἴδιο τὸ Θεό, ὅσο καὶ μὲ τὴν κοινότητα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ τὴν ὁποία τὸν εἶχε ἀποκλείσει ἡ προγενέστερη ἁμαρτωλὴ ζωή του.

Ἡ σημερινή περικοπὴ μᾶς φανερώνει, μεταξὺ ἄλλων, τὰ στάδια μέσα ἀπὸ τὰ ὁποῖα συχνὰ διέρχεται ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἁμαρτωλὸς καὶ ἄδικος. Ὁ Χριστὸς ὅμως στοχεύει στὴ σωτηρία του. Πολλὲς φορὲς ἡ σωτηρία αὐτή, ἡ συνάντηση δηλαδὴ μὲ τὸ Χριστό, παρεμποδίζεται ἀπὸ ἄλλους ἀνθρώπους, ἀκόμα καὶ ἀπὸ πλήθη ποὺ περιστοιχίζουν τὸ Χριστό, χωρὶς στὴν πραγματικότητα νὰ κατανοοῦν ἤ νὰ ἀποδέχονται τὸ μήνυμα καὶ τὴν ἀποστολή Του.

Γιὰ νὰ συναντήσει κανεὶς τὸ Χριστό, θὰ πρέπει πρῶτα νὰ τὸ θέλει καὶ μετὰ νὰ τὸ προσπαθήσει. Στὴ συνέχεια θὰ πρέπει νὰ ταπεινωθεῖ, ὥστε νὰ ὁμοιάσει ἐσωτερικὰ πρὸς ἐκεῖνον ποὺ ταπεινώθηκε πάνω στὸ Σταυρὸ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Μὲ τὴν ταπείνωση ἀνοίγει ὁ δρόμος τῆς συνάντησης μὲ τὸν Χριστό. Ἡ συνάντηση ὅμως αὐτὴ δὲν ἐξαντλεῖται σὲ ἐσωτερικὰ βιώματα καὶ εὐσεβεῖς σκέψεις. Ἐὰν εἶναι γνήσια, μετουσιώνεται σὲ πράξεις. Ὁδηγεῖ στὴν ἀλλαγὴ τῆς στάσης τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τοὺς συνανθρώπους του καὶ καταλήγει  στὴν οὐσιαστικὴ καὶ πλήρη ἔνταξή του στὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, στὴν Ἐκκλησία. Δηλαδὴ στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἀγωνίζονται καθημερινὰ μὲ θυσία, γιὰ νὰ ἀποκτήσουν τὴ χαρὰ τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ συνανθρώπου στὴ ζωή τους.

Γένοιτο.

Ὁ Ἰησοῦς ἀρχίζει τὸ κήρυγμά του προτρέποντας σὲ μετάνοια, ὥστε νὰ ἐπιτευχθεῖ ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ «μετανοεῖτε˙ ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ὄντως, ἡ μετάνοια καὶ ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας, ἀποτελεῖ τὴ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς σωτηρίας.

Στὸν δρόμο τῆς ζωῆς προβάλλουν μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους δύο ἐπιλογές. Ἡ πλατεῖα ὁδός, ἡ γεμάτη ἀνέσεις καὶ εὐκολίες καὶ ἡ στενή, τῆς ὁποίας τὸ πέρασμα συνοδεύεται ἀπὸ θλίψεις. Ἡ ἐπιλογὴ τῆς μίας ἢ τῆς ἄλλης ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ αὐτεξούσιό μας, δηλ. ἀπὸ τὴν ἐλευθερία μας. Συμβουλὲς καὶ προτροπὲς εἶναι δυνατὸν νὰ δεχθοῦμε ἀπὸ πολλούς, ὅμως, στὴν ἐξουσία καὶ στὴ θέλησή μας ἔγκειται τελικὰ νὰ ἀποφασίσουμε τὴν ὁδὸ ποὺ θὰ ἀκολουθήσουμε.

Ἡ ἐπιλογὴ τῆς στενῆς ὁδοῦ σημαίνει τὴ ζωὴ τῆς μετανοίας. Ὅσο μεγάλες καὶ φοβερὲς καὶ νὰ εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας, ἐκμηδενίζονται μπρὸς στὸ πέλαγος τῆς εὐσπλαχνίας τοῦ Θεοῦ, ἐφόσον βέβαια ἐμεῖς προσπαθήσουμε νὰ παύσουμε νὰ ἐπιτελοῦμε τὸ κακὸ καὶ καταφύγουμε, μὲ ταπείνωση καὶ συντετριμμένη καρδία, στὸ μυστήριο τῆς ἐξομολό­γησης. Ἡ δική μας εἰλικρίνεια, συντριβὴ καὶ ταπείνωση, κάμπτει τὸν ἀγαθό, φιλάνθρωπο καὶ εὐδιάλλακτο Θεό, ὥστε νὰ μᾶς σπλαχνιστεῖ καὶ νὰ μᾶς συγχωρέσει. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ἀποτελεῖ ὁ βασιλιὰς Δαβὶδ. Ἡ καταφυγὴ στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἔδωσε τὴν ἄφεση στὸν ταπεινὸ ἁμαρτωλό. Τὸ ἴδιο συνέβη καὶ μὲ τὸν ληστή, ὅπου ἡ ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτωλότητάς του καὶ ἡ συνεπακόλουθη ταπείνωση, προκάλεσαν τὸν οἶκτο τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ τὸν εἰσαγάγει πρῶτον στὸν Παράδεισο. Ἔργα ἀγαθὰ δὲν εἶχε ὁ ληστής, παρὰ μόνο ἁμαρτίες καὶ κακότητα. Ὅμως διακρινόταν ἀπὸ τὴν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτίας του, ἀλλὰ καὶ τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ κέρδισε τὴ μακαριότητα τοῦ Παραδείσου.

Ἀντιθέτως, ὅταν ἀπουσιάζει ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας καὶ ἐπιμένουμε στή χωρὶς ντροπή ἁμαρτία, μοιάζουμε μὲ τοὺς χοίρους, οἱ ὁποῖοι δὲν θέλουν καὶ δὲν μποροῦν νὰ σηκώσουν τὸ κεφάλι τους ἀπὸ τὸ βόρβορο καὶ τὴ δυσωδία, διότι οἱ ἀκαθαρσίες, μέσα στὶς ὁποῖες ζοῦν, τοὺς προσφέρουν ἡδονὴ καὶ εὐχαρίστηση. Τὸν οὐρανὸ τὸν βλέπουν μόνο ὅταν φτάσει ἡ ὥρα τῆς μάχαιρας, ὅταν δηλαδὴ τοὺς γυρίσουν ἀνάποδα γιὰ νὰ τοὺς σφάξουν. Τὸ ἴδιο ἀκριβῶς συμβαίνει καὶ μὲ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι παραμένουμε ἀμετανόητοι, μέσα στὸ βόρβορο τῆς ἁμαρτίας, μὴ θέλοντες νὰ ἀναβλέψουμε στὸν οὐρανό. Παραμένουμε μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ χαιρόμαστε μὲ κάθε τὶ τὸ ἁμαρτωλό, μίση, φθόνους, ἡδονές, πορνεῖες, φαγοπότια καὶ ἀσέβειες. Χωρὶς νὰ μποροῦμε νὰ χορτάσουμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀναλώνουμε τὴ ζωὴ ἀναζητῶντας τρόπους ἡδονῆς καὶ παροδικῆς εὐτυχίας.

Ἡ τραγικότητα ὅμως μᾶς ἀποκαλύπτεται ὅταν ψάχνοντας ἡδονὲς παραμένουμε ἐσωτερικὰ ἄδειοι. Τὶς ἁμαρτωλές συνήθειές μας, τὶς διακόπτουμε μόνο ὅταν μᾶς συναντᾶ ἡ ἀσθένεια καὶ ἡ φυσικὴ ἀδυναμία. Τότε μπορεῖ  νὰ θυμηθοῦμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ μετανοήσουμε. Ἐὰν ὅμως μᾶς προφτάσει ὁ θάνατος, ἡ πλατεῖα ὁδός, ἡ γεμάτη χαρὰ καὶ ἡδονή, δὲν θὰ καταλήξει στὴν αἰωνιότητα τῆς ζωῆς μας, ἀλλὰ στὴν αἰώνια τιμωρία. Ἐκεῖνες τὶς στιγμὲς δὲν θὰ ὑπάρχει ἡ δυνατότητα μετάνοιας.

Ἀδελφοί μου, ὁ παρὼν καιρὸς προσφέρεται γιὰ ἀλλαγὴ τρόπου ζωῆς. Ὁ χρόνος ποὺ ξεκινᾶ γίνεται χρῆμα στά χέρια μας γιὰ νὰ ἐξαγοράσουμε τὴν ζωή μας. Μόνο τὸ τώρα μᾶς προσφέρεται ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ μετανοήσουμε, νὰ ἐξομολογηθοῦμε καὶ νὰ ζητήσουμε τὸ ἔλεός Του γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Ὁ καθένας μας  ἂς ἀναλογιστεῖ τὴν παροῦσα καὶ τὴν μέλλουσα πραγματικότητα, ὥστε διακρίνοντας τὸ βαθύτερο καὶ οὐσιαστικὸ συμφέρον του, νὰ ἐπικαλεστεῖ τὴ Χάρη καὶ τὴν μακροθυμία τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ γίνει μέτοχος τῆς Βασιλείας Του, δηλαδὴ κοινωνὸς τῆς ὄντως ζωῆς.