Ὁ Ἰανουάριος εἶναι ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν μήνας τοῦ ἔτους ὅπου γίνεται ἰδιαίτερος λόγος γιὰ τὶς ἐρήμους. Τὰ ἀναγνώσματα τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Φώτων μιλοῦν γιὰ τὴν πορεία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ μὲ ἡγέτη τὸν Μωϋσῆ μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημο τῆς Αἰγύπτου πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς πρὸ τῶν Φώτων ἀναφέρεται στὴν ζωὴ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ τιμίου Προδρόμου, στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. Τὸ Σάββατο μετὰ τὰ Φῶτα διαβάζουμε τὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἀναφέρεται στοὺς πειρασμοὺς ποὺ δέχθηκε ὁ Κύριος ἀμέσως μετὰ τὸ βάπτισμά Του, στὴν ἔρημο τοῦ Σαρανταρίου ὄρους.

Ὁ Ἰανουάριος εἶναι ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν μήνας τοῦ ἔτους ὅπου γίνεται ἰδιαίτερος λόγος γιὰ τὶς ἐρήμους.

   Τὰ ἀναγνώσματα τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Φώτων μιλοῦν γιὰ τὴν πορεία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ μὲ ἡγέτη τὸν Μωϋσῆ μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημο τῆς Αἰγύπτου πρὸς τὴν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας.

Τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς πρὸ τῶν Φώτων ἀναφέρεται στὴν ζωὴ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ τιμίου Προδρόμου, στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. 

Τὸ Σάββατο μετὰ τὰ Φῶτα διαβάζουμε τὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἀναφέρεται στοὺς πειρασμοὺς ποὺ δέχθηκε ὁ Κύριος, ἀμέσως μετὰ τὸ βάπτισμά Του, στὴν ἔρημο τοῦ Σαρανταρίου ὄρους.

Ὁ ὅσιος Ἀντώνιος ὁ Μέγας (17 Ἰανουαρίου) «ἐγεώργησε τὸ ἄγονον» τῶν Αἰγυπτιακῶν ἐρήμων.

Ἡ ζωὴ τῶν ἁγίων Μακαρίων, Αἰγυπτίου καὶ Ἀλεξανδρέως (19 Ἰανουαρίου), ἐξελίσσετο σὲ μιὰν ἄλλη ἔρημο, στὴν ἔρημο τῆς Νιτρίας.

Ἡ πνευματικὴ ζωὴ καὶ ὁ ποταμὸς τῆς θεολογίας τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου (25 Ἰανουαρίου), ξεκίνησε ἀπὸ τὴν ἔρημο τοῦ Πόντου.

Ὅποιος θέλει νὰ ζήσει πνευματικὰ τὸν Ἰανουάριο καλεῖται σὲ μιὰ πορεία μέσα ἀπὸ τὶς γόνιμες ἐρήμους τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ ἔννοια τῆς ἐρήμου εἶναι ποὺ προσδιορίζει τὴν πνευματικὴ ταυτότητα τοῦ Ἰανουαρίου.

   Ἐνῶ ὅμως στὴν σκέψη ὅλων μας ἡ ἔρημος ἔχει μιὰν ἀρνητικὴ ἔννοια καὶ σημαίνει μεγάλη ζέστη καὶ πολὺ κρύο, ξηρασία, ἀκαρπία, γενικὴ δυσφορία καὶ δυσκολία, ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας μᾶς παρουσιάζει τὶς ἐρήμους μὲ γλυκειὰ ζεστασιά• ἀντὶ γιὰ κρύο νὰ προσφέρουν δροσιά• ἐνῶ εἶναι ἄγονες νὰ παράγουν τοὺς πλέον εὔχυμους καρπούς• ἐνῶ τὸ περιβάλλον τους εἶναι ἀπαράκλητο νὰ ἀποτελοῦν τόπους βαθειᾶς ἐσωτερικῆς παρακλήσεως• ἐνῶ εἶναι γυμνὲς ἀπὸ συντυχίες καὶ ἐρεθίσματα νὰ εἶναι γεμᾶτες ἀπὸ παρουσία• ἐνῶ εἶναι ἔρημοι νὰ θυμίζουν τὸν παράδεισο.

   Ἔρημος στὴν πνευματικὴ ἐμπειρία καὶ διάλεκτο σημαίνει ἡσυχία, μέσα στὴν ὁποία κάποιος μπορεῖ νὰ ἀκούει, καὶ διαύγεια, ποὺ μπορεῖ κανεὶς μακρυὰ καὶ καθαρὰ νὰ βλέπει. Στὴν ἔρημο, τὸ φαινόμενο τοῦ ἀντικατοπτρισμοῦ κάνει τὰ μακρινὰ νὰ φαίνονται πολὺ κοντινά καὶ ἡ θολούρα δίνει τὴν θέση της στὴν καθαρότητα. Ἔτσι καὶ στὴν πνευματικὴ ἔρημο μπορεῖ κανεὶς νὰ ἀκούει ἤχους ποὺ δὲν συλλαμβάνονται μέσα στὴν ζάλη τῶν φροντίδων, τῶν πειρασμῶν καὶ τῶν περισπασμῶν. Μπορεῖ νὰ βλέπει πολὺ μακρυὰ καὶ νὰ διακρίνει ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα τὰ θεϊκά, ἀπὸ τὰ παρερχόμενα τὰ αἰώνια, ἀπὸ τὰ ἁμαρτωλὰ καὶ τὰ φθαρτὰ τὰ ἅγια καὶ ἄφθαρτα. Μπορεῖ κανεὶς νὰ βλέπει τὴν ψυχὴ μὲ διαφάνεια καὶ τὸν Θεὸ καὶ καθαρὰ καὶ κοντά Του. Σ᾿ αὐτὸ βοηθάει ὁ τόπος τῆς ἐρήμου, κυρίως ὅμως ὁδηγεῖ ἡ κατάσταση τῆς πνευματικῆς ἐρήμου. Στὸν «Περὶ τῆς εἰς Πόντον φυγῆς» λόγο του, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀναφέρεται ἐκτενῶς σ᾿ αὐτὴν τὴν ἄλλη ἔρημο, στὴν ἔρημο ποὺ εἶναι περισσότερο κατάσταση καὶ ζωὴ καὶ λιγότερο τόπος• σ᾿ αὐτὴν ποὺ γέννησε τὸν ποταμὸ τῆς θεολογίας του• σ᾿ αὐτὴν ποὺ γιὰ νὰ γευθεῖς τὴν παγκαρπία της «ἐρημώνεσαι» καὶ γιὰ νὰ τὴν πλησιάσεις «ἀναχωρεῖς καὶ ἀπομακρύνεσαι».

   Ἡ ἐπίσκεψη σ᾿ αὐτὲς τὶς ἐρήμους δὲν ἀποτελεῖ κλήση μόνον τῶν ἀσκητῶν, ἀλλὰ εἶναι ἡ κλήση κάθε πιστοῦ ποὺ ζεῖ τὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουμε στὰ χέρια μας μικρὴ ἴσως δύναμη ἀλλὰ ἀνυπολόγιστες δυνατότητες. Ἡ δυνατότητα ὅλων μας εἶναι νὰ γίνουμε «ἐρημίτες». Ὁ Μέγας Ἀντώνιος ξεπερνώντας τὴν φύση του ἀνεχώρησε ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ γύμνωσε ταυτόχρονα τὴν ζωή του ἀπὸ τὸν ἑαυτό του. Ἔγινε «ὅλος ἑαυτῷ ἀφιστάμενος» κατὰ τὸν ὑμνωδό. Ἀνάλογα, ἐμεῖς καλούμαστε νὰ ἀναχωρήσουμε ἀπὸ τὸν ἐγωισμό μας καὶ ἀπὸ τὸ κοσμικό μας φρόνημα. Ἐκεῖνος ἀνεχώρησε καὶ ἀπὸ τὸν χρόνο, προέβλεπε τὰ μέλλοντα• ἐμεῖς καλούμαστε νὰ ἐγκαταλείψουμε τὴν χρονικότητα, τὴν δέσμευση δηλαδὴ στὸ ἐφήμερο καὶ πρόσκαιρο, καὶ νὰ ζήσουμε τὴν αἰωνιότητα. Ἀνεχώρησε τέλος ἀπὸ τὴν μιζέρια τῆς πολυπραγμοσύνης τῆς ἁμαρτίας στὴν ἔρημο τῆς καταστολῆς τῶν παθῶν. Σ᾿ αὐτὸ πρέπει ἀπόλυτα νὰ τὸν μιμηθοῦμε. Ὅλοι καλούμεθα νὰ ζήσουμε μιὰ ζωὴ ἔρημη ἀπὸ ἐγωισμὸ καὶ κοσμικότητα, γυμνὴ ἀπὸ ἐφημερότητα καὶ χρονικότητα, δίχως ἁμαρτία καὶ στενότητα.

   Ἡ ἔρημος ἀπὸ τὸν ἐμπαθῆ ἑαυτό μας εἶναι ἡ πρώτη ἔρημος τῆς πνευ-ματικῆς ζωῆς. Εἶναι ἡ φυγὴ ἀπὸ τὰ θελήματά μας ποὺ ἐμφανίζονται καὶ ἐκφράζονται ὡς ἀπαιτήσεις καὶ ἰδιορρυθμίες. Εἶναι ἡ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τοὺς ἄρρωστους καὶ φορτισμένους λογισμούς μας ποὺ συνήθως φανερώνουν συναισθήματα παθολογικά. Νομίζουμε ὅτι οἱ ἄλλοι εἶναι ἐναντίον μας, ἐνῶ κανεὶς δὲν εἶναι• ὅτι δὲν μᾶς ἔχουν ἐμπιστοσύνη, ἐνῶ ἐμεῖς δὲν τοὺς ἔχουμε• ὅτι μᾶς στραβοκοιτοῦν, ἐνῶ αὐτὸ δὲν συμβαίνει. Δημιουργοῦμε ἱστορίες ἀνυπόστατες ποὺ τὶς πιστεύουμε σὰν πραγματικές. Πνευματικὴ ζωὴ μὲ ἄρρωστους λογισμούς, βαθειὰ ριζωμένους μέσα μας δὲν γίνεται, οὔτε μὲ παθολογικὰ θελήματα, οὔτε μὲ προκαταλήψεις, οὔτε μὲ φόβους, οὔτε μὲ μειονεξίες, οὔτε μὲ ζήλειες καὶ ἀνασφάλειες. Ἡ ὄντως ζωὴ εἶναι ἔρημη ἀπὸ φόβους, ἀπὸ ἀνάγκες ποὺ διαρκῶς ἐμεῖς δημιουργοῦμε, ἀπὸ ὑποψίες, ἀπὸ συμπλέγματα καὶ φαντασίες, ἀπὸ δικαιώματα, ἀπὸ παράπονα, ἀπὸ πικρίες, ἀπὸ παθολογικὲς καὶ φορτισμένες σχέσεις, ἀπὸ κακίες καὶ στραβὲς συνήθειες, ἀπὸ ἐξαρτήσεις, ἀπὸ ἄρρωστες ἐλπίδες. Τὰ λάθος ὄνειρά μας, οἱ λάθος προοπτικές μας, οἱ ἐσφαλμένες ἀξιολογήσεις καὶ ἱεραρχήσεις στὴν ζωή μας ἀποτελοῦν τὴν κόλασή μας. Γιατί αὐτὰ εἶναι ἀρρώστεια, εἶναι στοιχεῖα τῆς πτώσεως, εἶναι γεννητικὰ ἁμαρτίας, εἶναι διαβρωτικὰ καὶ στερητικὰ τῆς ἐλευθερίας μας.

   Ἡ πνευματικὴ ζωὴ θέλει νὰ ἀφήσουμε τοὺς πολυσύχναστους χώρους τοῦ ἐμπαθοῦς ἐγωισμοῦ μας καὶ νὰ δημιουργήσουμε ὁ καθένας μας τὴν δική του ἔρημο, τὸ περιβάλλον τῆς δικῆς του ἀσκήσεως, τὸν τόπο τῶν δικῶν του ἀγώνων, τὴν ἀτμόσφαιρα τῶν νέων προοπτικῶν. Ἡ ὑπὲρ φύσιν ζωὴ μόνο στὸ θεμέλιο μιᾶς κατὰ φύσιν ἰσορροπίας μπορεῖ νὰ οἰκοδομηθεῖ.

   Οἱ ἀληθινοὶ ἐρημίτες εἶχαν ἤδη ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ αὐτὲς τὶς πολύβοες «πόλεις». Αὐτοὶ ζοῦσαν καὶ τὴν κατάσταση τῆς δεύτερης ἐρήμου, τῆς ἐρήμου ἀπὸ τὸν φυσικὸ ἑαυτό μας. Σηκώνονταν καὶ ἔφευγαν, καὶ ἔτρεχαν, προσέτρεχαν στὴν ἔρημο. Ἔτρωγαν βρασμένα λάχανα, ὅπως ὁ ἅγιος Μακάριος, γιὰ ἑπτὰ ὁλόκληρα χρόνια. Ἠρνοῦντο κάθε ἀνάπαυση, κάθε ἀπόλαυση, κάθε χαμόγελο καὶ χάδι αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Τίποτα ὑλικὸ δὲν εἶχαν ὡς παρηγοριά. Κάθε ἐνδιαφέρον, κάθε ἐλπίδα, ὁλόκληρος ὁ ἑαυτός τους ἦταν προσανατολισμένος πρὸς τὴν βασιλεία, τὸν κόσμο καὶ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐρχόταν ὁ Θεὸς μέσα τους. Οἱ ἅγιοι ζοῦν τὸν Θεὸ στὶς καρδιές τους. Γιὰ τὸν ἀληθινὰ ἐξαγιασμένο ἄνθρωπο, ἀνάγκη εἶναι μόνον ὁ Θεὸς καὶ ἡ προσδοκία τοῦ θανάτου. Ἀνάγκη δὲν εἶναι νὰ ἔχουν οἱ ἄλλοι τὴν δική μας ἀνάγκη.

   Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ τρίτη ἀνώτερη ἀναχώρηση• εἶναι ἡ ἀναχώρηση ἀπὸ τὴν φυλακὴ τῆς πτώσεώς μας, δηλαδὴ ἀπὸ τὶς ροπές μας. Ὁ καθένας μας μὲ τὸ ποὺ ἔρχεται σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο φέρνει ἐπάνω του τὴν σφραγίδα τῆς πτώσεως, τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ποὺ μπορεῖ νὰ τὴν ἐξαλείψει μὲ τὸ ἅγιο βάπτισμα. Ὅταν κάποιος ἀγωνίζεται νὰ ἀπορρίψει ἀπὸ πάνω του τὰ ἄρρωστα στοιχεῖα ποὺ προαναφέραμε, τότε ἐνεργοποιεῖ τὸ βάπτισμα μέσα του καὶ τότε μπορεῖ νὰ ξεπερνάει τὴν ροπή, τὴν φύση, τὴν τάση, τὴν ἀσθένεια τῆς πτώσεώς του. Τότε μπορεῖ νὰ ζήσει μεγάλα καὶ οὐράνια πράγματα. Νὰ ἀντικρύσει τὸν κόσμο γυμνὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ γεμᾶτο ἀπὸ τὴν χάρι τῆς ἀρχέγονης δημιουργίας. Ἐδῶ ὁ Θεὸς βιοῦται ὡς παντοδύναμος καὶ πάνσοφος δημιουργός.

   Ὁ πνευματικὸς ἀναχωρητὴς ὅμως ἔχει ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴν δυνατότητα νὰ ἐξέρχεται καὶ τῆς κτίσεως, νὰ ζεῖ στὴν κατάσταση τῆς ἐρήμου τοῦ ἀκτίστου. Ἡ ἀναχώρηση ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς κτιστότητός μας εἶναι ἡ βαθύτερη ἔρημος, ἡ ἔσω ἔρημος τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ὁ χριστιανὸς εἶναι κτιστός, ἀλλὰ ἀναζητεῖ τρόπους καὶ παράθυρα νὰ μετέχει τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Κτιστὸς ὢν μπορεῖ νὰ μετέχει τῆς ἄκτιστης θεϊκῆς χάριτος. Στὸν τόπο αὐτῆς τῆς βαθειᾶς ἐρήμου βιοῦται ὁ Θεὸς ὡς Πατέρας καὶ ἡ χάρις Του ὡς ἀγάπη.

   Οἱ ἔρημοι γιὰ τὶς ὁποῖες μιλοῦμε, εἶναι ἔρημοι ποὺ γεμίζουν τὴν καρδιὰ μὲ πνευματικὰ δῶρα καὶ ἀληθινοὺς καρπούς. Ἔτσι ἡ πορεία στὴν ἔρημο τῆς Αἰγύπτου ὁδήγησε τοὺς Ἰουδαίους στὴν Γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Ἡ ἔρημος τοῦ Ἰορδάνου χάριζε τὴν αἴσθηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν μετάνοια. «Μετανοεῖτε, ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. γ' 2). Ἡ ἔρημος τῶν πειρασμῶν τοῦ Κυρίου κατέληξε στὴν νίκη κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ τὴν ἀπομάκρυνσή του• «τότε ἀφίησιν αὐτὸν ὁ διάβολος» (Ματθ. δ΄ 11). Ἡ ἔρημος τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου ἀπέδειξε τὰ μεγάλα κατορθώματα καὶ τὴν αἴγλη τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. Καὶ τέλος ἡ ἔρημος τοῦ Πόντου καὶ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου προκάλεσε τὴν γέννηση τῆς θεολογίας. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔκλαιγε τὴν ἀναχώρησή του ἀπὸ τὴν δική του ἔρημο. Ἔζησε στὴν ἡσυχία καὶ ἄκουγε αὐτὰ ποὺ δὲν ἀκοῦν τὰ αὐτιά μας. Ζοῦσε στὴν ἔρημο τοῦ πόθου καὶ ἀντίκρυζε τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐμεῖς, οὔτε μὲ τὴν φαντασία μας δὲν μποροῦμε νὰ πλησιάσουμε. Καὶ τέλος ἀξιώθηκε ἀπὸ αὐτὴν τὴν ζωή, ὄχι ἁπλὰ νὰ προσεγγίσει τὸν Θεό, ἀλλὰ «τὸν ἄδυτον ὑπελθὼν γνόφον νὰ δεχθῇ τὴν θεοτύπωτον νομοθεσίαν» (α΄ τροπάριο Λιτῆς).

   Ὅποιος ζεῖ μ᾿ αὐτὸ τὸ πνεῦμα καὶ τὸν τρόπο καὶ εἶναι προσανατολισμένος πρὸς αὐτὴν τὴν κατεύθυνση, ὅποιος βαδίζει μυστικὰ τὴν ὁδὸ τῆς ζωῆς του μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα αὐτῆς τῆς ἐρήμου, τῆς ἐρήμου ἀπὸ τὰ πάθη του, ἀπὸ τὴν φύση του, ἀπὸ τὶς πτωτικὲς ροπές του καὶ ἀπὸ τὴν κτιστότητά του, ὁ Θεὸς ὑπόσχεται νὰ τοῦ χαρίσει τὴν γῆ τῶν οὐρανίων ἐπαγγελιῶν, τὴν νίκη κατὰ τῶν πειρασμῶν, τὴν βίωση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς μετανοίας, τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀνθρώπινης φύσεως ποὺ καὶ τὴν πτώση νικᾶ, τὴν αἴσθηση ὅτι ἡ θεολογία δὲν εἶναι κάτι ποὺ ὡς χριστιανοὶ εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ σπουδάσουμε, ἀλλὰ κάτι ποὺ διαρκῶς γεννᾶται μέσα στὴν καρδιὰ κάθε πιστοῦ. Ἡ χάρις δὲν εἶναι κάτι ποὺ κάποιοι ἀπολαμβάνουν ὡς εὔνοια καὶ δῶρο, ἀλλὰ εἶναι δύναμη ποὺ ὅλοι μας τὴν ἔχουμε ὡς δυνατότητα.

   Κάθε χρόνο, κατὰ τὸν μήνα Ἰανουάριο, ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς προβάλλει μεγάλους ἁγίους ἀσκητὲς καὶ θεολόγους, ὅπως τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες, καὶ μᾶς προτρέπει νὰ ζήσουμε τὴν χάρι τῆς θεολογίας ὥστε καθὼς θὰ ἀντικρύζουμε τὴν ἡμέρα τῆς Ὑπαπαντῆς τὸν πρεσβύτη Συμεὼν νὰ δέχεται στὴν ἀγκαλιά του τὸν Κύριο, νὰ μπορέσουμε νὰ γίνουμε μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ ὁ καθένας μας καὶ θεοδόχος.

   Καθὼς μᾶς προσεγγίζουν μεγάλες γιορτές, πλησιάζουν καὶ μοναδικὲς εὐκαιρίες. Μὲ λίγη σκέψη καὶ ἀρκετὴ φρόνηση πνευματικὴ μποροῦμε καὶ πρέπει ὅλοι μας νὰ γίνουμε καὶ θεολόγοι καὶ θεοδόχοι• ἡ καρδιά μας νὰ δέχεται τὴν χάρι Του καὶ ὁ νοῦς μας νὰ γεννᾶ τὸν λόγο Του.

Τὶς μέρες αυτές, ἀνοίγει ἡ περίοδος τῆς Σαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων, ἡ περίοδος τῆς νηστείας καὶ τῆς προετοιμασίας γιὰ τὴ μεγάλη ἑορτή τῆς Θείας Ἐνανθρωπήσεως. Ποιό εἶναι ὅμως τὸ ἀληθινὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων; Πῶς πρέπει νὰ ζήσουμε τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ; Μήπως κάτι πρέπει νὰ κάνουμε λίγο διαφορετικό, πιὸ οὐσιαστικὸ τὴν περίοδο ποὺ ξανοίγεται μπροστά μας; Μήπως ἡ μέριμνα τοῦ ἑορτασμοῦ κάποιες φορὲς σκεπάζει τὴν οὐσία τῆς ἑορτῆς;

  «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ» γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὸν Τιμόθεο (Α΄ Τιμ. γ΄ 16). Ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος, ὄχι ἄγγελος ἢ κάτι ἄλλο· ἐνδύεται τὴν δική μας φύση, τὴν ἀνθρώπινη, αὐτὴν τιμᾶ καὶ ὑπερυψώνει. Καὶ τοῦτο «ἵνα τὸν Ἀδὰμ Θεὸν ἀπεργάσηται» – γιὰ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος θεός. Αὐτὸς εἶναι ὁ προορισμός μας. Σὲ αὐτὴν τὴν λογικὴ εἶναι ἐντεταγμένη ἡ Ἐκκλησία μας. Μὲ φόντο αὐτὴ τὴν πραγματικότητα καταλαβαίνει τὰ Χριστούγεννα. Λέμε συχνὰ γιὰ τὸν ἑαυτό μας προκειμένου νὰ δικαιολογηθοῦμε: «ἔ, ἄνθρωπος εἶμαι κι ἐγώ». Πόσο λάθος εἶναι μία τέτοια ἀντίληψη! Σκοπός μας δὲν εἶναι νὰ παραμείνουμε ἄνθρωποι, ἀλλὰ νὰ μπολιαστεῖ ἡ ἀγριάδα τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ νὰ βγάλει τὸ ἀγλαόκαρπο δέντρο τοῦ ἐνχριστωμένου ἀνθρώπου, τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἔχει θεϊκὰ χαρακτηριστικά.

  Πρέπει λοιπὸν νὰ γίνει λίγο ἀνάλαφρη ἡ ψυχή μας· νὰ ἀνέβουμε λίγο πιὸ ψηλά. Πάντοτε ἡ Ἐκκλησία, ὅταν θέλει νὰ μᾶς μυήσει στὸν πνευματικὸ κόσμο, μᾶς προκαλεῖ νὰ «ἐπαρθῶμεν ἐνθέως», νὰ φύγουμε ἀπὸ τὴν κατάσταση ποὺ βρισκόμαστε καὶ νὰ ἀνεβοῦμε σὲ ὄρη πνευματικὰ. Μᾶς καλεῖ νὰ πετάξουμε κάποια βάρη μας, καὶ τέτοια βάρη εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας, τὰ πάθη μας, τὰ σκοτάδια τῆς καρδιᾶς μας. Αὐτὴ τὴν περίοδο ἂς πᾶμε στὴν ἐξομολόγηση, ὄχι ἁπλῶς γιὰ νὰ τὰ ποῦμε ἐπειδὴ πρέπει, ἀλλὰ ἐπειδὴ ἔχει ἀνάγκη ἡ ψυχή μας νὰ ἀκουμπήσει πάνω στὸ πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ, στὸ λέντιο τοῦ Κυρίου, καὶ νὰ καταθέσει ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ τὶς ἁμαρτίες καὶ τὰ κρίματά της. Νὰ πᾶμε μὲ μετάνοια ταπεινὰ καὶ νὰ ἀνοίξουμε τὴν καρδιά μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Νὰ ποῦμε αὐτὰ ποὺ εἶναι μεγάλα καὶ ὑποδουλώνουν τὴν ψυχή μας, αὐτὰ ποὺ θεωροῦμε μικρὰ καὶ εἶναι ὕπουλα, αὐτὰ ποὺ συνήθως δὲν ὁμολογοῦμε οὔτε καὶ στὸν ἑαυτό μας καὶ τοῦ τὰ κρύβουμε φοβούμενοι ὅτι θὰ ἀπογοητευθοῦμε. Νὰ πᾶμε καὶ νὰ ἐξομολογηθοῦμε τὸ πῶς ζοῦμε, τί νοιώθουμε, τὶς σκέψεις ποὺ διαταράσσουν τὴν κατάσταση τῆς ψυχῆς μας· ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ ὑποχωρήσουμε, ὅτι διαρκῶς κατακρίνουμε, αἰσθανόμαστε ὑπεροχικά, εἴμαστε εὔκολοι στὸ ψέμα, ἀδύνατοι στὴν πίστη, ἀκάθαρτοι στὴν διάθεση... Μπροστὰ στὸν Θεό, «ἐνώπιοι ἐνωπίῳ», τὸ πρῶτο πράγμα ποὺ πρέπει νὰ πετάξουμε εἶναι οἱ ἁμαρτίες μας.

  Ὑπάρχει καὶ ἕνα δεύτερο: εἶναι οἱ μέριμνές μας. Τὸ μυαλό μας εἶναι γεμάτο ἀπὸ ἐνοχλητικὲς σκέψεις. Διαρκῶς σκεφτόμαστε ἀπίστευτα πράγματα καὶ τὰ μεγαλοποιοῦμε σὰν νὰ νομίζουμε ὅτι μὲ τὴν πολλὴ σκέψη θὰ βροῦμε καὶ τὴ λύση. Δὲν εἶναι ἔτσι. Μὲ τὴν πολλὴ σκέψη χάνουμε τὴν λύση. Ὁ Θεὸς δὲν προσ­εγγίζεται ἀπὸ τοὺς σκεπτόμενους. Ὁ Θεὸς προσεγγίζεται ἀπὸ τοὺς προσευχό­μενους, ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ἐμπιστεύονται, ποὺ ἀκουμποῦν μὲ τὴν καρδιά τους πάνω Του. Γι’ αὐτὸ καὶ μᾶς ζητάει νὰ μὴν εἴμαστε πολυμέριμνοι. Θὰ ἔλθουν τὰ Χριστούγεννα καὶ ἡ ἀπειλὴ τῶν μεριμνῶν θὰ εἶναι πολὺ μεγάλη: Πῶς θὰ γιορτάσουμε; Τί θὰ μαγειρέψουμε; Τί δῶρα θὰ ἀγοράσουμε; Ὅλες αὐτὲς τὶς λεπτομέρειες καλὸ θὰ εἶναι νὰ τὶς τακτοποιήσουμε μία ὥρα ἀρχύτερα μὲ τὸν ἁπλούστερο τρόπο, γιὰ νὰ ἀποφύγουμε, μεριμνώντας καὶ φροντίζοντας γιὰ αὐτά, νὰ χάσουμε τὰ μεγάλα. Πρέπει λοιπὸν μαζὶ μὲ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας νὰ ἀποθέσουμε, νὰ βάλουμε στὴν ἄκρη, καὶ τὸ βάρος τῶν μεριμνῶν μας. «Πάσαν τὴν βιοτικὴν ἀποθώμεθα μέριμναν», ψάλλουμε στὴ θεία λειτουργία. Ἂς τὰ ἀφήσουμε λοιπὸν λίγο στὴν ἄκρη ὅλα αὐτά, ὥστε νὰ μείνουμε στὰ βασικά, στὰ ἀναγκαῖα.

  Καὶ ἕνα τρίτο πράγμα, πολὺ σπουδαῖο: Ὅσοι μποροῦμε –καὶ ὅλοι λίγο ἢ πολὺ μποροῦμε– νὰ σκεφθοῦμε τὸν διπλανό μας. Αὐτὸν ποὺ μπορεῖ νὰ μὴν ἔχει δουλειά, ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι ἄρρωστος... Τί ὡραῖο πράγμα εἶναι νὰ μὴν ἀρκεστοῦμε στὸ «ἔ, θὰ τὸν βοηθήσει ὁ Θεὸς» ἢ στὸ «ἂς τὸν βοηθήσουν κάποιοι ἄλλοι», ἀλλὰ  ἡ ἀνάγκη του νὰ περάσει ἀπὸ τὸ ἀλάφρωμα τῆς δικῆς μας τσέπης! Τί μεγάλη εὐλογία τὸ νὰ βαστάξουμε λίγο καὶ τὰ ὑλικὰ βάρη τῶν ἄλλων, ἂν μποροῦμε καὶ ἂν ἔχουμε αὐτὴ τὴν δυνατότητα! Τί ὄμορφο ἀντὶ νὰ σπατα­λήσουμε σὲ κοσμικὰ καὶ κούφια δῶρα δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τὸν θησαυρὸ τῶν οἰκονομιῶν μας, νὰ δώσουμε λίγο μέσα ἀπὸ αὐτὸν αἰσθήματα ἀγάπης σὲ ἱεροὺς σκοπούς, σὲ ἀναγκαιοῦντες ἀδελφούς μας, ὥστε κάτι νὰ κάνουμε καὶ γιὰ τὴ δική μας ψυχή.

  Αὐτὴ λοιπὸν ἡ εὐλογημένη περίοδος ποὺ ξανοίγεται μπροστά μας, ξεδι­πλώνεται σὰν μία μοναδικὴ εὐκαιρία γιὰ τὸν καθένα μας. Αὐτὸ θὰ μᾶς θυμίζουν συνεχῶς οἱ σαράντα μέρες ποὺ ἀκολουθοῦν· καὶ ὅλη μας ἡ ζωὴ αὐτὴ τὴν ἀνάγκη θὰ ἐπιβεβαιώνει. Σὲ ἐμᾶς μένει λίγο νὰ ἀνοίξουμε τὰ μάτια μας, κάπως νὰ διευρύνουμε τὴν ἀκοή μας νὰ ἀκοῦμε τὰ πνευματικὰ μηνύματα, γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ βρεθοῦμε κάποτε κι ἐμεῖς νοερὰ στὴ Βηθλεέμ, νὰ χαροῦμε μὲ ὅλη μας τὴν ὕπαρξη τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας. Καὶ τότε, αὐτὰ τὰ Χριστούγεννα θὰ βεβαιώνουν ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι «μεθ’ ἡμῶν», ὅτι δηλαδὴ βρίσκεται ἀνάμεσά μας· καὶ ὄχι μόνο ἀνάμεσά μας, ἀλλὰ τελικῶς καὶ ἐντὸς ἠμῶν – «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ἡμῶν ἐστιν» (Λουκ. ιζ΄ 21).

  Εὔχομαι νὰ δώσει ὁ Θεὸς σὲ ὅλους μας ἀνεξαιρέτως νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ ἀντικρύσουμε ὕστερα ἀπὸ σαράντα ἡμέρες τὸν Κύριο ὄχι μόνο γεννώμενο στὴν φάτνη τῆς Βηθλεέμ, ἀλλὰ –κυρίως– ἀνακλινόμενο στὴ φάτνη τῆς ψυχῆς μας. Ἀμήν.

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἔκανε μιὰ τομὴ καὶ ἔβαλε μιὰ βαθειὰ σφραγίδα στὴν ἱστορία. Κανεὶς δὲν θὰ περίμενε μὲ τὸ ἀνθρώπινο μυαλὸ μιὰ τέτοια ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ, ἐπέμβαση ἀγάπης στὸν κόσμο ποὺ δημιούργησε. Ἔβαλε πρῶτον μιὰ μεγάλη σφραγίδα στὸν χρόνο. Δεύτερον, ἔβαλε μιὰ μεγάλη σφραγίδα στὴν κτίση, τὴν ἄϋλο κτίση, τοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς δαίμονες, διότι καὶ σὲ αὐτοὺς συνέβη κάποια ἀλλοίωση. Τρίτον, ἔβαλε μιὰ μεγάλη σφραγίδα στὴν φύση, τὴν ὑλικὴ φύση, τὴν οἰκουμένη.

  Κάθε φορὰ ποὺ περνᾶμε ἀπὸ κάπου καὶ κάνουμε τὸ σταυρό μας θαρρεῖς καὶ ἁγιάζεται ὁ ἀέρας, θαρρεῖς καὶ ἀλλάζει αὐτὸ ποὺ βλέπουμε, ὁ ὑλικὸς κόσμος. Δὲν μένει παρὰ μέσα σ᾿ αὐτὴν τὴν παγκοσμιότητα καὶ τὴν οἰκουμενικότητα νὰ μπεῖ τὸ κρίσιμο πετραδάκι. Καὶ αὐτὸ τὸ πετραδάκι εἶναι νὰ μπεῖ καὶ ἡ δική μας ἀλλοίωση ἀπὸ τὸν σταυρό· ἀλλοίωση πίστεως, σταυρωμένης πίστεως, ἀλλοί­ωση φρονήματος, σταυρικοῦ φρονήματος, ἀλλοίωση ζωῆς, πραγματικὰ ζωῆς θυσίας καὶ σταυροῦ.

  Σὲ αὐτὸ μᾶς προσκαλεῖ ἡ Ἐκκλησία μας, μαζὶ μὲ ὁλόκληρη τὴν κτίση, μαζὶ μὲ τὴν φύση, μαζὶ μὲ ὅλον τὸν κόσμο, νὰ γίνει καὶ ἡ δική μας ἀλλαγὴ ἀπὸ τὴν εὐκολία τὴν κοσμικὴ καὶ τὴν λογική, στὸν σταυρὸ τὸν ἁγιαστικό.

  Ὅλη μας ἡ ζωή, ἡ ἀγωγὴ καὶ ὁ ἐμπαθὴς ἑαυτός μας συνηγοροῦν στὸ νὰ διεκδικοῦμε καὶ νὰ ἐπιβάλουμε τὴν ἀλήθεια μὲ τὴν λογική, τὸ δίκαιο καὶ τὴν δύναμη.  Ἔρχεται ὅμως ὁ Χριστὸς καὶ μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὸ πάθος Του βάζει στὴ θέση τῆς λογικῆς τὴ χάρι, στὴ θέση τοῦ δίκαιου τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ἔλεος, στὴ θέση τῆς ἀνθρώπινης δυνάμεως, τὴν θεϊκὴ δύναμη, τὴν ταπείνωση. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι δίκαιος! Εὐτυχῶς ποὺ δὲν εἶναι δίκαιος! Ἂν εἶναι δίκαιος, τότε «τίς ὑποστήσεται ἀπὸ προσώπου Αὐτοῦ;». Ποιός θὰ μποροῦσε νὰ σταθεῖ μπροστά Του; Ἐξασκεῖ μιὰ ἁγία ἀδικία ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ· τὴν ἀδικία τοῦ ἐλέους. Αὐτὸ τὸ ἔλεος ἀναβλύζει μέσα ἀπὸ τὴν εὐλογημένη πηγὴ ποὺ λέγεται Τίμιος Σταυρός.

  Τί μᾶς λέει ὁ Σταυρός; Νὰ μὴν ἀγωνιζόμαστε νὰ βροῦμε τὸ δίκιο μας· ἂς ἀδικούμαστε. Νὰ μὴν παλεύουμε νὰ ἐπιβάλουμε τὴ δύναμή μας· ἂς ταπει­νούμεθα. Νὰ μὴν θέλουμε μὲ τὰ δεσμὰ τῆς λογικῆς νὰ συλλάβουμε τὸν ἀχώρητο στὸ μικρό μας μυαλουδάκι· ἂς ἀφήσουμε ἐκτεθειμένη τὴν ψυχή μας στὴ χάρι Του, ὅπως αὐτὴ ἐμφανίζεται μέσα ἀπὸ τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ. Λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος, οἱ πολλοὶ χριστιανοὶ εἶναι οἱ χριστιανοὶ τῆς Μεταμορφώσεως· ἀρέσκονται ὅλο στὶς χαρές, τὰ θαύματα, τὰ ὄμορφα πράγματα ἀπὸ τὴ πλευρὰ τῆς πίστεως. Αὐτοὶ εἶναι οἱ πολλοί. Οἱ ἀληθινοὶ ὅμως χριστιανοὶ εἶναι οἱ χριστιανοὶ τῆς Σταυρώσεως. Πίσω ἀπὸ τὸν κάθε σταυρό μας μποροῦμε νὰ δοῦμε τὴν σωτηρία μας. Καὶ πάνω στὸν σταυρό τοῦ Χριστοῦ καλούμαστε νὰ προβάλλουμε καὶ τοὺς δικούς μας τοὺς σταυρούς.

  Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας τέτοιες μέρες καθὼς μᾶς ὑπενθυμίζει δύο ἱστορικὰ γεγονότα, τὸ ἕνα τὴν Εὕρεση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ κατὰ τὸν 4ο αἰῶνα ἀπὸ τὴν βασίλισσα, τὴν μητέρα τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, τὴν Ἁγία Ἑλένη, καὶ τὸ δεύτερο τὴν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀπὸ τὸν Ἡράκλειο ὅταν τὸν πῆρε ἀπὸ τὰ χέρια τῶν Περσῶν, μᾶς δίνει κάθε χρόνο τὴν ἀφορμὴ νὰ ὑψώνεται μπροστὰ στὰ μάτια μας, κυρίως ὅμως νὰ ὑψώνεται στὴν καρδιὰ καὶ στὸ φρόνημά μας ὁ Τίμιος Σταυρὸς γιὰ νὰ μπορεῖ ἔτσι σταυρικὰ νὰ μεταμορφώνει τὴ ζωή μας.

  Ἡ Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ δὲν ἀποτελεῖ μόνον ἕνα γεγονὸς ποὺ ἔγινε τὸν καιρὸ τῆς Ἁγίας Ἑλένης καὶ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἢ τὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος Ἡρακλείου, ἀλλὰ εἶναι μεγάλη μυστικὴ ἑορτὴ καὶ πανήγυρις ποὺ ἐπιτελεῖται διαρκῶς μέσα στὴν καρδιά μας. Αὐτὴ τὴ γεύση τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μέσα στὴν καρδιά μας εὐχόμαστε νὰ τὴν χαρίζει πλούσια ὁ σταυρωθεὶς Κύριος σὲ ὅλους μας. Ἀμήν!

«Ὅταν δὲ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας,
ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν» (Ἰω. ιστ΄ 13)

Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸ τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἔχει σὰν προορισμό Του νὰ φανερώνει τὸν Θεὸ στὴν ἱστορία καὶ στὴν Ἐκκλησία, νὰ Τὸν φανερώνει στὴν αἰώνια βασιλεία Του, παράλληλα δὲ νὰ φανερώνει τὸ μυστήριο τοῦ ἀνθρώπου, τὸν εἰκονισμένο Θεὸ στὸν ἄνθρωπο.

Ὁ λόγος, λοιπόν, ποὺ ὁ Κύριος μᾶς στέλνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι γιὰ νὰ μπορέσουμε κι ἐμεῖς νὰ ζήσουμε τὴ δική μας μεταμόρφωση καὶ τὴ φανέρωση τοῦ δικοῦ μας προσώπου, καὶ ἔτσι νὰ ἀλλάξουμε τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον βλέπουμε τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμο.

Στὴν Ἁγία Γραφὴ ὑπάρχουν τρεῖς μεταμορφώσεις προσώπων πολὺ ἐντυπωσιακές. Ἡ μία εἶναι ἡ μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου πάνω στὸ Ὄρος Θαβώρ, ὅπου, ὅπως περιγράφεται ἀπὸ τοὺς τρεῖς εὐαγγελιστές, «ἐγένετο τὸ εἶδος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἕτερον» (Λουκ. θ΄, 29). Ἡ εἰκόνα τὴν ὁποία εἶχαν οἱ μαθητὲς γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, εἰκόνα ἐντελῶς ἀνθρώπινη, εἰκόνα ἐντελῶς αἰσθητή, ἄλλαξε καὶ μετεμορφώθη καὶ φανερώθηκε γιὰ λίγο ἡ λάμψη τῆς θεότητός Του.

Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ὑπάρχει καὶ μιὰ ἄλλη μεταμόρφωση προσώπου. Ἀναφέρεται στὸ τέλος τοῦ βιβλίου τῆς Ἐξόδου. Ὁ Μωϋσῆς, ἀφοῦ παρέλαβε τὶς Δέκα Ἐντολές, ἀφοῦ διεμήνυσε ἀπὸ μακρυὰ πρὸς τὸν λαὸ τὰ ὅσα ὁ Κύριος τοῦ ἐπηγγέλθη, κατεβαίνοντας ἀπὸ τὸ Ὄρος δοξάσθηκαν, λαμπρύνθηκαν τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου του, ἐπειδὴ τοῦ εἶχε μιλήσει ὁ Θεός. «Δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν αὐτὸν αὐτῷ» (Ἐξ. λδ΄ 29). Τέτοια ἀλλοίωση ὑπέστη τὸ πρόσωπό του ἀπὸ τὴν λάμψη καὶ τὴν δόξα, ὥστε οἱ Ἰουδαῖοι ἀπὸ μακρυὰ τὸν ἔβλεπαν καὶ δὲν ἄντεχαν νὰ τὸν ἀντικρύζουν, πολλῷ μᾶλλον νὰ τὸν πλησιάσουν.

Καὶ ἡ τρίτη μεταμόρφωσις προσώπου εἶναι ἡ ἀλλοίωσις τὴν ὁποία ἔβλεπαν ἀκόμη καὶ ἀκάθαρτα μάτια στὸ πρόσωπο τοῦ διακόνου Στεφάνου ὅταν ἀπελογεῖτο ἐνώπιον τοῦ συνεδρίου. «Ἅπαντες οἱ καθεζόμενοι ἐν τῷ συνεδρίῳ εἶδον τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου». (Πράξ. Στ΄ 15). Ἔλαμψε τὸ πρόσωπο του καὶ δὲν ἦταν αὐτὸ τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο, αὐτὸ ποὺ εἶχαν συνηθίσει νὰ βλέπουν, ἀλλὰ ἦταν ἕνα ἀγγελικὸ πρόσωπο.

Καὶ τὸ δικό μας πρόσωπο μπορεῖ νὰ ἀλλάξει. Κι ὄχι ἁπλῶς μπορεῖ, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἀλλάξει. Πρέπει νὰ ὑποστεῖ αὐτὴν τὴν μεταμόρφωση, ὥστε νὰ βλέπουμε τὸν Θεὸ διαφορετικό, ἀναστημένο, ὄχι μὲ ἀνθρώπινα μάτια. Ἀντιστοίχως, πρέπει νὰ βλέπουμε τὰ γεγονότα ἔξω ἀπὸ τὸν χρόνο, ἔξω ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις, ἔξω ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμό μας, ἔξω ἀπὸ τὴν στενότητά μας. Πρέπει νὰ βλέπουμε τὴ ζωὴ ἔξω ἀπὸ τὴ παροδικότητά της καὶ ἀπὸ τὴν ἐφημερότητά της, πέρα ἀπὸ τὴν μικρότητά της. Καὶ τέλος πρέπει νὰ βλέπουμε τὸν ἑαυτό μας, ὄχι ὅπως εἴμαστε, ἀλλὰ ὅπως θὰ εἴμαστε στὴ δόξα τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι μεγάλες ἀλήθειες αὐτές. Πολλὲς φορὲς πηγαίνουμε στοὺς πνευματικούς μας καὶ τοὺς μιλᾶμε τόσο ἀνθρώπινα καὶ θέλουμε κι αὐτοὶ νὰ μᾶς μιλήσουν ἀνθρώπινα. Κάνουμε τὴν προσευχή μας καὶ αὐτὴ εἶναι πεζή, κουραστική, προκλητικὰ φτωχὴ καὶ ἀνθρώπινη. Κι ὁ Θεὸς μᾶς ἀπαντᾶ πνευματικὰ καὶ δὲν Τὸν ἀναγνωρίζουμε. Ἐμεῖς Τὸν θέλουμε γιὰ ὑπηρέτη αὐτῆς τῆς ζωῆς. Θέλουμε τὴν Ἐκκλησία γιὰ βόλεμα τοῦ συναισθήματός μας, τῆς μικρᾶς καὶ στενῆς ἀντιλήψεώς μας καὶ δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε αὐτὸ τὸ ἄνοιγμα.  Νὰ ἀνοίξουμε τὰ μάτια μας ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο στὸν ἄλλον, ἀπὸ τὸν χρόνο λίγο στὴν αἰωνιότητα.  Νὰ ἀνοίξει ἡ καρδιά μας καὶ νὰ γευθεῖ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, νὰ δεχθεῖ τὴν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.  

Οἱ μέρες αὐτὲς εἶναι μέρες ποὺ μᾶς καλοῦν σὲ μεταμόρφωση σὰν τὴν μεταμόρφωση τῶν ἀποστόλων. Κι αὐτοὶ δειλοὶ ἄνθρωποι ἦταν• ὄχι μόνον δειλοὶ πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Ἀνάσταση. Καὶ ὅμως μετεμορφώθησαν καὶ ὁδηγήθησαν στὸ μαρτύριο ὅλοι τους, μὲ ἐξαίρεση τὸν ἀπόστολο Ἰωάννη. Αὐτοὶ ποὺ ἡ γλῶσσά τους ἦταν δεμένη, ἐκήρυξαν σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Ψαράδες ἦταν καὶ σὰν σοφοὶ μιλοῦσαν. Αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι δὲν μποροῦσαν κἂν νὰ ὁμολογήσουν τὸν Χριστὸ στὴν πιὸ κρίσιμη στιγμὴ τῆς ζωῆς, στὴν πιὸ κρίσιμη στιγμὴ τῆς χάριτος, αὐτοὶ οἱ ἴδιοι ἀκριβῶς ἄνοιξαν τὰ στόματά τους καὶ Τὸν ὁμολόγησαν σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Αὐτοὶ ποὺ δὲν μποροῦσαν νὰ κατανοήσουν τὸν λόγο Του, ἀπεκάλυψαν στὸν κόσμο καὶ στὴν ἱστορία τὸ μυστήριό Του.

Αὐτὸ εἶναι τὸ θαῦμα τῆς Ἐκκλησίας, τὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, ἡ Πεντηκοστή. Ἂς μὴν τὴν γιορτάσουμε σὰν ἕνα γεγονὸς ποὺ κάποτε συνέβη, ἀλλὰ ἂς τὸ μεταμορφώσουμε σὲ μιὰ προσωπικὴ ἐμπειρία ὁ καθένας μας. Χωρὶς αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴ μεταμόρφωση δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε πνευματικά, δηλαδὴ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Μπορεῖ ἡ ζωή μας νὰ ἔχει μιὰ ἠθικὴ ὑπογραφή, μπορεῖ νὰ ἔχει τὴν ποιότητα τοῦ καλοῦ ἀνθρώπου, μπορεῖ νὰ ἔχει τὸν ἀγώνα τῆς εὐτυχίας ἢ καὶ τῆς ἐπιτυχίας σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο. Τὴν θέα ὅμως τοῦ οὐρανοῦ, τῆς ἄλλης ζωῆς, τῆς αἰωνιότητας, καὶ πολὺ περισσότερο τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴ γεύση τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν θὰ τὴν ἀποκτήσουμε. Ἡ Ἐκκλησία μας ἐπαναλαμβάνει τὸ προσκλητήριό της. Τὸ ἐπαναλαμβάνει καὶ σὲ μᾶς.

Νὰ δώσει ὁ Θεὸς αὐτὸ νὰ γίνει, ὄχι σὰν ἀποτέλεσμα κάποιας δικῆς μας προσπάθειας, κυρίως ὅμως σὰν καρπὸς τῆς ταπεινώσεως τῆς δικῆς μας διαθέσεως καὶ τῆς φανερώσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν ταπεινὴ καρδιά μας. Ἀμὴν.

 
Πεντηκοστὴ 2022