«Καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάτα ἐλέησον ἡμᾶς»

Πορεύεται πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ νὰ πάθη καὶ σταυρωθῆ «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας» ὁ Κύριος, ἀδελφοί μου, καὶ παρ᾿ ὅτι πορεύεται πρὸς τὸ πάθος, τὸν ὀνειδισμό, τὸ Σταυρὸ καὶ τὸ θάνατο, ἐν τούτοις δὲν παύει νὰ εὐεργετῆ καὶ νὰ θεραπεύη τὶς ἀσθένειες τοῦ λαοῦ. Θεραπεύει καὶ εὐεργετεῖ, γιὰ νὰ εἰσπράξη ἀχαριστία καὶ ἀγνωμοσύνη: Ἐκεῖνος ποὺ «ἀνατέλλει τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθ. 5, 45).

Ἡ μεγάλη θεϊκὴ καρδιά Του κάμπτεται, λυγίζει καὶ συμπονεῖ στὸν πόνο τῶν ἀρρωστημάτων καὶ ἁμαρτημάτων τοῦ λαοῦ Του. Γι᾿ αὐτὸ προθύμως θεραπεύει, ἰᾶται, συγχωρεῖ, παρηγορεῖ, ἀνακουφίζει καὶ εὐεργετεῖ. Τὸν βλέπουμε σήμερα νὰ εὐεργετῆ θεραπεύοντας δέκα λεπροὺς ἀνθρώπους, ἀπόκληρους τῆς ζωῆς, δέκα δυστυχεῖς ὑπάρξεις ποὺ ἡ ἀρρώστια ἔχει μεταβάλει τὰ σώματά τους σὲ ἕνα ἕλκος, μιὰ ἀνυπόφορη φρικτὴ πληγή.

Αὐτὰ τὰ δυστυχισμένα πλάσματα, μόλις ἀντίκρυσαν τὸν Χριστό, ἕνωσαν τὸν πόνο τους, τὴν συμφορά τους, ἕνωσαν τὴν φωνή τους «λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπίστατα ἐλέησον ἡμᾶς». Κύριε Ἰησοῦ, διδάσκαλε λυπήσου μας. Ἡ μικρὴ αὐτὴ ἱκεσία φανερώνει πὼς οἱ δέκα λεπροὶ ἔχουν γνώση τῆς δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ καὶ συνείδηση τῆς δικῆς τους ἀδυναμίας. Ἀκόμα ἡ μικρὴ αὐτὴ ἱκεσία «ἐλέησον ἡμᾶς», ὅπως φαίνεται στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἔχει μεγάλη δύναμη, γιατί, ὅταν λέγεται μὲ πίστη, ἑλκύει τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀπαλλάσσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν κακοδαιμονία. «Ἐλέησον ἡμᾶς» φωνάζουν δυνατὰ οἱ ἀσθενεῖς καὶ ἀπόκληροι καὶ «ἔστησαν πόρρωθεν», δηλαδὴ στάθηκαν ἀπὸ μακριά. Δὲν χρειάζεται ὅμως, γιατί οὐδόλως φοβίζει τὸν Κύριον ὁ μολυσμὸς τῆς ἀσθένειας, γιατί εἶναι ἀμόλυντος καὶ καθαρός. Δὲν φοβᾶται τὸν μολυσμὸ ἐκ τῆς ἁμαρτίας, γιατί εἶναι ἄμωμος καὶ ἀναμάρτητος καὶ γιὰ αὐτὸ διακηρύσσει «τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας» (Ἰωάν. 8,46). Κανένας ἠθικὸς μολυσμὸς καὶ κανένα μεταδοτικὸ νόσημα, ὅσο μεγάλα καὶ νὰ εἶναι, δὲν μποροῦν νὰ κάνουν τὸν Ἰησοῦ νὰ ὀπισθοχωρήση ἀπὸ τὴν ἐπαφὴ καὶ τὴ συναναστροφὴ μὲ τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἀσθενεῖς ποὺ ἔρχονται πρὸς Αὐτόν, γιὰ νὰ θεραπευθοῦν καὶ νὰ συγχωρηθοῦν. Ὅμως στοὺς συγκεκριμένους ἀσθενεῖς δὲν «ἐπιθέτει τὰς χεῖρας Του», ἀλλὰ τοὺς ὑποδεικνύει νὰ πᾶνε πρὸς τοὺς ἱερεῖς, γιὰ νὰ ἀποφανθοῦν γιὰ τὴν θεραπεία τους. «Πορευθέντες –εἶπε– ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι». Ἔτσι προβλεπόταν ἀπὸ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο· ἂν κανεὶς εἶχε ἀπὸ τὴν λέπρα χτυπηθῆ, νὰ παρουσιάζη στοὺς ἱερεῖς τὸ σῶμα του καὶ νὰ πιστοποιεῖται ἔτσι ἡ ἀποθεραπεία του καὶ ἡ ἐλευθεροεπικοινωνία του. Καὶ τὸ ποθούμενο, τὸ θαῦμα, ἡ ἀποθεραπεία καὶ ἡ ἴαση συντελέσθηκε, ὅταν οἱ λεπροὶ πήγαιναν πρὸς τοὺς ἱερεῖς ὑπακούοντας στὸν Χριστὸ καὶ τὴν ὑπόδειξή Του. «Καὶ ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐκαθαρίσθησαν». Μέγα τὸ δῶρο. Μεγάλη ἡ χάρις καὶ ἡ εὐεργεσία τοῦ Ἰησοῦ πρὸς τοὺς δέκα λεπρούς. Ὅμως αὐτὴ ἡ εὐεργεσία δὲν ἐκτιμήθηκε ὅπως ἄξιζε· «ἔτρεξαν πρὸς τοὺς συγγενεῖς, τοὺς γνωστούς, τοὺς φίλους τους καὶ λησμόνησαν τὸν Ἕνα, Ἐκεῖνον μὲ τὸν ὁποῖον ἔπρεπε νὰ μοιρασθοῦν τὴν χαρὰ τῆς θεραπείας τους, ὅπως πρὸ ὀλίγου ἐμοιράσθηκαν τὴν θλίψη, τὸν πόνο καὶ τὴν ἀγωνία τους. Δὲν ἐπέστρεψαν δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ». Δὲν ἐπέστρεψαν νὰ εὐχαριστήσουν τὸν Εὐεργέτη. Γιὰ αὐτὸ καὶ βαθὺ παράπονο ἐκφράζεται ἀπὸ τὸν ἰατρὸ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων.«Οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;». Δέκα δὲν γιατρεύθηκαν; Ποῦ εἶναι οἱ ἄλλοι ἐννιά; Μόνον ἕνας, ποὺ δὲν ἦταν καὶ συμπατριώτης, εἶχε ἐπιστρέψει καὶ μὲ εὐγνωμοσύνη καταφιλοῦσε τὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ εὐχαριστῶντας Τον. Καὶ συνεχίζει νὰ ἐκφράζη τὸ παράπονό Του «οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ». Μέσα στὶς φράσεις αὐτὲς κρύβεται τὸ παράπονο τοῦ Θεοῦ γιὰ μία μερίδα ἀχαρίστων καὶ ἀγνωμόνων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι παρ᾿ ὅτι πλούσια ἀπολαμβάνουν τὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, τὴν ὑγεία, τὰ ἀγαθά, τὴν εὐφυΐα κ.λπ. πνευματικὰ καὶ ὑλικὰ χαρίσματα καὶ δωρήματα τοῦ οὐρανοῦ καὶ καυχῶνται γι᾿ αὐτά, ἐν τούτοις ποτὲ δὲν εὐχαριστοῦν, ποτὲ δὲν εὐγνωμονοῦν τὸν δοτῆρα καὶ χορηγῶν αὐτῶν, τὸν Ὕψιστον. Τὸ γαϊδουράκι γνωρίζει τὴ φάτνη του, τὸ βόδι τὸν κύριό του, ὁ ἄνθρωπος ὅμως οὔτε τὴν Ἐκκλησία γνωρίζει οὔτε τὸν Χριστὸ παραδέχεται ὡς Κύριο καὶ Θεό του οὔτε Τὸν δοξολογεῖ οὔτε Τὸν εὐχαριστεῖ.

Ἀδελφοί μου, γιὰ δέκα πρόσωπα κάνει λόγο τὸ Εὐαγγέλιο σήμερα. Οἱ ἐννιὰ εἶναι ἀχάριστοι. Ὁ ἕνας εἶναι εὐγνώμων. Ἐμεῖς οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι εἴμαστε χειρότεροι ἀπὸ τοὺς ἐννέα. Ἐκεῖνοι «μόνο νὰ εὐχαριστήσουν ξέχασαν». Ἐμεῖς, ὅμως, ὄχι μόνο ξεχνᾶμε, ἀλλὰ καὶ βλαστημᾶμε τὴν ὥρα ποὺ οἱ ἐκκλησίες λειτουργοῦν, τὴν ὥρα ποὺ στὴν ἱερουργία αὐτὴ ἄγγελοι καὶ χερουβεὶμ καὶ ἀρχάγγελοι ψάλλουν «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ» ὑπάρχουν εὐεργετηθέντες ἀδελφοὶ ποὺ βρίζουν, μουτζώνουν καὶ βλαστημᾶνε.

Τὸ παράπονο τοῦ Ἰησοῦ: «οὐχὶ πάντες εὐεργετήθησαν; Οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;» ἀποτελεῖ ἔλεγχο γιὰ μᾶς καὶ καταδίκη, γιατί ὡς χριστιανοὶ καὶ ὡς Ἕλληνες καὶ ὡς ἔθνος εἴμαστε εὐεργετημένοι πολλαπλῶς ἀπὸ τὸν Κύριό μας καὶ «ἐν πολέμοις καὶ ἐν εἰρήνῃ», ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρος ὁ κόσμος ἀπολαμβάνει τῶν δωρεῶν Του, ἀφοῦ «τὸν ἥλιον Αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους (Ματθ. 5, 45). Εἴμαστε εὐεργετημένοι ἀπὸ τὸν Ὕψιστο ποὺ «ἐνηνθρώπησεν», γιὰ νὰ σώση καὶ λυτρώση ὅλους. Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς μάθουμε, ἂς ἀρχίσουμε νὰ εὐγνωμονοῦμε τὸν Θεὸ ἐκφράζοντας ἔτσι καὶ τὴν πίστη μας καὶ τὴν ἀγάπη μας πρὸς Αὐτόν. Ὁ «ἀλλογενὴς» Σαμαρείτης ἔνοιωσε τὴν εὐεργεσία καὶ «ὑπέστρεψε μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν Θεόν». Ἡ ψυχή του ἦταν γεμάτη μὲ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ τὸ ἐκδήλωσε τοῦτο, ὅταν «ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, εὐχαριστῶν Αὐτῷ». Κατάνυξη καὶ εὐγωνμοσύνη εἶναι ἀρετὲς εὐπρόσδεκτες στὸ Θεό. «Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην… ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει» (Ψαλμ. 50, 19).

Δέχθηκε ὁ Θεάνθρωπος τὰ αἰσθήματα τῆς εὐγνωμοσύνης τοῦ ἀλλοεθνοῦς Σαμαρείτη, τοῦ λεπροῦ, καὶ τὸν διαβεβαίωσε «Ἀναστὰς πορεύου. Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Ἀδελφοί, καθημερινὰ ἂς εὐχαριστοῦμε τὸν Θεὸ γιὰ ὅλα λέγοντας «εὐλόγει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ μὴ ἐπιλανθάνου πάσας» τὰς εὐεργεσίας αὐτοῦ (Ψαλμ. 72, 2). «Ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε. Τοῦτο γὰρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Α´ Θεσσ. 5-18), στὸν ὁποῖον ἀνήκει δόξα, τιμὴ καὶ εὐχαριστία καὶ τώρα καὶ πάντοτε. Ἀμήν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Πόσοι μίσθιοι τοῦ πατρός μου περισεύσουσιν ἄρτων,
ἐγὼ δὲ λιμῷ ἀπόλλυμαι… Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα».

Τοῦ ἀσώτου ἐπεκράτησε, ἀδελφοί, νὰ ὀνομάζεται ἡ σημερινὴ Κυριακή. Καὶ τοῦτο ἐπειδὴ διαβάζεται στὶς ἐκκλησίες μας ἡ γνωστὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ ἀναφέρεται στὴ θλιβερὴ καὶ ὀλέθρια πτώση ἐκείνου τοῦ παιδιοῦ ποὺ ξεστράτησε ἀπὸ τὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ, δρόμο τιμῆς, ἀρετῆς καὶ ἠθικῆς. Καὶ ἔτσι βυθίστηκε στὴν ζωὴ τῆς ἀσωτείας, τῆς αἰσχρῆς ἁμαρτίας. Καὶ κατήντησε ἀπὸ ἀρχοντόπουλο χοιροβοσκὸς πειναλέος, κοκκαλιάρης, καὶ ξυπόλητος, ἀληθινὰ ἀξιοθρήνητος./p>

Δυστυχισμένο παιδί. Ζήτησες τὴν χαρὰ καὶ βρῆκες τὸν πόνο. Ὀνειρευόσουν τὴν εὐτυχία καὶ ἀγκάλιασες τὴ δυστυχία. Πῆρες τὰ χαρίσματα ἀπὸ τὸν πατέρα καὶ τὰ πέταξες στὸ βοῦρκο. Ἤσουνα στὸ σπίτι καὶ ποθοῦσε νὰ φύγεις μακριά. Ἔφυγες μακριὰ καὶ ποθοῦσες νὰ γυρίσεις στὸ σπίτι σου. Ἄλλοτε σὲ ζήλευαν οἱ δοῦλοι. Τώρα ζηλεύεις ἐσὺ τοὺς δούλους. Ἤσουνα ἀρχοντόπουλο κὰ ἔγινες χοιροβοσκός. Ἤσουν πορφυροντυμένος καὶ ἔγινες κουρελιάρης. Ἤσουν γνήσιος γυιὸς καὶ ἔγινες ἀποστάτης. Ἤσουν ἅγιος καὶ ἔγινες ἄσωτος. Ἤσουν χορτᾶτος καὶ τώρα μὲ κόπο ἀναζητεῖς πεινασμένος λίγα ξυλοκέρατα. Κυνήγησες τὴν δόξα καὶ βρῆκες ἀτιμία. Ζήτησες περισσότερα καὶ ἔχασες τὰ πάντα.

Εὐτυχῶς δὲν ἔχασες τὴν ἐλπίδα, τὴν νοσταλγία, τὴν ἐπιστροφὴ καὶ ἔλεγες: Πόσοι ὑπηρέτες τοῦ πατέρα μου τρῶνε καὶ χορταίνουν καὶ ἐγὼ ὁ γυιός του πεθαίνω ἀπὸ τὴν πεῖνα; Ὦ πατέρα «ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ. Μὴ ἐγκαταλίπῃς με μηδὲ ἀχρεῖον δείξῃς τῆς Βασιλείας Σου. Ἔπεσα μὲ τὴν θέλησή μου, ἀπὸ ἐπιλογή μου, στὴν ἁμαρτία. Τώρα ὅμως ἀφυπνίζομαι ἀπὸ τὸν ἠθικὸ λήθαργο, ἐπιστρέφω κοντά σου καὶ φωνάζω μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ταλαιπωρημένης ὑπάρξεώς μου· Πάτερ ἀγαθὲ δὲν εἶμαι πλέον ἄξιος νὰ ὀνομάζωμαι παιδί σου. Δὲν ἔχω τὴν ἀξίωση οὔτε ὡς δοῦλος σου νὰ προσληφθῶ. Γιατί οἱ δοῦλοι σου μένουν στὸ σπίτι, ἐνῶ ἐγὼ εἶμαι ἀνάξιος νὰ μένω σὲ αὐτό. Ἐργάτη σου μισθωτὸ κάνε με, ἂν καὶ δὲν τὸ ἀξίζω. «Ἐξελεξάμην παραριπτεῖσθαι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ μου μᾶλλον ἢ οἰκεῖν με ἐν σκηνώμασιν ἁμαρτωλῶν» (Ψαλμ. 83ος, στίχ. 11). Δηλαδὴ προτιμῶ (τώρα) νὰ εἶμαι παραπεταμένος στὸ σπίτι μου καὶ νὰ ἔχω τὴν τελευταία θέση παρὰ νὰ κατοικῶ σὲ σκηνώματα καὶ ἀνάκτορα ἁμαρτωλῶν.

Ἀναστὰς λοιπὸν ἦλθε πρὸς τὸν πατέρα του. Καὶ ἐκεῖνος βλέπει «ἔτι μακρὰν αὐτοῦ ἀπέχοντος» ἕνα πειναλέο, γυμνό, ξυπόλητο ποὺ σέρνει ἀργὰ τὰ βήματά του, καὶ ἀναγνωρίζει σὲ αὐτὸν τὸ παιδί του καὶ «εὐσπλαγχνίσθη καὶ δραμὼν ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ κατεφίλει αὐτόν». Φίλημα ἀγάπης καὶ συγχωρήσεως ἔδωκε ὁ πατέρας στὸ παιδί του καὶ ὄχι μόνο· «ἐξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην καὶ ἐνδύσατέ τον» παραγγέλλει. «Δότε δακτύλιον εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ» καὶ ὑποδήματα στὰ πόδια του· «καὶ τὸν μόσχον τὸν σιτευτὸν θύσατε», ἵνα «φαγόντες εὐφρανθῶμεν ὅτι ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, ἀπολωλὸς ἦν καὶ εὑρέθη». Ἀδελφοί, καταλάβατε τὸ μεγαλεῖο τῆς θείας εὐσπλαγχνίας; Εὐθὺς σὰν ὁ ἁμαρτωλὸς υἱὸς ἐπιστρέψη, ὁ Θεὸς Πατέρας πρῶτος σπεύδει πρὸς συνάντησή του, τὸν ἀγκαλιάζει, τὸν φιλάει καὶ τὸν ἀποκαθιστᾶ στὴν πρώτη τιμή. Τοῦ δίνει δακτυλίδι στὸ χέρι καὶ ὑποδήματα στὰ πόδια, γιὰ νὰ βαδίζη πλέον στὸ δρόμο τῆς ἀρετῆς. Τὸν δέχεται χωρὶς ἐπιφυλάξεις, χωρὶς ὅρους, χωρὶς κυρώσεις, χωρὶς ἐπιπλήξεις, ἀλλὰ μὲ χαρὲς καὶ γλέντια καὶ χοροὺς «πάλιν τῆς οἰκείας δόξης χαρίζεται τὰ γνωρίσματα καὶ μυστικὴν τοῖς ἄνω ἐπιτελεῖ εὐφροσύνην» (Στιχηρὸ ἀπὸ τὸν ἑσπερινό της Κυριακῆς τοῦ Ἀσώτου).

Ἀδελφοί, ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Πάντα ὁ ἐρχομὸς τοῦ Τριωδίου καὶ τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ἀποτελεῖ ἕνα σημαντικὸ γεγονὸς γιὰ τὸν χριστιανό, μιὰ ἀφορμὴ γιὰ ἐπιστροφὴ τοῦ ἀνθρώπου στὸν Θεό, μιὰ πορεία πρὸς συνάντηση μαζί Του. Ἂς φωνάξουμε λοιπὸν τὸ «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν Πατέρα» ὅπως ὁ Ἄσωτος, καὶ χωρὶς ἀναβολὴ ἂς πάρουμε τὸ δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Καὶ τοῦτο γιατί μέχρι στιγμῆς ἔχουμε μιμηθεῖ τὸν «ἄσωτο» στὸ πρῶτο μέρος τῆς ζωῆς του, δηλαδὴ στὸ ὅτι ἔχουμε ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό. Ζοῦμε στὴν ἐξορία ὅπως ὁ Ἀδάμ. Φορτωμένοι μὲ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας, νομίζουμε πὼς δὲν ὑπάρχει σωτηρία καὶ πέφτουμε ἴσως σὲ ἀπόγνωση. Μπροστά μας ὅμως βλέπουμε δυὸ δρόμους νὰ ἀνοίγωνται. Ἂν ἀκολουθήσουμε τὸν δρόμο τῆς ἀπελπισίας, στὸ τέλος τοῦ δρόμου θὰ βροῦμε στὸ δένδρο κρεμασμένο τὸν Ἰούδα. Ἂν ἀκολουθήσουμε τὸν ἄλλο δρόμο, στὸ τέλος του θὰ μᾶς περιμένει μία πατρικὴ ἀγκαλιά. Ἡ ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Ὅμως δὲν πρέπει νὰ καθυστεροῦμε ἄλλο. Ἡ ζωὴ δὲν περιμένει.

Ἂς ποῦμε ἀποφασιστικά: «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν Πατέρα» καὶ ἂς ἀκολουθήσουμε τὸν δρόμο τὰ ἐπιστροφῆς. Ὁ δρόμος βέβαια δὲν θὰ εἶναι εὔκολος. Θὰ χρειασθῆ νὰ κοπιάσουμε, νὰ ματώσουμε. Ἡ πορεία μας θὰ εἶναι ἀνηφορικὴ καὶ θὰ πρέπει νὰ τὴν χαρακτηρίζει ἡ θλίψη γιὰ τὴν ἐξορία μας ἀπὸ τὸν οὐρανό. Γι᾿ αὐτὸ θὰ πρέπη νὰ ἀποχωρισθοῦμε: ἀπὸ τὴν τεμπελιὰ ποὺ μᾶς κρατᾶ σὲ μία ὀδυνηρὴ παθητικότητα, ποὺ ὁδηγεῖ συνεχῶς πρὸς τὰ κάτω· ἀπὸ τὸν ἐγωκεντρισμό, αὐτὴ τὴ λαθεμένη στάση, ποὺ δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ ταπεινωθοῦμε καὶ νὰ φτάσουμε μέχρι τὸ πετραχήλι ἑνὸς πνευματικοῦ· ἀπὸ τὴν ἀργολογία, τὰ πολλὰ καὶ ἄχρηστα σχόλια καὶ λόγια, ποὺ δὲν προσφέρουν τίποτα, ἀλλὰ σκοτώνουν, δηλητηριάζουν καὶ φουντώνουν τὴν δειλία, τὴν ἀργία, τὸν ἐγωκεντρισμό· καὶ τέλος θὰ πρέπη νὰ μειώσουμε τὶς ἐπιπόλαιες κοινωνικὲς ψυχαγωγίες καὶ τὰ γλέντια ποὺ ὁδήγησαν τὸν ἄσωτο στὴν ἀνυπόφορη μοναξιὰ καὶ τὴν συντροφιὰ τῶν χοίρων. Αὐτὲς οἱ συνήθειες πρέπει νὰ ἀποβληθοῦν. Ἀντὶ αὐτῶν ἂς ἀποκτήσουμε συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας, αὐτογνωσία καὶ σωφροσύνη, ταπείνωση ὅπως ὁ Τελώνης, μετάνοια ὅπως ὁ Ἄσωτος.

Ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ποὺ ἀνατέλλει μᾶς προσφέρει τὴν εὐκαιρία νὰ ξαναβροῦμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὸ θεῖο προορισμό μας. Ἀρκεῖ νὰ ποῦμε μὲ ἀποφασιστικότητα ὅπως ὁ Ἄσωτος: «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν Πατέρα». «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὴν Ἀνάστασιν». «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὴν προσωπική μου Ἀνάσταση». Ἀμήν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Ἐλέησόν με Κύριε, υἱὲ Δαυΐδ, ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται».

Τὸ τελευταῖο ἔτος τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας Του διανύει ὁ Κύριος, ἀδελφοί, καὶ τὸ τρίτο ἔτος τῆς ἐπὶ γῆς οὐρανίου διδασκαλίας Του. Ὁλοένα καὶ περισσότερο ἐκδηλώνεται ἡ ἐχθρότητα τῶν Ἰουδαίων ἐναντίον Του, γι᾿ αὐτὸ καὶ Αὐτὸς ἐξέρχεται στὰ βόρεια τῆς Γαλιλαίας «πρὸς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος». Ἐδῶ θὰ πραγματοποιηθῆ τὸ ἔλεος τοῦ οὐρανοῦ πρὸς τὴν Συροφοίνισσα Ἰούστα, ὑπὲρ τῆς δαιμονιούσης θυγατέρας της Βερονίκης, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐξέρχονται τὰ ἔθνη στὸ πρόσωπο τῆς Χαναναίας πρὸς συνάντηση τοῦ Ἰησοῦ, γιὰ νὰ ἀποτελέσουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του.

Ἡ πονεμένη μητέρα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, εὐσεβεῖς χριστιανοί, δοκιμάζεται πολὺ στὴ ζωή της. Ἡ ἀσθένεια τῆς θυγατρός της εἶναι καὶ ἀπερίγραπτη καὶ ἐπικίνδυνη, ἀφοῦ κατὰ τὴν δική της ἔκφραση «κακῶς δαιμονίζεται». Πολὺ καιρὸ ὑποφέρει τὸ κορίτσι. Πολὺ καιρὸ συμπάσχει καὶ ἡ μάνα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὅταν ἀντικρύζη τὸν Ἰησοῦ, δὲν συνομιλεῖ ἁπλῶς μαζί Του, ἀλλὰ «ἐκραύγασεν» ἀπευθύνοντας θερμὴ καὶ μεγαλόφωνη παράκληση πρὸς τὸν Κύριο. Ἐδίσταζε νὰ Τὸν πλησιάση. Ἦταν εἰδωλολάτρις. Καὶ παρὰ ταῦτα μᾶς δίδαξε μία μικρή, συνοπτικὴ καὶ μὲ ἀπέραντο περιεχόμενο καὶ δύναμη προσευχή: «Ἐλέησον Κύριε, Υἱὲ Δαυΐδ».

Αὐτὴ ἡ προσφώνηση μᾶς βεβαιώνει ὅτι ἡ Χαναναία θεωροῦσε καὶ πίστευε τὸν Ἰησοῦν ὡς Μεσσία, ὡς τὸν ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ Σωτῆρα, ὁ ὁποῖος θὰ ἔφερε στὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ «πᾶσαν εὐλογίαν». Καὶ ἱκετεύει: «Κύριε, βοήθει μοι».

Φαντασθεῖτε, ἀδελφοί, τὴ θέση τῆς Χαναναίας, ὅταν ὁ Κύριος τῆς εἶπε «οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις». Οἱ ἄλλοι εἶναι «τὰ παιδιὰ» καὶ ὁ ἄρτος, τὸ ψωμί, προορίζεται γι᾿ αὐτά. Αὐτὴ καὶ ἡ κόρη της εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σκυλάκια ποὺ δὲν ἔχουν δικαίωμα νὰ φᾶνε ἀπὸ τὸν ἄρτο. Σκληρὴ ὥρα δοκιμασίας καὶ ἀπογνώσεως. Ὁ Κύριος λέγει «οὐκ ἔστι καλόν», αὐτὴ ἀπαντᾶ «Ναί, Κύριε». Ὁ Χριστὸς ὀνομάζει τοὺς Ἰουδαίους τέκνα, αὐτὴ ὑπερθεματίζει. Ὁ Χριστὸς ὀνομάζει αὐτὴ «κυνάριον» καὶ αὐτὴ ἀποδέχεται τὴν παρομοίωση. Καὶ πάνω σὲ αὐτὴν οἰκοδομεῖ τὸ πλέον καταπληκτικὸ ἐπιχείρημα, τὸ ὁποῖο μόνο μία ψυχὴ ποὺ πιστεύει καὶ εἶναι ταπεινὴ θὰ μποροῦσε νὰ συλλάβη τὴν πιὸ τραγικὴ ὥρα τῆς ζωῆς της. «Ναί, Κύριε· καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν».

Μὲ τὴν ὁμολογία αὐτὴ ἐκφράζεται ἡ πίστη καὶ ἡ ταπείνωση, ἡ ἐμπιστοσύνη καὶ ἡ ὑποταγὴ τῆς πονεμένης μάνας, ἀλλὰ συγχρόνως ἐξαγγέλλεται ὁ θρίαμβος τῆς πίστεως ἀπὸ τὸν Κύριο· «ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις, γεννηθήτω σοι ὡς θέλεις». Καὶ θεραπεύθηκε ἡ θυγατέρα της ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης. Εἶναι ἄξια θαυμασμοῦ ἡ Χαναναία. Ἡ Χαναναία ποὺ ἔμεινε ἀνώνυμη· εἶναι πολὺ ἀνώτερο νὰ μείνη κανεὶς χωρὶς ὄνομα μὲ ὅλες τὶς καλές του πράξεις παρὰ ἐπώνυμος μὲ ἱστορία δύσφημη, ἀνέντιμη, ἀπαξιωτική.

Ἡ Χαναναία ζεῖ στὶς συνειδήσεις μας καὶ θαυμάζεται, ἐνῶ ἡ Ἡρωδιὰς ἢ ὁ Πιλᾶτος μᾶς προκαλοῦν ντροπή. Ἡ Χαναναία δὲν ἔφυγε οὔτε ἀπέκαμε παρακαλῶντας, παρ᾿ ὅτι τόσον ἐξουθενώθηκε καὶ ταπεινώθηκε, καὶ αὐτὸ ἀποδεικνύει σταθερὴ πίστη καὶ ἀκλόνητη. Παραδέχεται καὶ ἀποδέχεται τὸν χαρακτηρισμὸ τοῦ «κυναρίου» καὶ ἀποδεικνύει τὴν μεγάλη ταπείνωσή της. Ἐπιμένει νὰ λάβη ψίχουλα ἀπὸ τὸ τραπέζι καὶ ἀποδεικνύει σύνεση θαυμαστή. Πίστευε καὶ ζητοῦσε. Ἱκέτευε καὶ ταπεινοφρονοῦσε. Ἐπέμενε στὸ ζητούμενο ἐκφράζοντας σύνεση καὶ ἄκουσε τὸ «γεννηθήτω σοι ὡς θέλεις».

Ἡ πίστη, ἡ ταπείνωση καὶ ἡ σύνεση τῆς Χαναναίας ἀπέσπασαν τὸ ἔλεος τοῦ Ἰησοῦ.

Ἀδελφοί μου, ὅταν ὁ οὐρανὸς εἶναι μαῦρος, ὅταν σελήνη, ἄστρα δὲν φαίνονται, ὅταν ὅλα γύρω μας μπερδεύονται καὶ μᾶς μπερδεύουν, ὅταν ὅλοι γύρω μας προσπερνοῦν ἀδιάφορα, τότε πρέπει νὰ ζητᾶμε μὲ πίστη, ταπείνωση καὶ σύνεση ψίχουλα ἀπὸ τὶς δωρεὲς τοῦ οὐρανοῦ. Μὲ πίστη, ταπείνωση καὶ σύνεση θὰ φανοῦν ἥλιος, σελήνη, ἄστρα καὶ ὁ δωρεοδότης Κύριος θὰ ἐκπληρώση καὶ θὰ ἱκανοποιήση τὰ αἰτήματά μας καὶ τὶς ἀνάγκες μας λέγοντας: «Ὦ ἄνθρωπε, μεγάλη σου ἡ πίστις, γεννηθήτω σοι ὡς θέλεις».

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ἡ Ἐκκλησία μας, ἀδελφοί μου, σήμερα Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ψάλλει: «Χριστὸς ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης, ἑκουσίως χεῖρας ἐκτείνας ὕψωσεν ἡμᾶς εἰς τὴν ἀρχαίαν μακαριότητα» (ἰδιόμελο Σταυροπροσκυνήσεως), στοχεύοντας νὰ πετύχουμε μία συνάντηση μὲ τὸν ἀναστημένο Ἰησοῦ. Γι᾿ αὐτὸ καὶ προβάλλει τὸν Σταυρό, ὄχι μόνο γιὰ νὰ μᾶς θυμίση ὅτι χωρὶς αὐτὸ τὸ σταύρωμα δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ τὸν συναντήσουμε, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μᾶς ἐνθαρρύνη δείχνοντας ὅτι ἡ Σταύρωση αὐτὴ στὴν πραγματικότητα εἶναι ἕνας ζωηφόρος θάνατος καὶ μία σταυρόμορφη Ἀνάσταση. Ὁ διάβολος κυρίευσε τὸν ἄνθρωπο προσφέροντας τὴν θανατηφόρα ἐγωϊστικὴ ἱκανοποίηση σὰν ἕνα τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ ἀπολάμβανε πληθώρα ζωῆς, καὶ ἔτσι τὸν ἀπέκοψε ἀπὸ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς, τὸν Θεό.

Ὁ Χριστός, ὁ ἐνσαρκωμένος Θεός, μᾶς συνδέει καὶ πάλι μὲ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς, μὲ τὴν ἀγάπη ποὺ σταυρώνεται. Ἔτσι ὅποιος θέλει νὰ Τὸν ἀκολουθήση, νὰ βρεῖ τὸν δρόμο ποὺ θὰ τὸν φέρει σ᾿ Ἐκεῖνον, πρέπει νὰ ἀρνηθῆ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ πάρη τὸ σταυρὸ πάνω στὸν ὁποῖο θὰ σταυρώση τὸν ἐγωισμό του. Ὅποιος θέλει νὰ ζήση πραγματικά, πρέπει νὰ θανατώση τὸν θάνατο, ποὺ εἶναι ὁ ἐγωισμός του. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν Σταυρὸ αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8-34). Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δῆ πραγματικὰ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, δὲν θὰ δυσκολευθῆ νὰ διακρίνη τὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Γιατί, ὅποιος νοιώση τὴν ἀγάπη ποὺ σταυρώνεται, ξέρει ὅτι γι᾿ αὐτὴ τὴν ἀγάπη δὲν ὑπάρχει θάνατος. Ὁ Σταυρὸς ποὺ ἦταν σύμβολο τοῦ θανάτου, ἔγινε ἡ ἐγγύηση τῆς ζωῆς, γιατὶ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία στὴν ἀγάπη νὰ σταυρωθῆ καὶ νὰ γίνη ἔτσι ἀθάνατη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος σταυρώνη τὸν ἐγωισμό του, γιὰ νὰ δημιουργήση χῶρο μεσὰ τὴν καρδιά του γιὰ νὰ ἀναπτυχθῆ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο, τότε ζωοποιεῖται, γιατί «σκοτώνει τὴν αἰτία τοῦ θανάτου».

Ἀδελφοί μου, διὰ τοῦ Σταυροῦ ὁ ἄνθρωπος ἐπιστρέφει στὸν Θέο καὶ ἑνώνεται μαζί Του. Ἐνδύεται τὸ φῶς καὶ ἀποκτᾶ τὴν ζωή. Ἀποβάλλει τὸ ἔνδυμα τῆς φθορᾶς καὶ τῆς θνητότητας καὶ ἐνδύεται τὸ ἔνδυμα τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς ἀθανασίας. Μὲ τὸν Σταυρὸ οἱ ἄνθρωποι ἑνώνονται μεταξύ τους ἀνεξαρτήτως ἐθνότητας, φυλῆς, χρώματος, φύλου κ.λπ. Γίνονται ἀδελφοὶ καὶ μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. «Σωτηρίαν εἰργάσω ἐν μέσῳ τῆς γῆς Χριστὲ ὁ Θεός· ἐπὶ Σταυροῦ τὰς ἀχράντους σου χείρας ἐξέτεινας ἐπισυνάγων πάντα τὰ ἔθνη κράζοντα, Κύριε δόξα σοι». Ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ ἑνότητα ὅλου τοῦ κόσμου, διότι «διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὄλῳ τῷ κόσμῳ», καὶ κατάργηση τοῦ μόνου διασπαστικοῦ τῆς ἀνθρώπινης ἑνότητας στοιχείου, ποὺ εἶναι ἡ ἁμαρτία.

Ἀδελφοί μου,

Τὸ σύμβολον τοῦ πάθους τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ καὶ τοῦ θανάτου Αὐτοῦ βλέπομε σήμερα στὸ μέσον τοῦ Ναοῦ ὄχι ὅμως αἱματωμένο ἀλλὰ μὲ ἄνθη στολισμένο καὶ παρέχον χαρά, ἀγαλλίαση καὶ ἐλπίδα γιὰ τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς ἑνὸς ἑκάστου. Καὶ ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε γιὰ τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ἀξία αὐτῆς ἔκανε λόγο· «Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὄλον καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ;». Εἶναι τόσο σπουδαῖα τὰ λόγια αὐτὰ ὅσο σπουδαία εἶναι καὶ ἡ ψυχή. Μέσα σ᾿ αὐτὲς τὶς λίγες λέξεις κρύβεται ἡ ἱεραρχία τῶν ἀξιῶν τῆς ζωῆς. Συνθέτει ὁ Ἐσταυρωμένος Ἰησοῦς τὸ ὕψιστο ἀγαθὸ καὶ ὑποδεικνύει τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τῆς ζωῆς. Στὶς λέξεις αὐτὲς βρίσκεται τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ὕλης καὶ τοῦ πνεύματος, τῆς γῆς καὶ τοῦ οὐρανοῦ, τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς, τοῦ παρόντος καὶ τοῦ μέλλοντος, τοῦ προσωρινοῦ καὶ τοῦ αἰώνιου, τοῦ φθαρτοῦ καὶ τοῦ ἀφθάρτου. Οἱ φράσεις αὐτὲς θαρρῶ πὼς θά ᾿πρεπε νὰ γραφοῦν στὰ μέγαρα τῶν πλουσίων, στὰ γραφεῖα τῶν ἐμπόρων, στοὺς οὐρανοξύστες, στὰ κοινοβούλια, στὶς πρωθυπουργικὲς κατοικίες, στὶς τράπεζες, στὶς αἴθουσες θεαμάτων καὶ ψυχαγωγίας, ἀκόμη καὶ στὶς πλάκες τῶν μνημείων. Νὰ ἀκουστῆ καὶ νὰ διαβαστῆ παντοῦ πὼς ἡ ψυχή μας ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἀπὸ τοὺς θησαυροὺς καὶ τὶς τιμὲς ὁλόκληρου τοῦ κόσμου. Ἐκεῖνος ποὺ χάνει τὴν ψυχὴ του, ἔστω ποὺ ἂν κέρδισε ὅλο τὸν κόσμο, θά ᾿ναι γιὰ πάντα χαμένος.

«Ἀθάνατος ὑπάρχουσα ψυχή μου, τοῖς κύμασι τοῦ βίου μὴ καλύπτου», γιατὶ ἴσως νά ᾿χης «κέρδος στὴ γῆ» καὶ ζημιὰ στὸν οὐρανό. Πολὺ μεγάλο ἀγῶνα κάνουν οἱ ἄνθρωποι γιὰ τὴν κατάκτηση τοῦ ὑλικοῦ κέρδους. Σὰν ἄλλοι ριψοκίνδυνοι ἀργοναῦτες ξεκινοῦν γιὰ τὴν μακρινὴ Κολχίδα ποὺ τοὺς ὑπόσχεται «τὸ χρυσόμαλλο δέρας». Κυνηγητὸ τοῦ πλούτου γίνεται παντοῦ. Γιὰ τὴν ἀπόκτησή του χρησιμοποιοῦνται ὅλοι οἱ τρόποι. Ψεῦδος, ἀπάτη, πλαστογραφία, κλοπή, τυχερὰ παιχνίδια, ληστεῖες, φόνοι, συκοφαντίες, ψευδομαρτυρίες. Τὸ χρῆμα ἐξαγοράζει συνειδήσεις, ρίχνει κυβερνήσεις, κλείνει σπίτια. Ὅλα αὐτὰ δίνουν κέρδος στοὺς ἀνθρώπους ἐδῶ στὴ γῆ. Ζημιὰ στὸν οὐρανό. Ἀλλὰ μήπως καὶ ἡ δόξα εἶναι μικρότερος πειρασμός; Ἂν κάποιοι μίσησαν τὸν πλοῦτο, τὴ δόξα ὅμως κανένας. Εἶναι πανίσχυρος μαγνήτης. Πόσοι ἀνεβαίνοντας δὲν πρόσβαλαν τὴν δικαιοσύνη καὶ τὴν ἀρετή; Ἡ δόξα εἶναι παιδὶ τοῦ ἐγωϊσμοῦ καὶ τῆς ὑπερηφάνειας. Εἶναι κέρδος μιᾶς ἄνομης πάλης. Εἶναι κέρδος στὴν γῆ, ζημιὰ στὸν οὐρανό. Ἐπίκαιρος ἡ Γραφὴ «Πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χάρτου». (Α’ Πέτρ. 1-24)

Ἀδελφοί,

Τί ἔχει νὰ ὠφεληθῆ ὁ ἄνθρωπος, ἂν κερδίση τὸν κόσμο ὅλο μὲ τὰ πλούτη καὶ τὶς δόξες του, χάση ὅμως γιὰ πάντα τὴν ψυχή του; «Τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;». Προτιμότερη ὑλικὴ ζημιὰ στὴν γῆ καὶ κέρδος στὸν οὐρανό παρὰ τὸ ἀντίθετο. Γιὰ τὸν κίνδυνο τῶν ὑλικῶν θησαυρῶν μᾶς μίλησε ὁ Κύριος μας, ὅταν δίδαξε «μὴ θησαυρίζεται θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς».

Γιατὶ «ὁ κόσμος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ, ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα.» (Α΄ Ἰωάν. 2-17). Γιατί νὰ θυσιάζουμε τὰ οὐράνια γιὰ τὰ ἐπίγεια;

Γιατί νὰ ἀνταλλάσσουμε τὴν ἀθανασία μὲ τὰ παρόντα;

Γιατί νὰ προτιμᾶμε τὸ λυχνάρι ἀπὸ τὸν ἥλιο;

Γιατί δολοφονοῦμε τὸν ἑαυτό μας ;

Γιατί «μεριμνᾶμε καὶ τυρβάζουμε περὶ πολλά» ἐνῶ «ἑνός ἐστι ἡμῖν χρεία»;

Ἀδελφοί μου, Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα. Ἡ Σταύρωση πρὶν τὴν Ἀνάσταση. Μπροστά μας ὑψωμένος ὁ Σωτήρας στὸ Σταυρὸ τοῦ Γολγοθᾶ. Εὐλαβικὰ ἀνεβαίνουμε τὸν Κρανίου τόπο καὶ ταπεινὰ Τὸν προσκυνοῦμε, γιατί μὲ τὴν χάρι Του ξέπλυνε τὶς ἁμαρτίες μας καὶ καθάρισε τὴν ἀθάνατη ψυχή μας. Ἂς ἑτοιμασθοῦμε γιὰ τὸν Οὐρανό. Εἶναι τὸ πιὸ μεγάλο κέρδος.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἀνοίγει τὸ στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων. Ἀνοίγει τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν, παλαίστρα ἐναντίον τοῦ σατανᾶ καὶ τοῦ κακοῦ. « Οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τὸν καλὸν τῆς νηστείας ἀγῶνα (Β’ Ἰδιόμελον Στιχηροῦ Τριῳδίου εἰς τοὺς αἴνους Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς), ἀναλαμβάνοντες τὴν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ». Ἂς ἀντιπαραταχθῶμεν κατὰ τοῦ ἐχθροῦ, ἔχοντες ὡς τεῖχος καὶ πρόχωμα τὴν πίστη, ὡς θώρακα τὴν προσευχή, ὡς περικεφαλαία τὴν ἐλεημοσύνη καὶ ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστεία, ἡ ὁποία ἀποκόπτει πᾶσαν κακίαν.

Προηγήθηκαν τῆς σημερινῆς Κυριακῆς ἄλλες τέσσερεις: ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, πού μᾶς δίδαξε τὴν ταπείνωση . Ἡ τοῦ Ἀσώτου πού μᾶς ὑπέδειξε τὴ μετάνοια. Ἡ τῶν Ἀπόκρεω πού μᾶς πληροφόρησε γιὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου στὴ γῆ καὶ τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, καὶ τέλος ἡ Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, πού μᾶς περιέγραψε τὸ δρᾶμα καὶ τὴν τραγωδία τῶν πρωτοπλάστων, τὴν πτώση τους καὶ τὴν ἐξορία ἐκ τοῦ Παραδείσου.

Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ λέγεται πρώτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν καὶ μᾶς προτρέπει γιὰ προσευχὴ καὶ νηστεία, καθαρὴ νηστεία σώματος καὶ ψυχῆς, νηστεία τοῦ στόματος, τῶν χειλέων, τοῦ νοῦ, τῆς καρδιᾶς, τῶν κακῶν ἐπιθυμιῶν, ἀποξένωση ἀπὸ κάθε ὑλικὸ καὶ πνευματικὸ πάθος. Μᾶς προκαλεῖ νὰ ἀγωνιστοῦμε τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς ἀρετῆς, νὰ νικήσουμε τὴν κακία. Μᾶς προκαλεῖ νὰ ὁπλιστοῦμε μὲ τὴ δύναμη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ν᾿ ἀντιπαραταχθοῦμε ἕτοιμοι νὰ δώσουμε τὴ μάχη μὲ τὸν ἀντίπαλο καὶ ἐχθρό μας διάβολο, ἔχοντας ὡς πρόχωμα τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας, θώρακα καὶ ἐλπίδα τὴν προσευχή, καὶ περικεφαλαία τὴν ἐλεημοσύνη.

Ἡ νηστεία εἶναι θεῖος θεσμός, ἡ παράβαση τοῦ ὁποίου εἶχε ὡς συνέπεια τὴν ἔξωση τῶν πρωτοπλάστων ἐκ τοῦ Παραδείσου. Ἐπειδὴ δὲν νηστέψαμε, χάσαμε τὸν Παράδεισο. Ἂς νηστέψουμε λοιπόν, γιὰ νὰ ἐπανέλθουμε σ᾿ Αὐτόν. Ἡ νηστεία, μᾶς πληροφορεῖ ὁ Μέγας Βασίλειος, «εἶναι ἀρχαῖον δῶρον οὐ παλαιουμένου ἢ γηράσκον…Πατέρων ἐστὶ κειμήλιον… Νηστεία προφήτας γεννᾷ, νομοθέτας σοφίζει, εἶναι ἀγαθὸν φυλακτήριον τῆς ψυχῆς, σωφροσύνης δημιουργὸς πάντας τοὺς ἁγίους χειραγωγήσασα εἰς τὴν κατὰ Θεοῦ πολιτείαν». Καὶ συνεχίζει ὁ ἱερὸς πατέρας: « Πρόσεχε ὅμως· μόνον τροφῆς νηστεία εἰς οὐδὲν ὠφελεῖ. Νηστεία γὰρ ἀληθὴς ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις. Κρεῶν οὐκ ἐσθίεις ἀλλ᾿ ἐσθίεις τὸν ἀδελφόν. Οἶνου ἀπέχεις, ἀλλ᾿ ὕβρεων οὐ κρατεῖς».

"Νηστεύοντες λοιπόν, ἀδελφοί, σωματικῶς νηστεύσωμεν καὶ πνευματικῶς», ὅπως μᾶς διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας, καὶ ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς συνεχίζει «τρῶσόν μου τὴν ψυχὴ Κύριε, ἵνα ἐγκρατῶς διανύσω τὴν τῆς νηστείας προθεσμίαν, μὴ μόνον γαστρὸς ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων εἰσόδων τῆς ἁμαρτίας κρατῶν."
(ἰδιόμελον ἀποστίχων Λυχνικοῦ τῆς τρίτης Β’ Νηστειῶν).

Ἄλλ᾿ ὅμως ἡ σημερινὴ Κυριακὴ λέγεται πρώτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν καὶ ἑορτάζεται ὡς Κυριακή της Ὀρθοδοξίας. Αὐτὴ ἡ Κυριακὴ εἶναι ἡ ἑορτὴ καὶ ἡ πανήγυρις τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς μας, ὁ θρίαμβος καὶ ἡ ἐπικράτησή της ἐναντίον ὅλων τῶν αἱρέσεων.

Τί εἶναι ὅμως Ὀρθοδοξία, Ὀρθόδοξη πίστη; Εἶναι ἡ πίστη τῶν Ἀποστόλων, ἡ πίστη τῶν Πατέρων, ἡ πίστη τῶν Ὀρθοδόξων, ἡ πίστη στὴν ἀρχαία θεσμοθεσία τῆς μιᾶς Ἁγίας Καθολικῆς καὶ Ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ἡ πίστη τὴν Οἰκουμένην ἐστήριξε. Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη εἶναι ἡ μέση καὶ βασιλικὴ ὁδὸς ποὺ ἔχει στὰ δεξιά της τὴ φιλοσοφία καὶ στὰ ἀριστερά της τὶς αἱρέσεις.

Γι᾿ αὐτὸ ὁ Μέγας Βασίλειος σὲ λόγο του εἰς τὸ «πρόσεχε σεαυτῷ» προτρέπει «πρόσεχε σεαυτῷ μὴ παρατραπῇς τῆς ὁδοῦ, μὴ ἐκκλίνῃς δεξιὰ ἢ ἀριστερά, ὁδῷ βασιλικῇ πορεύου». Ἡ πίστη τῶν ὀρθοδόξων εἶναι « ὅ,τι ἀκηκόασι, ὅ,τι ἑωράκασι τοῖς ὀφθαλοῖς αὐτῶν, ὃ ἐθεάσαντο καὶ αἱ χεῖρες αὐτῶν ἐψηλάφησον» (Α’ Ἰωάν. 1-1) οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Ἡ πίστη τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι ὅ,τι οἱ ἅγιες οἰκουμενικὲς Σύνοδοι κατέγραψαν σὲ ὅρους, δηλαδὴ τὴν ἄγραφη παράδοση καὶ πίστη τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὰ ὅσα ὁ Κύριος ἐμπιστεύθηκε στοὺς Ἀποστόλους Αὐτοῦ «κατ᾿ ἰδίαν ἐπιλύων πάντα» (Μάρκ. 4-34).

Γι᾿ αὐτὸ σήμερα ἐμεῖς μποροῦμε καυχώμενοι ἐν Κυρίῳ νὰ ὁμολογοῦμε:

"Οἱ προφῆται ὡς εἶδον, οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τὸ ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστὸς ὡς ἐβράβευσεν οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν."
(Συνοδικὸν Ὀρθοδοξίας).

Ἡ σημερινὴ γιορτή, ἀδελφοί μου, ἔχει διαχρονικὸ χαρακτῆρα καὶ οἰκουμενικὴ διάσταση. Καὶ στὸ χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας εὐφραίνονται σήμερα ὅλοι ὅσοι βλέπουν ἀναστηλωμένη τὴν θεανδρικὴ εἰκόνα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τῆς Παναγίας μητέρας Του καὶ ὅλων τῶν ἁγίων. Ἀνέκαθεν οἱ ἐκκλησίες στολίζονται μὲ ἅγιες εἰκόνες καὶ οἱ χριστιανοὶ τὶς ἀσπάζονταν καὶ τὶς προσκυνοῦσαν ἀποδίδοντας τὴν τιμὴ καὶ τὴν προσύνηση στὰ πρωτότυπα. Δυστυχῶς ὑπῆρξε περίοδος κατὰ τὴν ὁποία «μέγας διωγμός» κατὰ τῶν ἱερῶν εἰκόνων ξέσπασε, ποὺ διήρκεσε σχεδὸν ἑκατὸ καὶ περισσότερα χρόνια, χρόνια εἰκονομαχίας, γιατί τάχα θεωρήθηκαν οἱ εὐλαβούμενοι τὰ ἱερὰ εἰκονίσματα ὡς εἰδωλολάτρες ποὺ περιφρονοῦν τὸ Θεό. Ὅμως ξέχασαν τὴν φωνὴ τοῦ Θεοῦ ποὺ διὰ τοῦ προφητάνακτος Δαυὶδ λέγει:

" Ἐμοὶ δὲ λίαν ἐτιμήθησαν οἱ φίλοι σου ὁ θεός»· καὶ ἀκόμη· «τοῖς ἁγίοις τοῖς ἐν τῇ γῇ Αὐτοῦ ἐθαυμάστωσεν ὁ Κύριος."
(Ψαλμ. 15 –στίχος 3).

Ὁ δὲ οὐρανοφάντωρ Μ. Βασίλειος δογματίζει: «ἡ τιμὴ τῆς εἰκόνος ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει». Ποιὸς ποτὲ δὲν ἐτίμησε τὴν εἰκόνα τῶν γονέων του ἢ καὶ τῶν φίλων του. Σκληρὸς ἦταν ὁ διωγμὸς κατὰ τῶν ἱερῶν εἰκόνων· ἀπὸ τὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορα Λέοντα τοῦ Ἰσαύρου ἕως τὴν ἐποχὴ Θεοφίλου, μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ὁποίου ἡ μακαρία καὶ ἁγία σύζυγός του Θεοδώρα ἐστερέωσε τὴν Ὀρθοδοξία, κατέπαυσε τὴν εἰκονομαχία, ἀσπάσθηκε τὴν ἁγία εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ δημόσια διακήρυξε «Εἴ τις τὰς ἱερὰς εἰκόνας οὐ προσκυνεῖ καὶ ἀσπάζεται, σχετικῶς οὐ λατρευτικῶς, οὐχ ὡς θεοὺς ἀλλ᾿ ὡς εἰκόνας ἀρχετύπων, διὰ τὸν πόθον, εἴη τὸ ἀνάθεμα».

Καὶ ἀφοῦ ὅλη τὴν πρώτη ἑβδομάδα τῆς Ἁγ. Σαρακοστῆς ἐνήστευσε αὐτὴ καὶ ὁ γιός της Μιχαὴλ καὶ προσεύχονταν μαζὶ μὲ τὸν Πατριάρχη Μεθόδιο καὶ τὸν ἱερὸ κλῆρο καὶ τὸ λαό, λιτάνευσαν καὶ ἀναστήλωσαν τὰ σεβάσμια εἰκονίσματα καὶ ἐστόλισαν πάλι τὶς ἐκκλησίες. Ἔκτοτε ὁ Πατριάρχης, ὁ ἱερὸς Μεθόδιος, καὶ οἱ λοιποὶ ἅγιοι ὁμολογητὲς ὥρισαν κάθε χρόνο κατὰ τὴν πρώτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, νὰ γίνεται ἀνάμνηση τῆς ἀναστηλώσεως τῶν ἱερῶν εἰκόνων, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν πλανήση ὁ διάβολος κάποιον καὶ κατακρημνισθῆ στὴν αἵρεση τῆς εἰκονομαχίας.

Αὐτὴν λοιπὸν τὴν ἔνδοξη καὶ σωτήρια ἀνάμνηση μὲ χαρὰ ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας καὶ μακαρίζει ὅσους φυλάττουν ἀκέραιη τὴν παράδοση καὶ τὴν ὀρθοδοξία τῆς πίστεως καὶ προβάλλει μέσα ἀπὸ τὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε τὸ παράδειγμα τῆς ὀρθῆς πίστεως τοῦ Φιλίππου καὶ τὴν σωτήρια ὁμολογία τοῦ Ναθαναήλ. Γιατὶ δὲν εἶναι καθόλου φιλάνθρωπο νὰ δεχόμαστε τὴν πλάνη τοῦ πλανεμένου, ὅπως ἐπίσης εἶναι ἀπάνθρωπο καὶ ἀντιχριστιανικὸ νὰ πολεμᾶ κανεὶς τὸν πλανεμένο ἀντὶ νὰ πολεμᾶ τὴν πλάνη ἐκείνου.

Τίποτα ἀπ᾿ ὅ,τι μᾶς ἀποκαλύφθηκε γιὰ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ δὲν εἶναι θεολογικὴ φιλολογία, ἀλλ᾿ εἶναι θεολογικὴ ἀποκάλυψη ποὺ ἔχει ἀποφασιστικὴ σημασία γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ σωτηριολογικὴ διάσταση. «Λύμης λοιπὸν φθοροποιοῦ φυγόντες κακοδόξων, ὀρθοδοξίας φέγγει καρδίας ἐλλαφθῶμεν» (Ἀπόστιχ. μικροῦ ἑσπερ. Κυριακῆς Ὀρθοδοξίας). Ἀμήν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Ὅταν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ
 καὶ πάντες ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿αὐτοῦ».
 «Ὢ ποία ὥρα τότε καὶ ἡμέρα φοβερά,
 ὅταν καθίσῃ ὁ Κριτὴς ἐπὶ θρόνου φοβεροῦ.
 Βίβλοι ἀνοίγονται καὶ πράξεις ἐλέγχονται
 καὶ τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους δημοσιεύονται».
(Ἰδιόμελον τῶν αἴνων Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεω)

Αὐτὸ τὸ φοβερὸ κριτήριο ὁ προφήτης Δανιὴλ τὸ εἶδε σὲ ὅραμα, ἀδελφοί, καὶ προφητεύει: «Ἐθεώρουν ἕως ὅτου θρόνοι ἐτέθησαν καὶ ὁ παλαιὸς τῶν ἡμερῶν ἐκάθητο…Ὁ θρόνος αὐτοῦ πῦρ φλέγον· ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ… κριτήριον ἐκάθισε καὶ βίβλοι ἠνεώχθησαν» (Δανιὴλ Ζ’ 9).

Τὸ κεντρικὸ θέμα, λοιπόν, τῆς σημερινῆς Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεω καὶ τῆς σχετικῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς εἶναι ἡ Κρίσις.

Ποιὸ ὅμως θὰ εἶναι τὸ κριτήριο τοῦ Κυρίου μας κατὰ τὴν ὥρα τῆς κρίσεως; Ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ θὰ κριθοῦμε γιὰ τὴν φιλάδελφο ἐλεημοσύνη: «Ἐπείνασα, ἐδίψησα, ξένος ἤμην, ἠσθένησα, ἐν φυλακῇ ἤμην, γυμνὸς ἤμην», καὶ ἡ ὁποία φιλάδελφος ἐλεημοσύνη καὶ ἀγάπη ἀναφέρεται στὸν ἴδιο τὸν Κύριο Ἰησοῦ.

Τὴν ἀγάπη ὅμως τὴ χριστιανικὴ τὴν ἐννοοῦμε ὄχι ὡς ἕνα ἁπλὸ ἀνθρωπιστικὸ ἐνδιαφέρον γιὰ μία ἀφηρημένη δικαιοσύνη καὶ γιὰ κάποιους ἀνώνυμους «φτωχούς» ἀλλὰ ὡς συναίσθημα καὶ δόσιμο καὶ προσωπικὴ ἀγάπη γιὰ κάθε ἀνθρώπινο πρόσωπο μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς μὲ φέρνει σ᾿ ἐπαφή. Εἶναι ἀνάγκη νὰ γίνη αὐτὴ ἡ διάκριση, γιατί σήμερα ὅλο καὶ περισσότεροι χριστιανοὶ ταυτίζουν τὴν χριστιανικὴ ἀγάπη μὲ πολιτικὲς ἢ κοινωνικὲς ἢ καὶ οἰκονομικὲς φροντίδες. Ἔχουν τὴν τάση νὰ μετατοπίζουν τὸ ἐνδιαφέρον ἀπὸ τὸ μοναδικὸ πρόσωπο καὶ τὸν μοναδικὸ προσωπικὸ προορισμό του στὶς ἀνώνυμες ὀντότητες, ὅπως εἶναι οἱ «τάξεις», οἱ «φυλὲς» καὶ λοιπά.

Ὄχι πὼς αὐτὲς οἱ φροντίδες εἶναι καταδικαστέες, (γιατί οἱ χριστιανοὶ μέσα στὴν πορεία τῆς ζωῆς τους, μέσα στὶς εὐθύνες τους ὡς πολῖτες, ὡς ἐπαγγελματίες καλοῦνται νὰ φροντίζουν γιὰ μία δίκαιη, σταθερὴ καὶ ἀνθρώπινη κοινωνία). Ἀλλὰ ἄλλο εἶναι ἡ χριστιανικὴ ἀγάπη, δηλαδὴ «ἡ δυνατὴ ἀδυνατότητα» νὰ βλέπουν στὸ πρόσωπο κάθε ἀνθρώπου, ὁποιοσδήποτε καὶ ἂν εἶναι αὐτός, τὸν Χριστό.

Ἡ χριστιανικὴ ἀγάπη εἶναι ἡ μυστηριώδης δύναμη ποὺ ξεπερνάει τὸ τυχαῖο καὶ τὸ ἐξωτερικὸ στὸν «ἄλλο», ξεπερνάει δηλαδὴ τὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση, τὴν κοινωνική του θέση, τὴν ἐθνική του καταγωγή, τὴν διανοητική του ἱκανότητα καὶ φθάνει στὴν ψυχή του ἢ στὸ πρόσωπο· τὸ δῶρο αὐτὸ τῆς θεϊκῆς ἀγάπης σὲ μᾶς.

Δὲν ὑπάρχει ἀπρόσωπη ἀγάπη, γιατί ἀγάπη εἶναι ἡ ἀνακάλυψη τοῦ «προσώπου» στὸν κάθε ἄνθρωπο. Καὶ ἂν ὑπάρχουν ἀκόμα ἄνθρωποι ποὺ βρίσκονται ἐν «φυλακῇ», εἶναι «πεινῶντες καὶ διψῶντες», εἶναι «ξένοι», «γυμνοὶ» καὶ λοιπά, ὑπάρχουν ἀκριβῶς γιατὶ τοὺς λείπει αὐτὴ ἡ προσωπικὴ ἀγάπη, ποὺ τελικὰ εἶναι εὐθύνη μας νὰ κυριαρχήση στὸν κόσμο. Γιατὶ ἂν ἐπικρατήση, τότε, «ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτῳ τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων ἐμοὶ ἐποιήσατε».

Τὴν διαβεβαίωση αὐτὴ ἀναλύοντας ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μᾶς διδάσκει: «ἐσὺ ποὺ κάνεις ἐλεημοσύνη γνώριζε ὅτι τὸ δικό μου χέρι εἶναι τεντωμένο καὶ ὑποδέχομαι τὸν ὀβολόν σου».

Ἂν ντύσης φτωχό, αἰσθάνομαι ἐγὼ τὴν ζεστασιά.

Ἂν ἐπισκεφθῆς φυλακὲς καὶ φυλακισμένους, μὴν παραξενευθῆς, ἂν μὲ δῆς «δεσμοῖς συγκαθήμενον».

Ἂν πάλι σὲ νοσοκομεῖο πᾶς καὶ ἀσθενεῖς παρηγορήσης, «τῆς κλίνης οὐκ ἀπολιμπάνομαι».

Ἂν βάλης στὸ σπίτι σου ἄστεγο, δι᾿ αὐτοῦ «λαμβάνεις με ἐν τῷ οἴκῳ σου».Ἰωάν. Χρυσοσ. Λόγος εἰς τὴν παραβολὴν τῶν 10 παρθένων καὶ περὶ ἐλεημοσύνης

Ἀδελφοί, ὁ Κύριος δὲν θὰ ζητήση λόγο γιὰ τὴν πίστη μας, γιατὶ αὐτὴ προϋποτίθεται. Ἀλλὰ ζητεῖ νὰ τοῦ φανερώνουμε τὴν πίστη μας «ἐκ τῶν ἔργων μας». Καὶ τοῦτο γιατί «ἔρχεται ἡ μέρα Κυρίου Παντοκράτορος» (Ἐξαποστειλάριον Κυριακῆς Ἀπόκρεω). Καὶ ὅπως ἀκριβῶς κανένας δὲν θὰ μείνη ἄγευστος θανάτου, ἔτσι κανεὶς δὲν ὑπάρχει ποὺ θά ᾿ναι ἀμέτοχος κρίσεως.

Τί εἶναι ὅμως ὁ θάνατος; Εἶναι μήπως ὁ τελευταῖος βράχος πάνω στὸν ὁποῖο συντρίβεται καὶ ναυαγεῖ τὸ πλοιάριο τῆς ὑπάρξεώς μας καὶ καταποντίζεται στὴν ἀνυπαρξία;

Ὄχι· ὁ θάνατος εἶναι ἡ μυστική, ἀόρατη καὶ ὑπερκόσμια πύλη, πού μᾶς εἰσάγει σὲ νέα ὡραιότερη, τελειότερη καὶ ἀνώδυνη ζωή. Εἶναι «μετάβασις ἐκ τῶν λυπηροτέρων ἐπὶ τὰ θυμηδέστερα καὶ ὡραιότερα καὶ ἀνάπαυσις καὶ χαρά» (Ἀπὸ τὶς εὐχὲς Γονυκλισίας τῆς Πεντηκοστῆς).

«Ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν μετὰ δὲ ταῦτα κρίσις» (Ἑβραίους 9-27).

Εἶναι ἀναγκαία ἡ μελλοντικὴ κρίση, γιὰ νὰ ἀποδοθῆ τὸ δίκαιο στοὺς ἀδικηθέντες, ὁ ἔπαινος εἰς τοὺς θεοφιλῶς ἐργασθέντες, ἡ ἀνάπαυση σ᾿ αὐτοὺς ποὺ κουράστηκαν γιὰ τὸ ἔργο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ δοθῆ ἡ ἀμοιβὴ στοὺς ἁγίους, ἡ τιμὴ στοὺς δικαίους καὶ γιὰ νὰ τιμωρηθοῦν οἱ ἀσεβεῖς, οἱ ἄδικοι, οἱ βλάσφημοι, ὅσοι ἐπιμένουν στὴν ἁμαρτία, οἱ ἄσπλαγχνοι.

Εἶναι ἀναγκαία ἡ μελλοντικὴ κρίση, γιατί δὲν πρέπει ὁ Κύριος νὰ ἀφήση ἀνεκδίκητο τὸν πτωχό, τὸν ὀρφανό, τὸν καταθλιβόμενο ἀδελφό, τὸν δυστυχῆ ἄνθρωπο. «Καὶ ἀπελεύσονται ἄλλοι μὲν εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον». Γι᾿ αὐτὸ «συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη» καὶ «πάντες παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ» (Ρώμ. 14-10). Καὶ δίκαιοι καὶ ἁμαρτωλοὶ καὶ καλοὶ καὶ κακοὶ καὶ θεόφιλοι καὶ θεομάχοι καὶ πρόβατα καὶ ἐρίφια. Ἐκεῖ «ἐξαλείψει ὁ Θεὸς πᾶν δάκρυον» (Ἀποκαλ. 7-17).

Γιατί «τὸ πολίτευμα ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει», ἀφοῦ «οὐχ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβραίους 13, 14). Ἂν ἐποιήσαμε ἀγάπη καὶ φιλάδελφο ἐλεημοσύνη, «τῷ Κυρίῳ ἐποιήσαμεν» καὶ εἴμεθα οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρὸς καὶ γι᾿ αὐτὸ θὰ κληρονομήσουμε «τὴν ἡτοιμασμένην ἡμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου». Ἂν ὅμως δὲν δείξουμε ἀγάπη ἀλλὰ σκληρότητα καὶ βαρβαρότητα καὶ ἀπανθρωπιά, τότε μᾶς περιμένει ὅ,τι καὶ τὸν διάβολο, δηλαδὴ «τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον». Τοῦτο τὸ αἰώνιο πῦρ, ἡ αἰώνια κόλαση ἔχει ἑτοιμασθῆ γιὰ τὸν διάβολο καὶ τοὺς ὑπηρετοῦντες αὐτῶν δαίμονες καὶ ὄχι γιὰ τὸν ἄνθρωπο.

Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν φιλάδελφο ἐλεημοσύνη ἀπὸ ἐπιλογή του, τότε ἔχει ἐπιλέξει τὸν διάβολο τὸν πονηρὸ καὶ συνεπῶς ὅ,τι ἔχει ἑτοιμασθῆ γι᾿αὐτόν θὰ τὸ γευθῆ καὶ ὁ ἄνθρωπος.

Ἀδελφοί μου, ὑπάρχει μετὰ θάνατον ζωή. Ὑπάρχει κρίση καὶ δίκαιη ἀνταπόδοση. Τώρα ποὺ ἔχουμεν καιρό, πρὶν νά ᾿ναι ἀργά, γιατὶ ἐν τῷ ᾅδῃ οὐκ ἔστι μετάνοια, ἂς μετανοήσουμε, ἂς πιστεύουμε μὲ εἰλικρίνεια στὸ Θεὸ ἀποδεικνύοντας τὴν πίστη μας μὲ ἔργα ἀγάπης καὶ φιλάδελφης ἐλεημοσύνης, γιὰ νὰ εἰσέλθουμε στὴν αἰώνια ζωή.

Ποιὸς ξέρει ἂν αὐτὸ ποὺ λέμε ζωὴ εἶναι θάνατος, ὁ δὲ θάνατος εἶναι ζωή; Διὰ τοῦ θανάτου εἰσερχόμεθα στὴν ζωή.

Πιστεύσωμεν, ἀγαπήσωμεν ἵνα ζήσωμεν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρὸς Σέ, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον»

Ἡ δραματικὴ κατάσταση παιδιοῦ καὶ γονέα ποὺ παρουσιάζεται στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀδελφοί μου, ὁδηγεῖ τὴν σκέψη μας στὸ παράλληλο σύγχρονο δρᾶμα πολλῶν ἀγοριῶν καὶ κοριτσιῶν καὶ δύστυχων γονέων, τῆς τραγικῆς στ᾿ ἀλήθεια ἐποχῆς μας. Πιάνεται ἡ ἀνάσα μας μπροστὰ σ᾿ αὐτὸ τὸ δρᾶμα καὶ ἀπὸ τὴν ἀγωνία καὶ τὸν πόνο γιὰ τοὺς ἀξιολύπητους γονεῖς καὶ τὰ δυστυχισμένα παιδιά, μένουμε ἀμήχανοι – ἄφωνοι καὶ ἕνα «γιατὶ» ἀναπηδάει μέσα μας, ἀξιώνοντας μιὰν ἀπάντηση καὶ μιὰ σωστὴ λύση στὸ δρᾶμα ποὺ δημιουργεῖ τόσο σπαραγμὸ καὶ κλάμα.

Εἶχε «πνεῦμα ἄλαλον» ὁ νέος του εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος καὶ τάσεις αὐτοκαταστροφῆς ὑπὸ τὴν ἐπήρεια τοῦ δαίμονος. Εὐτύχησε ὅμως νὰ ὁδηγηθῆ ἀπὸ τὸν πατέρα του στὸ Χριστὸ καὶ θεραπεύτηκε. Τοῦτο τὸ θαῦμα, τῆς θεραπείας τοῦ «ἄλαλου καὶ κωφοῦ» νέου, τὸ πραγματοποίησε ὁ Κύριος ἀμέσως μόλις κατέβηκε ἀπὸ τὸ ὄρος τῆς θείας Μεταμορφώσεώς Του, ὅταν ἐμπρὸς στοὺς τρεῖς ἐκ τῶν μαθητῶν Του καὶ ἐν μέσῳ τοῦ Μωυσέως καὶ τοῦ Ἠλία ἔδειξε τὸ μέρος τῆς θεϊκῆς Του δόξας ποὺ κρυβόταν στὴν ἀνθρώπινη φύση Του καὶ ὅταν μαρτυρήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα ὡς «Υἱὸς Ἀγαπητός». Τότε ποὺ κατῆλθε ἀπὸ τὸ ὄρος τῆς Θεοφανείας στὴν πεδιάδα ὅπου κατοικοῦσε «γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη», τότε τὸ «πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφὸν» συνετρίβη καὶ μὲ τὴν θεϊκὴ ἐντολὴ καὶ παρέμβαση ἀπαλλάχτηκε τὸ παιδὶ ἀπὸ τὴν δοκιμασία του.

Ὁ διάβολος, ἀγαπητοί, εἶναι ὀντότης, πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο του εἶναι καταστρεπτικὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν δημιουργία, τὴν φύση. Κάποιοι σήμερα ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ διάβολος εἶναι ἁπλῆ προσωποποίηση τοῦ κακοῦ, ψευδαίσθηση τῶν χριστιανῶν, ποὺ ἐπιμένουν νὰ βλέπουν παντοῦ δαιμόνια. Ἡ Ἁγία Γραφὴ ὅμως διδάσκει ὅτι «εἰς τοῦτο ἐφανερώθη ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἵνα λύσῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου» (Α’ Ἰωάν. 3-8) καὶ ἀκόμα πὼς σαρκώθηκε καὶ σταυρώθηκε καὶ πέθανε καὶ ἀναστήθηκε «ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστιν τὸν διαβόλον» (Ἑβραίους 2-14). Τὸ κακὸ εἶναι ὅτι ἡ παιδεία μας καὶ ὅλος ὁ «πολιτισμός μας» ἀγνοεῖ τὴν περὶ δαιμόνων καὶ διαβόλου πραγματικότητα καὶ ὄχι μόνο δὲν τὴν ἀντιμετωπίζει, ἀλλὰ διστάζει νὰ τὴν ψηλαφίση καὶ νὰ προβληματισθῆ, νὰ μιλήση γιὰ διάβολο καὶ ἁμαρτία. Ἔτσι λοιπὸν μεγιστοποιεῖται ὁ κίνδυνος νὰ μείνη ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ἀνίσχυρος, ἀδύνατος, ἀλύτρωτος.

Σήμερα ἡ δαιμονικὴ ἐπήρεια ἐκφράζεται στὸν ἄνθρωπο μὲ ποικίλους τρόπους. Ἡ πλέον συνήθης της ἐκδήλωση εἶναι ἡ ἔλλειψη κάθε ἐνδιαφέροντος γιὰ τὶς καθημερινὲς δραστηριότητες τῆς ζωῆς, τὸ αἴσθημα ἀνικανότητας, ἡ ἔμμονη ἰδέα πὼς «δὲν ἀξίζει κανεὶς νὰ ζῆ». Ἀθυμία καὶ πλήρης ἀδιαφορία γιὰ ὅλα. Καὶ ἔτσι μὲ πεσμένο ἠθικό, χωρὶς κανένα κέφι, μὲ πλήρη διαταραχὴ τοῦ ψυχικοῦ συστήματος καὶ ἐγκατάλειψη κάθε πνευματικοῦ καὶ θρησκευτικοῦ μέσου ἐπικοινωνίας μὲ τὸ Θεό, ἐπέρχεται καὶ κατάρρευση τοῦ νευρικοῦ συστήματος, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ πλήρη ἀπογοήτευση, μοναξιὰ καὶ συχνὰ ἀπόγνωση.

Ὁ ἅγιος Νεῖλος τονίζει πὼς ἡ δαιμονικὴ αὐτὴ ἐπήρεια εἶναι «σκώληξ καρδίας» ποὺ θίγει καίρια τὴν ψυχὴ καὶ σὰν ἄλλο σκουλήκι κατατρώγει στὴ συνέχεια καὶ διαλύει ὁλόκληρη τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ὁ συγγραφέας τῆς κλίμακας τῶν ἀρετῶν, ποὺ σήμερα γιορτάζεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας, αὐτὴ τὴν δαιμονικὴ ἐπήρεια τὴν ἀποκαλεῖ ἀκηδία. Λέγει λοιπὸν ὁ ὅσιος· «Ἀκηδία εἶναι παράλυσις τῆς ψυχῆς, χαλάρωσις νοῦ, ὀκνηρία, ἀδιαφορία, πρὸς πάντα ἀγῶνα, μῖσος κατὰ τοῦ ἐπαγγέλματος» ποὺ ὅλα αὐτὰ ἀπεργάζονται συστηματικὰ τὸν θάνατο, ὅπως χαρακτηριστικὰ τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· «ἡ δὲ τοῦ κόσμου λύπη θάνατον κατεργάζεται» (Β’ Κορινθ. 7-10). Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος σημειώνει· ἡ πλέον βλαβερὴ ἀπ᾿ ὅλες τὶς δαιμονικὲς ἐνέργειες εἶναι ἡ ὑπερβολὴ τῆς ἀθυμίας, δηλ. τῆς κατάθλιψης καὶ τῆς ἀπελπισίας.

Ποιὰ ὅμως εἶναι ἡ βασικότερη αἰτία ὅλης αὐτῆς τῆς δραματικῆς καταστάσεως; Χωρὶς ἀμφιβολία ἡ ψυχικὴ ἐρημιὰ ἀπ᾿ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ. Ὁ συγκλονισμὸς ἀπ᾿ τὴν ἀπιστία καὶ τὴν ἀθεΐα ποὺ προκαλεῖ φοβερὸ κενὸ στὸν ψυχικὸ κόσμο τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀτομικιστική, ἐγωιστική, ἄνετη ζωή. Ὁ κορεσμός, ἡ ἀπληστία, ἡ τεμπελιὰ καὶ φυσικὰ τὰ ναρκωτικά.

Ἀπ᾿ ὅπου διώχνεται ὁ Θεός, τὸ δίχως ἄλλο, θέτει πόδι τὴν ἴδια κιόλας στιγμὴ ὁ σατανᾶς, ποὺ ἐξωθεῖ τὰ πράγματα πρὸς τὴν ἀπόγνωση, τὴν ἀκηδία, τὴν ἀθυμία, τὴν κατάθλιψη. Εἶναι ὅμως καιρὸς νὰ καταλάβουμε πὼς μόνον ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς, μπορεῖ νὰ βοηθήση θετικὰ καὶ ἀποτελεσματικά. Τὰ φάρμακα ποὺ προσφέρει εἶναι «ἡ ἀναθέρμανση τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Θεόν». Ἡ προσευχή. Ἡ μυστηριακὴ ζωή. Ἡ ἐξομολόγηση γιὰ ψυχικὴ εἰρήνευση· «εἰρήνη ἀφίημι ὑμῖν. Εἰρήνη τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσι, δίδωμι ὑμῖν» (Ἰωάν. 14-27) . Προσφέρει τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ μάλιστα τῆς θεϊκῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία «ἔξω βάλλει τὸν φόβον» (Α’ Ἰωάν. 4-18).

Ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας εἶναι, καθὼς διαπιστώνεται καθημερινά, ἀπ᾿ τοὺς γονεῖς πρῶτα καὶ ὕστερα ἀπ᾿ ὅλη τὴν δομὴ τῆς σύγχρονης κοινωνίας καὶ παιδείας, ἀντιπαιδαγωγική, ἀφύσικη, ἀντίθεη, ἀντιχριστιανική.

Δημιουργοῦν οἱ πιὸ πολλοὶ γονεῖς ἕνα ἢ δυὸ παιδιὰ καὶ αὐτὰ τύπους καλομαθημένους, ἐγωιστές, στείρους ἀπὸ συναισθήματα καὶ ἰδανικά, μαλθακούς, μὲ ἄδεια ψυχή ἀπὸ Θεὸ καὶ ἀπὸ ζωὴ ἀνώτερη, θρησκευτική. Καὶ ἀφοῦ μετά, στὰ σχολεῖα, γίνεται πλήρης ἀποπροσανατολισμός, πάλι χωρὶς Θεὸ καὶ ἰδανικά, εἶναι δυνατὸν νὰ μὴ βρεθοῦν τὰ παιδιὰ στὸ κενό, νὰ μὴν ἐκδηλώνονται σὰν «ἄλαλα καὶ κωφά»;

Προσοχὴ καὶ ἐγρήγορση λοιπόν. Καὶ ἀναθεώρηση τακτικῆς. Ἀπόφαση σταθερὴ χρειάζεται γιὰ καταφυγὴ στὸν ἀληθινὸ Σωτήρα, τὸν Θεὸ τῆς σωτηρίας, τὸν θεάνθρωπο Κύριο, ποὺ ἐξακολουθητικὰ μᾶς λέει· «Ὢ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἀνέξομαι ἡμῶν;». Καὶ παροτρύνει στοργικὰ ὅλους μας καὶ τὸν κάθε νέο «Φέρετε αὐτὸν πρός με».

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ἀδελφοί μου, «ἄνθρωπον οὐκ ἔχω» βροντοφωνάζει ὁ ἄνθρωπος ὁ παραλυτικός, ὁ πρωταγωνιστὴς στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε. Καὶ τοῦτο ἀποτελεῖ τὸ πικρὸ παράπονο τοῦ ἀνθρώπου γιὰ τὸν συνάνθρωπό του. Ἀποτελεῖ τὴν κραυγὴ τῆς ἀπογνώσεως τοῦ πάσχοντος, τοῦ θλιβομένου, τοῦ περιφρονημένου, τοῦ ἀδυνάτου, τοῦ ξένου, τοῦ ἀρρώστου συνανθρώπου μας & στὴν ἐποχή μας.

Ὁ παράλυτος ζητεῖ συναντιλήπτορα τῆς ἀνάγκης του, τῆς ἀσθενείας του βοηθό, σύντροφο & συνοδοιπόρο στὴν πορεία του γιὰ τὴν ἴαση. Τὰ τριάντα ὀχτὼ χρόνια τῆς ἀσθενείας του εἶναι μία μακρὰ περίοδος τραγικῆς θλίψεως & ὀδύνης. Βέβαια στὴν Κολυμβήθρα «κατέκειτο πλῆθος πολὺ τῶν ἀσθενούντων», ποὺ καὶ αὐτοὶ περίμεναν τὴν κάθοδο τοῦ ἀγγέλου, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τους. Ἀλλὰ αὐτὸς βίωνε τὴν δική του πικρὴ ἐμπειρία. Ὅμως «Ἀνέβη ὁ Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, ἐπὶ τῇ προβατικῇ κολυμβήθρᾳ… & ἰδὼν ὁ Κύριος χρονιοῦντα ἄνθρωπον λέγει πρὸς αὐτόν· διὰ σὲ ἄνθρωπος γέγονα , διὰ σὲ σάρκα περιβέβλημαι & λέγεις ἄνθρωπον οὐκ ἔχω; ἆρόν σου τὸν κράββατον & περιπάτει» (ἀπὸ τὴν Ὑμνολογία τῆς Ἑορτῆς).

Ὁ «Μεγάλης Βουλῆς ἄγγελος», θεράπευσε τὸν κατάκοιτο ποὺ ὑπέφερε τριάντα ὀχτὼ χρόνια. Τότε ποὺ δὲν εἶχε ἄνθρωπο, ἦλθε ὁ Θεάνθρωπος. Τότε ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ μπῆ στὴν κολυμβήθρα μετὰ τὴν κάθοδο τοῦ ἀγγέλου & τὴν «ταραχὴ τοῦ ὕδατος» συναντήθηκε μὲ τὸν Κύριο τῶν ἀγγέλων. Καὶ ὁ Κύριος τὸν ἄμειψε γιὰ τὴν ὑπομονὴ & τὴν ἐλπίδα του. Ἀλήθεια πόση πίστη & δύναμη ψυχῆς χρειάζεται, γιὰ νὰ μείνη ἐκεῖ τόσα πολλὰ χρόνια! Τὸ κρεβάτι του εἶχε γίνει τύμβος & τάφος· εἶχεν «ἰατροῖς καταναλώσει τὸν ἅπαντα βίον του & ἐλέους τυχεῖν οὐκ ἠξιώθη»· καὶ τώρα ἀκούει «ἆρόν σου τὸν κράββατον & περιπάτει». Ὅταν, ἀγαπητοί μου, οἱ συνάνθρωποί μας δὲν πλησιάζουν νὰ μᾶς βοηθήσουν, ὅταν τὰ πάντα γύρω μας εἶναι ἔρημα, ἄφιλα, ἄδικα, σκληρά, ἀπάνθρωπα τότε καταφθάνει ὁ Θεάνθρωπος, γιὰ νὰ παρηγορήση, γιατρεύση & συντροφεύση· καὶ τότε ἂς θυμηθοῦμε τὸν ποιητή: «Ὅταν εἶσαι σὺ κοντά μου, πές μου τί νὰ φοβηθῶ;».

«Ἆρόν σου τὸ κράββατον & περιπάτει» εἶπε ὁ Χριστὸς πρὸς τὸν παράλυτο & ἀμέσως τὰ παράλυτα νεῦρα & τὰ ἀχρηστευμένα γόνατα ἴσχυσαν, ἐνδυναμώθηκαν & τὸ σῶμα ἠγέρθη, ὁ ἴδιος δὲ εὐθυτενής, εὐκίνητος, πλήρης ζωῆς & χάριτος, κουβαλῶντας τὸ κρεβάτι του περπατάει.

Περπατάει & κατευθύνει τὰ πόδια του μὲ σταθερὸ βῆμα, ὄχι πλέον στοὺς δρόμους ποὺ ἤξερε & συνήθως περπατοῦσε. Ὄχι· γιατί αὐτοὶ οἱ δρόμοι τὸν ἔκαμαν παράλυτο & τὸν κράτησαν τριάντα ὀχτὼ ὁλόκληρα χρόνια νεκρὸ & ἄταφο.

Τώρα, ἀδελφοί, χαράσσει νέους δρόμους & ἀνοίγεται σὲ δρόμους χάριτος & ζωῆς & ὑγείας, γιατί ὑπακούει στὸν Χριστὸ ποὺ τοῦ εἶπε· «ἴδε ὑγιειὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν τί σοι γένηται» καὶ ἀφήνει νὰ ἐννοηθῆ ὅτι ἡ προσωπικὴ ἁμαρτία ἔχει συνέπεια τὴν παραλυσία.

«Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν ἀσθενεῖ τὸ σῶμα» ψάλλουμε. Βαθύτατη εἶναι ἡ σχέση ἁμαρτίας & σωματικῆς & ψυχικῆς ἀσθενείας. Γι᾿ αὐτὸ & ὁ Θεὸς πρὶν θεραπεύση ἕνα ἁμαρτωλὸ μὲ τὴν μετάνοια, ταράσσει τὴν συνείδησή του μὲ τὶς τύψεις & ὕστερα προσφέρει τὴν ἴαση & τὴν λύτρωση. Ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος σχολιάζει· «ἔγειρε, στρέψον τὴν καρδίαν σου πρὸς τὰ ἄνω, πρὸς τὸν Θεόν, ἀγάπησε τὸν συνάνθρωπόν σου, περίπτυξον τὸν πλησίον σου & ἀγωνίζου κατὰ τῆς ἁμαρτίας & τῶν παθῶν σου».

Ἀδελφοί, Βηθεσδᾶ σημαίνει «σπίτι ἐλέους»· καὶ σπίτι ἐλέους, Βηθεσδᾶ σήμερα εἶναι ἡ Ἐκκλησία μας· οἶκος χάριτος, ἐλέους, ψυχικῆς ὑγείας & σωτηρίας. Ἐδῶ μᾶς περιμένει ὁ Χριστός, ὅπου μὲ τὰ νάματα τῆς Χάριτος Του & διὰ τῶν μυστηρίων Του θὰ μᾶς ἀπολούση, θὰ μᾶς καθαρίση, θὰ μᾶς χαριτώση, θὰ μᾶς δικαιώση & θὰ μᾶς καταστήση ὑγιεῖς & καθαρούς. Ἂς προσέλθουμε πρὸς Αὐτόν, ὁ ὁποῖος μᾶς ὑπόσχεται τὴν πλήρη κάθαρση & τὴν ψυχικὴ & σωματικὴ ὑγεία ὁμολογοῦντες ὅτι ·

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Συνέτισον ἡμᾶς Κύριε ὡς τὸν Θωμᾶν βοᾶν σοι· Ὁ Κύριός μου & ὁ Θεός μου, δόξα σοι».
(Δοξαστ. Ἀποστίχων Μ. Ἑσπερινοῦ Σαββάτου, Κυριακὴ Ἀντίπασχα, τοῦ Θωμᾶ).

Ἀδελφοί, Χριστὸς Ἀνέστη! Ὁ νικητὴς τοῦ Ἅδη & τοῦ θανάτου, κρατῶντας τὰ κλειδιὰ ἀπὸ τὶς πύλες του, μὲ τὴν Ἀνάστασή Του μεταβάλλει τὸν Ἅδη σὲ παράδεισο καὶ τὴν γῆ σὲ οὐρανὸ καὶ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν ἔρχεται νὰ ἐμφανισθῆ πρὸς τοὺς μαθητές Του.

«Οὔσης, λοιπόν, ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν Σαββάτων & τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς & ἔστη εἰς τὸ μέσον & λέγει αὐτοῖς, εἰρήνη ὑμῖν». Ἐμφανίζεται τὴν ἴδια ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεώς Του στοὺς φοβισμένους μαθητές Του «χαροποιῶν αὐτούς», χαρίζοντάς Τους «ἀφοβία & εἰρήνη».
Κεντρικὸ πρόσωπο τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς ποὺ ἀκούσαμε σήμερα εἶναι ὁ Θωμᾶς, γι᾿ αὐτὸ & ἡ σημερινὴ Κυριακὴ μᾶς εἶναι γνωστὴ ὡς Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ. Ὁ Θωμᾶς εἶναι ὁ μαθητὴς ὁ ὁποῖος «οἰκονομικῶς» δὲν ἦταν μεταξὺ τῶν μαθητῶν, «ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς». Ὅταν ἐπέστρεψε στὴ συντροφιὰ τῶν Ἀποστόλων, οἱ λοιποὶ τοῦ ἀνήγγειλαν περιχαρεῖς τὸ γεγονὸς τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Ἀναστημένου Διδασκάλου. Αὐτὸς ὅμως ἀρνεῖται νὰ πιστέψη· «Ἐὰν μὴ ἴδω … οὐ μὴ πιστεύσω».

Δὲν πείθεται ἄπ᾿ ὅσες λεπτομέρειες διηγοῦνται οἱ ἄλλοι μαθητές. Ἐπιμένει στὴν ἄρνησή του, ζητεῖ ἀποδείξεις. Ζητεῖ νὰ δῆ ὅ,τι εἶδαν & οἱ ἄλλοι. Ζητεῖ ἀκόμα & νὰ ψηλαφήση τὸν Κύριο. Καλοπροαίρετη εἶναι ἡ ἀπιστία του. Δὲν εἶναι ὁ Θωμᾶς ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺ δὲν θέλουν νὰ πιστέψουν. Εἶναι ἄπιστος, γιατί ὁ νοῦς του δὲν ἔχει τὴ δύναμη νὰ παραδεχθῆ τὸ θαῦμα. Προσδοκᾶ μία νέα ἐπανεμφάνιση τοῦ Ἰησοῦ. Καὶ ὁ Χριστὸς ἱκανοποιεῖ τὴν προσδοκία του. Ἐπανεμφανίζεται σήμερα & μπροστὰ στοὺς λοιποὺς μαθητὲς καλεῖ τὸν Θωμᾶ νὰ Τὸν ψηλαφήση. Ὅμως αὐτὸς δὲν τολμᾶ. Πιστεύει, βεβαιώνεται & ἀναφωνεῖ «ὁ Κύριός μου & ὁ Θεός μου». Μιὰ πρωτότυπη ἀπιστία ποὺ ὁδήγησε «στὴν σωτήριο ὁμολογία».

«Ὁ Θωμᾶς, ἀδελφοί μου, δὲν ἀπορρίφθηκε ἀπὸ τὸν Κύριο. Ἑπομένως, τὸ νὰ ζητάη κάποιος ἀποδείξεις τὸ ἐγκρίνει ὁ Θεός. Καὶ ἐπειδὴ ἀμέσως τὸν ὁμολόγησε Κύριο & Θεό του, ὁ Ἰησοῦς τὸν δέχεται & τὸν εὐλογεῖ. Προσθέτει ὅμως ὅτι θἆναι ἀκόμα πιὸ μακάριοι ὅσοι πίστεψαν πράγματα ποὺ δὲν εἶδαν» (Ἀρχιμ. Τιμόθεος Κιλίφης, Τὰ 4 Εὐαγγέλια Κείμενο-Μετάφραση-Σχόλια, σ. 690). «Μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες & πιστεύσαντες», ἀφοῦ «πίστις ἐστὶ ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Ἑβρ. 11-1).

Ἀδελφοί μου, ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς, γιὰ νὰ πιστέψη στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ζητοῦσε νὰ δῆ, νὰ ψηλαφήση & νὰ ἀποκτήση αἰσθητὴ γνώση τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἐμπειρία τῶν αἰσθήσεων ἀλλὰ ἐσωτερικὴ πληροφορία, ἐσωτερικὴ κοινωνία μὲ τὸν Χριστό, ποὺ διοχετεύεται & στὸ σῶμα. Ἡ καλὴ ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ εἶναι μία ἀπόδειξη ἀλλὰ & ὑπόδειξη, γιὰ νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν φυλακὴ τῆς δυσπιστίας & ἀμφιβολίας μας. Ἡ τοῦ Θωμᾶ ἀπιστία «τὴν κοσμοσώτειρα τοῦ Θεανθρώπου Ἔγερσιν πιστοῦται»· καὶ ὁ Θωμᾶς τῇ ὁράσει τῶν χειρῶν & τῆς πλευρᾶς «Θεὸν ὡμολόγησε τὸν Κυρίον» (ἀπὸ τὴν Ὑμνολογία τῆς Ἑορτῆς).

Ἀγαπητοὶ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος «οὐ κατέλιπεν βυθιζόμενον βυθῷ ἀπιστίας τὸν Θωμᾶν παλάμας προτείνας εἰς ἔρευναν» (ἀπὸ τὴν Ὑμνολογία τῆς Ἑορτῆς).

Αὐτὸν ἂς παρακαλέσουμε νὰ μᾶς φωτίση, ἀφοῦ μὲ τὴν Ἀνάσταση Του «πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε & γῆ & τὰ καταχθόνια» & ἂς μᾶς συνετίση, ὥστε ὡς ὁ Θωμᾶς νὰ ὁμολογοῦμε· «ὁ Κύριος μου & ὁ Θεός μου»· δόξα σοι.
Χριστὸς Ἀνέστη !

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Μνήμη δικαίων μετ᾿ ἐγκωμίων» καὶ ἔτσι μνήμη καὶ τιμὴ ἁγίων γίνεται μίμηση ἁγίων. Μὲ πολὺ δισταγμό, ἀδελφοί μου, ἀποφασίζει κανεὶς νὰ μιλήση στοὺς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας γιὰ τὴν ἁγιότητα. Γιατὶ οἱ ἄνθρωποι σήμερα μποροῦν ν’ ἀκοῦν γιὰ τὸ Θεό, γιὰ τὴν ἀγάπη, γιὰ τὴν χριστιανικὴ χαρά, για τὰ ἔργα τῆς φιλανθρωπίας.

Ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας γιὰ πολλοὺς ὁ χριστιανισμὸς ἔγινε μοναχὰ μιὰ κοινωνικὴ δύναμη ἐγκόσμια καὶ τίποτα περισσότερο, ἀλλὰ νὰ ἀκούσουν γιὰ τὴν ἁγιότητα, γιὰ τὸ καθῆκον τῆς ἁγιότητος, γιὰ τὴν ἀνάγκη ποὺ ἔχουν οἱ καιροί μας νὰ ἀποκτήσουν ἁγίους, δὲν τὸ ἀντέχουν. Θὰ τὸ τολμήσουμε ὅμως σήμερα μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς «πάντων τῶν Ἁγίων» οἱ ὁποῖοι ἀνεδείχθησαν «κανόνας πίστεως» καί, ἀφοῦ ἔζησαν εὐαγγελικῶς στὸν κόσμο, πέτυχαν τὴν θέωση καὶ μακαριότητα.

Ἀδελφοί, καὶ μέσα ἀπ᾿ αὐτὴ τὴν γιορτὴ ἡ Ἐκκλησία «τιμᾷ τοὺς προλαβόντας καὶ προτρέπει τοὺς παρόντας» γιὰ μίμηση τῶν ἁγίων, γιατὶ οἱ ἅγιοι παρουσιάζονται ὡς ἐνδιάμεσοι τύποι για τὴν μίμηση τοῦ Χριστοῦ. Οἱ ἅγιοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ διατηροῦν σὲ ἐνέργεια, ἀνοιχτό, τὸν δρόμο τῆς θεώσεως καὶ μαρτυροῦν γιὰ τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸν κόσμο. Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ὡς μιμητὲς τοῦ Χριστοῦ, ὑπάρχουν ὡς πρότυπα καὶ δεῖκτες ποὺ δὲν προβάλλουν τὸ δικό τους ἐγώ, ἀλλὰ τὸ ἀφανίζουν, γιὰ νὰ φανερωθῆ μέσα τους ὁ Χριστός. Οἱ ἅγιοι ζοῦν στὸν κόσμο γιὰ τὸν Θεὸ καὶ διαμορφώνουν τὴν προσωπικότητα τους σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του· «ἅγιοι, γίνεσθε ὅτι Ἐγὼ ἅγιός εἰμι». Ἀδελφοί, ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἰδιαίτερα τοῦ Χριστιανοῦ, δεν εἶναι στατικὴ ἀλλὰ δυναμική. Δὲν εἶναι δουλικὴ ἀντιγραφὴ ἀλλὰ προσωπικὴ δημιουργία. Κάθε προσωπική, θετικὴ δημιουργία ὅμως προϋποθέτει τὴν ἀντιγραφή. Ἀντιγράφοντας λοιπὸν τοὺς ἁγίους μας βρίσκουμε «τὸ ἴδιον μέγεθος», ἐπανερχόμαστε στὴν κατὰ φύση ζωὴ καὶ μὲ τὴν θρησκευτικὴ γιορτή, ποὺ ἀποτελεῖ σπουδαία πνευματικὴ καὶ πολιτιστικὴ δύναμη, διασώζουμε τὴν ἰδιαίτερη φυσιογνωμία καὶ ταυτότητά μας, στοιχεῖα ποὺ μᾶς διαφοροποιοῦν πνευματικὰ καὶ πολιτιστικὰ μέσα στὴν οἰκογένεια τῶν ἐθνῶν.

Κάθε γιορτὴ ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας ἐκπέμπει ἕνα μήνυμα ποὺ εἶναι πάντα ἐπίκαιρο, γιατὶ προέρχεται ἀπὸ τὸν Χριστὸ τοῦ «χθὲς καὶ σήμερον καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τοῦ Αὐτοῦ». Γι᾿ αὐτὸ καὶ μὲ τὴν «πάλιν καὶ πολλάκις» τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τῆς κατ᾿ ἐξοχὴν μεγάλης γιορτῆς, μυσταγωγεῖται ἡ συντήρηση, ἡ πνευματικὴ προκοπὴ τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἡ ἀνάδειξη καὶ προβολὴ τῶν ἁγίων της. Μέσα ἀπὸ τὴν γιορτὴ τοῦ κάθε ἁγίου ἀποδεικνύεται πόσο θαυμαστὸς εἶναι ὁ Θεός, ὅταν «ἐγείρῃ ἀπὸ γῆς πτωχὸν καὶ ἀπὸ κοπρίας ἀνυψοῖ πένητα» καὶ ὅτι «οὔκ ἐστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία». Κέντρο λοιπὸν τῆς ζωῆς τῶν ἁγίων καὶ τῆς κάθε γιορτῆς τους εἶναι ὁ «φανερωθεὶς ἐν σαρκὶ Θεὸς» καὶ αὐτοὶ μαρτυροῦν ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι κάποια νεκρὴ φυσιογνωμία τοῦ παρελθόντος ἀλλὰ «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ». Οἱ ἅγιοι ξεπηδοῦν σὰν «τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα» διασχίζουν τοὺς αἰῶνες, δροσίζουν, ποτίζουν καὶ ξεδιψοῦν τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ καὶ εὐφραίνουν γῆ καὶ οὐρανό. Γιορτὴ ἁγίων καὶ μίμηση ἁγίων σημαίνει τιμὴ ἁγίων καὶ ἀκόμα ὅτι ἡ πνευματικὴ προκοπή μας ὡς μελῶν τῆς Ἐκκλησίας πραγματοποιεῖται στὸ μέτρο ποὺ ἐνεργοποιοῦμε τὴν ἔνταξή μας σ᾿ Αὐτόν. Μίμηση τῶν ἁγίων μας δὲν σημαίνει ἁπλᾶ ἐπιστροφὴ στὸ ἱστορικὸ παρελθὸν τῆς παρουσίας ἐκείνων οὔτε μεταφορά τους ὡς ἀρχαιολογικῶν θησαυρῶν στὸ παρὸν καὶ στὸ μέλλον ἀλλὰ ἀποδοχὴ τῆς παρουσίας τους ὡς μελῶν τοῦ Ἑνιαίου Σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀποποίηση, ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν πολυχρώμη καὶ πολύνυχη καὶ πολύμορφη καὶ πολύτροπη ἁμαρτία. Οἱ χριστιανικὲς γιορτὲς καὶ «οἱ Ἅγιοι Πάντες» εἲναι τὰ γεφύρια ποὺ μᾶς συνδέουν μὲ τὸ χθὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ ὅσοι ἀπὸ μᾶς λησμονοῦμε καὶ δεν τὸ ἀξιοποιοῦμε δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ στεριώσουμε τὰ γεφύρια ποὺ θὰ μᾶς ὁδοιπορήσουν στὸ μακάριο αὔριο.

Ἡ σημερινὴ γιορτή, γιορτὴ «πάντων τῶν Ἁγίων» ἂς γίνη ἀφετηρία πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ, πράξεως γιὰ ἡρωϊκὲς ἅγιες ἀποφάσεις. Ἂς προσευχηθοῦμε θερμὰ ὅπως μὲ τὶς ἱκεσίες τους ἀναδειχθοῦμε καὶ ἐμεῖς μιμητές τους «κατὰ τὸν καλέσαντα ἡμᾶς ἅγιον» καὶ «τέλειοι ὥσπερ ὁ πατὴρ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς», γιατὶ τότε μόνο δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ στὴν γῆ ἀπ᾿ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀποκαλύπτονται οἱ γιορτές τους φάροι ποὺ φωτίζουν καὶ δρόμοι θεώσεως καὶ ὁδοὶ σωτηρίας καὶ λεωφόροι δόξας καὶ ὁδόσημα ποὺ δείχνουν τὸν Θεό.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ἀδελφοί μου, οἱ σήμερα ἑορταζόμενοι ἅγιοι Πατέρες ὑπῆρξαν «ἀποστολικῶν παραδόσεων ἀκριβεῖς φύλακες καὶ γὰρ τῆς ἁγίας Τριάδος τὸ ὁμοούσιον ὀρθοδόξως δογματίσαντες» τὴν βλασφημία τοῦ Ἀρείου κατέβαλον. Ἡ δὲ Σύνοδος στὴ Νίκαια ὅπου συγκεντρώθηκαν «ἀνεκήρυξε τὸν Χριστὸν Υἱὸν Θεοῦ, πατρὶ καὶ πνεύματι σύνθρονον». Μὲ τὴν διδασκαλία του ὁ αἱρετικὸς Ἄρειος κατέσχισε τὸν χιτῶνα τοῦ Σωτῆρος, διδάσκοντας μὲ ἕνα ἔργο του ποιητικό, τὴν Θάλεια, ὅτι ὁ Χριστὸς ὑπῆρξε περίοδος ποὺ δὲν ὑπῆρχε καὶ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Πατέρα, καὶ μὲ αὐτή του τὴν θέση «τεμὼν τὴν ὁμότιμον ἀρχὴν εἰς διαιρέσεις» ἀστόχησεν θεολογικὰ καὶ δογματικά. Ἐμεῖς λοιπὸν σήμερα «Τὰς μυστικὰς τοῦ Πνεύματος σάλπιγγας, τοὺς θεοφόρους πατέρας, τοὺς μελωδήσαντας ἐν μέσῳ τῆς ἐκκλησίας μέλος ἐναρμόνιον θεολογίας μίαν Τριάδα ἀπαράλλακτον οὐσίαν τε καὶ θεότητα, ἂς ἀνευφημήσωμε», γιατὶ αὐτοὶ ὑπῆρξαν κατ᾿ ἐξοχὴν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ. Οἱ μεγάλες αὐτὲς ἐκκλησιαστικὲς μορφές, οἱ 318 θεοφόροι Πατέρες ποὺ συγκεντρώθηκαν στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας, ἀγωνίσθηκαν μὲ πολλὴ δύναμη γιὰ τὴν διατήρηση ἀνόθευτης καὶ ἀκέραιας τῆς πίστης στὸν Τριαδικὸ Θεό. Πατέρες μὲ ἔνθεο ζῆλο, μὲ ἱεραποστολικὴ δράση καί μὲ βέβαιη τὴν πίστη καὶ τὴν ἐλπίδα τῆς αἰωνιότητας, ἐδογμάτισαν: «καὶ εἰς ἕνα Κύριον, Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα, πρὸ πάντων τῶν αἰώνων».

Ἐκτιμῶντας καὶ ἀξιολογῶντας σωστὰ τὴν Ἀρχιερατικὴ προσευχή Του, λίγο πρὶν τὴν θυσία Του στὸ Γολγοθᾶ, κατὰ τὴν ὁποία καὶ εἶχε παρακαλέσει τὸν Πατέρα νὰ χαρίζη σὲ ὅλους τὴν αἰώνια ζωή· «Καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος ζωή· ἵνα γινώσκωσί Σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν»· αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ὅταν ὀρθοδόξως προσεγγίζουμε τὸ μυστήριο τῆς Θεότητας, τότε στὴν οὐράνια πατρίδα θὰ βλέπουμε τὸν Θεὸ «πρόσωπον πρὸς πρόσωπον». Θὰ βλέπουμε «Αὐτὸν καθὼς ἐστίν» . Μὲ τὴν δογματικὴ τους ὑποδείξη οἱ ἑορταζόμενοι Πατέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τὸν λόγο τῆς ἀποκαλύψεως, ὅτι ἐκεῖ «καὶ ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι, οὔτε πένθος, οὔτε κραυγή, οὔτε πόνος οὐκ ἔσται ἔτι» καὶ ὅτι ἐκεῖ «οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος». Μὲ τὸν ἀγῶνα τους οἱ ἑορταζόμενοι Πατέρες βοήθησαν ὅλους ἐμᾶς «εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν»· καὶ ὅσοι γνωρίζουν τὴν ἀλήθεια ἐλευθερώνονται.

Ἀδελφοί μου, πολὺς λόγος γίνεται σήμερα γιὰ τὴν μοναξιὰ τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Γιὰ τὴν ἐρημιὰ τῶν πόλεων. Δὲν ὑπάρχει ἐπικοινωνία. Ὅμως ἡ κοινωνία μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ ἐξασφαλίζει τὴν γνησιότητα τῆς ἀνθρωπίνης ἑνότητας. Καὶ ἡ ἑνότητα τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἀληθινή, ὅταν συνδέεται μὲ τὴν εὐαγγελικὴ ἔκφραση «καθὼς ἡμεῖς», δηλαδὴ «καθὼς σὺ Πάτερ ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί». Καὶ ὅπως ὁ Πατέρας ζεῖ μέσα στὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ ὁ Υἱὸς μέσα στὸν Πατέρα καὶ τὸ ἄγιο Πνεῦμα, καὶ τοῦτο μέσα στὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱό, ἔτσι καὶ ἐμεῖς πρέπει νὰ βροῦμε κανάλια καὶ διαύλους ἐπικοινωνίας «ἵνα πάντες ἓν ἐσμέν».

Ἀδελφοί μου, ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ φυσικὰ οἱ 318 τῆς Α΄Οἰκ. Συνόδου, ποὺ σήμερα ἑορτάζουν καὶ ἐμεῖς τοὺς τιμοῦμε, ἀφοῦ καθαρίστηκαν ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς ἀδυναμίες τους, ἔφθασαν στὴν θεωρία τοῦ Θεοῦ καὶ ἑνώθηκαν μεταξύ τους. Ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ τοὺς περιέλαμψε, τοὺς μεταμόρφωσε καὶ τότε δὲν ἐνεργοῦσαν ὡς ἄτομα ἀλλὰ ὡς πρόσωπα πνευματοφόρα, χαριτωμένοι φορεῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὅ,τι παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους αὐτὰ καὶ θωράκισαν καὶ μᾶς παρέδωσαν. Ἡ διδασκαλία τους δεν ἀποτελεῖ φιλοσοφικὸ στοχασμό, ἀλλὰ ἀποκαλύψεις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτὴ εἶναι ἡ βασικὴ διαφορὰ μεταξὺ τῶν αἱρετικῶν καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων· οἱ μὲν φιλοσοφοῦν εὐτελῶς, οἱ δὲ θεολογοῦν αὐθεντικῶς.

Ἀδελφοί, ὁ Χριστὸς ζητάει τὴν πίστη μας. Θέλει να πιστέψουμε στὴν λυτρωτικὴ θυσία Του. Στὴ συνομιλία ποὺ εἶχε μὲ τὸν Νικόδημο τοῦ λέγει ὅτι «ἀπέστειλε ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ᾿ ἔχει ζωὴν αἰώνιον» καὶ ὅτι «αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί Σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν». Αὐτὸν προσκυνήσωμεν, αὐτὸν δοξολογήσωμεν, αὐτὸν αἰνέσωμεν καὶ τοὺς Ἁγίους ἑορταζομένους Πατέρες ὑμνήσωμεν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Ἐμὲ δεῖ ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντός με ἕως ἡμέρα ἐστί, ἔρχεται νὺξ ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι» διεκήρυξε ὁ γλυκύτατος Ἰησοῦς, ἀδελφοί μου, καὶ γι᾿ αὐτὸ εὐεργετεῖ ὁ «μόνος ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ σωμάτων» καὶ θεραπεύει τοὺς παντοειδεῖς τυφλούς, σωματικῶς καὶ πνευματικῶς τυφλωθέντας. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι ἐπεδίωκαν να λιθοβολήσουν καὶ να φονεύσουν τὸν Ἰησοῦ ἔξω τοῦ Ναοῦ, Αὐτὸς στέκεται γαλήνιος, γεμᾶτος συμπόνια για τὸ πλάσμα Του, τὸν τυφλό, ἀφοῦ «οὔτε ὁ ἴδιος ἥμαρτεν οὔτε οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα τυφλὸς γεννηθῇ» καὶ χαρίζει σ᾿ αὐτοὺς εὐεργεσία ἠθικὴ καὶ σωματικὴ καὶ δυνατότητα «ἵνα ἀναβλέψουν» πνευματικά. Παρὰ ταῦτα ὅμως δεν θέλουν μερικοὶ να φωτισθοῦν καὶ να διδαχθοῦν τὴν ἀλήθεια· «τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον καὶ ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς».

Ἀδελφοί μου, ὁ τυφλὸς τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος δὲν εἶχε ἁπλῶς μία πάθηση στὰ μάτια ποὺ τοῦ στεροῦσε τὴν δυνατότητα νὰ βλέπη τὰ θαυμάσια τῆς φύσεως καὶ τὰ πρόσωπα τῶν συνανθρώπων του, ἀλλὰ ἦταν ἐκ γενετῆς τυφλός, δηλαδὴ ὄχι μόνο δὲν εἶχε τὴν αἴσθηση τῆς ὁράσεως, ἀλλὰ δὲν εἶχε καθόλου μάτια. Καὶ ὁ Κύριός μας ποὺ «ἐργάζεται ἕως ἡμέρα ἐστὶ» δημιούργησε καὶ μάτια σ᾿ αὐτόν, ἀλλὰ τοῦ ἔδωσε καὶ τὴν αἴσθηση τῆς ὁράσεως.

Ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Κύριος ἐθαυματούργησε σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ θρηνοῦσε σκοντάφτοντας στὰ λιθάρια, «Οὐχ ἱκανῷ τοῦ ἐρωτᾶν πότε νὺξ πότε ἡμέρα», ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Χριστὸς «ἐστὶν ἀληθῶς ὃν ἔφη Μωυσῆς ἐν τῷ νόμῳ Χριστὸν Μεσσίαν. Ἐστὶν ἀληθῶς Σωτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν», καὶ ὄχι μόνον. Ἐπιβεβαιώνεται ἡ θεόπνευστη διδασκαλία - διήγηση τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, κατὰ τὴν ὁποία «ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς καὶ ἐγένετο εἰς ψυχὴν ζῶσαν». Αὐτὸ συμβαίνει καὶ σήμερα· «ἔφτυσε χάμω καί μὲ τὸ σάλιο Του ἔκαμε λάσπη, τὴν ὁποία ἔβαλε στις ἀδειανὲς περιοχὲς τῶν ματιῶν τοῦ τυφλοῦ». Αὐτὸς ὁ δημιουργικὸς λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔπλασε τὸν Ἀδάμ, «τὸ ὁρᾶν ἐχαρίσατο» «τῷ ποτὲ τυφλῷ».

Ὁ Κύριος, ἀγαπητοὶ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἦλθε στὸν κόσμο μας, γιὰ νὰ ἀναδημιουργήση καὶ ἀναπλάση τὸ ἀνθρώπινο. Μὲ τὴν σάρκωσή Του δὲν ἦλθε μόνο τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸ στὸν κόσμο· ἀλλὰ καὶ «ὀφθαλμὸν κατασκεύασε», γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ δοῦμε «τὸν νοητὸν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης» καὶ μαζὶ μὲ τὸν τυφλὸν τοῦ Εὐαγγελίου νὰ ὁμολογοῦμε· Σὺ Κύριε εἶσαι «τῶν ἐν σκότει τὸ φῶς τὸ ὑπέρλαμπρον».

Δὲν εἶδε ὁ τυφλὸς τὸν Ἰησοῦ, ἀλλὰ ὁ Ἰησοῦς τὸν τυφλὸ καὶ τὴν ἀνάγκη καὶ τὸν θρῆνο του καὶ ἐπιμελεῖται τῆς θεραπείας του. Δὲν ἀναβάλλει τὴν θεραπεία, ἐπειδὴ ὁ ἥλιος βασίλευε καὶ ὁ κίνδυνος νὰ Τὸν συλλάβουν ἢ καὶ νὸ Τὸν λιθοβολήσουν οἱ Ἰουδαῖοι μεγάλωνε, ἀλλὰ ἔκαμε ἔλεος καὶ χάρισε τὸ φῶς στὸν τυφλό. Ὑπέροχο παράδειγμα καὶ παρακαταθήκη καὶ διαθήκη μᾶς ἄφησε· νὰ κάνουμε ἔλεος καὶ ἀγαθοεργίες, πρὶν ὁ ἥλιος βασιλέψη, «ἕως ἡμέρα ἐστίν». Διότι ἔρχεται νύξ, «ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι». Ὅσο ἔχουμε τὴν ζωὴ μπροστά μας, πρὶν νὰ ἔλθη ὁ θάνατος, ἂς ἐργαζόμαστε τὸ καλό, γιατί, ὅταν θὰ ἔλθη ἡ νύχτα τοῦ θανάτου, τότε κανείς μας δὲν μπορεῖ νὰ ἐργασθῆ τὸ καλό οὔτε νὰ μετανοιώση, γιατὶ δὲν ἔκανε τὸ καλό.

Ὁ τυφλὸς πῆγε, ἀδελφοί, μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Χριστοῦ στὴν κολυμπήθρα τοῦ Σιλωάμ, ποὺ σημαίνει «ἀπεσταλμένος», καὶ «ἐνίψατο καὶ ἦλθε βλέπων». Ἡ πρώτη δὲ ἐπαφή του μὲ Αὐτόν τοῦ ἀποκάλυψε τὴν ἀλήθεια καὶ τὸν ὁδήγησε στὴν σωτήρια διακήρυξη· «Πιστεύω Κύριε· καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ». Αὐτὸ ὅμως καθόλου δὲν ἄρεσε στοὺς Ἰουδαίους, γι᾿ αὐτὸ καὶ μὲ κάθε τρόπο, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, προσπαθοῦν νὰ μειώσουν τὴ λάμψη καὶ τὴν ἀκτινοβολία τοῦ θαύματος, γι᾿ αὐτὸ λένε γιὰ τὸν Ἰησοῦ: «Οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὔκ ἐστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ Σάββατον οὐ τηρεῖ»,«ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἁμαρτωλός ἐστιν», «οὐκ οἴδαμεν πόθεν ἔστι» κ.λπ. ἀπαξιωτικά, γιατὶ τὸ «φῶς τοῦ κόσμου» μὲ τὴν ἀκτινοβολία Του φανέρωνε, ἀπεκάλυπτε τὴν γυμνότητα τῆς ὑποκριτικῆς διαγωγῆς τους. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ σήμερα οἱ ἐχθροὶ τῆς πίστεως καὶ οἱ ὑπέρμαχοι τῆς ἀδικίας μάχονται τὴν πίστη πρὸς Ἐκεῖνον καὶ λοιδοροῦν αὐτοὺς ποὺ πιστεύουν. Ἀλλὰ ἡ πίστη μας εἶναι αὐτάρκης καὶ αὐτοδύναμη, εἶναι ζῶσα, ἀποκαλυπτική, εἶναι μυστήριο καὶ θαῦμα, εἶναι λύτρωση καὶ ζωή, ἐλπίδα καὶ προσδοκία, δόξα καὶ ἔπαινος καὶ τιμή.

Ὁ Ἰησοῦς εἶναι τὸ φῶς καὶ ἡ ζωή. Μόνο «ὁ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα φανερωθῇ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὅτι ἐν θεῷ ἐστιν εἰργασμένα».

«Δικαιοσύνης Ἥλιε νοητέ, τὰ ὄμματα τῶν ψυχῶν ἡμῶν αὐγάσας υἱοὺς ἡμέρας δεῖξον». Ἀμήν.

Χριστὸς Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ἑορτάζει σήμερα, ἀγαπητοί μου, «ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος τῶν προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος πρόδρομος τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος». Τὸ ὄνομά του ἑρμηνεύεται Θεὸς Κύριος ἢ Θεὸς ἰσχυρός. Ὁ προφήτης Ἠλίας «ἦν ἄνθρωπος ὁμοιοπαθὴς ἡμῖν», ἀλλὰ διακρινόταν γιὰ τὸν ζῆλο του ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ζῆλο ποὺ ἔμοιαζε μὲ «τὸ πῦρ», γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ λόγος του, ἡ διδασκαλία του καὶ ὁ ἔλεγχός του ἀποτελοῦσε «λαμπάδα καιομένη» καὶ ἐπιτυχῶς ὀνομάσθηκε «ζηλωτής». Δὲν ἔμενε συνήθως στὶς πόλεις ὅπου βασίλευε ἡ ἀσέβεια, τὸ κακὸ καὶ ἡ ἁμαρτία, ἀλλὰ ἀποσυρόταν στὶς κοιλάδες καὶ τὰ βουνά, στὶς χαραμάδες καὶ στὶς ἀκροποταμιές. Ἐδῶ ἡ ἁγία παρουσία τοῦ Θεοῦ γίνεται περισσότερο αἰσθητὴ καὶ ζωντανὴ καὶ ἡ προσευχὴ ἐκτενὴς καὶ θερμή. Ἐδῶ μόνος, κατάμονος, ὕψωνε τὸν νοῦ καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὰ χέρια του νὰ προσευχηθῆ καὶ προσευχόμενος νὰ δοξάζη τὸν μόνον ἅγιο καὶ ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενο ἀληθινὸ Θεό. «Ζηλῶν ἐζήλωσα Κυρίῳ Παντοκράτορι». Ἤθελε ἀπὸ ὅλους νὰ λατρεύεται ὁ Θεός, νὰ δοξάζεται τὸ ἅγιο Ὄνομά Του, νὰ ἐκτελῆται τὸ Θεῖο θέλημά Του. Ἐδίδασκε τὴν ἀληθινὴ εὐσέβεια καὶ πίστη, ἐκήρρυτε τὴν μετάνοια, ἔλεγχε ἄρχοντες, βασιλιὰ καὶ βασίλισσα, γιατὶ ἐγκατέλειψαν «τὸν ζῶντα καὶ ἀληθινὸν Θεὸν» καὶ «ἠκολούθησαν ὀπίσω εἰδώλων». Ἔλεγχε γιατὶ ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραὴλ ἐγκατέλειψε τὸ Θεὸ τῶν πατέρων του, τὴν δικαιοσύνη, τὴν εὐσέβεια, τὴν πίστη.

Αὐτὸς ἀκριβῶς, ἀδελφοί μου, ὁ ζῆλος, αὐτὴ ἡ ἁγιότητα, αὐτὴ ἡ τόσο θερμὴ καὶ ζῶσα πίστη, δὲν ἔμεινε ἄνευ ἀμοιβῆς καὶ θείων χαρισμάτων. Ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν προφήτη μας τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Καὶ τὰ θαύματα τοῦ προφήτη πολλὰ καὶ μεγάλα· κυρίως τὸ κλείσιμο καὶ τὸ ἄνοιγμα τῶν οὐρανῶν· «Προσευχὴ προσηύξατο τοῦ μὴ βρέξαι καὶ οὐκ ἔβρεξεν ἐπὶ τῆς γῆς ἐνιαυτοὺς τρεῖς καὶ μῆνας ἕξ. Καὶ πάλιν προσηύξατο καὶ ὁ οὐρανὸς ὑετὸν ἔδωκε καὶ ἡ γῆ ἐβλάστησε ( Ἰ 5-17-18).

Γιὰ νὰ ἐλέγξη ὁ προφήτης Ἠλίας τὴν ἀσέβεια τῶν «υἱῶν Ἰσραὴλ» καὶ γιὰ νὰ φανερώση ὅτι μόνος ἀληθινὸς Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος τὸν ὁποῖο κηρύττει, ἔκλεισε τὸν οὐρανὸ καὶ δὲν ἔβρεξε γιὰ τρισήμισυ χρόνια, μὲ ὄλες τὶς συνέπειες καὶ μετά, πάλι μὲ τὴν προσευχή του, ἔδωσε ὁ οὐρανὸς ὑετὸν=βροχή. Ἀλλ᾿ οἱ ἀσεβεῖς καὶ παράνομοι βασιλεῖς Ἀχαὰβ καὶ Ἰεζάβελ «οὐκ ἠβουλήθησαν συνιέναι». Ἀλλὰ καὶ φωτιὰ κατέβασε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὁ πύρινος καὶ ζηλωτὴς προφήτης μας καὶ κατέκαψε τὸ θυσιαστήριο καὶ τὰ σφάγια τῶν ἱερέων τοῦ Βάαλ.

Ἀδελφοί μου, ὁ προφήτης Ἠλίας ἦταν ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, μὲ ζῆλο Θεοῦ· μὲ ἀγάπη Θεοῦ, ὡπλισμένος μὲ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς.Ἡ πίστη, ἡ ἀγάπη πρὸς τὸ Θεό, ὁ φλογερὸς καὶ ἅγιος ζῆλος, ἡ θερμὴ δέηση καὶ προσευχὴ κάνουν θαύματα· θαυματουργεῖ ἡ πίστη καὶ ἡ θερμὴ προσευχὴ καὶ ἔτσι δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

Ἐμεῖς προφῆτες δὲν πρόκειται νὰ γίνουμε· μποροῦμε ὅμως νὰ γίνουμε ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ· ν᾿ ἀναπτύξουμε ζῆλο «κατ᾿ ἐπίγνωση» ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. Νὰ προσευχώμεθα συνεχῶς, ὥστε νὰ ἐπικρατήση στὴ γῆ τὸ ἅγιο θέλημά Του καὶ νὰ ἐξαλειφθῆ κάθε ἀνομία ἀπὸ γῆς· νὰ βρέξη ὁ οὐρανὸς χάριτες καὶ εὐλογίες, δηλ. τὴν εἰρήνη τοῦ κόσμου καὶ τὸν ἐπανευαγγελισμὸ τῶν ἀνθρώπων·

Χριστιανοί, ὁ προφήτης Ἠλίας ὑπῆρξε ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν δραστήριος· ὁ ἰσχυρός, μία ψυχὴ φλογερή, μία καρδιὰ τολμηρή, ἕνα στιβαρὸ χέρι, ἕνα στόμα ἐλεύθερο, ἕνας ἄξιος ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ. Ἂς τὸν μιμηθοῦμε.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν διὰ Πνεύματος Ἁγίου», δηλ. «ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἔχει ξεχυθεῖ μέσα στὶς καρδιές μας διὰ μέσου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ μᾶς δόθηκε.

Ποιὸς ἀλήθεια, ἀδελφοί, δὲν συγκινεῖται μπροστὰ στὴν ἀπέραντη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ; Ποιὸς ἆραγε μπροστὰ στὴν μεγάλη τοῦ Πατέρα συγκατάβαση δὲν ἐκ-πλήσσεται; Ὀνομάζει παιδιά Του ἐμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἀχρείους, τοὺς τιποτέ-νιους καὶ ἀναξίους, τὰ σκουλήκια τῆς γῆς· τιμᾶ κι ἀγαπᾶ ἀκόμα κι αὐτοὺς ποὺ δὲν Τὸν τιμοῦν οὔτε Τὸν ἀγαποῦν. Δέχεται ἐκείνους ποὺ Τὸν διώχνουν· ἀγκαλιάζει ἐκείνους ποὺ Τὸν ἀποστρέφονται· γιατί;

Γιατὶ εἶναι αὐτὸ ποὺ διακηρύσσεται στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεώς μας· «Πι-στεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα», δημιουργὸ καὶ ποιητὴ ὁρατῶν καὶ ἀοράτων. Καὶ ὡς δημιουργός μας εἶναι Πατέρας μας καὶ ἐμεῖς παιδία Του· «Αὐτοῦ ἐσμὲν ποίημα» (Ἐφεσ. 2΄ 10). Αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ἀλήθεια τονίζει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν γράφη: «Πάντες υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».

Ὁ δὲ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ὁ Θεὸς Πατέρας «ἔδωκεν ἡμῖν ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι» (Ἰωάν.1-12) καὶ πάλιν: «Ἴδετε ποταπὴν ἀγάπην δέδωκεν ἡμῖν ὁ πατὴρ ἵνα τέκνα Θεοῦ κληθῶμεν». (Α´ Ἰωάν.3-1)

Ὁ Θεός μας, ἀδελφοί μου, εἶναι Πατέρας· μοναδικὸς Πατέρας· πάντοτε Πατέρας· Πατέρας, καὶ ὅταν θρηνοῦμε καὶ ὅταν τραγουδᾶμε ἀμέριμνοι. Πατέρας, καὶ ὅταν εὐτυχοῦμε καὶ ὅταν δυστυχοῦμε· Πατέρας, καὶ ὅταν εἴμαστε γεροὶ στὴν ὑγεία καὶ ὅταν ἀρρωσταίνουμε·

Πατέρας, καὶ ὅταν τηροῦμε τὸ ἅγιο θέλημά Του, ἀλλὰ καὶ τότε ποὺ ἁμαρτάνουμε· δὲν εἶναι Πατέρας μόνο γιὰ τοὺς δικαίους, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς ἁμαρτωλούς· μὲ τὴν πατρικὴ στοργή Του τὰ ἀγκαλιάζει ὅλα· μὲ τὴν προστασία Του ὅλα τὰ σκεπάζει.

Ἂν θυμηθοῦμε στὴν παραβολὴ τοῦ «Ἀσώτου» τὴν συμπεριφορὰ τοῦ νέου ὅπου μὲ θράσος καὶ ἀναίδεια ζητεῖ τὸ μερίδιό του ἀπὸ τὴν πατρικὴ περιουσία· πληγώνει τὴν πατρικὴ καρδιά, προσβάλλει τὴν οἰκογενειακὴ τιμὴ καί, ἂν θυμηθοῦμε ἐπίσης τὴ θερμὴ καὶ συγκινητικὴ συμπεριφορὰ τοῦ πατέρα του, ὅταν γύρισε, τότε μόνο προσεγγίζουμε σωστὰ τὸν «Πατέρα τὸν Παντοκράτορα» καὶ νοιώθουμε τὴν στοργή Του τὴν πατρική.

Κάποτε, ἀδελφοί, ὁ Θεὸς Πατέρας πλένει, νίβει τὰ μάτια μας μὲ δάκρυα· ἀφήνει κάποιο μαχαίρι νὰ τρυπήσει τὴν καρδιά μας, ἀλλὰ καὶ τότε παραμένει Πατέρας· «Εἰ παιδείαν ὑπομένετε ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεὸς» (Ἑβρ.12-7). Σ᾿ αὐτούς ποὺ παιδαγωγοῦνται μὲ τὶς δοκιμασίες ὁ Θεὸς συμπεριφέρεται σὰν σὲ παιδιά Του. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὅποιος θελήσει νὰ νοιώση τὴν ἀγάπη τοῦ Πατέρα δὲν γκρινιάζει, δὲν παραπονεῖται· δὲν γίνεται παράξενος καὶ μεμψίμοιρος, κακόμοιρος καὶ μικρόψυχος. Καὶ τότε, ἀγαπητοί μου, ὁ Θεὸς σὰν Πατέρας στοργικὸς ποὺ ἀγαπᾶ, γιατὶ εἶναι πατέρας, καὶ εἶναι πατέρας, γιατὶ ἀγαπᾶ, παρηγορεῖ στὶς στιγμὲς τοῦ πόνου καὶ τῆς θλίψεως καὶ τονώνει τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ, ἐμψυχώνει τὶς ὧρες τῆς ἀβεβαιότητος καὶ τῶν κλονισμῶν, κρατύνει τὴν ἐλπίδα «ἐπὶ τὸν ἰσχυρὸν βραχίονα», μᾶς μεταμορφώνει σὲ θαρρετοὺς καὶ ἀνδρείους καὶ κυρίως κανένα δὲν καταισχύνει, γιατὶ «ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατέρα ἔχει χυθῆ μὲ ἀφθονία στὶς καρδιές μας διὰ μέσου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ μᾶς ἔχει δοθῆ».

Ἀδελφοί· μακάριος ὁ ἄνθρωπος ὁ ἐλπίζων ἐπὶ τὸν Θεὸ Πατέρα.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Εἰς τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοί μου, ὁ ἀγωνιστὴς τῆς ἀληθείας, ὁ ἀπόστολος Παῦλος, μᾶς προτρέπει: «Παρακαλῶ ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε». Αὐτὸ βέβαια ἀκούγεται σὰν παράδοξο, ὅταν μάλιστα ὁ ἄλλος πρῶτος καὶ κορυφαῖος, ὁ ἀπόστολος Πέτρος, μᾶς προβάλλει τὸ αἰώνιο πρότυπο πρὸς μίμηση, τὸν Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος «ἔπαθε ὑπὲρ ὑμῶν, ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἵνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (Α’ Πέτρ. 2-11). Δὲν ὑπάρχει ὅμως καμμιὰ διαφωνία ἀνάμεσα στοὺς Ἀποστόλους, ἀδελφοί μου· οὔτε ὁ ἀπόστολος Παῦλος παρασιωπᾶ τὸν Ἰησοῦ. Καὶ αὐτὸ γίνεται κατανοητό, ὅταν ἀκούσουμε καί μελετήσουμε τὴν συνέχεια τῆς προτροπῆς καὶ ὑποδείξεώς του· «καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ». Καὶ μὲ μεγάλη εἰλικρίνεια καὶ ἁπλότητα ἀναφέρει τοὺς ἐξευτελισμούς, τὶς περιπέτειες, τὶς ἀντιδράσεις ποὺ ὑπέστησαν οἱ Ἀπόστολοι, ἰδιαιτέρως ὁ ἴδιος, ἀπὸ τοὺς ἀρνητὲς τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ ζητεῖ, μὲ ὅλο το δικαίωμα ποὺ ἔχει ὡς πνευματικὸς πατέρας τῶν Κορινθίων, νὰ τὸν μιμηθοῦν ὅσοι φωτίσθηκαν ἀπ᾿ αὐτὸν καὶ νὰ ἀντιγράψουν τὸ παράδειγμά του.

Ὅμως ἡ προτροπὴ καὶ ἐντολή του ἀφορᾶ καὶ μᾶς. Ἂς ἐρευνήσουμε σὲ τί μᾶς καλεῖ νὰ τὸν μιμηθοῦμε: καὶ πρῶτα-πρῶτα: στὶς θυσίες χάριν τῶν ἄλλων, ὅπως ἀκριβῶς οἱ Ἀπόστολοι, ποὺ ἀπὸ τότε ποὺ ἐβγῆκαν στὸ κήρυγμα καὶ περιέρχονταν πόλεις καὶ χωριά, γιὰ νὰ διαδώσουν τὴν νέα πίστη, ὑπέφεραν ἀπὸ ἀφάνταστες ταλαιπωρίες καὶ περιπέτειες· «ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί». Καὶ ὅμως χάριν τῆς σωτηρίας καὶ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῶν ἀνθρώπων, ὅλα τὰ ὑπομένουν καὶ τὰ ὑφίστανται ἀδιαμαρτύρητα, γιὰ νὰ ἁπλωθῆ τὸ σωτήριο μήνυμα τοῦ Θεοῦ παντοῦ! Νὰ σημεῖο ἄξιο προσοχῆς καί μιμήσεως. Ἐμεῖς πόσες θυσίες κάνουμε γιὰ τὴν εὐτυχία ἢ τὴν προκοπὴ τῶν γύρω μας; Θυσιάζουμε κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, γιὰ νὰ τοὺς ἀνακουφίσουμε;

Δεύτερον μᾶς καλεῖ νὰ τὸν μιμηθοῦμε στὴν ἀνοχή: Οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι δὲν ὑπέμειναν ἁπλᾶ τὶς ὅποιες περιπέτειες καὶ δυσκολίες· κυρίως τὶς ἀντιμετώπισαν μὲ ὑπομονὴ καὶ ἀνοχή: «Λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν». Μᾶς βρίζουν, λέγει ὁ θεῖος Παῦλος, καὶ ἐμεῖς εὐχόμαστε ἀγαθὰ ὑπὲρ αὐτῶν· μᾶς καταδιώκουν, καὶ ἐμεῖς δείχνουμε ἀνοχὴ καὶ ὑπομονή· μᾶς συκοφαντοῦν καὶ ἐμεῖς ἀπευθύνουμε λόγια καλωσύνης. Αὐτὰ εἶναι τὰ γνωρίσματα τοῦ ἀνώτερου ἀνθρώπου, τοῦ ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ ἀνοχὴ καὶ ἡ ὑπομονὴ ἀποδεικνύεται ὡς ὁ καλλίτερος τρόπος συμπεριφορᾶς, γιατὶ ἔτσι καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ γίνεται καὶ τὴν ψυχική μας γαλήνη ἐξασφαλίζουμε.

Τρίτον, ἀδελφοί, μᾶς προτρέπει ὁ θεῖος Παῦλος νὰ περιφρονοῦμε τὶς εἰρωνεῖες. Ὑπάρχουν γύρω μας ἄνθρωποι πρόθυμοι νὰ εἰρωνευθοῦν Ἐκκλησία, κλῆρο καὶ πιστούς. Ὅπως τότε, τὴν ἐποχὴ τῶν Ἀποστόλων, ποὺ ἐθεωροῦντο περίγελως καὶ καθάρματα καὶ περίψημα. Ὅμως ἐκεῖνοι δὲν ἐγκατέλειψαν τὸν ἀγῶνα. Περιφρόνησαν τὶς εἰρωνεῖες. Ἐκράτησαν γερὰ τὸν θησαυρό τους «μὲ καύχησιν ἐν Κυρίῳ».

Ἀδελφοί μου, ἐπειδὴ ἕνα εἶδος παραφροσύνης βασιλεύει παντοῦ σήμερα «στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου». Εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ χαρακτηρισθοῦμε ὀπισθοδρομικοί, καθυστερημένοι, ἀκοινώνητοι, ἀνόητοι κ.λπ., ἐπειδὴ δὲν συμπορευόμαστε μὲ τὸ νέο πνεῦμα, ἐπειδὴ ἐκκλησιαζόμαστε, κοινωνοῦμε, ἐξομολογούμαστε, πιστεύουμε, ζητᾶμε τὸ ἔλεος καὶ τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς ἂς μείνουμε σταθεροὶ στὴ πίστη καὶ τὴν χριστιανικὴ ζωὴ καὶ θὰ λάβωμε τὸν «στέφανον τῆς αἰωνίου ζωῆς». Ἀμήν.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Μετά τὴν ἑορτὴν τῆς Θείας Μεταμορφώσεως.

Ἀδελφοὶ ἀκροατὲς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε λέγει πρὸς τοὺς Κορινθίους «παρακαλῶ... ἵνα τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες καί μὴ ᾗ ἐν ὑμῖν σχίσματα». Παρακαλεῖ δηλαδὴ καὶ συνιστᾶ καὶ προτρέπει στὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ νὰ δίδουν ὅλοι τὴν ἴδια ὁμολογία πίστεως καὶ νὰ μὴν ὑπάρχουν ἀνάμεσά τους σχίσματα καὶ διαιρέσεις. Συνιστᾶ ἑνότητα καὶ ὁμοφροσύνη, γιατὶ ἔχει πληροφορηθῆ «ὅτι ἔριδες» ὑπάρχουν στοὺς Κορινθίους χριστιανούς. Τοὺς προτρέπει λοιπὸν καὶ τοὺς συμβουλεύει νὰ εἶναι «κατηρτισμένοι ἐν τῷ αὐτῷ ὑοὶ καὶ ἐν τῇ αὐτῇ γνώμῃ». Νὰ ἔχουν ὅλοι τα ἴδια φρονήματα, τὴν ἴδια γνώμη, νὰ εἶναι ὅλοι σύμφωνοι καὶ «ἐν πᾶσιν πράγμασιν ὁμονοοῦντες», γιατὶ εἶναι εὐλογημένη κατάσταση καὶ ἀρετή· ἡ ὁμόνοια εἶναι θεῖο δῶρο ποὺ μεταγγίζει χαρά, εὐτυχία καὶ εἰρήνη στοὺς ἀνθρώπους.

Ἡ ὁμόνοια εἶναι ἀδελφὴ τῆς ὁμοφροσύνης. Τέκνα δέ; τὰ κοινὰ φρονήματα, ἡ κοινὴ πίστη, οἱ κοινὲς ἰδέες, ἡ ὁμοφωνία στίς σκέψεις καὶ τὶς ἀποφάσεις, στὰ σχέδια καὶ τὶς ἐπιδιώξεις, στὰ σοβαρὰ προβλήματα τῆς ζωῆς. Ἀκόμα ὁμοφωνία στὰ χριστιανικὰ δόγματα καὶ τὶς εὐαγγελικὲς ἀλήθειες. Τὴν ὁμοφροσύνη ἀγαπᾶ ὁ Θεὸς καὶ ὁ νόμος Του τὴν διδάσκει· «Τὸ αὐτὸ εἰς ἀλλήλους φρονοῦντες». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος παρακαλεῖ καὶ εὔχεται ἵνα «ὁ Θεὸς τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς παρακλήσεως» δώσει «τὸ αὐτὸ φρονεῖν ἐν ἀλλήλοις κατὰ Χριστὸν Ἰησοῦν» (Ρωμ. 15-5), δηλ. νὰ διατηροῦνται οἱ χριστιανοὶ στὴν ὁμόνοια σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος τὸ ζήτησε ἀπὸ τὸν Οὐράνιο Πατέρα στὴν Ἀρχιερατικὴ προσευχή Του·

«Ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου... ἵνα πάντες ἓν ὦσιν».

Πόθος θεϊκὸς εἶναι νὰ ὑπάρχουν ὅλοι οἱ εἰς Αὐτὸν πιστοὶ ὄντες κάτω ἀπὸ τὴν σημαία τῆς ἑνότητος. Νὰ εἶναι πάντες ὁμόθυμοι καὶ ὁμόγνωμοι, ὁμόφρονες καὶ ὁμοϊδεάτες. Ὁμόφρονες στὰ δόγματα τῆς πίστεως ἀλλὰ καὶ σὲ θέματα καθημερινῆς ζωῆς. Ὁμοφροσύνη νὰ κυριαρχῆ ἀνάμεσα στὰ ἀδέλφια, τοὺς συζύγους, τοὺς συνεργάτες, στὸ σπίτι καὶ στὴ δουλειά· παντοῦ. Δύσκολο βέβαια τοῦτο, γιατὶ ἡ ὁμοφροσύνη δηλητηριάζεται ἀπὸ ἀνθρώπινα πάθη καὶ κακίες.

Δυστυχῶς στὴν ζωή μας κυριαρχοῦν καχυποψίες, φθόνοι, φιλαυτίες, ἐγωϊσμοί, φατριασμοὶ καὶ ἄλλα τέτοια ζιζάνια καὶ δημιουργοῦνται ἔριδες, διχόνοιες καὶ σχίσματα, ποὺ ξερριζώνουν τὰ ὡραιότερα λουλούδια τῶν καλῶν σχέσεων. Καὶ γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ ἐπιβεβαιώνεται ἡ ὑποψία ὅτι τὸ ὡραῖο καὶ τὸ μεγάλο τὸ κυνηγοῦν πολλοὶ ἐχθροί. Ὁ διάβολος, ἀδελφοί μου, μὲ μανία πολεμᾶ τὴν ἑνότητα στὸ σπίτι, στὴν οἰκογένεια, στὴν δουλειά, στὴν κοινότητα, στὸν σύλλογο· θέλει νὰ διασπάση τὴν συνεργασία, νὰ χωρίση, νὰ γκρεμίση, νὰ πληγώση, νὰ δημιουργήση χάσματα, ἐρείπια καὶ διαιρέσεις.

Ἐμεῖς θὰ τὸν ἀφήσουμε; θὰ τοῦ προσφέρουμε «γῆ καὶ ὕδωρ;» Ὄχι! Ἐμεῖς βαθιὰ ἑνωμένοι καὶ πιστοὶ θὰ προχωρήσουμε ἀδελφωμένοι στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ «ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος». Θὰ ἀνέβουμε στὶς πανώριες κορφὲς τοῦ φωτός. Σὰν στρατιῶτες, μὲ ἕνα στόχο καὶ ἕνα σκοπό, θὰ βαδίσουμε ὁμόγνωμοι καὶ ὁμόφρονες, μὲ πειθαρχία καὶ ὁμόνοια, στοῦ Θαβώρ τὶς κορφὲς ν᾿ ἀνεβοῦμε καί, ἐκεῖ ἀφοῦ μεταμορφωθοῦμε μὲ τὴν χάρι τοῦ Μεταμορφωθέντος, θὰ μεταμορφώσουμε τὸν κόσμο μας· γένοιτο!

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

«Ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ δυνατοὶ ἵνα ἀρέσωμεν τῷ πλησίον ἡμῶν εἰς τὸ ἀγαθόν, πρὸς οἰκοδομήν».

Ἀδελφοί μου, τὰ πιὸ θαυμάσια πράγματα καὶ κτίσματα, ἄψυχα καί μή, γίνονται μὲ τὴν τέχνη τῆς ἀγάπης, ποὺ μόνο χτίζει καὶ ποτὲ δὲν γκρεμίζει. Τὴν ἀγάπη ποὺ ἐμπνέει καὶ καθοδηγεῖ, φωτίζει καὶ ἀνυψώνει, ποὺ «μακροθυμεῖ καὶ χρηστεύεται», ποὺ «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς». Μὲ αὐτὴν τὴν προοπτικὴ δικαιώνεται ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖο ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς πρέπει νὰ εἶναι ἀρεστὸς στὸν ἄλλο καὶ νὰ συντελῆ στὸ καλό του καὶ νά τὸν οἰκοδομῆ στὴν ἀρετή.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι, ἀγαπητοί μου, ἕνα κρᾶμα ἀπὸ ἱκανότητες καὶ ἀδυναμίες, ἀπὸ πλεονεκτήματα καί μειονεκτήματα. Ἄλλοτε νοιώθει δυνατὸς καὶ γενναῖος, ἄλλοτε πάλι ὄχι· ἄλλοτε εἶναι δύναμη, ἄλλοτε πάλι ἀδυναμία, ἅγιος καὶ ἁμαρτωλός, στρατιώτης καὶ λιποτάκτης, μεγάλος καί μικρός. Ὅσο εἶναι ἰσχυρὸς καὶ δυνατὸς πρέπει νὰ οἰκοδομῆ καὶ νὰ ἐνισχύη τοὺς ἀδύνατους στὴν πίστη. Ὡς ἁμαρτωλὸς ποὺ συναισθάνεται τίς ἀτέλειές του ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ἠθικὴ ἐνίσχυση τῶν ἄλλων. Στὴν πρώτη περίπτωση «ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ δυνατοὶ τὰ ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν». Στὴν δεύτερη περίπτωση «ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις ὀχυρὰ καὶ ὑψηλὴ» (Παρ. 18-19).

Ἡ χριστιανικὴ οἰκοδομὴ εἶναι ὑποχρέωση ὅλων μας, ὑποχρέωση τοῦ κάθε χριστιανοῦ. Νὰ οἰκοδομῆ καὶ νὰ οἰκοδομῆται, νὰ προσφέρη καὶ νὰ παίρνη· νὰ διδάσκη καὶ νὰ διδάσκεται, νὰ συμβουλεύη καὶ νὰ συμβουλεύεται. «Πάντα πρὸς οἰκοδομὴν γινέσθω» (Α’ Κορινθ.- 14-26). Ὅποιος ἀγαπᾶ ξέρει νὰ προσφέρεται, δὲν εἶναι φίλαυτος, γιατὶ ἡ φιλαυτία σκοτώνει τὴν ἀγάπη. Τέλειο παράδειγμα ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς, ὁ ὁποῖος «οὐχ ἑαυτῷ ἤρεσεν, ἀλλὰ καθώς γέγραπται, οἱ ὀνειδισμοὶ τῶν ὀνειδιζόντων σε, ἐπέπεσον ἐπ᾿ ἐμὲ» (Ρωμ. 15-3).

Ὅμως γιά τὸ ἔργο τῆς οἰκοδομῆς χρειάζονται ὑλικά, χρειάζεται τέχνη καὶ ἐπιστήμη, γνώση καὶ ἐπιμονή. Δὲν πρέπει νὰ κάνουμε ὅσα ἀρέσουν μόνο σ᾿ ἐμᾶς, ἀλλ᾿ ὅσα ἀρέσουν στοὺς ἀδελφούς μας· «Ἕκαστος ὑμῶν τῷ πλησίον ἀρεσκέτω εἰς τὸ ἀγαθὸν πρὸς οἰκοδομήν». Ὅμως ὑπάρχουν καὶ περιπτώσεις, ποὺ πρέπει ἀνοχὴ καί μακροθυμία νὰ ἐπιδείξουμε. Καὶ τότε· ἂς μὴ διστάσουμε «μετά, πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πραότητος καί μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ» (Ἐφεσ. 4, 2-3) νὰ βαστάζουμε τὰ ἀσθενήματα αὐτῶν. Ἐπίκαιρος καὶ ἐδῶ ἡ Παύλεια ὑπόδειξη καὶ προτροπὴ «νουθετεῖτε τοὺς ἀτάκτους, παραμυθεῖσθε τοὺς ὀλιγοψύχους, ἀντέχεσθε τῶν ἀσθενῶν, μακροθυμεῖτε πρὸς πάντας» (Α΄ Θεσ. 5, 14 - 15), μιμούμενοι τὸν Οὐράνιο Πατέρα ποὺ «ἀνατέλλει τὸν ἥλιον Αὐτοῦ ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθ. 5 - 45).

Ἡ ἀνοχή, ἡ μακροθυμία καὶ ἡ ἀνεξικακία πρὸς τοὺς ἀδυνάτους στὴν πίστη, πρὸς ἀδιαφόρους γιά τὴν ἀρετή, πρὸς τοὺς ἀπαθεῖς γιὰ ὅσα συμβαίνουν γύρω τους προβάλλεται ὡς καθῆκον χριστιανικό. Καθῆκον καθημερινὸ καὶ διαρκὲς «μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. 4, 13) «ἀλλὰ καὶ συμπολῖται τῶν ἁγίων... ἐπικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν» (Ἐφεσ. 2-20). Ἀδελφοί, προσοχή· «ἕκαστος ἐξ ἡμῶν βλεπέτω πῶς ἐπικοδομεῖ».

Ἀρχιμ. Ν. Κ.