Ἡ θεραπεία τοῦ δαιμονισμένου τῶν Γαδαρηνῶν


Τὴν τραγικὴ πραγματικότητα τῆς ἐπιρροῆς τοῦ Σατανᾶ στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ καὶ τὴ δυνατότητα ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τὸ κακὸ, ποὺ παρέχει πάντα ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας, ἀποκαλύπτει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ.

Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀναφερόμενος στὸ γεγονὸς τῆς μετάβασης τοῦ Κυρίου στὴ χώρα τῶν Γαδαρηνῶν καὶ τῆς συνάντησεώς Του μὲ ἄνδρα «ὃς εἶχε δαιμόνια ἐκ χρόνων ἱκανῶν», διαπιστώνει τὸ διαβρωτικὸ καὶ καταστρεπτικὸ ρόλο τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων στὸ ἀνθρώπινο γένος μέσα στοὺς αἰῶνες, ἀλλὰ παράλληλα φανερώνει τὴν καταλυτικὴ ἐξουσία ποὺ ἔχει ὁ Χριστὸς κατὰ τοῦ διαβόλου.

Εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑπογραμμίσουμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὴν ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἐκκλησία, ὅταν κάνει λόγο στὸ σύγχρονο κόσμο γιὰ τὸν δαίμονα καὶ τὶς δυνάμεις του, δὲν σημαίνει ὅτι παραπέμπει τὸν ὀρθολογιστὴ ἄνθρωπο νὰ ψάξει νὰ τὸν βρεῖ στὶς τερατόμορφες παραστάσεις ἄλλων ἐποχῶν, γιὰ νὰ τὸν ἐκφοβίσει. Ἀλλὰ ἀπευθύνεται μὲ σκοπὸ νὰ τὸν βοηθήσει νὰ ἀνιχνεύσει μέσα ἀπὸ τὰ γεγονὸτα τῆς ζωῆς του τὴν κρυπτόμενη παρουσία καὶ ἐπέμβασή του, τονίζοντας παράλληλα τὴν παρήγορη ἀλήθεια ὅτι ὁ Κύριος ἦρθε «ἵνα καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ’ ἔστι τὸν διάβολον».

Εἶναι ἀδιαμφισβήτητη πραγματικότητα πὼς ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος κομπάζει γιὰ τὸ ἐπίπεδο τοῦ πολιτισμοῦ του, γιὰ τὴν πολύπλευρη ἐπιστημοσύνη του, γιὰ τὰ ἐπιτεύγματα τῆς τεχνολογίας του, γιὰ τὰ κατοχυρωμένα δικαιώματά του, καὶ ὁπωσδήποτε γιὰ τὴν ἀσύδοτη ἐλευθερία του καὶ τὴν ἀσύλληπτη δυνατότητά του σὲ κάθε τομέα τῆς ζωῆς. Στὸν κόσμο αὐτὸ ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας σήμερα περὶ δαιμονίων ξενίζει, προκαλεῖ, ἀμφισβητεῖται, παραπέμπει στὸ σκοταδιστικὸ παρελθόν, ἀφοῦ ὅ,τι μᾶς βασανίζει, ἡ χωρὶς βάθος γνώση μας τὸ περιορίζει στὴν ψυχικὴ ἀνισορροπία.

Ἀπὸ τὴν ἄλλη, τὰ σκληρὰ περιστατικὰ τοῦ καθημερινοῦ ἀβίωτου πλέον βίου μας, δηλαδὴ ἡ ἀπουσία τῆς ἀνθρωπιᾶς, ἡ ἔλλειψη τῆς ἀγάπης, ἡ ἀποκαθήλωση τῶν ἰδεωδῶν, τὸ ἀναποδογύρισμα τῶν ἀξιῶν, τὸ γκρέμισμα τῶν θεσμῶν, ἡ ἀποτυχία τῶν πολιτικοκοινωνικῶν μας συστημάτων, ἡ διάλυση τῆς οἰκογένειας, ἡ ἐπίμονη ἄρνηση τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κυριαρχία τῆς ἁμαρτίας μᾶς βοηθοῦν νὰ ἐντοπίσουμε τὴ διαβρωτικὴ παρέμβαση τοῦ προαιώνιου ἐχθροῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς ζωῆς, δηλαδὴ τοῦ διαβόλου.

Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἀναφορὰ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς στὸ ἀλλοιωμένο ἀνθρώπινο πρόσωπο τοῦ δαιμονισμένου. Στὴ δύστυχη αὐτὴ ὕπαρξη, κύρια χαρακτηριστικὰ συμπεριφορᾶς ἔγιναν ἡ διάθεση γυμνότητας, ἡ ἔλλειψη μέτρου, ἡ ἀπροθυμία κοινωνικότητας, ὁ πόθος παραμονῆς σὲ σκοτεινοὺς καὶ δυσώδεις τόπους, ἡ ἀφηνιασμένη δύναμη στὰ χέρια, ὥστε νὰ σπάζει ἀκόμη καὶ ἁλυσίδες, ἡ θορυβώδης ἐμφάνιση, ἡ μανιώδης ἐπίθεση καὶ τέλος, ἀκόμη χαρακτηριστικότερος, ὁ φόβος τοῦ δαίμονα νὰ ἀντικρύσει τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ.

Σήμερα, ἐξακολουθοῦν καὶ ὑφίστανται στὴν πολιτισμένη κοινωνία μας τέτοια χαρακτηριστικὰ μὲ κυριότερες ἐκδηλώσεις τὶς συμπεριφορὲς ἀναρχικῶν, τρομοκρατῶν, ληστῶν, ἀπατεώνων, τὴν ἀπειλὴ τῶν πάσης φύσεως βιαστῶν, ἐμπόρων ναρκωτικῶν καὶ γενικὰ τὸ φόβο τῶν ἀνθρώπων νὰ ἑνώσουν τὶς δυνάμεις τους σὲ κοινωνία προσώπων. Χαρακτηρίζεται δὲ αὐτὴ ἡ κοινωνία ἀπὸ τὴν ὑπαρξιακὴ μοναξιὰ τῶν μελῶν της, ἀπὸ τὴν γενικευμένη ἐπικράτηση τοῦ κακοῦ, ἀπὸ τὴν αὔξηση τῆς ἐγκληματικότητας καὶ ἀπὸ τὴν ἐπιμονή τῶν ἀνυποψίαστων «προοδευτικῶν» ποὺ ἀποκλείουν ἐπιστημονικῶς τὴν ὕπαρξη καὶ τὴν μεθοδεία τοῦ διαβόλου.

Ἡ Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, θεμελιωμένη στὴν ἁγιογραφικὴ μαρτυρία καὶ στὴν Πατερική σοφία, δίνει πειστικὲς ἐρμηνεῖες γιὰ ὅσα συμβαίνουν, γνωρίζοντάς μας πὼς τὰ δαιμόνια εἶναι προσωπικὲς ὑπάρξεις τοῦ πνευματικοῦ κόσμου μὲ συνείδηση καὶ ἐλευθερία. Μᾶς διδάσκει ἐπίσης ὅτι τὸ κακὸ προϋ-ποθέτει ὑπευθυνότητα, ἐπειδὴ δὲν εἶναι αὐθύπαρκτο, δὲν εἶναι δηλαδὴ ἀφηρημένη πραγματικότητα, ἀλλὰ καρπός ἐλεύθερης πράξης καὶ ἀποτέλεσμα συνειδητοῦ σκοποῦ.

Πολυσήμαντη ἀκόμη εἶναι ἡ ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας ὅτι τὸν δαίμονα τὸν δημιούργησε ἡ φιλαυτία του, ὁ ἐγωισμός του καὶ ἡ ἄρνηση ἀποδοχῆς τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Γι’αὐτὸ καὶ σκοπός του ἔκτοτε ἔγινε ἡ κυριαρχία του ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἔργο του ἡ διάσπαση τῆς κοινωνίας του μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸν συνάνθρωπο.

Τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναφέρεται σὲ πολλὲς περιπτώσεις, κατὰ τὶς ὁποῖες ὁ διάβολος ἐπιδιώκει τὴν προσωρινὴ ἢ καὶ τὴν αἰώνια ἐξόντωση τοῦ πλάσματος τοῦ Θεοῦ. Ἀνέλαβε, ἐπίσης, τόν ρόλο τοῦ ὑποβολέα τοῦ κακοῦ στὴν ἐλεύθερη συνείδηση καὶ διάθεση τοῦ ἀνθρώπου, μισῶντας τὴν ἁρμονία, τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴν τάξη τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Ὅμως οἱ ἐνέργειές του, οἱ σκοποί του καὶ οἱ δυνάμεις του καταλύονται ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Του.

Τὸ ἔργο αὐτὸ τοῦ Χριστοῦ κατὰ τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων συνεχίζει στὸν κόσμο ἡ Ἐκκλησία, ὡς τὸ παρατεινόμενο στὴν ἱστορία ἀναστημένο σῶμα Του. Μέσα στὸ πνευματικὸ αὐτὸ ἐργαστήριο ὁ Θεὸς ἐπιστρατεύει τοὺς ἁγίους Του, οἱ ὁποῖοι διεξάγουν ἀόρατο πόλεμο κατὰ τοῦ διαβόλου, ποὺ μεταχειρίζεται ἀνθρώπους καὶ φυσικὰ φαινόμενα, γιὰ νὰ καταστρέψει τὰ δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ ἐπιβεβαίωση τοῦ ὀνόματος «λεγεών», δηλαδὴ τῆς ὕπαρξης χιλιάδων δαιμόνων μέσα στὸν δαιμονισμένο.

Ὁ πιστὸς ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ διασώσει καὶ νὰ διαφυλάξει τὴν ὕπαρξή του, ὅταν συνειδητὰ καὶ ἐλέυθερα ἐντάξει τὸν ἑαυτό του στὴν κοινωνία τῶν ἁγίων· στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἔνταξη αὐτὴ ἀποτελεῖ ὑπέρβαση τῆς μοναξιᾶς καὶ ἄρνηση τῆς ἁμαρτίας. Ὁ Χριστὸς τότε ἀποθεραπεύει καὶ ἀποκαθιστᾶ τὸν ταλαιπωρημένο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος δὲν κινδυνεύει πιά, ἐπειδὴ μετέχει στὴν ἑνότητα τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου καταλύονται, δηλαδὴ καταργοῦνται, οἱ διασπαστικὲς δυνάμεις τοῦ κράτους τοῦ διαβόλου.

Ἀδελφοί μου,

τὴν αἴσθηση καὶ τὴν ἀξία τῆς μετοχῆς σ’ αὐτὴν τὴν μυστηριακὴ ἑνότητα ποὺ μᾶς διασώζει, μποροῦμε νὰ τὴν κατανοήσουμε περισσότερο μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς πρωτοχριστιανικῆς, ξεχωριστῆς σὲ τυπικὸ Θείας Λειτουργίας τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, ἡ ὁποῖα τελεῖται σὲ πολλοὺς Ἱεροὺς Ναούς, μὲ ἀφορμὴ τὴ μνήμη του σήμερα. Τὸ ἱερὸ αὐτὸ πρόσωπο τῆς πρώτης Ἐκκλησίας στὴν καθολική του ἐπιστολὴ ὑπογραμμίζει τὴν ἀλήθεια ὅτι ἡ αὐθεντικὴ πίστη στὸν Χριστό ἐκδηλώνεται μὲ ἔργα ἀγάπης. Ὑπαινίσσεται ὅμως καὶ κάτι ποὺ συνήθως ξεχνᾶμε, ὅτι μόνον ἐν Χριστῷ ξαναβρίσκουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὸν συνάνθρωπό μας ἀκυρώνοντας ὅσα μᾶς χωρίζουν καὶ μᾶς διαιροῦν. Ἔτσι ὑπερνικοῦμε τὴ διάσπαση καὶ βιώνουμε τὴν ἑνότητα καὶ τὴ σωτηρία.

π. Ι.Κ.

Ὁ κίνδυνος τοῦ πλοῦτου

«Κάποιος ἄρχοντας ρώτησε τὸν Κύριο: «Ἀγαθὲ διδάσκαλε, τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κληρονομήσω τὴν αἰώνια ζωή;». Ὁ Ἰησοῦς τοῦ ἀπάντησε: «Γιατί μὲ ἀποκαλεῖς ἀγαθό»; Κανένας δὲν εἶναι ἀγαθὸς παρὰ μόνο ἕνας, ὁ Θεός. Ξέρεις τὶς ἐντολές: μὴ μοιχεύσεις, μὴ σκοτώσεις, μὴν κλέψεις, μὴ ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου». Κι ἐκεῖνος τοῦ εἶπε: «Ὅλα αὐτὰ τὰ τηρῶ ἀπὸ τὰ νιᾶτα μου». Ὅταν τ' ἄκουσε ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε: «Ἕνα ἀκόμη σοῦ λείπει: πούλησε ὅλα ὅσα ἔχεις καὶ δῶσε τὰ χρήματα στοὺς φτωχούς, κι ἔτσι θὰ ἔχεις θησαυρὸ κοντὰ στὸν Θεό, κι ἔλα νὰ μὲ ἀκολουθήσεις». Μόλις ἐκεῖνος τ’ ἄκουσε αὐτά, πολὺ στενοχωρήθηκε, γιατὶ ἦταν πάμπλουτος. Ὅταν ὁ Ἰησοῦς τὸν εἶδε τόσο στενοχωρημένο, εἶπε:

«Πόσο δύσκολα θὰ μποῦν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν τὰ χρήματα! Εὐκολότερο εἶναι νὰ περάσει μία καμήλα μέσα ἀπὸ βελονότρυπα παρὰ νὰ μπεῖ πλούσιος στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Ὅσοι Τὸν ἄκουσαν εἶπαν: « Τότε ποιὸς μπορεῖ νὰ σωθεῖ;» Κι Ἐκεῖνος τοὺς ἀπάντησε: « Αὐτὰ ποὺ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι ἀδύνατα, γιὰ τὸ Θεὸ εἶναι δυνατά».

«Ἔτι ἕν σοι λείπει», μπορεῖ νὰ πεῖ ὁ Κύριος καὶ σὲ πολλοὺς ἀπὸ μᾶς. Ἔρχεσαι τακτικὰ στὴν Ἐκκλησία, τὸ βλέπω. Νηστεύεις, προσεύχεσαι, ἀγωνίζεσαι νὰ τηρήσεις τὸν νόμο μου. Ἔχεις διαμορφώσει μία συνείδηση ὅτι εἶσαι ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας. Ἴσως ἔχεις καὶ ἱεραποστολικὴ δράση. Ἴσως χάνεις καὶ χρόνο καὶ χρῆμα, ἴσως προβαίνεις καὶ σὲ θυσίες, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσεις προσπάθειες ποὺ χαρακτηρίζονται χριστιανικές. Ἴσως νομίζεις ὅτι εἶσαι τέλειος.

Καὶ ὅμως μπορεῖ νὰ σοῦ λείπουν πολλὰ ἄλλα πράγματα ποὺ δὲν ἔχεις προσέξει καὶ ποὺ εἶναι ἀπαραίτητα γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς σου. Ἴσως νὰ σοῦ λείπει «ἕνα» μόνον, βασικὸ ὅμως γιὰ τὴν διαμόρφωση καὶ τὴν ἔκφραση μιᾶς χριστιανικῆς προσωπικότητας καὶ ἑπομένως ἀπαραίτητη προϋπόθεση, γιὰ νὰ εἰσέλθεις στὴ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἂν λείπει αὐτὸ τὸ «ἕνα», μένει μία πύλη ἀνοιχτή, ἀπὸ τὴν ὁποία μπορεῖ νὰ μπεῖ στὴν ψυχή σου ὁ διάβολος καὶ νὰ καταστήσει ἄχρηστες ὅλες τὶς ἄλλες προσπάθειές σου καὶ ἑπομένως νὰ ματαιώσει τὴ σωτηρία σου.

Γιὰ νὰ καταλάβουμε τί συνέπειες ὑπάρχουν, ἂν λείπει αὐτὸ τὸ «ἕνα», ἂς σκεφτοῦμε τὶς ἀκόλουθες παρόμοιες περιπτώσεις:

Γιὰ νὰ συμβεῖ ὁ θάνατος ἑνὸς ἀνθρώπου, δὲν εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἀσθενοῦν ὅλα τὰ μέλη τοῦ σώματός του ἢ νὰ τὸ προσβάλλουν ὅλα τὰ μικρόβια. Ἀρκεῖ νὰ μπεῖ ἕνα θανατηφόρο μικρόβιο, ἀρκεῖ μία λειτουργία νὰ μὴν εἶναι φυσιολογική, ἀρκεῖ ἕνα βασικὸ ὄργανο νὰ προσβληθεῖ, καὶ τὸ κακὸ ἔγινε.

Μᾶς εἶναι γνωστὸ ὅτι ἡ Κωνσταντινούπολη ἔπεσε, γιατὶ μία πύλη βρέθηκε ἀνοιχτή. Ὅλες οἵ ἄλλες ἦταν κλειστές. Μία ἦταν ἀνοιχτὴ καὶ πέρασε ὁ ἐχθρὸς κι ἔπεσε ἡ Πόλη.

Τί σημασία ἔχει ἂν ὅλο τὸ πλοῖο εἶναι γερό. Ἄνοιξε μία ὀπή; Θὰ μποῦν τὰ νερὰ καὶ τὸ πλοῖο θὰ βυθιστεῖ.

Τέτοια παραδείγματα μποροῦμε νὰ βροῦμε πολλὰ στὴ ζωή μας. Πρέπει νὰ ἐρευνήσουμε τὴ ζωή μας, τὶς σκέψεις μας, τὶς διαθέσεις μας, μήπως ὑπάρχει κάτι ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς στερήσει τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Μήπως ἔχουμε τὴ βεβαιότητα ὅτι εἴμαστε ἐνάρετοι κι ἔτσι ἔχουμε μέσα μας φαρισαϊκὸ πνεῦμα; Μήπως προσφέρουμε πολλά, ἐνῷ μᾶς λείπει ἡ πραγματικὴ ἀγάπη; Μήπως βλέπουμε τὴν Ἐκκλησία σὰν ἕνα θεσμὸ ἢ κοινωνικὴ ὀργάνωση, χωρὶς νὰ συνειδητοποιοῦμε τὴ Θεία προέλευσή της καὶ τὴν σωτηριώδη ἀποστολή της; Μήπως δὲν συμμετέχουμε στὰ ἱερὰ μυστήρια; Μήπως εἴμαστε δεμένοι μὲ κάποιο πάθος; Τὸν ἐγωισμό, τὴν φιλοχρηματία, τὸν θυμό, τὴ ζήλεια, τὸν φθόνο, τὴν ἠθικὴ παρεκτροπή, τὴν οἰνοποσία, τὸν τζόγο καὶ τόσα ἄλλα;

Ἔστω κι ἂν ἕνα ἀπὸ αὐτὰ συμβαίνει τότε μποροῦμε νὰ χάσουμε τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ὅπως ὁ νεανίσκος τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς.

Μὲ τὸ παράδειγμα τῆς καμήλας καὶ τῆς βελόνας τὰ πράγματα δυσκολεύουν πολύ, γιατὶ πρέπει νὰ προσέξουμε ὅτι ὄχι μόνον ὅσοι ἔχουν τὰ χρήματα θὰ δυσκολευτοῦν γιὰ τὴ σωτηρία τους, ἀλλὰ καὶ ὅσοι ποθοῦν τὰ χρήματα. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο τόνισε ὁ Κύριος ὅτι ἀποτελεῖ ἐμπόδιο γιὰ τὴ σωτηρία μας δὲν εἶναι τὰ πλούτη καθ’ ἑαυτὰ ἀλλὰ ἡ προσκόλλησή μας στὸν κόσμο καὶ τὰ ἀγαθὰ τοῦ κόσμου, ποὺ γίνονται ἐμπόδιο νὰ ἀγαπήσουμε τὸν Χριστό. Τὴν εἴσοδό μας στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν δὲν τὴν ἐμποδίζει ἡ κατοχὴ τοῦ πλούτου ἀλλὰ ἡ ἀπουσία τῆς πεποίθησης σ’ Αὐτὸν καὶ ἡ ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στὴ δύναμή Του, ὅτι δηλαδὴ μπορεῖ νὰ ἱκανοποιήσει ὅλους τοὺς εὐσεβεῖς μας πόθους καὶ νὰ μᾶς καταστήσει εὐτυχισμένους.

Ἀκόμη καὶ οἱ πλούσιοι μποροῦν νὰ σωθοῦν, ἂν ἀφήσουν νὰ ἀγγίξει τὴν ψυχή τους ἡ Θεία Χάρη. Τότε ἀπελευθερώνονται ἀπὸ τὴ δουλεία τοῦ πλούτου καὶ τὸν χρησιμοποιοῦν στὴν ἀνακούφιση τῶν φτωχῶν καὶ τῶν πονεμένων καὶ τότε βρίσκουν ἄλλο θησαυρὸ καλύτερο, κι αὐτὸς εἶναι ἡ ἀγάπη ποὺ γεμίζει τὴν καρδιά τους.

Θαύματα δὲν γίνονταν μόνον «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ». Γίνονται πολλὲς φορὲς καὶ σήμερα, γιατὶ ὅταν ὑπάρχει ἡ ἀγαθὴ προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου, ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ ὑπερνικᾶ ὅλα τὰ ἐμπόδια, νικᾶ τὴ δύναμη τῆς ἁμαρτίας καὶ ὁδηγεῖ τὴν ψυχὴ στὴ σωτηρία.

Ἡ ἀγάπη καὶ σοφία τοῦ Θεοῦ βρίσκει πολλοὺς τρόπους, γιὰ νὰ μᾶς βγάλει σώους καὶ ἀβλαβεῖς ἀπὸ κάθε δοκιμασία, ὅταν ὅλα τὰ ἀνθρώπινα μέσα ἔχουν ἀποδειχθεῖ ἀνίσχυρα. Ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ ἐπέμβει θαυματουργικὰ στὴ ζωή μας. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νὰ ἔρθει ἀκόμη καὶ στὶς δώδεκα παρὰ ἕνα λεπτό.

Καὶ ἡ ἁμαρτία, καὶ ἡ ἀσθένεια, καὶ ὁ θάνατος, καὶ ὁ διάβολος μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ μποροῦν νὰ νικηθοῦν. Μᾶς τὸ διαβεβαίωσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός: «Τὰ ἀδύνατα παρ’ ἀνθρώποις, δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστίν». Ὄχι μόνο μέσα στὴ φύση ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἔχει τὴν Κυριαρχία Του ὁ Θεός. Θαῦμα δὲν εἶναι μόνο ἡ ἀνάσταση ἑνὸς νεκροῦ σώματος, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνάσταση τῆς ψυχῆς ἑνὸς μεγάλου ἁμαρτωλοῦ. Καὶ τέτοια θαύματα δὲν εἶναι οὔτε ἄγνωστα οὔτε σπάνια στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας.

π. Κ. Σ.

«καὶ τίς ἐστί μου πλησίον;»

Τὴν ἀφορμὴ γιὰ νὰ εἰπωθεῖ ἀπὸ τὸν Κύριο ἡ παραβολὴ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὴ Θεία Λειτουργία, ἡ παραβολὴ ποὺ πολὺ εὔστοχα ὀνομάσθηκε «Παραβολὴ τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτη» καὶ νὰ ἀπαντηθεῖ αὐθεντικὰ τὸ ἐρώτημα «καὶ τίς ἐστί μου πλησίον» μᾶς τὴν ἔδωσε, ἀγαπητοὶ ἀκροατὲς τοῦ θείου κηρύγματος, ἀκροατὲς εὐλογημένοι τῆς ἑρμηνείας τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ἕνας δάσκαλος καὶ ἑρμηνευτὴς τοῦ μωσαϊκοῦ Νόμου ποὺ πλησίασε τὸν Χριστὸ καὶ Τὸν ρώτησε τί ἔπρεπε να κάνει, γιὰ νὰ κερδίσει τὴν αἰώνια ζωή.

Βέβαια ὁ Νομικὸς αὐτός, ὅπως καὶ κάθε ἄλλος Ἰουδαῖος, ἤξερε τὴν ἀπάντηση. Ὅμως κάνει τὸ ἐρώτημα αὐτὸ στὸν Χριστό, γιὰ νὰ Τὸν φέρει σὲ σύγκρουση μ’ αὐτὰ ποὺ δίδασκαν οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι. Ὁ Κύριος, ὡς καρδιογνώστης ποὺ εἶναι, γνωρίζει τὶς βαθύτερες σκέψεις τοῦ Νομικοῦ. Βλέπει ὅτι πίσω ἀπ’ αὐτὸν κρύβονται οἱ Φαρισαῖοι ποὺ διαστρεβλώνουν τὸν Νόμο, καὶ ψάχνουν νὰ βροῦν εὐκαιρία νὰ Τὸν κατηγορήσουν γιὰ παραβάτη του.

Γι’ αὐτό, ἀντὶ ν’ ἀπαντήσει, γίνεται Αὐτὸς ἐξεταστὴς καὶ ρωτάει τὸν δάσκαλο καὶ ἑρμηνευτὴ τοῦ Νόμου: «Τί γράφει ὁ Νόμος σχετικὰ μ’ αὐτό; Ἐσὺ ποὺ ἐρευνᾶς, τί ἔχεις διαβάσει ἐκεῖ καὶ ποιὰ ἐξήγηση δίνεις;» Ὁ Νομικὸς ταπεινωμένος ἀπαντᾶ: «Ν’ ἀγαπᾶς τὸν Θεὸ μ’ ὅλη σου τὴν καρδιὰ καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὴ δύναμη καὶ τὸν νοῦ, καὶ τὸν πλησίον σου σὰν τὸν ἑαυτό σου». Καὶ ὁ Ἰησοῦς, μὲ τὸ κῦρος τοῦ μοναδικοῦ Δασκάλου, λέει στὸν Νομικό: « Σωστὰ ἀπάντησες. Ἐφάρμοσέ τα αὐτὰ στὴν καθημερινὴ ζωή σου καὶ θὰ ζήσεις αἰώνια».

Τώρα ὁ ἑρμηνευτὴς τοῦ Νόμου αἰσθάνεται σχεδὸν ντροπιασμένος. Γιὰ νὰ δικαιολογηθεῖ κάπως, ρωτάει τὸν Ἰησοῦ: «Καὶ ποιὸς εἶναι ὁ πλησίον μου;» Ἔτσι βρίσκει ὁ Χριστὸς τὴν εὐκαιρία νὰ ἀποκαλύψει στοὺς ἀνθρώπους τί σημαίνει ν’ ἀγαπάει κανεὶς τὸν πλησίον του σὰν τὸν ἑαυτό του. Λέει, λοιπόν, τὴν ἑξῆς παραβολή:

«Ἕνας ἄνθρωπος κατηφόριζε ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα στὴν Ἱεριχώ. Καθὼς περνοῦσε μέσα ἀπὸ βουνὰ καὶ χαράδρες, ἔπεσε στὰ χέρια ληστῶν πού, ἀφοῦ τὸν γύμνωσαν καὶ τὸν πλήγωσαν, τὸν παράτησαν ἐκεῖ μισοπεθαμένο.

Κατὰ τύχη περνοῦσε ἀπὸ αὐτὸ τὸ δρόμο ἕνας ἱερέας. Εἶδε τὸν πληγωμένο καὶ κατάλαβε ἀπὸ τὰ ροῦχα του ὅτι ἦταν συμπατριώτης του. Σύμφωνα μὲ τὸν Νόμο ἔπρεπε νὰ τὸν βοηθήσει. Ὅμως ὁ τόπος ἦταν ἔρημος. Ἴσως σὲ λίγο νὰ ξανάβγαιναν οἱ ληστές. Κρύος φόβος κυρίεψε τὸν ἱερέα, σκέφτηκε τὸν ἑαυτό του καὶ προσπέρασε, ἀφήνοντας τὸν ἄνθρωπο ἀβοήθητο.

Μετὰ ἀπὸ λίγο πέρασε ἕνας Λευίτης. Αὐτὸς ἔκανε κάτι χειρότερο. Πλησίασε τὸν τραυματισμένο, εἶδε τὴν κατάστασή του, καὶ ὅμως ἔφυγε, χωρὶς νὰ τοῦ προσφέρει τὴν παραμικρὴ βοήθεια.

Ἀπὸ τὸν τόπο αὐτὸν πέρασε καὶ ἕνας Σαμαρείτης. Πλησίασε τὸν πληγωμένο, εἶδε ὅτι ἦταν Ἰουδαῖος, ἀλλὰ δὲν σκέφτηκε τὸ μίσος ποὺ χώριζε Ἰουδαίους καὶ Σαμαρεῖτες, οὔτε τοὺς κινδύνους ἀπὸ τοὺς ληστές. Εἶδε τὸν τραυματισμένο ἄνθρωπο καὶ τὸν σπλαγ-χνίστηκε. Σκύβει καὶ πλένει τὶς πληγές του μὲ λάδι καὶ κρασί, πρόχειρα φάρμακα γιὰ ἕναν ταξιδιώτη, δένει τὰ τραύματά του μὲ πρόχειρους ἐπιδέσμους, τὸν ἀνεβάζει μὲ προσοχὴ πάνω στὸ ζῶο του καὶ τὸν μεταφέρει στὸ πρῶτο πανδοχεῖο ποὺ συναντᾶ σ’ ἐκείνη τὴν περιοχή. Ἐδῶ, ὅπου ἄνθρωποι καὶ ζῶα ξαποσταίνουν, ὁ Σαμαρείτης φροντίζει γιὰ τὸν πληγωμένο καὶ ξενυχτᾶ μαζί του. Τὴν ἄλλη μέρα φεύγει, ἀφήνοντας στὸν ξενοδόχο δύο δηνάρια καὶ τὸν παρακαλεῖ νὰ φροντίσει τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν περιποιηθεῖ. Ἂν ξόδευε κάτι παραπάνω, στὸ γυρισμό του θα τὸν πλήρωνε».

Ἡ παραβολὴ δὲν ἄφηνε περιθώρια γιὰ συζητήσεις καὶ ἀμφιβολίες. Τὸ παράδειγμα τοῦ Σαμαρείτη ἦταν συγκλονιστικό. Γι’ αὐτὸ κι ὁ Χριστὸς ρωτᾶ τὸ Νομικό: «Ποιὸς λοιπὸν ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς τρεῖς νομίζεις ὅτι ἔγινε πλησίον γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔπεσε στοὺς ληστές;» Ὁ Νομικὸς ἀναγκάζεται νὰ καταδικάσει τὴ διαγωγὴ τοῦ ἱερέα καὶ τοῦ Λευίτη καὶ νὰ ὁμολογήσει: «Ἐκεῖνος ποὺ τοῦ ἔδειξε ἔμπρακτα τὴ συμπόνια του». Τότε ὁ Ἰησοῦς λέει στὸ Νομικό: «Πήγαινε κι ἐσὺ καὶ κάνε τὸ ἴδιο».

Στὴν παραβολὴ αὐτὴ δίνεται τὸ τέλειο παράδειγμα ἔμπρακτης ἀγάπης ἀπέναντι στὸ συνάνθρωπό μας ποὺ βρίσκεται σὲ ἀνάγκη. Αὐτὴ ἡ ἀγάπη δὲν ἔχει περιορισμούς. Ξεχειλίζει αὐθόρμητα καὶ πλούσια, καὶ προσφέρεται καὶ σ’ αὐτὸν ἀκόμη τὸν ἐχθρό, χωρὶς φόβους, διακρίσεις, διαιρέσεις, πάθη καὶ μίση, ὅπως ἀκριβῶς ἔκανε ο Σαμαρείτης τῆς παραβολῆς. Ἀκόμα αὐτὴ ἡ ἀγάπη δὲν ἐξαντλεῖται σὲ λόγια ἢ σὲ ψευτοσυναισθήματα, ἀλλὰ ἐκφράζεται μὲ τὰ ἔργα τῆς εὐσπλαγχνίας γιὰ τὸν συγκεκριμένο ἄνθρωπο καὶ τὶς πραγματικές του ἀνάγκες. Αὐτὴ τὴν ἀγάπη δίδαξε μὲ τὸ παράδειγμά Του καὶ μὲ τὴ θυσία Του ὁ Χριστός. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία στὸ πρόσωπο τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη ἀναγνώρισε τὸν Κύριο.

Ἀδελφοί μου. Ὁ Νομικὸς ρώτησε: «Ποιὸς εἶναι γιὰ μένα ὁ πλησίον; Ὁ κοντινός, ὁ δικός μου ἄνθρωπος;» Καὶ ὁ Κύριος ἀφοῦ εἶπε τὴν παραβολή, ἀντέστρεψε τὴν φορὰ τῆς ἐρωτήσεως. Ὄχι ποιὸς εἶναι ὁ δικός σου ἄνθρωπος, ἀλλὰ γιὰ ποιὸν ἐσὺ μπορεῖς νὰ γίνεις ὁ δικός του ἄνθρωπος.

Μιὰ λεπτομέρεια ποὺ φέρνει τὰ πάνω – κάτω στὴν ἀνθρώπινη θεώρηση καὶ προσ-έγγιση τοῦ θέματος. Γιατὶ ἡ ἀγάπη μὲ τὴν ἀνθρωποκεντρικὴ θεώρηση ἔχει φορὰ ἀπ’ ἔξω πρὸς τὰ μέσα. Εἶναι μιὰ δύναμη κεντρομόλος. Ἐνῷ μὲ τὴν πνευματικὴ θεώρηση εἶναι τὸ ἀντίθετο. Δηλαδὴ φυγόκεντρος δύναμη.

Ἐδῶ ἀκριβῶς κρύβεται τὸ μυστικὸ τῆς ἀληθινῆς εὐτυχίας, ποὺ ὁ μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ κόσμος δὲ θὰ μπορέσει νὰ τὸ βρεῖ ποτέ. Γιατὶ δὲν μπορεῖ νὰ κατανοήσει, νὰ ἀντιληφθεῖ, τὴν ἀληθινὴ φορὰ τῆς ἀγάπης, ὅπως μᾶς τὴν δίδαξε ὁ Καλὸς Σαμαρείτης, ὁ Χριστός.

Χριστιανέ μου. Σίγουρα σὲ ἀπασχολεῖ μὲ ποιὸ τρόπο θ’ ἀποκτήσεις ζωὴ αἰώνια. Ἡ ἀπάντηση εἶναι: Πορεύου καὶ ἐσὺ καὶ πρᾶττε ὅ,τι καὶ ὁ Σαμαρείτης τῆς παραβολῆς.

π.Ν.Κ.

«Καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ,
ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός».

Εἶχε πολλὲς φορὲς προαναγγείλει ὁ Θεὸς διὰ τῶν προφητῶν αὐτὴν τὴν μεγάλη ἀλήθεια, ὅτι δηλαδὴ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς κατὰ ἕνα πολὺ αἰσθητὸ τρόπο θὰ ἔμενε καὶ θὰ συναναστρεφόταν μὲ τοὺς ἀνθρώπους: «Θὰ στήσω τὴν σκηνὴ ἀνάμεσά τους», ὑποσχέθηκε διὰ τοῦ Μωϋσέως, «θὰ κατοικῶ καὶ θὰ περιπατῶ ἀνάμεσά τους, θὰ εἶμαι Θεός τους καὶ αὐτοὶ θὰ εἶναι ὁ λαός μου».

Διὰ τοῦ προφήτου Ἰεζεκιὴλ προανήγγειλε «ἔσται ἡ κατασκήνωσίς μου ἐν αὐτοῖς». Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ καθαρότερα προανήγγειλε τὸ μεγάλο αὐτὸ γεγονός, ὅτι δηλαδὴ ὁ ἄπειρος Θεὸς θὰ ἐλάμβανε σάρκα καὶ ὡς Θεάνθρωπος θὰ εἶναι μαζὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἦταν ὁ προφήτης Ἠσαΐας. Αὐτὸς εἶπε «ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ». Καὶ προσθέτει ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, «ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός».

Οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης δὲν μποροῦσαν νὰ καταλάβουν τὸ βαθύτερο νόημα τῶν προφητειῶν αὐτῶν. Δὲν ἦταν σὲ θέση νὰ ἐννοήσουν ὅτι ὁ Θεός, τὸν ὁποῖο πίστευαν ὅτι κατοικεῖ στὸν οὐρανό, θὰ ζοῦσε μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, θὰ ἔμενε καὶ θὰ συναναστρεφόταν μὲ αὐτούς. Φυσικά, καὶ ὁ δικός μας νοῦς, καίτοι πληροφορημένος ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια καὶ φωτισμένος ἀπὸ τὴν Θεία χάριν, δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ κατανοήσει σὲ πλάτος καὶ βάθος τὸ μέγα αὐτὸ μυστήριο.

Ἐμεῖς πιστεύουμε, καὶ πολὺ ὀρθῶς βέβαια, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πανταχοῦ παρών, ὅτι γεμίζει τὰ πάντα μὲ τὴν παρουσία Του, ὅτι δὲν ὑπάρχει σημεῖο οὔτε στὸν ὑλικὸ οὔτε στὸν πνευματικὸ κόσμο στὸ ὁποῖο νὰ μὴν εἶναι παρὼν ὁ ἄπειρος Θεός. Καὶ εἶναι παρὼν ὄχι τμηματικῶς ἀλλὰ ὁ ὅλος Θεὸς σὲ ὅλη τὴν δημιουργία καὶ σὲ κάθε σημεῖο τῆς δημιουργίας. Ἐν τούτοις, σὲ αὐτὴ τὴν ἁπανταχοῦ παρουσία τοῦ Θεοῦ προστίθεται καὶ μία ἄλλη παρουσία Του, αὐτὴ ποὺ ἐκφράζεται μὲ τὴν λέξη Ἐμμανουὴλ καὶ ἡ ὁποία ἑρμηνεύεται «ὁ Θεὸς μαζί μας». Αυτό, ὅμως, τί σημαίνει;

Σημαίνει ὅτι αὐτὴ ἡ ἐν μέσῳ τῶν ἀνθρώπων παρουσία καὶ παραμονὴ τοῦ Θεοῦ θὰ εἶναι παρουσία σωτηρίας, πηγὴ δωρεῶν, προσφορὰ τῆς λυτρώσεως, βασιλεία ἐπίγειος μὲ συνέχεια τὴν αἰώνια Βασιλεία τοῦ οὐρανοῦ. Θὰ ἐρχόταν, δηλαδή, ὁ Θεὸς κατὰ ἕνα τρόπο πολὺ αἰσθητὸ νὰ φωτίσει τὴν διάνοια τῶν ἀνθρώπων μὲ τὴν πλέον ὑψηλὴ διδασκαλία Του, νὰ λυτρώσει αὐτοὺς ἀπὸ τὴν δουλεία τῶν παθῶν, νὰ καθαρίσει τὴν καρδιὰ καὶ τὴν συνείδησή τους ἀπὸ τὸν ρύπο τῆς ἁμαρτίας, νὰ τοὺς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὸ τυραννικὸ αἴσθημα τῆς ἐνοχῆς καὶ νὰ τοὺς ἐπαναφέρει ὡς τέκνα ἀγαπητὰ κοντὰ στὸν Θεὸ Πατέρα. Νὰ ἀνοίξει γι’ αὐτοὺς τὸν ἕως τότε κλειστὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία Παράδεισο, προσφέροντας ὅλες αὐτές τίς δωρεές προσωπικά στὸν κάθε ἄνθρωπο.

Ὅλα αὐτὰ θὰ πραγματοποιοῦνταν καὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ γίνονταν οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ καὶ συμπολῖτες τῶν ἀγγέλων μὲ τὴν λυτρωτικὴ θυσία τοῦ Ἐμμανουήλ, τοῦ Χριστοῦ. Ἔπρεπε, ὅμως, νὰ προηγηθεῖ ἡ ἐνανθρώπηση καὶ ἡ λυτρωτικὴ θυσία, γιὰ νὰ ἐπακολουθήσει ἡ εἰδική, ἡ πλουσιόδωρος καὶ ἄπειρος εὐεργετικὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά μας.

Ἄλλοτε εἶχε διακηρύξει ὁ Θεὸς τὴν δίκαιη ἀπόφασή Του νὰ μὴν μείνει μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτωλότητάς τους: «Οὐ μὴ καταμείνῃ», εἶπε, «τὸ πνεῦμα μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας». Ἔπειτα ὅμως ἀπὸ τὴν λυτρωτικὴ Του θυσία, ἀμέσως μετὰ τὴν Ἀνάσταση, ἔδωσε ὁ Χριστὸς τὴν ἐπίσημη πρὸς τοὺς μαθητὲς καὶ πρὸς τὸ ἀνθρώπινο γένος ὑπόσχεση τῆς ἐν μέσῳ αὐτῶν παραμονῆς Του: «Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος».

Ὡς Ἐμμανουήλ -«Ὁ Θεὸς μεθ’ ἡμῶν»- τὸν προανήγγειλε ὁ Ἠσαΐας. Ὡς Ἐμμανουήλ -«μεθ’ ἡμῶν εἰμι»- ἀποχαιρετᾶ ὁ Κύριος τοὺς μαθητὲς λίγο πρὶν ἀναληφθεῖ στὸν οὐρανό. Καὶ αὐτὸ ἔγινε γιὰ νὰ δηλώσει ὅτι ἡ ἐν μέσῳ τῶν πιστῶν λυτρωτικὴ παρουσία Του δὲν θὰ διακοπτόταν μὲ τὴν Ἀνάληψή Του, ἀλλὰ θὰ συνεχιζόταν ἀδιαλείπτως «πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» .

Ἀγαπητοί μου χριστιανοί,

Ὁ λυτρωτής μας ὀνομάσθηκε Ἐμμανουήλ, ὅταν προφητεύτηκε, φάνηκε ὡς Ἐμμανουήλ, ὅταν γεννήθηκε στὸ σπήλαιο καὶ ὅταν ὡς Θεάνθρωπος «τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη». Εἶναι καὶ σήμερα Ἐμμανουήλ, γιατὶ βρίσκεται πάντοτε μεταξύ μας , προσφέροντας σὲ ὅλους τὴν ἄπειρη ἀγάπη Του καὶ τὴ σωτηρία. Καὶ θὰ εἶναι Ἐμμανουὴλ στοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, δόξα στὴν ὁποία θὰ συμμετέχουμε.

Καὶ ὁ μὲν Θεάνθρωπος θέλει νὰ εἶναι γιὰ μᾶς Ἐμμανουήλ· γι’ αυτὸν τὸν λόγο ἔλαβε σάρκα ἀνθρώπινη καὶ προσέφερε τὴν λυτρωτική Του θυσία, γιὰ νὰ εἶναι πάντοτε μαζί μας. Ἀλλὰ ἂς θέσουμε στὸν ἑαυτό μας ἕνα ἐρώτημα: Θέλουμε καὶ ἐμεῖς πάντοτε νὰ εἴμαστε μαζὶ μὲ τὸν Θεό;

Καλὰ καὶ εὐλογημένα Χριστούγεννα.

π.Ἀ.Σ.

Γιὰ ἄλλη μία φορὰ ὁ Κύριός μας ἔδειξε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Στὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα αὐτῆς τῆς Κυριακῆς ὁ Χριστὸς βρέθηκε σὲ μία συναγωγή, στὸν χῶρο τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ συνάντησε μία γυναίκα ἀξιοθαύμαστη, ἡ ὁποία ἦταν «συγκύπτουσα», δηλ. τὸ σῶμα της πρὶν 18 ὁλόκληρα χρόνια εἶχε χάσει τήν ὄρθια στάση καὶ τὸ πρόσωπό της ἦταν ἕτοιμο να ἀγγίξει τὸ ἔδαφος τῆς γῆς. Καὶ ὅμως αὐτὴ ἡ γυναῖκα, ἄν καὶ ἦταν ἄρρωστη σὲ βαρειὰ μορφή, δὲν θεωροῦσε σωστὸ νὰ ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριός μας τὴν ἀντάμειψε χαρίζοντάς της τὴν ἀνόρθωση τοῦ σώματός της.

Ἐκείνη τὴν στιγμὴ ὅμως παρενέβη ὁ ὑπεύθυνος γιὰ τὴν λειτουργία τῆς συναγωγῆς. Καθὼς τὸ θαῦμα παραγματοποιήθηκε ἐνώπιον ὅλων καὶ ἦταν ἀναντίρρητο, ἐκεῖνος δὲν θέλησε νὰ δοξολογήσει τὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ ἑνὸς συγκεκριμένου ἀνθρώπου ἀπὸ μία τόσο φοβερὴ ἀρρώστια. Μέσα στὸν ἀρχισυνάγωγο κρύβονταν τὰ πάθη τοῦ μίσους καὶ τοῦ φθόνου ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ. Δὲν γίνεται νὰ ἀμφισβητήσει τὸ θαῦμα, γιατὶ ὅλοι τὸ εἶδαν. Θέλει νὰ ἀποδείξει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι παραβάτης τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, ὅτι δὲν σέβεται τὴν ἀργία τοῦ Σαββάτου. Χρησιμοποιεῖ τὸν Νόμο τοῦ Θεοῦ ὡς ἕνα εὔλογο ἐπιχείρημα, ὥστε νὰ κατηγορήσει τὸν Χριστὸ ὅτι δῆθεν μὲ τὰ θαύματά Του καταργεῖ τὴν ἡμέρα τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Κύριος ὅμως θὰ ἀποκαλύψει τὶς πραγματικὲς διαθέσεις αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτὸ θὰ τὸν ἀποκαλέσει ὑποκριτὴ καὶ θὰ διακηρύξει ὅτι ὁ Νόμος τοῦ Θεοῦ δόθηκε γιὰ τὸ καλὸ τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτὸ δὲν θὰ ἔπρεπε, μὲ τὸ πρόσχημα τῆς τηρήσεως τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, νὰ συμπεριφέρεται μὲ τόση σκληρότητα ἀπέναντι σὲ ἕνα συνάνθρωπό του. Ἀντιθέτως, ἔπρεπε νὰ χαίρεται καὶ νὰ εὐχαριστεῖ τὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἀπαλλαγὴ τῆς γυναίκας ἀπὸ μία τόσο μεγάλη ταλαιπωρία. Τὸν χαρακτηρίζει ὑποκριτή, ἐπειδὴ αὐτοπροβάλλεται ὡς ὑπέρμαχος τοῦ Νόμου, προσποιεῖται ὅτι δῆθεν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ ὅτι δῆθεν τὸν ἐνοχλοῦν οἱ παραβάσεις τους. Στὴν πραγματικότητα ὅμως τίποτα ἀπ’ ὅλα αὐτὰ δὲν τὸν ἀπασχολεῖ, ἀλλὰ μόνο αἰσθάνεται ὅτι μὲ τὴν θαυματουργικὴ δράση τοῦ Χριστοῦ κινδυνεύει τὸ κοινωνικὸ κῦρος καὶ ἀπειλοῦνται τὰ συμφέροντα τῆς θρησκευτικῆς ὁμάδας του.

Ὁ Χριστὸς μέσα στὶς εὐαγγελικὲς διηγήσεις, καίτοι ἐμφανίζεται ὡς φίλος τῶν ἁμαρτωλῶν, ἐν τούτοις μὲ τοὺς ὑποκριτὲς καὶ τοὺς Φαρισαίους βρισκόταν σὲ μόνιμη σύγκρουση. Πρὸς αὐτοὺς στρέφονταν ἐκεῖνα τὰ «οὐαὶ ὑμῖν …», ὅπως ἀναγράφονται στὸ κβ΄κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου. Δὲν συμφωνοῦσε ὁ Χριστὸς μὲ τὰ ἔργα τῶν ἁμαρτωλῶν, ἀλλὰ τοὺς συναναστρεφόταν καὶ μὲ κάθε τρόπο τοὺς βοηθοῦσε νὰ συναισθανθοῦν τὴν ἁμαρτωλότητά τους, ὥστε νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ διορθωθοῦν. Δυστυχῶς στοὺς Φαρισαίους ἐλάχιστες πιθανότητες ὑπῆρχαν γιὰ μετάνοια, ἐπειδὴ δὲν συνασθάνονταν ὅτι τοὺς χωρίζει μεγάλη ἀπόσταση ἀπ’ τὸν Θεό.

Ἡ ὑποκρισία ἐξακολουθεῖ νὰ ταλαιπωρεῖ ὅλες τὶς πλευρὲς τῆς κοινωνικῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων μέχρι σήμερα. Πολλοὶ ἄνθρωποι ἐκφράζουν τὴν πίστη τους στὶς ἠθικὲς ἀξίες, οἱ ἡγέτες τῶν ὑπερδυνάμεων διακηρύσσουν τὴν προσήλωσή τους στὶς ἀρχὲς τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἐλευθερίας τῶν λαῶν. Στὴν πράξη ὅμως, ὅλοι αὐτοὶ ποὺ δῆθεν κόπτονται γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ τὸ δίκαιο, ἐνεργοῦν μὲ μοναδικὸ γνώμονα τὴν ἐξυπηρέτηση τῶν συμφερόντων τους. Δὲν ἔλειψαν τὰ μεγάλα λόγια γιὰ τὰ δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου στοὺς τελευταίους αἰῶνες. Δὲν ἔπαυσαν ὅμως χιλιάδες ἀνθρώπων σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς νὰ ὑποφέρουν.

Ὁ ἀρχισυνάγωγος στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα χρησιμοποίησε τὸν Νόμο γιὰ νὰ κατηγορήσει τὸν Χριστὸ ὡς παραβάτη. Ὁ Χριστὸς ὅμως δὲν ἔχει ἀντίρρηση στὴν τήρηση τοῦ Νόμου. Ὁ Νόμος ἐκεῖνος ἄλλωστε ἦταν ἕνα δῶρο τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους, ἕνα κατάλληλο παιδαγωγικὸ μέσο γιὰ τὴν ἀνόρθωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπ’ τὴν ἁμαρτία. Ὁ Χριστὸς δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν διαστρέβλωση τοῦ Νόμου ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἰουδαϊκῆς θρησκείας, στὴν τυπολατρεία καὶ στὸ πλῆθος τῶν ἑρμηνευτικῶν διατάξεων, μὲ τὶς ὁποῖες ρυθμίζονταν λεπτομέρειες τῆς καθημερινῆς ζωῆς. Ὅλοι αὐτοὶ οἱ τύποι ἦταν ἕνα βαρὺ καὶ δυσβάστακτο φορτίο στοὺς ὤμους τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀκριβὴς τήρηση αὐτῶν τῶν τύπων, αὐτῶν τῶν θρησκευτικῶν συνηθειῶν, δημιουργοῦσε στοὺς ἀνθρώπους τὴν ψευδαίσθηση ὅτι μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἐπιτυγχάνουν σωστὴ σχέση μὲ τὸν Θεό. Στὴν πραγματικότητα συνέβαινε τὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο, μέσα στοὺς τύπους νὰ καταργεῖται ἡ οὐσία τοῦ Νόμου καὶ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀπομακρύνεται ἀπ’ τὸν Θεὸ, νὰ καυχᾶται ὅτι τηρεῖ τὸν Νόμο καὶ νὰ μὴν ταπεινώνεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Χριστὸς ἔδωσε τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία τοῦ Νόμου. Ἡ οὐσία τοῦ Νόμου εἶναι ἡ ἀγάπη. Αὐτὴ κρύβεται μέσα στὶς ἐντολὲς τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀλλὰ καὶ στὸν Νόμο τῆς Χάριτος τῆς Καινῆς Διαθήκης. Τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Καὶ ἡ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἀργία τοῦ Σαββάτου ὄχι μόνο δὲν ἀπέκλειε τὴν εὐεργεσία πρὸς τὸν πλησίον, ἀλλὰ ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου ἔπρεπε νὰ συμπληρώνεται ἀπ’ τὴν ἔμπρακτη ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο.

Ὁ ἀρχισυνάγωγος εἶχε ἰδιαίτερη ἐπιμονὴ στὴν τήρηση τοῦ Νόμου. Δὲν εἶχε ὅμως ἀνάλογη εὐαισθησία στὸ ἀνθρώπινο πρόβλημα τῆς ἀρρώστιας. Δὲν εὐχαριστήθηκε, ὅταν εἶδε ὅτι μὲ τὸ θαῦμα τοῦ Χριστοῦ ἡ συγκύπτουσα θεραπεύθηκε. Ὡστόσο οἱ νόμοι καὶ οἱ θεσμοὶ ὑπάρχουν γιὰ χάρη τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ νόμοι ψηφίζονται καὶ οἱ θεσμοὶ καθιερώνονται, ὥστε νὰ προάγεται ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν ἔχουν νόημα οἱ θεσμοὶ καὶ οἱ νόμοι ὅταν βλάπτεται ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Χριστὸς διεκήρυξε ὅτι «τὸ Σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ Σάββατον». Εἶναι ἐντελῶς ἐξωφρενικὸ ἐν ὀνόματι τοῦ νόμου νὰ καταστρέφεται ὁ ἄνθρωπος.

Ἡ ὑποκρισία εἶναι μία μεγάλη πληγὴ. Ὁ Θεὸς ἀποστρέφεται ἰδιατέρως αὐτὸ τὸ πάθος. Καὶ οἱ ἄνθρωποι ὅμως μισοῦν τοὺς ὑποκριτὲς, ὅταν καταλάβουν ὅτι κατὰ βάθος δὲν πιστεύουν αὐτὸ ποὺ δείχνει ἡ ἐξωτερική τους συμπεριφορά. Ὡστόσο, ἄς γνωρίζουμε ὅτι ἡ χειρότερη μορφὴ ὑποκρισίας εἶναι στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο. Εἶναι ὀδυνηρό, καὶ μάλιστα ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης, νὰ παρατηρεῖται καὶ σὲ μᾶς ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ἀρχισυναγώγου καὶ νὰ γινόμαστε σκληροὶ καὶ ἄτεγκτοι κριτὲς τῶν συναθρώπων μας.

Τὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα αὐτῆς τῆς Κυριακῆς μᾶς ἐπισημαίνει τὸν κίνδυνο τῆς ὑποκρισίας. Στοὺς ταλανισμοὺς πρὸς τοὺς Φαρισαίους ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι οὔτε αὐτοὶ οἱ ἴδιοι εἰσέρχονται στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους δὲν ἐπιτρέπουν νὰ εἰσέλθουν.

Εἴθε νὰ μὴν ἰσχύσει αὐτὸ γιὰ μᾶς, ἀλλὰ νὰ ἐκτελοῦμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴν ζωὴ μας καὶ μὲ τὸν τρόπο ποὺ εὐαρεστεῖται ὁ Θεὸς.

Ἀρχιμ. Ν. Η.