Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, η Αγιά-Σωτήρα των κατοίκων, βρίσκεται σε ένα όμορφο λιβάδι, μέσα σε καγκελόφραχτο κλειστό περίβολο, καθόσον προστατεύεται από την αρχαιολογική υπηρεσία.

Πρόκειται για ένα εξαίρετο ναό του 10ου αιώνα, από τους παλαιότερους της Αττικής, ο οποίος αποτελεί ένα αριστούργημα της βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης.  Μαζί με ένα αριθμό κοντινών ναών, σε ακτίνα 750 μ., σχηματίζουν μια εντυπωσιακή συστάδα ναών με βυζαντινές και μεταβυζαντινές φάσεις, που σε συνδυασμό με τα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη που υπάρχουν στην περιοχή,  υποδηλώνουν την ύπαρξη παλαιότερου μικρού βυζαντινού οικισμού.  Πολύ κοντά στην Αγιά-Σωτήρα βρίσκονται τα μεταβυζαντινά εκκλησάκια του Αγίου Μοδέστου με παλιότερη βυζαντινή φάση, του Αγίου Γεωργίου με βυζαντινό νάρθηκα, του Αγίου Παντελεήμονος με εμφανή θεμέλια παλαιότερου κτίσματος και πιο πέρα βορειοδυτικά τα εκκλησάκια των Αγίων Αναργύρων με τριμερές βυζαντινό Ιερό και της Παναγίας Σκουπέρη.

Ο ναός, όπως ήδη αναφέραμε, προστατεύεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και ως εκ τούτου παραμένει κλειστός όπως και ο περίβολος.  Ανήκει στην ενορία της Αναλήψεως και πανηγυρίζει την ημέρα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου την 6η Αυγούστου με πανηγυρικό εσπερινό και θεία λειτουργία. Ένα έθιμο που διατηρείται από πάρα πολλά χρόνια είναι να κρεμούν οι πιστοί την ημέρα της Μεταμορφώσεως, πάνω από την είσοδο του ναού σταφύλια και σύκα της νέας τους σοδιάς.
_______________
Περιγραφή του Ναού

Πρόκειται για σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με κυλινδρικό τρούλλο, του 10ου αιώνα (950-975 μ.Χ. κατά τον Αν. Ορλάνδο), του λεγόμενου «μεταβατικού» τύπου*(δες στο τέλος).  Στο εμπρόσθιο μέρος του ναού υπάρχει ο νάρθηκας και στο πίσω ανατολικό μέρος διαμορφώνεται ημικυκλική αψίδα Ιερού με τρίλοβο παράθυρο.

Ο νάρθηκας στεγάζεται με τριμερή καμάρα που καταλήγει σε αέτωμα πάνω από την είσοδο του ναού ενώ εξωτερικά εκατέρωθεν της δικλινούς στέγης διαμορφώνονται δύο κεκλιμένες επιφάνειες, υπερυψωμένες προς τα πίσω, ενισχύοντας το κατακόρυφο στοιχείο και συμβάλλοντας στην ποικιλία των επιφανειών της στέγης.  Ο συνδυασμός των κεκλιμένων επιπέδων μαζί τον κυλινδρικό τρούλλο, συνιστούν μια εντυπωσιακή αρχιτεκτονική σύνθεση των όγκων και προσδίδουν στο μνημείο χάρη και ομορφιά.Ο νάρθηκας στεγάζεται με τριμερή καμάρα που καταλήγει σε αέτωμα πάνω από την είσοδο του ναού ενώ εξωτερικά εκατέρωθεν της δικλινούς στέγης διαμορφώνονται δύο κεκλιμένες επιφάνειες, υπερυψωμένες προς τα πίσω, ενισχύοντας το κατακόρυφο στοιχείο και συμβάλλοντας στην ποικιλία των επιφανειών της στέγης.  Ο συνδυασμός των κεκλιμένων επιπέδων μαζί τον κυλινδρικό τρούλλο, συνιστούν μια εντυπωσιακή αρχιτεκτονική σύνθεση των όγκων και προσδίδουν στο μνημείο χάρη και ομορφιά.
  Σε επαφή με τη βόρεια πλευρά του ναού είναι ακόμη ορατά λείψανα από μεταγενέστερο παρεκκλήσιο, ενώ σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά διακρίνονται λείψανα βοηθητικού κτίσματος (2).
_______________
Ιστορία - Λαογραφία

Στο εσωτερικό του ναού η καλλιτεχνική ποιότητα των αγιογραφιών και ο θεματικός τους πλούτος προκαλούν το θαυμασμό.  Διασώζονται δύο στρώματα τοιχογραφιών, ένα βυζαντινό και ένα μεταβυζαντινό.  Το πρώτο στρώμα αποτελείται από εξαιρετικές βυζαντινές  τοιχογραφίες, που σώζονται αποσπασματικά ή με φθορές στις ψηλότερες επιφάνειες του ναού, στον τρούλλο, στο χώρο του Ιερού, στο νάρθηκα, και ανάγονται στις αρχές του 11ου αιώνα, μια εποχή που η ακτινοβολία της βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης διαχέεται από την βασιλεύουσα Πόλη σε ολόκληρη τη βυζαντινή επικράτεια (1).

Το δεύτερο μεταβυζαντινό στρώμα κατά πολύ νεώτερο, χρονολογείται στο 18ο αιώνα και είναι ιστορημένο από το γνωστό αγιογράφο της εποχής τον Γεώργιο Μάρκου.  Πρόκειται για πολύ ωραία δείγματα μεταβυζαντινής τέχνης που έχουν συντηρηθεί και έχει αναδειχθεί ο χρωματικός και θεματικός τους πλούτος (1). 
_______________
Βιβλιογραφία:

(1) Η μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Κορωπί Αττικής – Επιμορφωτικός Σύλλογος Κορωπίου «Ο Αριστοτέλης», Κορωπί 1995, σ. 3-4

(2)www.eie.gr /byzantineattica Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Βυζαντινά μνημεία

(3)  «Αισθητική Θεώρηση της Βυζαντινής Τέχνης», Π. Μιχελής, Ε.Μ.Π, 1946.