Ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανὸς ἀπὸ τὴν πρώτη μέρα τῆς παρουσίας τοῦ στὴν Μητρόπολή του, ὑποσχέθηκε ὅτι θ’ ἀγωνιστεῖ μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῶν δικαίων τοῦ Ἐλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου. Στὸν ἐνθρονιστήριο λόγο του (29-6-1967) ἀνέφερε ἐπὶ λέξει: «...Κατὰ τὴν στιγμὴν αὐτὴ καθ’ ἢν τὸ πρῶτον ἀνέρχομαι τὸν θρόνο τοῦτον, ἡ σκέψις μου στρέφεται... πρὸς τοὺς ἀλύτρωτους ἀδελφούς μας τῆς Βορείου Ἠπείρου, τοὺς στενάζοντας ὑπὸ τὸν ζυγὸν τῆς πικρᾶς δουλειᾶς, διὰ νὰ τοὺς διαβεβαιώσωμεν ὅτι ὄχι μόνο αἱ προσευχαί μας θὰ τοὺς συνοδεύουν καθημερινῶς, ἀλλὰ καὶ πᾶν τὸ δυνατὸν θὰ πράξωμεν, ὅπως λυτρωθοῦν τῶν δεσμῶν της δουλειᾶς...». Τὴν ὑπόσχεση αὐτὴ ὑπηρέτησε μὲ κάθε μέσο, παρὰ τὶς δυσκολίες, τὶς ὕβρεις, τὴν ἐντονότατη καὶ σκληρὴ πολεμικὴ ποὺ δέχτηκε.
Ὁ Σεβαστιανὸς εἶναι ὁ Ἰεράρχης τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα συνδέθηκε ἄμεσα μὲ τὸ Βορειοηπειρωτικὸ Ζήτημα. «Σύμβολο τοῦ Ἐλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου» τὸν εἶχε χαρακτηρίσει σὲ ἐπιστολή της ἡ ΟΜΟΝΟΙΑ Ἀργυροκάστρου (1991).
1)Ἦταν ὁ ἄνθρωπος ποὺ νεκρανάστησε τὸ Βορειοηπειρωτικό. Τότε ποὺ κανένας δὲ μίλαγε γιὰ Βόρειο Ἤπειρο, μόνο ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανός, ὀργώνοντας κυριολεκτικὰ τὴν Ἑλλάδα, ἐνημέρωνε καὶ διαμαρτύρονταν γιὰ τὸ δρᾶμα τῶν ξεχασμένων Ἑλλήνων. Για τον λόγο ἐπισκέφθηκε τὸ Ἀμερικανικὸ Κογκρέσο καὶ τὸ Εὐρωπαϊκὸ Κοινοβούλιο, καταγγέλλοντας τὶς ἀλβανικὲς θηριωδίες.

α) Ἵδρυσε τὸ 1982 καὶ στὴ συνέχεια ὀργάνωσε καὶ ἐνίσχυσε οἰκονομικὰ τὴ μοναδικὴ φοιτητικὴ ὀργάνωση γιὰ τὸ βορειοηπειρωτικὸ - τὴ Συντονιστικὴ Φοιτητικὴ Ἔνωση Βορειοηπειρωτικοὺ Ἀγῶνα (ΣΦΕΒΑ). Καὶ κάτι σημαντικότερο: ἦταν ἡ ψυχή της, ὁ ἐμπνευστής της, ὁ ἐμψυχωτής της. Ἦταν αὐτὸς ποὺ μὲ τὸ λόγο του ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ψυχικὴ τοῦ δύναμη, τὸ ἀγωνιστικὸ τοῦ φρόνημα, τὸ ἀκέραιο ἦθος του, μὲ ὁλόκληρη τὴ ζωὴ του ἄνδρωσέ τη ΣΦΕΒΑ, ἐμψυχώνοντας τὰ μέλη της. Στὸ Σεβαστιανὸ κυρίως ὀφείλεται τό ὅτι οἱ φοιτητὲς καὶ οἱ νέοι της ΣΦΕΒΑ θυσίασαν καὶ θυσιάζουν χρόνο, διασκέδαση, διακοπές, μαθήματα γιὰ τὸν ἱερὸ ἀγῶνα τοῦ Ἐλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου.
β) Τὸ 1987 ἵδρυσε τὸν Πανελλήνιο Σύνδεσμο Βορειοηπειρωτικοῦ Ἀγῶνος (ΠΑΣΥΒΑ) μὲ ἔδρα τὴν Κόνιτσα, σύνδεσμο στὸν ὁποῖο συμμετέχουν ἐξέχοντες ἐπιστήμονες καὶ στελέχη τοῦ διπλωματικοῦ χώρου. Ὁ ΠΑΣΥΒΑ διοργάνωσε στὴν Κόνιτσα δύο (2) ἐπιστημονικὰ συνέδρια (1987 & 1990) τῶν ὁποίων ἔχουν ἤδη ἐκδοθεῖ οἱ τόμοι τῶν πρακτικῶν τους.
γ) Περίπου δεκαπέντε (15) εἶναι οἱ ἐκδόσεις τοῦ Μητροπολίτου γιὰ τὸ Βορειοηπειρωτικὸ ζήτημα, πολλὲς ἀπ’ τὶς ὁποῖες ἔχουν μεταφραστεῖ στὰ Ἀγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικὰ καὶ Ἀλβανικά. Ἐπίσης ἐξέδιδε τὴν ἐφημερίδα «Βορειοηπειρωτικὸ Βῆμα», ἐπίσημο ὄργανο τοῦ ΠΑΣΥΒΑ, τοῦ ὁποίου καὶ προήδρευε.
δ) Γιὰ τὸ βορειοηπειρωτικὸ ζήτημα ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανὸς θεσμοθέτησε ἐτήσιες ἐκδηλώσεις στὴν Ἱ. Μητρόπολη:
- Ἀγρυπνία δίπλα στὰ ἐλληνοαλβανικὰ σύνορα, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Μολυβδοσκεπάστου στὶς 15 Αὐγούστου.
- Ἀνάσταση στὸ τελευταῖο ἀκριτικὸ χωριὸ Μαυρόπουλο ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Δρόπολη Ἀργυροκάστρου. Ἡ τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως καθιερώθηκε στὰ χρόνια τοῦ Χότζα κατόπιν αἰτήσεως τῶν Βορειοηπειρωτῶν, οἱ ὁποῖοι παρακολουθοῦσαν μέσα ἀπὸ τὶς γρύλλες τῶν παραθύρων, ἐνῶ ὁ ἀντίλαλος του ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ἔφτανε σ’ αὐτοὺς μὲ ἰσχυρὰ μεγάφωνα.
- Ἰδιαίτερα σημαντικὴ ἦταν ἡ διοργάνωση «τριήμερου πένθους καὶ προσευχῆς» στὴ Μητρόπολή του στὰ μέσα Φεβρουαρίου. Οἱ ἐκδηλώσεις κορυφώνονταν τὴν Κυριακὴ στὸ Δελβινάκι Ἠπείρου ὅπου μετὰ τὴν ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία, ψαλλόταν ἐπιμνημόσυνος δέηση στὸ τάφο τοῦ Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως Βασιλείου (ὑπουργοῦ τῆς κυβέρνησης Αὐτονόμου Ἠπείρου τὸ 1914) καὶ ἀκολουθοῦσε ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Σεβαστιανοῦ στὸν ἴδιο χῶρο. Τέλος στὸ συνοριακὸ φυλάκιο τῆς Κακαβιᾶς ἀπηύθυνε μήνυμα φιλίας καὶ συνεργασίας πρὸς τὸν Ἀλβανικὸ λαὸ ἀλλὰ καὶ διαμαρτυρίας πρὸς τὴν κυβέρνησή του. Στὶς ἐκδηλώσεις συμμετεῖχαν χιλιάδες λαοῦ ἀπὸ ὅλη τὴν Ἑλλάδα.

Νὰ ἀναφερθεῖ ἰδιαίτερα, ὅτι ὁ ἐθνικὸς ἀγώνας τοῦ Μητροπολίτου Σεβαστιανοῦ εἶχε βαθιὰ πνευματικὸ χαρακτήρα, καθὼς πίστευε ἀκλόνητα στὴ δύναμη τῆς προσευχῆς: γι’ αὐτὸ καὶ ἀνέθεσε στὸν ἀγιορείτη μοναχὸ π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη τὴ σύνθεση Παρακλητικοῦ Κανόνος πρὸς τοὺς ἁγίους τῆς Βορείου Ἠπείρου ὑπὲρ τῶν χειμαζομένων Βορειοηπειρωτῶν.

ε) Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης τὴν ἐποχὴ τοῦ Χότζα ἦταν τὸ καταφύγιο φυγάδων, Βορειοηπειρωτῶν καὶ Ἀλβανῶν. Δὲν ὑπῆρχε φυγὰς ἀνεξαρτήτου ἐθνικότητας καὶ θρησκεύματος ποὺ νὰ μὴν φιλοξενήθηκε στὴ Μητρόπολη, ποὺ νὰ μὴν ἄκουσε λόγο παρηγοριᾶς, ἀγάπης καὶ ἐλπίδας.
2) Ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν πτώση τῶν ἠλεκτροφόρων συρματοπλεγμάτων (1990) στὴν Ἀλβανία, συνέχισε πιὸ ἐντατικᾶ τὸν ἀγῶνα, ἐντοπίζοντας τὸν κυρίως στὴν προσπάθεια γιὰ παραμονὴ τῶν Βορειοηπειρωτῶν στὶς πατρογονικὲς τοὺς Ἑστίες.

α) Αὐτὸς πρῶτος ἐπεσήμανε ὅτι ἡ ἀνάληψη τῆς ἐξουσίας ἀπὸ τὸν Μπερίσα θὰ σήμαινε συνέχιση τῶν διωγμῶν τοῦ Ἐλληνισμοῦ. Ὅταν στὴν Ἑλλάδα ἐπικρατοῦσε εὐφορία γιὰ τὴν ἄνοδο τοῦ Μπερίσα, ὅταν οἱ πολιτικοὶ φορεῖς ἐνίσχυαν τὸ κόμμα τοῦ Μπερίσα, τότε πρῶτος ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανὸς ἐπεσήμαινε: «Οἱ Ἀλβανοὶ πολιτικοὶ εἶναι τὸ ἴδιο μισέλληνες, εἴτε δεξιοὶ εἶναι εἴτε ἀριστεροί». Οἱ πολιτικοὶ στὴν Ἑλλάδα τὸ κατάλαβαν αὐτὸ πολὺ ἀργότερα.

β) Ὀργάνωσε ἀποστολὲς ἑκατοντάδων τόννων ἀνθρωπιστικῆς βοήθειας στὴ Βόρειο Ἤπειρο. Θὰ πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι ἡ ἀνθρωπιστικὴ βοήθεια τῆς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης ἀπεστέλλετο ἀδιακρίτως καὶ σὲ ἑλληνόφωνα ἀλλὰ καὶ σὲ ἀλβανόφωνα καὶ μουσουλμανικὰ χωριά.

γ) Σημαντικότατη ἦταν ἡ προσφορὰ τῆς μικρῆς Μητροπόλεως Κονίτσης στοὺς Βορειοηπειρῶτες μὲ τὴν ἀποστολὴ ἱερέων γιὰ τὴν ἐξυπηρέτηση τῷ θρησκευτικῶν τοὺς ἀναγκῶν, ἰδιαίτερα στὰ πρῶτα χρόνια πρὶν χειροτονηθοῦν Βορειοηπειρῶτες καὶ Ἀλβανοὶ Ἱερεῖς.

δ) Ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανὸς ἐνίσχυε οἰκονομικὰ ἐκκλησιαστικὲς ἐπιτροπὲς τῆς Βορείου Ἠπείρου γιὰ τὴν ἀνοικοδόμηση ναῶν, συντηροῦσε φροντιστήρια ἑλληνικῆς γλώσσας μισθοδοτώντας δασκάλους, ἀλλὰ καὶ γενικότερα ποτὲ δὲν πέρασε ἀπὸ τὴν Μητρόπολη τοῦ Βορειοηπειρώτης ἢ Ἀλβανὸς ποὺ νὰ μὴν πῆρε κάποια μικρὴ ἢ μεγαλύτερη οἰκονομικὴ ἐνίσχυση.

ε) Ἔχει γίνει ἀναφορὰ στὴ φιλοξενία παιδιῶν ἀπὸ τὴ Βόρειο Ἤπειρο σὲ οἰκοτροφεῖα στὴν Κόνιτσα. Ἐδῶ νὰ σημειωθεῖ τὸ προσωπικὸ τοῦ ἐνδιαφέρον γιὰ ἐγγραφὴ τῶν παιδιῶν σὲ Πανεπιστήμια (ἰδιαίτερα στὴν Θεολογικὴ Σχολή) καὶ ἡ πληρωμὴ τῶν τροφείων τοὺς στὴν πόλη ποὺ σπουδάζουν.

στ) Ὕψιστη ὅμως εἶναι καὶ ἡ προσφορὰ τοῦ Μητροπολίτου Σεβαστιανοῦ μὲ τὴν ἵδρυση τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ «Ράδιο Δρυϊνούπολη». Μέσω τριῶν ἰσχυρῶν πομπῶν τὸ μήνυμα ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ ἐλληνισμοῦ φτάνει στὶς περιοχὲς τῆς Δρόπολης, Ἀργυροκάστρου, Τεπελενίου, Πρεμετῆς, Πωγωνίου, Ἁγίων Σαράντα, Βούρκου, Χειμάρρας στὴ Βόρειο Ἤπειρο, ἀλλὰ καὶ στὸ Ἑλληνικὸ ἔδαφος, σὲ ὁλόκληρη τὴν Ἤπειρο καὶ τὰ Ἑπτάνησα.

Μὲ ἐκπομπὲς γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη, τὴν ἑλληνικὴ ἱστορία, τὴν ἱστορία τοῦ Ἐλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου, ἀλλὰ καὶ μαθήματα ἑλληνικῆς γλώσσας, ὑπῆρχε καθημερινὴ ἐπικοινωνία τοῦ Σεβασμιωτάτου μὲ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ Ἐλληνισμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου ποὺ ζεῖ σήμερα στὸν τόπο του.

ζ) Τέλος νὰ ἀναφέρουμε τὶς ἀνοιχτὲς ἐπιστολὲς - ἐκκλήσεις ποὺ ἔχουν μοιραστεῖ σὲ χιλιάδες ἀντίτυπα γιὰ ἐπιστροφὴ τῶν Βορειοηπειρωτῶν στὸν τόπο τους.

Ὅλος αὐτὸς ὁ ἀγώνας ἔγινε μέσα σὲ δύσκολες συνθῆκες. Τὴν δύναμη, ὅμως, ὁ Μητροπολίτης Σεβαστιανὸς τὴν ἀντλοῦσε ἀπὸ τὴν πίστη τοῦ στὸ Θεό, τὴν ἠρεμία καὶ προπαντῶς ἀπὸ τὴν ἀφοσίωσή του στὴν ἀλήθεια καὶ τὸ δίκαιο, ποὺ διακονοῦσε μὲ εὐλάβεια καὶ ὑπευθυνότητα. Τὸ ταπεινὸ φρόνημά του καὶ τὸ ἀνιδιοτελὲς τοῦ ἀγῶνα του τὸν ἐξύψωσαν στὰ μάτια τοῦ λαοῦ καὶ κέρδισε τὴν ἐμπιστοσύνη του. Ἔλεγε χαρακτηριστικὰ στὴ Διαθήκη του. «Εὐγνωμονῶ ἐξ ὅλης ψυχῆς καὶ καρδίας τὸν Ἅγιον Θεόν, διότι, καίτοι ἀνάξιον ὄντα ἀπὸ πάσης ἀπόψεως, μὲ ἐτίμησε ποικιλοτρόπως, ἀξιώσας μὲ μάλιστα καὶ τοῦ ἀνωτάτου ἀξιώματος τῆς Ἀρχιερωσύνης. Ἂς εἶναι εὐλογημένον καὶ δοξασμένον τὸ Πανάγιον Ὄνομά Του εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων». Καὶ λίγο παρακάτω ἔγραφε: «Τώρα, ἀσφαλῶς, ὅπως ἐξελίχθηκαν τὰ πράγματα, ὅλοι, ὑποθέτω, θὰ ἀντελήφθησαν τὴν ἁγνότητα τῶν προθέσεών μου».

Ἡ φωτισμένη μορφὴ καὶ τὸ ἀπαράμιλλο ἔργο τοῦ ἀδάμαστου ἐπισκόπου τὸν κρατοῦν ζωντανὸ στὴ μνήμη τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὶς καρδιὲς ὅλων. Προπορεύεται νοερὰ ὁ σεμνὸς ἰεράρχης καὶ φωτίζει τὸν δρόμο μας.

Σὲ μία Ἑλλάδα ποὺ συνεχῶς ἀλλοτριώνεται ἀπὸ τὶς μικρότητές της, ἀλλὰ καὶ φτωχαίνει ἀπὸ τὶς ἀπουσίες τῶν μεγάλων, εἶναι ἀναγκαία ἡ ἀπόδοση εὐγνωμοσύνης στὰ πρόσωπά τους καὶ ἐπιβεβλημένος ὁ ἀναβαπτισμὸς στὰ ἀκατάλυτα καὶ αἰώνια πρότυπά τους.